Hêrôđê, Hêrôđia và những Gioan Tẩy giả trong thế giới hôm nay
 
Tối 24/6/2012, lễ thánh Gioan Tẩy giả, hàng ngàn tín hữu đã tới Đền Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp Kỳ Đồng, tham dự thánh lễ cầu nguyện cho công lý và hòa bình. Thánh lễ do linh mục Giuse Nguyễn Thể Hiện, C.Ss.R, chủ tế và giảng lễ.
 
Trong bài giảng lễ, qua trình thuật Gioan Tẩy giả bị chém đầu, ngài nhấn mạnh tới hình ảnh của những Hêrôđê, Hêrôđia, các thân hào Galilê là hình ảnh của những nhóm, những tập đoàn lợi ích đang câu kết với nhau, lũng đoạn xã hội hiện thời; đồng thời cho thấy bổn phận của người Kitô hữu phải dấn thân như Gioan Tẩy giả để cho những sự cấu kết bất chính ấy không thể tác oai, tác quái trong thế giới, trong xã hội mà chúng ta đang sống .
 
Chúng tôi trân trọng gửi tới quý độc giả nội dung bài giảng này với ước mong mọi tín hữu Chúa Kito ở Việt Nam cùng nhau ý thức về sứ mạng dấn thân cho công lý và hòa bình, góp phần đẩy lùi sự cấu kết bất chính của các nhóm lợi ích đang khuynh đảo xã hội Việt Nam hôm nay.
 

HÊRÔĐÊ, HÊRÔĐIA, GIOAN TẨY GIẢ TRONG THẾ GIỚI HÔM NAY

Bài giảng tối 24/6/2012

Kính thưa cộng đoàn phụng vụ,

Hôm nay Hội Thánh mừng lễ sinh nhật Thánh Gioan Tẩy Giả. Ngài là vị ngôn sứ vĩ đại, dọn đường cho Chúa Kitô và đã dùng chính cái chết của mình để đấu tranh cho công lý. Nhưng đồng thời, vị ngôn sứ vĩ đại ấy cũng là nạn nhân của những tính toán và tham vọng quyền lực bất chính đương thời.

Trong khung cảnh của thánh lễ cầu nguyện cho công lý và hòa bình hôm nay, xin kính mời anh chị em suy niệm câu truyện trong Tin Mừng Marcô về cái chết của Thánh Gioan Tẩy Giả. Có 5 nhân vật hiện diện trong trình thuật này. Đó là Hêrôđê, Hêrôđia, con gái Hêrôđia, các thân hào Galilê và chính bản thân Thánh Gioan Tẩy Giả. Các nhân vật này là hình ảnh của những thực tại khác nhau, của những giai tầng khác nhau, của những lập trường khác nhau, trong bức tranh xã hội lúc bấy giờ, và cũng có thể nói là bức tranh của chính xã hội chúng ta nữa.

Như anh chị em đã biết, chuyện xảy ra trong một bữa tiệc mừng sinh nhật của vua Hêrôđê. Khi ấy, Thánh Gioan đang bị giam trong ngục vì đã phản đối cuộc hôn nhân bất chính giữa vua Hêrôđê và bà Hêrôđia, vốn là vợ của một người anh của Hêrôđê.

Thánh Gioan Tẩy giả đã tố cáo sự bất chính của Hêrôđê và của Hêrôđia. Ngài tố cáo sự cấu kết bất chính giữa Hêrôđê với Hêrôđia. Người ta tranh luận xem ngài trực tiếp nói với Hêrôđê hay là không? Chuyện đó không quan trọng. Rất nhiều nhà nghiên cứu nói rằng, không nhất thiết ông Gioan Tẩy Giả phải ra trước mặt Hêrôđê và can gián Hêrôđê, bởi vì điều đó cũng khó có thể xảy ra. Nhưng điều chắc chắn là: trong xã hội đương thời, Thánh Gioan đã lấy một lập trường rất rõ ràng. Ngài đã công bố lời kết án về sự cấu kết bất chính đó. Như thế là giữa xã hội, Thánh Gioan Tẩy Giả đã không ngại đụng chạm tới những quyền lực tối cao trong xã hội. Hêrôđê là vua và Hêrôđia là “vợ” yêu của vua. Nhưng Thánh Gioan Tẩy Giả đã không né tránh. Khi nhận ra sự bất chính nơi họ và nơi sự cấu kết giữa họ với nhau, ngài đã tố cáo sự cấu kết bất chính đó. Ngài tố cáo và kết án sự bất chính của họ và của những sự cấu kết bất chính giữa họ với nhau. Lời kết án này đe dọa quyền lực và lợi thế của một số tập đoàn trong xã hội bấy giờ, mà điển hình là bà Hêrôđia.

