Ý Da Ăn Tết
Hoàng
Thị Đáo Tiệp
Phải
lúc tôi đang trong tiệm nhưng lại...ngắm trời
hiu quạnh chờ cô khách hẹn đến cho mình phục
vụ để kiếm tí tiền còm trong cái ngày ế
ẩm tang thương: thì mừng được chị
bạn ghé thăm. Chị ném cái túi xách tay ra góc ghế,
buộc miệng than:
-Í
da! Chẳng biết làm món gì để sẽ ăn Tết đây nữa?!
Tôi buồn cười ngó
chị bạn mình! “Chẳng
biết làm món gì” tức là chị biết có nhiều món
ngon lắm để sẽ làm ăn Tết! Nhưng, chị
cũng có luôn cái “bất ổn”
là sợ ăn vào thì bị bệnh nên mới phải
đắn đo nghĩ ngợi đến…khổ lòng! Mà
chị cũng… thiệt tình là khéo lo xa! Chị “ăn ở không cà nhỏng”
nên mới có hôm nay- còn phải hơn cả tháng nữa
mới Tết- mà đã vội lo tính đến chuyện
ăn Tết! Còn tôi việc tiệm, việc nhà và
đủ thứ việc không tên cứ xoay mình như cái
vụ thành thử phải đến cận ngày Tết cơ,
tôi mới sẽ xem coi nấu nướng những món gì
ăn Tết. Nhưng, tôi cũng cám ơn chị lắm!
Nhờ chị khéo lo xa nên năm nào tôi cũng được
chị biếu cho mấy hộp dưa chua ăn Tết...
Và để ủi an cho nỗi lo nghĩ của chị
bạn mình, tôi đáp:
-Thì má nó vừa mới nói là món “ý da”rồi đó! Má nó tính hay
đấy nhen! Làm chỉ nội cái món “ý da” thôi, thì sẽ tha hồ mà ăn cái Tết linh
đình, ngon đã đời và vui tưng bừng nữa!
Và như vậy thì chữ “í” nếu mà viết:phải là “ý”
y-cà-rét nhé!
- Ừ!
Cà-rét, cà run, cà rụt, cà rùng, cà tưng, cà tửng... gì cũng
ok hết! Bà khùng! Xúi quẩy vớ vẩn không! Đây làm
gì có tính như vậy?! Bà nghĩ ở đâu ra cái món “ý da”
để khéo vẽ chuyện thế?!
Tôi
cười:
-
Chẳng vẽ chuyện, cũng chẳng có phải
nghĩ ở đâu ra hết, mà nghĩ ở trong chính cái câu
má nó vừa mới thốt ra đấy thôi! Má nó quên
rằng tui là thành viên trong ban “nấu
bếp” của tòa báo
Mẹ rồi sao?! Tháng tháng tui có bổn phận trình làng món
ăn mình cùng với quý bạn đọc: mà “chất liệu” để
nấu thì quý linh mục Chủ Nhiệm Chủ Bút
thường chỉ có ban cho ngắn gọn mấy chữ
thôi. Cho nên cái câu má nó nói vì còn phải tả oán nữa nên
mới như vậy. Mà với cái nhìn của tui là
người nấu bếp thì chỉ có cần đặt
trọng tâm vào bốn chữ “ý
da ăn Tết” . Vì cũng như má nó vẫn thường
nói “bánh chưng ăn Tết”, “thịt kho ăn Tết”, “mứt gừng ăn Tết”, “dưa
chua ăn Tết”, “ dưa món ăn
Tết”...vậy thôi. Do đó má nó muốn ăn Tết với
món “ý da” thì nếu cần “đặt hàng”:tui sẽ nấu
nướng đúng yêu cầu! Còn nếu như má nó không
đặt hàng mà do tin tưởng tui có nghề nấu
bếp, thèm ăn Tết với món “ý da” muốn vấn ý tui để nấu thì tui
sẵn sàng.
