Vô nhiễm là gì?
Một số học
thuyết của Giáo hội Công giáo bị hiểu lầm
là tín điều Vô nhiễm Nguyên tội. Nhiều
người, kể cả nhiều người Công giáo,
nghĩ rằng học thuyết đó nói đến việc
thụ thai Đức Kitô qua tác động
của Chúa Thánh Thần trong cung lòng Trinh nữ Maria. Sự
kiện đó được mừng kính trong lễ Truyền
tin (ngày 25-3, trước lễ Giáng sinh 9 tháng).
Vô nhiễm nó đến tình trạng Đức Mẹ
không mắc Nguyên tội ngay từ lúc Đức Mẹ
được thụ thai trong lòng
người mẹ, thánh Anna. Chúng ta mừng lễ
Sinh nhật Đức Mẹ vào ngày 8-9, 9 tháng trước
ngày 8-12 (lễ Mẹ Vô nhiễm).
LM John Hardon, S.J. (Dòng Tên), trong cuốn Từ điển
Công giáo Hiện đại (Modern Catholic Dictionary), ngài
nói: “Không phải các giáo phụ Hy Lạp hoặc Latin dạy
rõ ràng về Vô nhiễm Nguyên tội, mà các ngài bày tỏ
điều đó một cách mặc nhiên”. Phải mất
nhiều thế kỷ để Giáo hội Công giáo nhận
biết đặc ân Vô nhiễm Nguyên tội là tín điều,
và mãi đến ngày 8-12-1854 ĐGH Piô IX mới tuyên bố
đó là tín điều.
ĐGH Piô IX viết trong Hiến chế Ineffabilis
Deus (Thiên Chúa bất khả ngộ): “Chúng tôi công bố
và xác nhận rằng tín điều về Đức Maria,
ngay lúc được thụ thai, nhờ đặc ân và
đặc quyền của Thiên Chúa Toàn năng, vì công nghiệp
của Chúa Giêsu Kitô, Đấng Cứu Độ nhân loại,
được giữ không mắc Nguyên tội, là tín điều
được Thiên Chúa mạc khải, và vì thế mỗi
tín hữu phải luôn tin vững vàng”.
LM Hardon viết thêm: “Đức Mẹ không mắc
Nguyên tội là một tặng phẩm hoặc một đặc
ân của Thiên Chúa, một ngoại trừ
hoặc một đặc ân, điều mà không một thụ
tạo nào có được”.
Khái niệm sai lầm về Vô nhiễm
Nguyên tội
Một khái niệm sai lầm khác là
ơn Vô nhiễm Nguyên tội của Đức Maria cần
thiết để bảo đảm rằng Nguyên tội
không bị truyền qua Đức Kitô. Điều này không là một
phần trong giáo huấn về Vô nhiễm Nguyên tội.
Hơn nữa, ơn Vô nhiễm Nguyên tội thể hiện
Ơn Cứu Độ của Đức Kitô hoạt động
nơi Mẹ Maria khi đồng công cứu chuộc nhân loại
và trong sự tiên liệu của Thiên Chúa đối với
sự chấp nhận Ý Chúa nơi Đức Mẹ.
Nói cách khác, Vô nhiễm Nguyên tội không là điều
kiện tiên quyết để công cuộc cứu độ
của Đức Kitô mà là kết quả của Ơn Cứu
Độ. Đó là cách giải thích cụ thể về
Tình yêu Thiên Chúa dành cho Đức Maria, vì Đức Mẹ
hiến dâng trọn vẹn, đầy đủ, không chút
do dự khi tuân phục Thánh Ý Chúa.
Lịch sử
Lễ Vô nhiễm Nguyên tội có dạng cổ
xưa nhất, trở lại từ thế kỷ VII, khi các Giáo hội Đông phương bắt đầu
mừng lễ Sinh nhật Đức Mẹ. Nói cách khác, lễ
này mừng Đức Mẹ được thụ thai
trong lòng thánh Anna.
Tuy nhiên, lễ Sinh nhật Đức Mẹ không
được hiểu như lễ Vô nhiễm Nguyên tội
trong Giáo hội Công giáo ngày nay, dù Giáo hội Chính thống
Đông phương vẫn mừng. Lễ này
đến Tây phương có lẽ từ thế kỷ XI,
lúc đó bắt đầu liên quan việc tranh luận về
thần học. Cả Giáo hội
Đông phương và Tây phương vẫn cho rằng
Đức Mẹ không mắc Nguyên tội, nhưng có những
cách hiểu khác nhau về ý nghĩa.
Đối với giáo lý về Nguyên tội, một số
người ở Tây phương bắt đầu tin rằng
Đức Maria không thể vô tội nếu Đức Mẹ
không được cứu thoát khỏi Nguyên tội vào lúc
được thụ thai (như vậy
làm cho việc thụ thai thành “vô nhiễm”). Tuy
nhiên, một số thần học gia, kể cả thánh
Thomas Aquinas, cho rằng Đức Maria không được
cứu độ nếu Đức Mẹ không mắc tội
– ít nhất là Nguyên tội.
Để trả lời cách phản đối của
thánh Thomas Aquinas, như chân phước John Duns Scotus (qua
đời năm 1308) đã bày tỏ, đó là Thiên Chúa
đã thánh hóa Đức Mẹ ngay lúc Đức Mẹ thụ
thai trong sự tiên liệu của Thiên Chúa về việc
Đức Mẹ vui nhận mang thai Đức Kitô. Nói cách
khác, Đức Mẹ cũng được cứu độ
– ơn cứu độ của Đức Mẹ
được hoàn tất ngay lúc Đức Mẹ thụ thai, còn các Kitô hữu là lúc lãnh nhận Bí tích
Thánha tẩy.
Phát triển lễ ở Tây phương
Sau khi chân phước John Duns Scotus phản đối
về Vô nhiễm Nguyên tội, lễ này phát triển khắp
Tây phương, dù lễ này vẫn thường cử hành
vào lễ Thụ thai của Thánh Anna (tức là Sinh nhật
Đức Mẹ). Tuy nhiên, ngày 28-1-1476, ĐGH Sixtô IV mở
rộng lễ này cho toàn Giáo hội Tây phương, và
năm 1483 ngài ra vạ tuyệt thông cho những người
chống lại tín điều Vô nhiễm Nguyên tội. Khoảng
giữa thế kỷ XVII, mọi sự
chống đối tín điều này đều không còn
trong Giáo hội Công giáo.
Mừng lễ Đức Mẹ Vô nhiễm
2011