Nếu Hêrôđê, do áp lực của lời kết án này mà thay đổi sự cấu kết kia, thì Hêrôđia sẽ mất đi những quyền lợi rất lớn trong vương quốc. Nếu cứ để Thánh Gioan Tẩy Giả lên tiếng tố cáo và kết án sự cấu kết bất chính giữa Hêrôđê và Hêrôđia, thì điều đó có thể dẫn đến những sự phản ứng của công luận và dân chúng. Dân chúng có thể sẽ bất bình vì không thể chấp nhận được một sự cấu kết bất chính như thế trong xã hội Do Thái lúc bấy giờ. Vì vậy mà bà Hêrôđia căm thù thánh Gioan Tẩy Giả, và bà đã tìm mọi cách để trừ khử Thánh Gioan Tẩy Giả. Nguyên sự hiện diện thôi, chứ chưa kể thêm lời kết án của thánh nhân, đã là cái gai trong mắt người đàn bà quỷ quyệt và bất chính này.

Xảy đến một bữa tiệc mừng sinh nhật của Hêrôđê. Theo quan điểm của dân Do Thái đương thời, tiệc sinh nhật là một thói tục của dân ngoại. Thế mà bá quan văn võ và thân hào Galilê, tức là những người Do Thái, lại tham dự bữa tiệc ấy; hơn nữa, bất chấp sự bất chính mà họ biết rất rõ của việc cấu kết giữa Hêrôđê và Hêrôđia! Cũng theo tập tục đương thời, việc nhảy múa trong một bữa tiệc để làm cho thực khách vui thích, vốn là một việc tiêu biểu của các cô gái điếm. Cô con gái của Hêrôđia đã làm việc đó trong bữa tiệc sinh nhật Hêrôđê. Và kết cục là Hêrôđê bị mê hoặc. Hêrôđia đã tận dụng hoàn cảnh đó để thảm sát Thánh Gioan Tẩy Giả. Bà không muốn nửa vương quốc, mà là toàn thể vương quốc của Hêrôđê. Quyền lực tối cao trong vương quốc đã bị biến thành công cụ phục vụ những tham vọng của Hêrôđia và của con gái bà ta. Cô con gái này sẽ mất tất cả, sẽ không được hưởng những lợi thế trong xã hội lúc bấy giờ nếu người mẹ của cô không cấu kết được với vua Hêrôđê. Vì vậy nên cô đã nhiệt thành phục vụ chương trình của mẹ cô. Ta thấy sự phản ứng của cô gái này là một phản ứng thiếu trưởng thành và là một phản ứng ngu muội. Cô ta làm một hành động tiêu biểu của một cô gái điếm, nhưng rồi khi Hêrôđê hỏi cô ta muốn gì thì cô ta đã vội vàng chạy ra hỏi mẹ. Và sau khi hỏi mẹ, cô ta lập tức chạy vào, không suy nghĩ, nhưng tự biến mình thành công cụ của Hêrôđia. Kết cục, Thánh Gioan Tẩy Giả trở thành nạn nhân của những toan tính và những âm mưu quỷ quyệt, bất chính.

Bữa tiệc sinh nhật của Hêrôđê đã biến thành bữa tiệc của sự thảm sát người công chính.

Kính thưa anh chị em,

Đó là số phận của thánh Gioan Tẩy Giả, và câu chuyện đó vẫn đang diễn ra trong thế giới chúng ta đang sống.

Vẫn còn đầy dẫy những Hêrôđê và những Hêrôđia trong thế giới hiện đại. Hêrôđia là hình ảnh của những tập đoàn lợi ích với những tham vọng bất chính về chính trị, kinh tế, tư tưởng… Những nhóm, những tập đoàn lợi ích ấy, đang luôn tận dụng những mối liên kết, thậm chí là cấu kết bất chính, với những Hêrôđê hiện đại này. Sự cấu kết bất chính đấy, các tập đoàn lợi ích luôn tận dụng để thủ lợi cho mình, bất chấp đạo lý, bất chấp công lý và bất chấp quyền sống của con người.  Đó là tình trạng của thế giới chúng ta đang sống hiện nay.