Chị bạn tôi cười
lăn, mà vẻ không tin:
-Được rồi! Coi
như mình muốn làm món “ý da”
ăn Tết nên vấn ý bà đấy! Vậy thì chất
liệu, cách làm: mau bày cho biết đi nào? Bà mà “ú ớ” thì đừng hòng
Tết năm nay được ăn dưa chua của
mình!
-Còn nếu tui bày được cho má nó làm cách ngon lành
thì sao?
-Thì mình mỗi năm mỗi có lễ Tết cho bà món
dưa chua!
-Rằng thì là tui tốn nước bọt với toi
công mà mèo vẫn hoàn mèo?! Nhưng được, tui cũng
sẵn sàng luôn!
Và
tôi lo bày cho chị bạn vì thấy cũng sắp tới
giờ cô khách hẹn mình đến:
- Đây nhé, chất liệu để làm món “ý da” ăn Tết là đã sẵn trong cái ngữ “ý da” mà má nó đã buộc miệng
thốt lên đấy! Tức gồm có “ý” với có “da”. “Ý”
là má nó muốn ăn Tết
theo ý của ai vì ý của chính bản thân thì má nó phân vân
lưỡng lự không biết sẽ làm món nào để
ăn Tết! Nên má nó cần phải nghĩ xem là ăn
tết theo ý của chồng, của con, hay của ông bà
mình ? Nếu theo ý của ông bà mình thì má nó hãy làm các món ăn
truyền thống như bánh chưng, bánh tét, thịt kho,
dưa giá, khổ qua hầm...Còn theo ý của chồng con thì
hãy hỏi chồng con xem ai
muốn ăn món nào là làm cho món đó. Chẳng hạn như ý
của chồng muốn ăn tiết canh, nem
nướng... Ý của đàn con thì cháu nầy muốn
ăn cari, chả giò; cháu nọ muốn ăn bánh xèo, phở; cháu kia
muốn ăn lẩu đồ biển, bò nhúng giấm
cuốn rau thơm bánh tráng chấm mắm nêm.... Đấy,
thấy nhẹ nhàng và dễ dàng không? Má nó đâu có phải nhọc tâm
để mà nghĩ ngợi là sẽ làm món gì! Má nó chỉ
cần làm ngần ấy các món ăn theo ý của từng
người trong gia đình: thì bàn tiệc Tết sẽ linh
đình phải biết! Còn “da” thì đã sẵn các món có da họ bán như cá chiên,
bê thui, vịt quay, heo quay, gà quay, chim cút quay, bánh da lợn
đậu xanh..... Má nó chỉ có việc phóng xe cái vèo ra
chợ: rước thêm về là
bàn tiệc Tết của gia đình sẽ vô cùng phong
phú các món cho mà ăn mệt nghỉ!
-Ăn cho chóng xuống huyệt thì có, chớ
được mệt nghỉ thôi đã tốt!
Chị bạn phán như thế rồi cười
dễ dãi:
- Kể ra thì cái món “ý da”
cũng hay đấy nhé và không ngờ chính mình lại là tác
giả mà mình không biết! Mình ngỡ rằng bà phịa ra
món vớ vẩn nào đâu: không phải gió thì cũng cà
chớn cà chua gì đấy ăn sao được!
Rồi chị hỏi tôi:
-Thế bà có ăn Tết với món “ý da” của mình chứ?
Coi
đó chị nhận là món của chị! Tôi nói:
- Dĩ nhiên là có! Mà tui năm
nào cũng ăn Tết
với món “ý da” vừa theo truyền thống của ông bà và
vừa kết hợp với ý của tui luôn!
Chị bạn bảo tôi kể chị nghe cụ
thể cách thức kết hợp nên tôi cũng mau mắn kể luôn...
