Câu hỏi gợi ý:
1.
Mục tử là gì? Xét về phẩm
chất, có mấy loại mục tử? Mỗi loại có
những tính chất gì? Làm sao phân biệt được loại
nào với loại nào?
2.
Đức Giêsu là mục tử
nhân lành: đặc điểm cao quí nhất của Ngài là
gì? Ngài có thể hy sinh cho đàn chiên tới mức độ
nào?
3.
Những bậc cha mẹ trong gia
đình, những tổ trưởng trong khu phố hay trong
các xí nghiệp, những thầy giáo trong các trường học,
những giám đốc công ty... có thể hiểu là những
mục tử không? Bài Tin Mừng này có áp dụng cho họ
được không?
Chia sẻ
1. Mục tử - tốt và xấu
- trong xã hội và Giáo Hội
Xã hội nào cũng đều có
tổ chức, cơ cấu, trong đó luôn luôn có những
người lãnh đạo, điều khiển. Trong các
tôn giáo cũng thế. Trong lịch sử Do-thái, những
người lãnh đạo dân chúng được gọi
là mục tử (x. Gr 10,21; Ed 37,23-24): chẳng hạn
như vua Sa-un, vua Đavít. Kitô giáo, vốn tiếp nối
truyền thống Do-thái, cũng gọi những người
lãnh đạo trong Giáo Hội (như linh mục, mục
sư, giám mục, hồng y, giáo hoàng) là mục tử. Những
mục tử hay những người lãnh đạo ấy
thường được xã hội hay tôn giáo tạo cho
những điều kiện thuận lợi và trao cho những
phương tiện hữu hiệu để có thể thi
hành hữu hiệu công việc lãnh đạo đó: chẳng
hạn địa vị, chức vụ, quyền bính, tiền
bạc, tiếng nói... Những điều kiện và
phương tiện này là một thứ dao hai lưỡi.
Nó có thể giúp các mục tử hay các nhà lãnh đạo phục
vụ dân chúng hay các tín hữu hữu hiệu hơn.
Nhưng nó có thể làm tha hóa, biến chất các mục tử
khi sử dụng nó. Và nó cũng có thể bị những kẻ
lắm tham vọng tìm cách đạt tới để lợi
dụng nó, để phục vụ cho những tham vọng
hay lợi ích cá nhân của mình, của gia đình hay phe nhóm
mình.
Như vậy, chiếu theo thái
độ đối với những điều kiện và
phương tiện mà xã hội hay tôn giáo dành cho những
người lãnh đạo hay mục tử, ta có thể có
2 loại mục tử tương ứng:
- Mục tử tốt: là những
người lãnh đạo thật sự có ý hướng
phục vụ dân chúng hay các tín hữu, chứ không nhằm
lợi ích cho riêng mình. Họ sử dụng những điều
kiện hay phương tiện xã hội hay Giáo Hội trao
cho hoàn toàn để phục vụ tha nhân và công ích.
- Mục tử xấu: là những
người lãnh đạo không nhắm phục vụ dân
chúng, mà nhắm đạt được những điều
kiện và phương tiện thuận lợi kia để
hưởng thụ hoặc chỉ để thăng tiến
bản thân, thỏa mãn những tham vọng riêng tư.
Loại sau này còn bao gồm những
mục tử bị tha hóa, là những người lãnh
đạo khởi đầu có ý hướng tốt,
nhưng khi tiếp xúc hay sử dụng những điều
kiện hay phương tiện xã hội trao cho, thì bị
chúng hấp dẫn, mê hoặc và làm cho biến chất,
để cuối cùng trở thành những mục tử xấu.
2. Mục tử tốt và xấu
trong bài Tin Mừng và trong Thánh Kinh
Trong bài Tin Mừng hôm nay (Ga
10,11-18), Đức Giêsu mô tả và đối chiếu hai
loại mục tử ấy: một loại được
gọi là mục tử nhân lành, còn loại kia là kẻ
chăn chiên thuê.
] Mục tử
nhân lành thì: «hy sinh mạng sống mình cho đàn chiên», «tôi biết
chiên của tôi, và chiên của tôi biết tôi... chúng sẽ
nghe tiếng tôi». Ngài tự nhận mình chính là mục tử
loại này. Trong Thánh Kinh có rất nhiều câu mô tả những
đức tính tốt của những mục tử nhân
lành, mà chính Thiên Chúa là mô hình gương mẫu nhất:
-
yêu thương, trìu mến chiên với
tất cả tâm hồn: «Chúa tập trung cả đàn chiên
dưới cánh tay: lũ chiên con, Người ấp ủ
vào lòng, bầy chiên mẹ, cũng tận tình dẫn dắt»
(Is 40,11).
