BÁC ÁI VÀ BỔN PHẬN

Tác giả Ôn Như Nguyễn Ngọc có kể câu chuyện như sau: Gia đình buôn bán nọ chế ra một cái cân để lừa đảo khách.  Cái cân vừa nhẹ vừa nặng và bao giờ phần lợi cũng về phía ông ta.  Vì buôn bán vậy nên chẳng bao lâu ông đã trở nên giàu có.  Lại sinh được hai người con trai hiền lành, học giỏi khôi ngô tuấn tú, ai cũng khen là nhà có đại hồng phúc.

Một hôm, hai vợ chồng bàn nhau: bây giờ hai vợ chồng ta đã dư giả, giàu có không còn thiếu thứ gì ta hãy phá bỏ cái cân kia đi để dành cái đức lại cho con.  Sau khi đem cái cân ra đập.  Khi bể ra thì thấy có đọng một cục máu đỏ hỏn.  Sau đó ít lâu thì hai đứa con bất tử lăn đùng ra chết, làm cho hai vợ chồng khóc lóc thảm thiết.  Được Bụt hiện ra dạy "Hãy tu tĩnh làm ăn không tham lam gian lận."  Từ đó hai vợ chồng cố gắng làm ăn không gian lận, làm phúc bố thí.  Quả nhiên sau một thời gian sinh được hai đứa con trai khác hiền lành tử tế, văn hay chữ tốt, và sau lớn lên cha mẹ được vẻ vang hạnh phúc.

Qua câu chuyện trên ta thấy hai vợ chồng vì buôn bán gian lận nên hai đứa con bị Trời phạt nhãn tiền.  Điều đáng khen là họ nhận ra mình tội lỗi, và tự biết phục thiện sửa đổi và được tha thứ.  Công việc mà họ phục thiện chính là ăn ngay ở lành, làm phúc bố thí và không buôn bán gian lận.  Nhìn chung lại chính là hãy biết làm tròn bổn phận và sống bác ái.  Tương tự bài Tin Mừng dân chúng cũng lũ lượt kéo đến với Gioan Baotixita và hỏi ông "Tôi phải làm gì?" hay "Tôi phải phục thiện bằng cách nào?" để rước Chúa.  Câu trả lời của Gioan Baotixita không ngoài hai việc chính là:

1. Sống bác ái

Trong bản văn Tin Mừng không nói rõ là Gioan Baotixita kêu gọi mọi người sống bác ái.  Nhưng qua lời ông yêu cầu mọi người hãy sống tương trợ lẫn nhau: "Ai có hai áo thì chia cho người không có; ai có gì ăn thì cũng làm như vậy."  Gioan Baotixita muốn họ làm một công việc bác ái cụ thể giúp tha nhân chứ không phải chờ đợi bằng lời nói xuông.  Thật ra ngày nay chúng ta cũng gặp được nhiều người làm việc từ thiện, làm những công việc bác ái giúp đỡ người nghèo, người tàn tật cơ nhỡ ở khắp nơi.  Nhưng cách làm việc của họ không có được tinh thần bác ái như lời Gioan Baotixita kêu gọi. 
Vì đôi khi họ chỉ cho những chiếc "áo cũ", "áo không mặc nữa."  Còn Gioan Baotixita thì kêu gọi người ta cho đi cái mình "đang mặc."  Không thể phủ nhận lòng tốt của mọi người, nhưng nhiều người đã lạm dụng công việc bác ái để đạt được mục đích mà họ muốn, chứ không có chút gì là ái cả.  Cho nên cũng có rất nhiều phần lương thực được giúp cho người nghèo, mà là phần dư thừa chứ không phải tất cả những gì họ có.  Nhưng cũng có những tấm lòng cao cả mà cho đi với tinh thần không đắn đo, không đòi hỏi mà làm việc bằng một con tim hiến dâng.  Điều đó thật đáng khen.

Thực trạng ngày nay đang cần con người sống bác ái với nhau nhiều hơn nữa, biết "nhường cơm xẻ áo."  Qua thống kê mới đây cho biết trên thế giới có khoảng một tỉ người bị đói vì cuộc khủng hoảng kinh tế.  Bên cạnh đó lại có quá nhiều người dư thừa tiền của.  Nếu tất cả mọi người đều sống theo lời mời gọi cua Gioan Baotixita, thì trên thế giới không còn người đói nghèo và bệnh tật nữa.  Thánh Gioan Baotixita khôngđưa ra một đòi hỏi nào quá sức mình, vì vậy để sống trong tầm tình mùa Vọng, chúng ta không chỉ dọn đường mà còn phải sống bác ái ngay trong đời thường, với những người ở xung quanh ta.  Vì chắc chắn Thiên Chúa sẽ không thích ta sống dư thừa của cải, trong khi người anh em lại thiếu thốn không đủ cung ứng cho nhu cầu của họ.

2. Làm việc bổn phận

Bài Tin Mừng còn nhắc đến những người thu thuế và lính tráng.  Đối với dân Israel, hai hạng người này bị coi là xấu xa tội lỗi, vì họ tiếp xúc với dân ngoại và nghề nghiệp mang đến cho họ hành vi bất nhân, làm giàu cách bất chính.  Nhưng thánh Gioan Baotixita thì không nghĩ thế, ngài chỉ yêu cầu họ làm đúng, làm tròn và làm tốt công việc mà họ đang làm.  Tiêu biểu đối với người thu thuế ngài nói: "Đừng đòi hỏi gì quá mức đã ấn định cho các anh." 

Nghĩa là gian lận trong thu thuế là không hợp với đạo đức.  Với người lính cũng nhận được mệnh lệnh tương tự: "Chớ hà hiếp ai cũng đừng tống tiền người ta, hãy an phận với số lương của mình."  Công việc binh nghiệp tự nó đâu phải là xấu, mà cũng chẳng đáng chê trách, chỉ xấu khi người ta lợi dụng nó làm việc bất chính, như hà hiếp, tống tiền...  Lời kêu gọi của Gioan Baotixita thật đơn giản dễ thực hiện.  Nhưng đòi hỏi mỗi người phải thực hiện cách triệt để và quyết liệt.  Vì nếu chúng ta dọn lòng không sửa đổi thì Thiên Chúa sẽ không vào được lòng ta, vì nó đã chứa đầy những bất chính lo âu rồi.  Vậy mỗi người hãy biết ăn năn sám hối để dọn lòng đón Chúa trong mùa vọng này.

Lạy Chúa, xin cho con biết mở lòng ra với tha nhân, để yêu thương chia sẻ những gì mình có, và làm tốt công việc mà Chúa đã giao.  Amen.