....Kể rằng thường năm, cứ Tết
đến tôi hay gói bánh tét nhân đậu xanh thịt: mà
thịt thì phải có da có mỡ. Tôi làm nồi thịt kho
trứng: mà thịt dĩ nhiên
cũng phải có da có mỡ. Tôi hầm nồi khổ qua và
có khi còn “đèo bồng”cho
thêm vào trong đó mấy cái móng giò heo mình đã luộc
mềm sẵn đâu đấy, để cũng
được ăn có da có mỡ mà với vị
đắng đắng nhẩn nhẩn của khổ qua:
như thề là mình thèm được nuốt trôi qua
hết mọi đắng cay của trọn một năm
mới cách ngon lành, trơn tuột vậy…
Chị bạn tròn đôi con
mắt và lắc đầu: ăn
thế có mà chết sớm! Tôi xin chị đừng có
hoảng, hãy để tôi giải thích tại sao tôi cứ
muốn ăn thịt là phải có da có
mỡ?! Vì ý của tôi: đấy mới là mình …ăn Tết! Ăn Tết thì phải
đặc biệt hơn ăn ngày thường, nên hễ
ăn thịt là phải thịt “có da có mỡ”. Chớ ngày Tết mình ăn thịt cũng vẫn cứ loại
thịt nạc “khổ
hạnh” chẳng dám dính béng tí da tí mỡ như các ngày
thường: thì đâu có phải là mình …ăn Tết!
Chung
quy cũng do tôi bị cái bệnh cao mỡ trong máu( high cholesterol) nên ăn
uống phải kiêng khem! Quanh năm suốt tháng, các
loại hải sản như tôm, sò, cua, mực, lobster,
scallop…tôi được khuyến cáo là chớ có dại mà
rước vô bao tử! Còn thịt thì chỉ nên ăn thịt trắng như thịt gà mà
phải ăn toàn thịt nạc thôi! Thịt đỏ
như thịt bò, thịt heo ăn càng ít
càng tốt và nếu có ăn thì chỉ ăn miếng
thịt nạc “trần
trụi” không dính béng chút mỡ chút da nào! Và vì cứ phải kiêng khem mãi nên
tôi cũng hay bị thèm ăn các thứ đó lắm! Thèm
mà chẳng mấy khi tự mình dám mua về ăn
vì biết nó độc hại nên không dại! Nhưng, có
ai nấu sẵn biếu cho, hay mời đến nhà dùng bữa,
hoặc trong những dịp tiệc tùng, cưới
hỏi có đãi những món đó…là tôi tự cho phép mình ăn uống thoải mái chớ chẳng
kiêng cử chi hết: vì… ai sao mình vậy mới là không
dại! Rồi đặc biệt mỗi năm mỗi
dịpTết về, tôi “gan
trời” sao mà dám dại dột bỏ qua những món
ăn vui xuân đón Tết đã có trong truyền thống
của dân tộc mình, nhất là hễ sành ăn thì ăn thịt
phải là thịt có mỡ như câu thơ xưa lưu
lại: “thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ…”.
Bởi thịt mỡ thì ăn mới ngon
chớ thịt nạc ăn khô khốc, xảm xì chán
lắm! Hơn nữa tôi nghĩ biết đâu ông bà mình ăn
thịt mỡ dịp đầu năm ắt quý cụ cũng
có cái ý tự nhắc nhở mình và cũng nhân đấy
truyền lại cho con cháu hãy nên sống cuộc sống mở
lòng, mở trí, mở rộng vòng tay… trong suốt cả
năm. Chớ ăn thịt nạc thì
không khéo lại thích bắt nạt người ta…
Chị bạn quặp ra
cười và chỉ chỏ ngón tay
trỏ vô mặt tôi để muốn…khen sao đó nhưng
vẫn bị cái cười áp đảo, làm chị cứ
phải ôm bụng mà cười! Cười té cả ho và
té gì nữa không biết nên thấy chị bỏ chạy
vô trong! Cô khách hẹn của tôi đến,
tôi lo phục vụ. Một thoáng sau, chị đi ra
và ngang qua chỗ tôi, tôi nghe chị khe khẻ rủa mình:
-Mắc dịch bà!