Vẫn có đó trong thế giới hiện đại của chúng ta những cô con gái của Hêrôđia. Đó là những kẻ có quyền lợi hoàn toàn tùy thuộc vào những tập đoàn kia, những Hêrôđia hiện đại, và là những kẻ luôn để mình bị điều khiển bởi Hêrôđia, đến nỗi họ sẵn sàng thực hiện những hành động xấu xa. Họ sẵn sàng thực hiện những hành động ngu muội, thiếu trưởng thành, thiếu suy nghĩ và rất tàn ác. Chúng ta có thể gặp con gái của Hêrôđia trong đủ mọi lãnh vực của đời sống hiện nay, từ văn hóa, tư tưởng đến quản trị, an ninh… Những cô con gái của Hêrôđia thời hiện đại có thể là những nhà báo bẻ cong ngòi bút để làm hại người ngay. Đó có thể là những đám côn đồ xông cả vào nhà thờ và nhà chùa mà đe dọa những nhà tu hành và đạo hữu. Đó có thể là những đám côn đồ đang hành hung những anh chị em đồng đạo chúng ta ở Quỳ Châu – Giáo phận Vinh. Đó có thể là những đám côn đồ xông thảng vào chánh điện của Chùa Bát Nhã năm nào để khiêng những ni sư vứt ra khỏi chánh điện. Đám ấy đã để cho mình trở thành tay sai của các nhóm lợi ích này khác và không từ bất cứ hành động dã man nào, miễn là thỏa mãn được cơn khát quyền lực, cơn khát lợi ích, bất chấp thủ đoạn. Đó cũng có thể là những kẻ sẵn sàng xông đến tống cổ dân oan tới cái gọi là “trại phục hồi nhân phẩm”. Đó có thể là những đám côn đồ sẵn sàng hành hung những nông dân chất phác trên chính mảnh đất của họ như tại Văn Giang vừa qua. Đó có thể là những đám côn đồ du thủ du thực xông vào một viện nghiên cứu, xông vào phòng làm việc của một vị trí thức nặng lòng với người nghèo, nặng lòng với dân oan, nặng lòng với việc muốn nói cho mọi người về những thực tại khách quan đang xảy ra. Chúng gây sức ép, khủng bố tinh thần vị trí thức ấy. Đó có thể là những đám côn đồ lợi dụng hai bao cao su đã qua sử dụng ở đâu đó để làm cho những người ngay phải khốn khổ. Chúng ta gặp nhiều những người như thế trong xã hội chúng ta. Nhiều lắm, không thể kể hết được. Đó là những cô con gái của Hêrôđia thời hiện đại.

Cũng vậy, bữa tiệc sinh nhật của Hêrôđê thời nay vẫn đầy rẫy, những bữa tiệc trở thành thảm họa cho người nghèo. Trong những bữa tiệc ấy có những chiếc mâm đựng thức ăn cho những tập đoàn bất chính kết cấu với nhau. Trên những cái mâm đựng thức ăn ấy là những cái đầu bê bết máu của những con người vô tội bị tước đoạt quyền sống và cả mạng sống. Chúng ta vẫn thấy đầy rẫy trong xã hội chúng ta những chiếc mâm như thế: những người vô tội bị tước đoạt quyền sống, trở thành nạn nhân, và những cái đầu của họ được đặt trên những chiếc mâm của Hêrôđê thời hiện đại, trong những bữa tiệc say túy lúy của những tập đoàn lợi ích, của những con người có quyền và có tiền trong xã hội và thế giới hiện đại chúng ta.

Vâng, vẫn còn đó trong thế giới hiện nay những Gioan phải chết thảm vì những tham vọng điên cuồng và phi nhân của những Hêrôđia thời nay, vì sự bất chính và tàn ác của những Hêrôđê thời nay, vì sự thiếu tư cách và sự ngu dốt của những cô con gái Hêrôđia thời nay, và vì sự vô cảm, thậm chí là đồng lõa bất chính của các thân hào Galilê với Hêrôđê và những Hêrôđia thời hiện đại.

