(Suy niệm của Lm Uyen Nguyen)

1. Cầu nguyện là hiện tượng ‘tâm linh’.

Nét đặc trưng làm người, dễ thấy bộc lộ và phát hiện. ‘Tâm linh’ quy hướng con người về thế giới huyền linh vượt ngoài khả năng vũ trụ. Tâm linh được phú bẩm, là nguyên si như hạt giống hay như lời Đức Giêsu nói về nén bạc,‘mỗi người một nén’ (x.Lc.19,13). Có kẻ mang chôn giấu, có kẻ đem đi sinh lợi. Tâm linh thể hiện không gì đặc thù hơn là cầu nguyện. Cầu nguyện, với tư thế trang nghiêm, biểu lộ trong tưởng nghĩ hay bằng môi miệng thầm thĩ, có khi nói lớn tiếng.

Nay có môn đệ cả dám xin Thầy dạy cầu nguyện ‘như Gioan tiền hô đã dạy môn đệ ông’. Dạy cầu nguyện ư? Có thể là giúp tâm linh thức tỉnh. Có mà chưa sử dụng xem là chưa thông hoặc chưa đánh thức. Đón nhận lời xin, Đức Giêsu dạy họ cầu nguyện với những lời khúc chiết, đủ, gọn, tự phát đã trở nên nguyên mẫu bất biến: kinh Lạy Cha.

2. Đức Giêsu dạy ‘kinh Lạy Cha’.

Kinh Lạy Cha, mà Đức Giêsu dạy môn đệ Người, bộc lộ tâm tình cả hai thành phần, tâm tình của TC như của Đức Giêsu vị Thầy trên đường lên Giêrusalem thực hiện cứu độ, kế đến là của con người đáp lại.

Những tâm tình ấy được biểu lộ ngay khởi đầu trong hai tiếng xưng hô: Lay Cha. Lạy Cha, lối xưng hô rất quen thuộc, rất đời thường và cũng rất mật thiết. Lạy Cha trước hết bày tỏ sự hiểu biết Đấng sinh thành, còn là sự nhìn nhận, đồng thời bộc lộ tình Thiên Chúa với đàn con do mình tác thành. Vì tiếng Lạy Cha, là cách xưng hô thông dụng và gần gủi giữa con người trần thế trong mối quan hệ huyết thống gia đình. Âm vang nghe tình thấm đậm giữa kẻ sinh thành và những người được sinh thành. Lời đâu tiên trên môi miệng em bé tập nói bi bô ‘Cha, Cha’! Với người sinh ra, khi nghe âm vang ấy, không khỏi thích thú vui mừng. Với người được sinh ra, thốt lên âm vang ấy, để diễn tả đầu đời sự cảm nhận Đấng sinh thành, tuy còn sơ đẳng mờ mịt. Điều đó vẫn nhận chân được mối quan hệ hữu cơ giữa nguyên lý và hệ quả.

Với Đức Giêsu, khi dạy cho các môn đệ kinh Lạy Cha, Người cũng muốn thực tâm dạy cho họ biết họ thật là những người được Người sinh thành như Kinh Tin Kinh đã tuyên tín: “Nhờ Người mà muôn vật được tạo thành, vì loài người chúng tôi và để cứu rỗi chúng tôi, Người đã từ trời xuống thế”.

3. Năm điều ‘uớc-nguyện-xin’ kinh Lạy Cha.

Năm điều để xin gồm hai nhóm đối tượng: Thiên Chúa và toàn thể nhân loại anh em.

Những điều dành cho Thiên Chúa trước hết và ưu tiên! Với Luca chỉ cần hai nội dung quy về Thiên Chúa: Danh Cha cả sáng, nước Cha trị đến (c.2). Hai ý cũng đủ diễn tả tâm tình ngoan ngùy của những người con thảo hiếu đã nhậnbiết, trên hết và trước hết, đâu là Đấng sinh dựng. Bằng lý trí dần dà đàu sâu rông rải hiểu biết trong sáng hơn. Với con tim, bày tỏ tâm tình sâu sắc trọng kính mến yêu. Với tình cảm ý chí đưa tâm quyết đền đền ơn đáp nghĩa.

Thế nên, là con, để diễn đạt thảo hiếu tốt nhất, tiên thiên mong ước những điều cao cả hướng về Cha mỗi dịp cầu nguyện. Đối lại những điều ấy cũng mang lại hữu ích cho chính mình. Vì hai điều ước ấy cũng chinh là những điều mà Thiên Chúa mong ước cho chính mình vì con người trần. Biết rằng Thiên Chúa là Đấng tuyệt đối vô song, hơn hẳn cha mẹ cõi đời, Ngài không thể quên ai, để mặc bất cứ gì Ngài sinh dựng. Cũng như cõi trần, không một người cha nào có thể quên bất kỳ đứa con nào do mình sinh ra. Với Thiên Chúa nỗi nhớ của Ngài phải tuyệt đối. Tuy nhiên, phần con người trong thế giới vật chất xa cách, không hẳn tất cả đều có thể dễ dàng và trực giác quy về nhìn biết Thiên Chúa và phận vụ mình để chu toàn.