Chọc người ta cười đau cái bụng!
Và chị quơ lấy túi xách
tay, vừa bước ra cửa vừa
nói vói vào:
-Người ta cũng
không có dại nữa! Đi chợ đây! Sẽ nấu
bún bò Huế có cả móng giò heo, mai đem đến cho bà ăn Tết sớm!
Tôi hiểu là chị đang
bị thèm ăn thịt có da có mỡ! Thì cũng như tôi
và như mọi người có tuổi khác: chị phải
cái bệnh có mỡ trong máu chớ đâu được
ngoại lệ! Nhưng, bao năm nay chị cứ dứt
khoát cử kiêng triệt để chớ không như tôi!
Tôi cũng nói với ra:
-Vậy mà giấu nhen! Má
nó có cái món “ý da” của má nó muốn ăn
Tết là bún bò Huế móng giò heo!
Và tôi xin phép cô
khách cho mình được chạy ra với chị bạn
một tí. Tôi muốn kíp báo chị “cặn kẽ” một tin vui thì mới mong
thuyết phục được chị vì… e dũng chí “không dại” của chị có
thể “bị xìu”, mình
cũng bị hụt ăn món bún bò Huế chị nấu
ngon lắm…
Tôi báo chị rằng tôi vừa
mới thử máu xong, kết quả quá ư là tuyệt: “Your cholesterols are great. Keep up the good work”. ( trước đây tôi
thử máu không bao giờ được kết quả là “great”,
mà luôn bị “still high”
hoặc “better”). Được kết
quả quá tuyệt vậy, nhờ tôi có uống thêm
nước trái lựu. Chớ trước đây tôi
chỉ uống “trơ”
mỗi một loại thuốc trị cao mỡ của bác
sĩ cho thôi, nên dẫu ăn uống
kiêng khem nhưng bệnh cũng cứ giẫm chân tại
chỗ! Còn mới đây, tôi vừa đang có uống thêm
nước trái lựu mà cũng vừa “liều mạng” ăn cả một hộp cua xào
me của cô bạn làm, biếu cho!
Vậy mà mấy hôm sau tôi đi thử máu: kết
quả lại được quá tốt! Thật ra
trước đây đã có cô bạn nhà trồng lựu và
cứ mỗi dịp mùa đông thì lựu chín, cô hái cả
một bọc to đem cho, bảo tôi ráng chịu khó ăn:
vì trái lựu là thần dược chữa bệnh cao
mỡ. Nễ cô, tôi nhận chớ không ăn, bởi nó
toàn hột, ăn đã chẳng ngon còn
làm văng bẩn như thể bị dính máu! Dịp tình cờ tôi ghé chị bạn, thấy
chị được người giúp việc biết
thuốc nam đang bổ cả thau trái lựu ra lấy
hột. Sau đó cho vào máy xay sinh tố xay sơ qua,
rồi lọc lấy nước cốt cho vào chai bảo rằng
cất vô tủ lạnh dành đấy, sau mỗi bữa ăn cho chị uống vài muỗng và lâu dài
sẽ chữa lành được bệnh cao mỡ của
chị. Mà chị bạn tôi cả chồng với con trai
đều là bác sĩ nên thuốc Tây thuốc Mỹ không
thiếu. Thành thử chắc phải thế nào đấy,
chồng con chị mới đồng ý cho chị uống
nước trái lựu nên tôi tin, đi mua lựu về lọc
lấy nước uống…Và trước kết quả
thử máu hiển nhiên vậy, tôi nghĩ kể từ nay,
cứ đến các tháng mùa Đông là mùa trái lựu, mình mua
lựu về lọc lấy nước uống thì an tâm
Tết nhất tha hồ ăn thoải mái các loại “của độc” chớ không
tội chi kiêng cử mãi! Tôi lại còn được
một anh bạn cho biết là ở chợ Cosco có bán
nước lựu nên có thể mua uống quanh năm
nếu như không có bệnh tiểu đường, vì
nước lựu họ làm sẵn là luôn có pha
đường. Tôi thì đâu có tiểu đường nên
sẽ ung dung mà uống nước trái lựu quanh năm nếu
cần.Và tôi “thúc” chị
bạn mình thử uống nước trái lựu xem “có hạp” không, để có
thể ăn các món bị thèm cho….mạnh miệng!