Những Gioan Tẩy Giả của thời hiện đại có thể là những con người đang dấn thân đi tìm công lý và hòa bình, những con người bị áp bức và hành hạ, bị bỏ tùvà đàn áp, vì dám dấn thân mưu cầu một cuộc sống xứng với nhân phẩm hơn cho tha nhân. Họ dấn thân vì nhân quyền, vì tự do, vì công bằng, bênh vực những kẻ bé mọn và bị đàn áp. Họ trở thành nạn nhân của những thủ đoạn của những Hêrôđê và những Hêrôđia thời hiện đại.

Những Gioan của thời hiện đại có thể là những nông dân bị tước mất phương tiện sống duy nhất là đất đai của họ, sau những trận cưỡng chế đầy bạo lực. Những Gioan đó có thể là nạn nhân của chiến tranh, của khủng bố, của bóc lột khắp các châu lục và các quốc gia.

Những Gioan Tẩy giả của thời hiện đại có thể là những em bé chưa kịp cất tiếng khóc chào đời, vì sự hiện diện của em sẽ đe dọa tham vọng bất chính của một người nào đó hay của một tập đoàn nào đó, giống như sự hiện diện của Gioan Tẩy Giả đe dọa những tham vọng quỷ quyệt  và bất chính của Hêrôđia thời xưa…

Chúng ta gặp thấy rất nhiều những khuôn mặt của Gioan Tẩy Giả trong xã hội hiện nay: trong tư cách ngôn sứ cũng như trong tư cách nạn nhân.

Kính thưa anh chị em,

Đối diện với Hêrôđê và những sự cấu kết bất chính của ông ta với các thế lực xấu xa đương thời, Chúa Giêsu đã có thái độ nào?

Đọc trong các trang Tin Mừng, chúng ta sẽ thấy Chúa Giêsu đã không ngần ngại nói rõ lập trường của Người. Chính Người đã công khai trước mặt dân chúng gọi Hêrôđê là con cáo già. Người đã nghiêm túc yêu cầu các đồ đệ của Người tránh xa cái mà Người gọi là “men Hêrôđê”.

Chúa Giêsu cũng chẳng ngần ngại tuyên bố Thánh Gioan – vị ngôn sứ vĩ đại, đồng thời cũng là nạn nhân của những toan tính của con người, là người lớn lao nhất trong số con cái loài người.

Như thế có nghĩa là Chúa Giê su đã chọn một lập trường rất rõ ràng: không đồng ý với Hêrôđê và những thế lực cấu kết với Hêrôđê; đồng thời Người cũng chọn lập trường đứng về phía Gioan Tẩy Giả và những người mà Gioan Tẩy Giả là đại diện.

Hôm nay, vào ngày lễ Thánh Gioan Tẩy Giả, chúng ta cầu nguyện cho công lý và hòa bình trong thế giới đang bị khuynh đảo bởi những Hêrôđê hiện đại, bởi những Hêrôđia là những tập đoàn lợi ích của thời hiện đại này, bởi những con gái Hêrôđia hiện đại, bởi những thân hào Galilê hiện đại… Chúng ta cầu nguyện cho công lý và hòa bình trong cái thế giới điên đảo đó. Chúng ta được mời gọi, như Đức Giêsu, không chấp nhận những sự cấu kết của những thế lực bất chính và tàn ác. Chúng ta được mời gọi làm thế nào để những nạn nhân đau thương vô tội của những sự cấu kết ấy được giải thoát, được tôn trọng xứng với nhân phẩm của họ. Chúng ta được mời gọi góp phần mình để làm cho những chiếc đầu của những Gioan Tẩy Giả hiện đại không còn bị đặt trên chiếc mâm đựng thức ăn trong các bữa tiệc điên loạn của các tập đoàn phi nhân của thế giới hôm nay…

Có thể nhiều người đang hiện diện ở đây sẽ dễ dàng nhận ra số phận của mình trong hình ảnh của Thánh Gioan Tẩy Giả. Hãy biết rằng Chúa Giêsu đứng về phía anh chị em!

Có lẽ tuyệt đại đa số chúng ta ở đây không thấy mình trong hình ảnh Hêrôđê hay hình ảnh của Hêrôđia.

Nhưng biết đâu một số người đang có mặt đây có thể gặp mình trong hình ảnh của cô con gái Hêrôđia. Họ đang để cho mình bị những thế lực Hêrôđia thời nay điều khiển, đến độ sử dụng cả bạo lực để tước đoạt quyền sống và nhân phẩm của những Gioan Tẩy Giả thời nay.