Thứ đến là ba điều cầu xin cho chung toàn thể, cũng bao gồm cho mỗi người. Ở đây cũng vậy, với Luca, xin ba điều ước là đủ: cho hết mọi người ai cũng đủ của ăn hằng ngày, được tha thứ lỗi lầm trót phạm bởi hành vi ám muội trong các mối tương quan, sau hết được gìn giữ bênh vực khỏi cám dỗ ác thần.

Những điều ước xin như thế chia hai nhóm, duy một điều dành cho phần xác, hai điều dành cho tâm linh. Phần xác để hoàn tất cuộc lữ hành. Tâm linh để đạt được mong ước hạnh phúc bất diệt. ‘Lối-xin’ như vậy xem ra coi trọng và đặt nặng phần tâm linh hơn thể xác. Vậy đây dạy các điều chỉ phải xin ít oi như thế thấy có giống với những gì mà lệnh truyền giữ cho các môn đệ được sai đi rao giảng trước đây một khoảng: không mang gì, ai dọn cho gì dùng thứ đó, không lựa chọn thay đổi nơi ăn chốn ở!? Có phải bởi tại các môn đệ Đức Giêsu là những người phải nên giống Người, giống tinh thần từ bỏ, giống hình ảnh là những người phản ảnh đời sống nước trời ngay hôm nay và thực thụ ngày mai? Thực tế, không sao quên được hình ảnh trải nghiệm từ cuộc đời của những người đã sống trong trần gian, nay thăng lên vinh quang mai giáng hạ tồi tệ. Như cuộc đời vị quan cũng là nhà thơ lỗi lạc Nguyễn Công Trứ chẳng hạn! Ông trải nghiệm thật thấm thía đời, đã viết nên những vần thơ đính kèm nguyên tắc sống bất hủ, như chủ trương sướng khổ là tùy vào: “Tri túc, tiện túc, đãi túc, hà thời túc”, hay vang danh với bài thơ ‘Hàn nho phong vị phú’, rời quan sang về hưu làng, cảm nghiệm cảnh hàn vi, chán chê thời huy hoàng thu nhặt, trở về thích thú với cảnh thanh bần:“Ngày ba bữa vỗ bụng rau bình bịch... Đêm năm canh an giấc ngáy pho pho, đời thái bình cửa thường bỏ ngỏ”.

Biết rằng, dù dạy cho môn đệ xin những điều ít oi thế, Đức Giêsu không hề muốn có sự nghèo mạc cho bất cứ ai! mà chủ đích con người làm sao để chiếm hữu cuộc sống là hình ành bất tận trong cõi trường sinh và hạnh phúc Nước Trời.

4. Lời dạy chí tình ‘hãy xin’.

Sau cùng, khi truyền dạy ‘biểu thức’ dành cho ‘mỗi khi’ cầu nguyện, Đức Giêsu nhắc nhớ việc hãy xin: ‘Anh em cứ xin’ (c.9). Là thế nào? Cầu xin với vài phong cách cần thiết.

- Năng cầu xin và can đảm cầu xin! Bởi ngay các tông đồ và môn đệ xưa, không thấy họ đã có thói quen thực hiện như vậy, thường thấy tán gẫu, tranh cải hoặc mê ngủ. Hãy xin để biết Thiên Chúa là Cha trên trời đã muốn ban ơn thế nào vì yêu thương dào dạt?

- Kiên trì và nhẫn nại xin! vì ‘điếu được ban’ còn liên quan quan đến bao hệ lụy khác. Đã xin mà chưa gặp được không có nghĩa là không cho! Vì có biết bao điều, để hiểu được, còn phải nhờ vào ơn mạc khải soi sáng? Chẳng hạng, lắm khi điều xin chưa có lại có được điều chẳng hề xin. Khi này cần đón nhận trong khiêm tốn đợi chờ.

- Khi cầu xin, cầu xin với tâm ý chân thật, khiêm nhường và tin tưởng phó thác! Đây có là những yếu tố đầy mặc cả cho sự thành bại khi cầu xin?

Chắc rằng Thiên Chúa hằng muốn và kêu gọi con người cùng Ngài hưởng phúc trường sinh nước trời. Dù con người không hề có ai xin, Ngài vẫn trường cữu mong ước. Ý muốn này được bộc lộ qua dấu chỉ, biểu lộ các dấu chỉ ấy cách minh nhiên không che dấu dù quá khứ hay hiện tại. Thế, vì Ngài luôn là Đấng quang minh chính đại và là Thiên Chúa tình yêu trung tín.

Nhìn lại. Với kinh Lạy Cha, Đức Giêsu trao cho các môn đệ ‘biểu thức’ cầu nguyện thích hợp cho cộng đoàn vào thời buổi Tân Ước. Biểu thức có cấu trúc định thức sẵn. Những điều xin mang đến hạnh phúc vừa ý đôi đàng, không thừa không thiếu. Tâm tình cầu xin là cần thiết. Vậy mỗi khi cầu xin, cầu xin với hay ngoài khinh Lạy Cha, tâm tình cầu xin cần được gắn kết mật thiết với tâm tình Đức Giêsu. Khi đó việc cầu xin sẽ mang lại cho người điều không thể không thỏa đáng hy vọng.

Lạy Thầy, trước thánh nhan Thầy, con dâng lời cầu xin. Điều gì chưa phù hợp, xin hãy tha thứ, Vì Danh Cha cả sáng, xin cho con luôn bình an sống thuận theo thánh ý Người.