Tôi chờ chị bạn hôm
sau rồi hôm sau nữa vẫn chẳng thấy, nên gọi
để …động viên đừng hứa cuội mà
tội nghiệp người chờ! Chị bảo hãy
đợi tuần tới để xem uống
nước lựu có hiệu quả không đã! Vì chị trót
đã “nạp” cùng một
lúc tới hai con cua vào bao tử! Mà cua thì tôi mới được
thưởng thức rồi, chớ chị có cả ba
năm nay chưa dám nếm đến! Nhất là xuống
tới chợ, thấy cua hãy “sống
nhăn” ngoe nguẩy trong hồ, thịt chắt nịt,
giá bán lại chiều lòng người mua lắm, nên
chị…đâu dám dại! Chị mua về, hấp lên,
chấm muối tiêu chanh, ăn vã, ngon
chưa từng!
Và
chị tâm sự:
-Bởi vậy nghĩ mà
thương cho biết bao người nghèo khổ bên quê
nhà, ngày Tết thèm được ăn có chút chi món Tết
theo ý họ thèm! Vì suốt tháng quanh
năm vốn đã bị phải ăn
khổ hạnh ngoài ý muốn rồi! Hy vọng bạn góp
với mình để cùng an ủi họ,
vì mình cũng đang kêu gọi các con…
Gì chớ việc nầy tôi có
“lên chương trình” nên
đã và đang tiến hành, dù là quá khiêm nhường! Được
chị rủ nữa, tôi hoan hô cả hai tay:
-Vâng, cám ơn má nó cho dự phần! Nhưng, của
ít lòng nhiều nhen!
Và rồi ngày Chuá nhật
đến, tôi chọn đi Lễ ở nhà thờ
Việt Nam để Lễ xong, tiện đường sẽ
phóng đến chợ Á Đông mua vài con cua vì thấy bị …thèm cua hấp,
chấm muối tiêu chanh ăn vã “ngon
chưa từng” được chị bạn mình
quảng cáo! Nhưng, tôi vừa bước vào hành lang nhà thờ thì được gặp cô
bạn mà có cả bốn năm chưa gặp! Cô kém tôi
chỉ mấy tuổi thôi, nhưng…ăn
diện trẻ trung phong độ lắm!
Cô cười thật tươi, giới
thiệu với tôi về người đàn ông đi bên
cạnh cô:
-
Ông xã em! Chúng em mới cưới nhau tháng trước! Coi
như là năm nay em lấy chồng ăn
Tết đó chị!
Tôi vui vẻ chào ông xã cô và
mừng cho cô lắm! Cô kéo tôi đi xê ra khỏi ông xã tôi
một tí và cô cũng thế, rồi cô nói khẽ vào tai tôi:
-Nhờ đi làm ăn xa một dạo nên em gặp ảnh
đó chị! Vợ ảnh chết đã mười mấy
năm mà ảnh vẫn ở vậy! Em lấy ảnh để
vừa an ủi ảnh với vừa muốn
mình phải dứt khoát trả chồng cho người ta
kẻo tội lỗi lắm chị! Và chị ơi trong
suốt hai mươi mấy năm bị rối của
cuộc đời em, đây mới là năm đầu
tiên em sẽ ăn cái Tết bình yên
hạnh phúc: được giải thoát khỏi cảnh
bị rối của đời mình!
Cô nói có
bấy lời đấy thôi, tôi chưa kịp nói chi
nhưng cả hai chúng tôi đều phải lo quay lại
với ông xã mình để cùng hòa vào đoàn người
đang tiến nhanh vào bên trong Thánh đường, vì
đã đến giờ cử hành Thánh Lễ.