-
yêu quí từng con chiên, một con
cũng như cả trăm con: «Ai có một trăm con chiên
mà có một con đi lạc, lại không để chín
mươi chín con kia trên núi mà đi tìm con chiên lạc sao? Và
nếu may mà tìm được, người ấy vui mừng
vì con chiên đó, hơn là vì chín mươi chín con không bị
lạc» (Mt 18,12-13).
-
lo cho chiên, tạo những điều
kiện tốt đẹp cho chiên: «Ta sẽ chăn dắt
chúng trong đồng cỏ tốt tươi và chuồng của
chúng sẽ ở trên các núi cao. Tại đó chúng sẽ nằm
nghỉ trong chuồng êm ái, sẽ đi ăn trong những
đồng cỏ mầu mỡ» (Ed 34,14).
-
làm chiên sống no ấm, hạnh
phúc: «Chúa chăn dắt tôi, tôi chẳng thiếu thốn gì»
(Tv 23,1); làm chiên luôn vững dạ vì được bảo
vệ: «Dầu qua lũng âm u con sợ gì nguy khốn, vì có
Chúa ở cùng. Côn trượng Ngài bảo vệ, con vững
dạ an tâm» (23,4).
-
tinh thần trách nhiệm rất
cao: «Con nào bị mất, Ta sẽ đi tìm; con nào đi lạc,
Ta sẽ đưa về; con nào bị thương, Ta sẽ
băng bó; con nào bệnh tật, Ta sẽ làm cho mạnh; con
nào béo mập, con nào khoẻ mạnh, Ta sẽ canh chừng»
(Ed 34,16).
-
cứu thoát, giải phóng đàn
chiên: «Thiên Chúa sẽ cứu thoát dân Người, như mục
tử cứu thoát đàn chiên» (Dc 9,16).
Tóm lại, người mục tử
tốt thật sự yêu thương đàn chiên, sẵn
sàng hy sinh cho sự an nguy và hạnh phúc của đàn chiên.
Thậm chí như Đức Giêsu, người mục tử
tuyệt vời nhất, sẵn sàng hy sinh cả mạng sống
mình: coi sự sống còn của đàn chiên quý hơn cả
sự sống mình.
] Kẻ
chăn chiên thuê hay mục tử xấu thì: «không thiết
gì đến chiên», «khi thấy sói đến liền bỏ
chiên mà chạy: sói vồ lấy chiên và làm cho chiên tán loạn».
Thánh Kinh cũng có nhiều câu mô tả hạng mục tử
này với những đặc tính:
-
vô trách nhiệm: «Con chiên nào mất,
nó chẳng quan tâm; con thất lạc, nó chẳng đi tìm;
con bị thương, nó không chạy chữa; con mạnh
khoẻ, nó chẳng dưỡng nuôi» (Dc 11,16a); «Chiên đau
yếu, các ngươi không làm cho mạnh; chiên bệnh tật,
các ngươi không chữa cho lành; chiên bị thương,
các ngươi không băng bó; chiên đi lạc, các
ngươi không đưa về; chiên bị mất, các
ngươi không chịu đi tìm» (Ed 34,4)
-
chỉ nghĩ tới hưởng
thụ, sẵn sàng bóc lột: «Sữa các ngươi uống,
len các ngươi mặc, chiên béo tốt thì các ngươi
giết, mà đàn chiên lại không lo chăn dắt» (Ed
34,3). Thậm chí bóc lột đến tận xương tủy:
«Con nào béo thì chúng ăn thịt, rồi lóc luôn cả móng»
(Dc 11,16b)
-
ích kỷ, vụ lợi, đầy
tham vọng: «Chúng là lũ chó đói, ăn chẳng biết
no. Thế mà chúng lại là mục tử! Cả bọn - chẳng
trừ ai - chỉ mưu tìm lợi lộc cho riêng mình» (Is
56,11).
-
tàn bạo, độc ác: «Các
ngươi thống trị chúng một cách tàn bạo và hà
khắc» (Ed 34,3); «Các ngươi đã xua đuổi và chẳng
lưu tâm gì đến chúng» (Gr 23,2b).
