Mẹ Maria với Tước Hiệu Trung Gian

1- Trong số các tước hiệu được qui cho Mẹ Maria theo lòng sùng kính của Giáo Hội, Chương Tám của Hiến Chế Lumen gentium đã nhắc lại tước hiệu "Trung Gian - Mediatrix". Mặc dù có một số Nghị Phụ của Công Đồng không hoàn toàn đồng ý với việc chọn lựa tước hiệu này (cf. Acta Synodalia III, 8, 163-164), dầu sao nó vẫn được đưa vào Hiến Chế Tín Lý về Giáo Hội như để khẳng định về giá trị của sự thật được nó diễn tả. Vì thế cần phải cẩn thận đừng liên kết nó với bất cứ thần học đặc biệt nào về vấn đề môi giới mà chỉ liệt kê nó trong số các tước hiệu được nhìn nhận khác thôi.

Hơn nữa, bản văn này của Công Đồng đã giải thích ý nghĩa về tước hiệu "Trung Gian" khi viết rằng Mẹ Maria "bằng việc chuyển cầu đa dạng của mình tiếp tục mang đến cho chúng ta các tặng ân cho phần rỗi đời đời" (Lumen gentium - 62).

Như tôi đã nhắc nhở trong Thông Điệp Mẹ Đấng Cứu Chuộc của mình: "Vai trò môi giới của Mẹ Maria được liên hệ mật thiết với vai trò mẫu thân của mẹ. Nó có một tính chất từ mẫu đặc biệt, một đặc tính phân biệt nó khỏi vai trò mối giới của các tạo vật khác" (khoản 38).

Căn cứ vào quan điểm này thì nó là một vai trò có tính cách đặc thù theo thể loại của mình và có một tác dụng chuyên biệt.

2- Về các thứ bất đồng từ một số vị Nghị Phụ liên quan đến chữ "Trung Gian", chính Công Đồng đã cống hiến một câu trả lời khi nói rằng Mẹ Maria là "một người mẹ đối với chúng ta theo cấp độ ân sủng" (Lumen gentium - 61). Chúng ta hãy nhớ rằng vai trò môi giới của Mẹ Maria chính yếu được khẳng định bởi vai trò làm mẹ thần linh của Mẹ. Hơn nữa, việc nhìn nhận vai trò làm trung gian của Mẹ được bao hàm nơi lời diễn tả "Mẹ của chúng ta", một lời diễn tả cho thấy tín lý về vai trò môi giới Thánh Mẫu được nhấn mạnh bởi vai trò làm mẹ của Mẹ. Sau hết, tước hiệu "Mẹ theo cấp độ ân sủng" cho thấy rằng Đức Trinh Nữ hợp tác với Chúa Kitô trong việc tái sinh nhân loại cách thiêng liêng.

3- Vai trò môi giới từ mẫu của Mẹ Maria không làm lu mờ đi vai trò môi giới đặc thù và hoàn hảo của Chúa Kitô. Thật vậy, sau khi gọi Mẹ là là "Đấng Trung Gian", Công Đồng đã cẩn thận giải thích rằng vai trò này của Mẹ Maria "không lấy đi bất cứ một sự gì hay thêm vào bất cứ một điều gì phẩm vị và tác dụng của Chúa Kitô là Đấng Trung Gian duy nhất" (Lumen gentium - 62). Về đề tài này, Công Đồng còn trích câu nói lừng danh trong Thư Thứ Nhất gửi Timothêu: "Vì chỉ có một Thiên Chúa duy nhất và chỉ có một vị trung gian duy nhất giữa Thiên Chúa và loài người, đó là con người Giêsu Kitô, Đấng đã hiến mình làm giá chuộc cho tất cả mọi người" (2:5-6).

Ngoài ra, Công Đồng còn nói rằng "phận vụ của Mẹ Maria là mẹ của loài người không cách chi có thể làm lu mờ hay suy giảm vai trò trung gian đặc thù của Chúa Kitô, mà còn tỏ ra quyền năng của nó nữa" (Lumen gentium - 60).

Bởi thế, chẳng những không trở thành một chướng ngại cho việc thực thi vai trò trung gian đặc thù của Chúa Kitô Mẹ Maria còn đề cao tính chất phong phú và hiệu năng của nó nữa. "Ảnh hưởng tốt đẹp của Đức Trinh Nữ trên con người bắt nguồn không phải ở bất cứ nhu cầu nội tâm mà là nơi việc sắp xếp của Thiên Chúa. Nó xuất phát từ sự dồi dào phong phú của công nghiệp Chúa Kitô, dựa vào vai trò trung gian của Người, hoàn toàn lệ thuộc vào vai trò trung gian này và rút lấy tất cả quyền năng của mình từ vai trò trung gian ấy" (Lumen gentium - 60).