Lễ xong, tôi có ý tìm cô trong dòng
người đông đảo tuôn ra về, mà cô vẫn “bóng chim tăm cá” chẳng
thấy đâu!
Nhưng, phút
gặp gỡ thoáng qua với cô gợi cho tôi nhiều suy
nghĩ…Cảnh cô bị rối vì vợ chồng có
đạo mà chồng chết sớm lúc chân ướt chân
ráo mới vượt biển qua Mỹ nên cô bám vào một
người đàn ông có vợ. Anh nầy giàu sụ,
bao bọc cho ba mẹ con cô nào sắm cho nhà cao cửa
rộng, nào cung phụng cho dồi dào tiền bạc ngồi không
tiêu xài! Tuổi đời càng có thì cô cũng càng bị trăn trở, hồi tâm …nên lo học
lấy một nghề để tự kiếm sống. Bước đầu thì cô không nhận
đồng tiền của người chồng hờ
nầy cấp dưởng cho nữa. Rồi
sau đấy, khi tự mình tậu được gian nhà
nho nhỏ để ba mẹ con có chỗ dung thân là cô kiên
quyết trả lại ngôi nhà cao cửa rộng cho anh
ấy. Dù vậy, cưới vợ gả chồng
cho con đâu đấy mà chuyện tình cảm của cô và
anh ấy vẫn chưa dứt được! Cô có cho tôi
biết là cô định phải đi làm ăn
xa mới may ra! Và bẵng đi cũng có khoảng bốn
năm không gặp, nay tôi được gặp lại cô…
Thú
thật trước đây tôi vốn đã thấy nể
cho dũng chí chừa sai sửa lỗi của cô lắm!
Còn lúc nầy tôi không khỏi không cám ơn những lời
cô khẽ nói với mình trong phút hội ngộ thoáng qua
ấy! Vâng, đấy cũng là một ý thật hay về
ăn Tết đáng cho mình nên học
hỏi! Vì còn phải lo cho mình được tâm sạch
lòng trong nữa: mới là ăn cái
Tết an vui hạnh phúc trọn vẹn! Chớ lo nấu
nướng món ăn ngon bằng thích cho
mình và người thân, với dẫu có lòng hướng
đến an ủi những người nghèo khổ …thì
cũng vẫn chưa có phải là ăn cái Tết thật
ý nghĩa lắm…
Hai hôm sau chi bạn ghé
thăm, đem cho tôi tô bún bò Huế thơm
phức vừa có thịt bò, thịt giò heo và nhất là có
mấy cái móng giò heo. Vừa nhâm nhi
thưởng thức tôi vừa kể chị nghe về chuyện
của cô bạn nầy và kết luận:
-Má nó xem đấy!
Người ta cũng “bà già”
như chúng mình mà đáng nể như thế đó! Vì
phải lo “tẩy độc”
trong tâm tư lòng trí mới là ăn cái
Tết an bình, hạnh phúc. Chúng mình thì đã dung túng cho
đủ thứ rằng “quen
mất nết đi rồi”đã ăn sâu trong trí trong
tim, lại còn rủ nhau “nạp”
đủ thứ “của
độc” vào trong máu huyết vốn đã bệnh
hoạn và được khuyến cáo là phải tránh,
phải chừa….
Nhưng, chị bạn phán cho
một câu và tôi thấy cũng hữu lý nữa:
- Thì đấy cũng
vẫn là cô ấy ăn Tết với món
“ý da”của cô muốn! Vì cô
cũng bị thiếu da nên mới thèm ăn Tết được
có cái mền da ủ ấm ! Còn chúng mình bị
ăn uống kiêng khem nên thèm
được ăn Tết có da có mỡ! Chắc chi da nào
tốt da nào xấu và da nào là tránh khỏi được
việc không có rước “của
độc” vào thân mà má nó khéo nghĩ ngợi cho mất
vui cái việc ăn Tết ...
California
1/1/2011