-
tác hại vô cùng đến
đàn chiên: «Các ngươi đã làm cho đàn chiên của
Ta phải tan tác» (Gr 23,2).
Tóm lại, mục tử xấu
coi đàn chiên chỉ là phương tiện, bắt chúng phải
hy sinh phục vụ cho lợi ích riêng tư của mình,
không một chút tình thương đối với chúng.
Nhưng kết cục của hạng mục tử này rất
bi thảm: «Khốn cho mục tử vô tích sự đã bỏ
mặc đàn chiên. Gươm sẽ chặt đứt tay
nó, sẽ chọc mắt phải của nó. Cánh tay của
nó sẽ khô đét, và mắt phải của nó sẽ mù loà»
(Dc 11,17); «Khốn thay những mục tử làm cho đàn
chiên Ta chăn dắt phải thất lạc và tan tác (…) các
ngươi đã xua đuổi và chẳng lưu tâm gì
đến chúng. Này Ta sẽ để ý đến các hành
vi gian ác của các ngươi mà trừng phạt các
ngươi. Đó là sấm ngôn của Đức Chúa» (Gr 23,1-2).
3. Hãy trở nên những mục tử
nhân lành
Trong bài Tin Mừng, Đức
Giêsu tự xưng mình là «mục tử nhân lành», luôn yêu
thương đàn chiên và sẵn sàng hy sinh mạng sống
mình vì đàn chiên. Khi tự xưng như thế không phải
để chúng ta nể phục cho bằng để chúng
ta bắt chước, noi gương Ngài trong công việc
«mục tử» của chúng ta. Chúng ta thường giới
hạn ý nghĩa của từ «mục tử» này, đến
nỗi chỉ áp dụng nó cho những người lãnh
đạo tôn giáo. Thật ra, tất cả những ai
đảm trách việc lãnh đạo, từ một gia
đình đến một phường, một tỉnh, hay
một quốc gia, từ một hội đoàn, một xứ
đạo, đến một giáo phận, một giáo hội
địa phương hay Giáo Hội toàn cầu, một
cách nào đó, đều có thể gọi là mục tử.
Ước chi mọi mục tử đều biết thật
sự yêu thương đàn chiên của mình và lãnh đạo
chúng một cách sáng suốt! Ước chi mọi cha mẹ
đều yêu thương con cái, mọi cha xứ đều
sẵn sàng hy sinh phục vụ giáo dân, mọi giám mục
đều hết lòng chăm sóc các linh mục và giáo dân
dưới quyền mình! Ước chi mọi vị lãnh
đạo xã hội và đất nước biết quên
những quyền lợi riêng tư để nghĩ đến
lợi ích chung của dân chúng!
Mọi quốc gia, mọi giáo hội,
đều rất cần những vị minh quân, những
mục tử nhân lành. Cần hơn cả việc có thật
đông những cá nhân tài giỏi, xuất sắc. Câu chuyện
sau đây minh họa điều đó.
Có hai người thuộc hai quốc
gia nói chuyện với nhau: - «Tôi rất khâm phục đất
nước anh, vì nước anh có rất nhiều anh hùng».
- «Thế đất nước anh có nhiều anh hùng không?»
- «Rất tiếc, đất nước tôi ít anh hùng lắm!»
- «Lạ nhỉ, đất nước tôi nhiều anh hùng
thế mà sao vẫn cứ nghèo nàn và lạc hậu, còn
đất nước anh không có anh hùng mà sao lại phát triển
và giàu có như vậy?» - «À, đất nước tôi thì bù
lại, được khá nhiều vị minh quân!» Thì ra chỉ
một vị minh quân - hay mục tử nhân lành - cũng
đủ quí giá và ích lợi cho đất nước và
Giáo Hội hơn nhiều anh hùng hay cá nhân xuất sắc hợp
lại! Cầu mong cho đất nước và Giáo Hội
Việt Nam có được
những minh quân!
Cầu nguyện
Lạy
Cha, xin Cha hãy ban cho Giáo Hội và đất nước con
nhiều vị mục tử nhân lành hơn! Xin cho các nhà
lãnh đạo đất nước và Giáo Hội con biết
thật sự yêu thương người dân cũng
như các tín đồ của mình hết lòng và sẵn sàng
hy sinh phục vụ họ. Có như thế, đất
nước và Giáo Hội con mới tiến bộ lên
được. Amen.