4- Giá trị nơi vai trò trung gian của Mẹ Maria xuất phát từ Chúa Kitô và vì thế cái ảnh hưởng tốt đẹp của Đức Trinh Nữ "không ngăn trở bất cứ cách nào đến mối hiệp nhất trực tiếp của tín hữu với Chúa Kitô mà trái lại còn nuôi dưỡng nó nữa" (ibid.)

Chiều hướng nội tại qui về Chúa Kitô của công việc "Trung gian" này đã thúc đẩy Công Đồng huấn dụ rằng tín hữu hãy hướng về Mẹ Maria "nhờ đó, được phấn khích bởi sự trợ giúp từ mẫu họ có thể gắn bó chặt chẽ hơn nữa với Đấng Trung Gian và là Đấng Cứu Chuộc" (Lumen gentium - 62).

Trong việc công bố Chúa Kitô là vị trung gian duy nhất (cf 1Tim 2:5-6), bản văn của Thư Thánh Phaolô gửi Timôthêu loại trừ bất cứ một thứ môi giới tương đương nào, nhưng không loại trừ thứ môi giới phụ thuộc. Thật vậy, trước khi nhấn mạnh đến vai trò môi giới duy nhất chuyên biệt của Chúa Kitô, vị tác giả này đã thôi thúc rằng "những lời nguyện khẩn cầu, những lời chuyển cầu và những lời tạ ơn cần phải thực hiện cho tất cả mọi người" (2:1). Những lời cầu nguyện chẳng phải là một hình thức môi giới hay sao? Thật thế, theo Thánh Phaolô, vai trò môi giới đặc thù của Chúa Kitô là để nhắm đến việc khuyến khích những hình thức môi giới tác vụ phụ thuộc khác. Bằng việc công bố tính chất đặc thù nơi vai trò môi giới của Chúa Kitô, vị Tông Đồ này chỉ có ý loại trừ bất cứ sự môi giới nào có tính cách tự lập hay tranh giành, cùng với các hình thức khác tương hợp với giá trị vô cùng nơi công cuộc của Đấng Cứu Thế.

5- Có thể tham dự vào vai trò môi giới của Chúa kitô ở các phạm vi khác nhau của công việc cứu độ. Sau khi nhấn mạnh rằng "không có một tạo vật nào đã từng được coi ngang hành với Lời Nhập Thể và là Đấng Cứu Chuộc" (khoản 62), Hiến Chế Ánh Sáng Muôn Dân đã diễn tả về cách thức các tạo vật khả dĩ thực thi một số hình thức môi giới lệ thuộc vào Chúa Kitô nào đó. Thật vậy, "như vai trò linh mục của Chúa Kitô được chia sẻ qua một số cách thức khác nhau cả bởi các thừa tác viên của Người lẫn tín hữu, và như sự thiện hảo duy nhất của thiên Chúa tỏa rạng qua những cách thức khác nhau nơi tạo vật của Ngài, cũng thế, vai trò môi giới đặc thù của Đấng Cứu Chuộc không loại trừ mà còn làm phát sinh ra việc hợp tác đa diện chỉ là một thứ chia sẻ từ cùng một nguồn mà thôi" (khoản 62).

Ước muốn mang đến những việc tham phần khác nhau vào vai trò môi giới duy nhất của Chúa Kitô cho thấy tình yêu thương rộng lượng của Thiên Chúa là Đấng muốn chia sẻ những gì Ngài có.

6- Thật thế, vai trò môi giới từ mẫu của Mẹ Maria lại chẳng phải là tặng ân của Chúa Cha ban cho loài người hay sao? Đó là lý do tại sao Công Đồng đã kết luận rằng: "Giáo Hội không ngần ngại tuyên xưng vai trò phụ thuộc này của Mẹ Maria, một vai trò Giáo Hội liên lỉ cảm nghiệm và khuyên giục tín hữu hãy thành tâm chú trọng đến" (ibid.)

Mẹ Maria thi hành vai trò từ mẫu của Mẹ một cách liên lỉ lệ thuộc vào vai trò môi giới của Chúa Kitô và từ Người lãnh nhận tất cả những gì Trái Tim Người muốn ban cho nhân loại.

Trong cuộc hành trình trần thế của mình, Giáo Hội "liên tục" cảm nghiệm thấy tác động hiệu năng của "Người Mẹ về lãnh vực ân sủng" của mình.

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch 

http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/audiences/1997/documents/hf_jp-ii_aud_01101997_en.html