Và nhất là chúng ta hoàn toàn có thể thấy mình trong hình ảnh những thân hào Galilê, cách này cách khác đã thờ ơ, đã vô cảm, thậm chí đã tạo điều kiện để sự cấu kết bất chính giữa Hêrôđê và Hêrôđia có thể tác oai tác quái!

Kính thưa anh chị em,

Giáo Hội đi giữa thế giới của những Hêrôđê  thời hiện đại, của những Hêrôđia thời hiện đại, của những cô con gái của Hêrôđia, của những thân hào Galilê thời hiện đại. Giáo Hội có lập trường nào?

Tôi mời gọi anh chị em lắng nghe lập trường chính thức của Hội Thánh, được công bố bởi Thánh Công Đồng Chung Vaticanô II  trong Hiến Chế Mục Vụ về Giáo Hội trong thế giới ngày nay (Gaudium et Spes), tại số 76: “Hội Thánh không cậy nhờ vào những đặc ân của thế quyền. Hơn thế nữa, Hội Thánh còn từ chối việc sử dụng một số quyền lợi đã được hưởng một cách chính đáng, khi thấy rằng việc sử dụng những quyền lợi đó làm cho người ta nghi ngờ về lòng thành thực muốn làm chứng nhân của mình, hoặc trước những hoàn cảnh mới đòi hỏi phải xử sự cách khác. Tuy nhiên, bất cứ ở đâu và bất cứ thời nào, Hội Thánh cũng phải được tự do rao giảng đức tin, truyền bá đạo lý xã hội của mình cũng như chu toàn sứ mệnh của mình giữa nhân loại. Hội Thánh có quyền nói lên nhận định luân lý của mình về cả những vấn đề liên quan đến lãnh vực chính trị, khi quyền lợi căn bản của con người hay phần rỗi các linh hồn đòi hỏi…”

Vâng, tôi xin lặp lại: “Bất cứ ở đâu và bất cứ thời nào, Hội Thánh cũng phải được tự do rao giảng đức tin, truyền bá đạo lý xã hội của mình, cũng như chu toàn sứ mệnh của mình giữa nhân loại. Hội Thánh có quyền nói lên nhận định luân lý của mình về cả những vấn đề liên quan tới lãnh vực chính trị, khi quyền lợi căn bản của con người, hay phần rỗi các linh hồn đòi hỏi…”

Hội Thánh từ chối làm Hêrôđia. Hội Thánh từ chối xếp cùng hàng với các thân hào Galilê. Và Hội Thánh quyết định đứng về phía Gioan Tẩy Giả, lên tiếng kết án sự cấu kết bất chính giữa Hêrôđê và Hêrôđia thời hiện đại.

Như thế, kính thưa anh chị em, Thánh Công Đồng Vaticanô II không chấp nhận cho con cái Hội Thánh làm những thân hào Galilê, càng không thể là những con gái Hêrôđia, hay những Hêrôđia, hay những Hêrôđê. Trái lại, Thánh Công Đồng đứng về phía những Gioan Tẩy Giả của thế giới hôm nay và chấp nhận làm Gioan Tẩy Giả trong thế giới hôm nay… Thánh Công Đồng chấp nhận con cái mình chia sẻ cũng một thân phận với những Gioan Tẩy Giả trong thế giới hôm nay.

Hôm nay, chúng ta cầu nguyện cho máu của những Gioan Tẩy Giả không còn bị đổ ra trong thế giới hôm nay.

Chúng ta cũng cầu nguyện để mình đừng thờ ơ với số phận bi thảm, với những sự cấu kết bất chính của những tập đoàn lợi ích, với nhà cầm quyền. Chúng ta không được phép làm như thế nếu chúng ta là con cái của Hội Thánh. Chúng ta càng không được đồng lõa với những sự cấu kết bất chính, bất chấp đạo lý, bất chấp mạng sống, bất chấp nguồn sống của người nghèo.

Chúng ta cầu nguyện, và không chỉ cầu nguyện, chúng ta còn phải có nhiệm vụ dấn thân như Gioan Tẩy Giả, để cho những sự cấu kết bất chính ấy không thể tác oai, tác quái trong thế giới, trong xã hội mà chúng ta đang sống.

Chắc chắn Thiên Chúa sẽ nhậm lời chúng ta, nếu chúng ta thành tâm cầu khẩn Người. Amen.   

24/6/2012

Linh mục Giuse Nguyễn Thể Hiện, C.Ss.R