NGUỒN GỐC NGÀY LỄ HALLOWEEN
Đaminh
Phan văn Phước
I.
Lời dẫn nhập:
Trên trang mạng,
đã có rất nhiều bài viết khá dài về Ngày Lễ
HALLOWEEN. Do đó, trong bài này, tôi không kể về cách dùng
trái cây, lồng đèn bằng bí đỏ..., mà xin mạo
muội viết ngắn gọn về nguồn gốc và ý
nghĩa của Ngày Lễ vừa nêu. Đồng thời,
tôi cũng xin cắt nghĩa tại sao người Pháp lại
dùng chữ ''Toussaint'' với mạo từ ''La'' là giống
cái và cách phát âm của hai chữ Anh và Pháp.
II.
Nguồn gốc của Ngày Lễ HALLOWEEN
Đó là Ngày Lễ
của người Celtes (La Fête Celtique) có cách đây chừng
2500 năm (1). Cứ vào cuối thu,
các thầy tế (druides) cử hành nghi thức mừng mùa
''thu'' hoạch đã xong và việc đưa gia súc về
chuồng trước mùa đông bằng Đại Lễ
SAMHAIN, tức là Lễ Thánh của dân Gaëls (gốc
Ái-nhĩ-lan và Tô-cách-lan (Irlande et Écosse). Tín ngưỡng của
dân này cho rằng người quá cố trở về
dương thế vào Ngày Ấy, đến từng nhà
để sưởi ấm bên cạnh người
đang sống trước khi vào trời đông.
Với thời
gian, vì nhát gan, sợ người chết hay ''hồn ma'', hậu
sinh quây quần bên lò sưởi do các thầy tế đốt
lên. Họ cải trang bằng y phục kỳ quái để
ma quỷ phải ớn họ vì chúng ngỡ họ là loài
quỷ khác dữ tợn hơn. Theo họ, nhờ vậy,
họ không bị quỷ Âm Vương ám hại. Họ
cũng nghĩ rằng ma chui ra khỏi mồ vào đêm Lễ
Thánh, rằng các bà phù thủy cỡi chỗi hay mèo đen
trên không trung.
Khi Đế Quốc
La-mã thống trị người Celtes thì truyền thống
tín ngưỡng của xứ này vẫn được bảo
tồn. Rồi, với thời gian, cả hai dân tộc
đều xem truyền thống ấy là ''của chung''.
Người La-mã gọi 01.11 là Ngày của các Thánh (All
Hallows).
Sau này, khi Kitô
Giáo đã lan rộng, Giáo Hội Công Giáo ''hoán cải'' ngày Lễ
của người Celtes thành Lễ của Kitô Giáo bởi
vì, đã gọi là Ngày Lễ của Người Quá Cố
thì đương nhiên phải xem đó cũng là Ngày Lễ
kính tất cả các Thánh. Cho nên, vào năm 800, Ngày SAMHAI
được Giáo Hội công khai gọi là Ngày Lễ Các
Thánh Nam-Nữ.
Từ
năm 1845 đến 1847, vì nạn đói hoành hành, nhiều
người Ái-nhĩ-lan phải chạy sang Hoa Kỳ và
truyền bá Lễ Halloween. Đến cuối Thế Kỷ
19, Halloween được trở thành Ngày Lễ của toàn
Quốc Hoa Kỳ.
Riêng
tại nước Pháp, từ năm 1997, người ta mừng
Lễ này vì lý do thương mại là trên hết.
III.
Nguyên ngữ và cách phát âm của chữ HALLOWEEN và LA TOUSSAINT
A.
HALLOWEEN
HALLOW
đồng nghĩa với HOLY và SAINT, tức là THÁNH. Vần
EEN (hai lần E) được tạo thành bởi chữ
EVE có nghĩa là ĐÊM TRƯỚC NGÀY LỄ. Chữ này có
gốc là EVENING. Do đó, vần EEN (hai lần E) là do E của
EVE và của EVENING. (E sau V là câm.)
HALLOWEEN
có nghĩa là THE EVENING PRECEDING ALL SAINTS' DAY: ĐÊM TRƯỚC
NGÀY LỄ CÁC THÁNH. (La veille de La Toussaint)
Người
Pháp và Đức lấy W+EEN để phát âm thành /win/ hay
/vin/ là sai bởi vì mẫu tự W trong HALLOW không tạo âm
nào cả. Cách phát âm đúng như sau: [ˌhɔːloʊˈiːn]
hay [ˌhæloʊˈiːn]. Một số người
Đức nói rằng W trong chữ Anh HALLOW vẫn phải
đọc. Tôi không đồng ý và nói với họ bằng
tiếng Anh như sau: ''I'm showing you the meaning and
pronunciation of the word HALLOWING.'' và xin họ phát âm cho tôi chữ
SHOWING. Thế là họ nhận ra rằng họ đã phát
âm sai từ HALLOWEEN của tiếng Anh. (2)
B. LA TOUSSAINT
LA TOUSSAINT có nghĩa là LA FÊTE DE TOUS LES SAINTS.
Người Pháp lấy mạo từ LA (giống cái của
FÊTE: LỄ), chữ TOUS (S câm nên TOUS đọc là /tu/.)
và chữ SAINTS để tạo thành LA TOUSSAINT. Thế
là TOUS (S không còn câm, đọc là /tus/.) và SAINT không có S bởi
vì LA ở số ít, tức là chỉ có một Ngày Lễ
Các Thánh mà thôi!
C. Ý Nghĩa của Ngày Lễ Các Thánh trong Giáo Hội
Ngoài những Vị Chân Phước (Á Thánh) và Hiển
Thánh, Giáo Hội vẫn xác tín rằng có nhiều Thánh khác
đã sống trung thành với Lời Chúa. Cho nên Lễ Các
Thánh là Ngày kính tất cả các Thánh Nam Nữ trên Thiên
Đàng nói chung. Không chỉ trong Ngày Lễ này, mà mỗi
ngày, Giáo Hội luôn nhớ đến các Thánh trong lời cầu
như Kinh Cáo Mình để mời gọi mọi người
Công Giáo hãy noi gương các Thánh mà ăn ngay, ở lành, tức
là tự thánh hóa mình, người ngoài Công Giáo hay Bà Con Bên
Lương và người tội lỗi bởi vì sự
Thánh Thiện không phải là của riêng ai hay của một
nhóm ưu tú nào đó, mà của mọi người mang Hình Ảnh
Thiên Chúa vô hình và hữu hình qua Chúa Cứu Thế.
Đó là ''Tôn Chỉ'' của Kitô Giáo qua Kinh ''Lạy
Cha'' có các câu: ''Chúng con nguyện Danh Cha cả sáng, Nước
Cha Trị đến...''
''Ước gì được như vậy'' là ý
nghĩa của chữ AMEN!
----------
Ghi chú
1. Có người cho rằng chừng trên 2000 năm.
2. Người Đức có chữ DER VORABEND VON
ALLERHEILIGEN. Như vậy, chữ HALLOWEEN là của tiếng
Anh thì phải phát âm nó đúng với cách của người
Anh!