QUẦN CỐNG – Vào 9h sáng Chúa Nhật, 15 tháng 11 năm 2009, tại giáo xứ Quần Cống – Giáo phận Bùi Chu – đã diễn ra thánh lễ trọng thể mừng kính các Thánh Tử Đạo Việt Nam hướng tới đại lễ khai mạc Năm Thánh của giáo hội Việt Nam, cách riêng mừng kính ba vị Thánh quê hương Quần Cống. Đặc biệt, hôm nay giáo xứ có một niềm vui lớn lao khi ngôi đền dâng kính ba đấng Thánh Tử Đạo quê hương đã khánh thành và làm phép trọng thể.
Thánh lễ được cử hành do Đức Tổng Giám mục Giuse Ngô Quang Kiệt – huyền tôn của Tam Thánh – chủ sự. Cùng đồng tế với Ngài có Đức Cha Phêrô Nguyễn Văn Đệ - Giám mục Thái bình, Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân – Giám mục Lạng Sơn Cao Bằng, Đức Cha Lôrensô Chu Văn Minh – Giám mục phụ tá Hà nội, Cha Tổng đại diện giáo phận Vinh và khoảng 60 linh mục trong và ngoài giáo phận. Thánh lễ diễn ra trong bầu khí trang nghiêm, ấm cúng với sự tham dự của đông đảo quý nam nữ tu sỹ, quý khách từ khắp nơi và bà con giáo dân miền Quần Cống.
Giáo xứ Quần Cống được biết đến như là một trong những nơi mau mắn đón nhận hạt giống Tin Mừng trên quê hương đất nước Việt Nam, cùng với làng Trà Lũ và Ninh Cường. Năm 2001, giáo xứ đã khai mạc Năm Thánh kỷ niệm 300 năm đón nhận Tin Mừng.
Nhắc đến tên gọi Quần Cống, người dân nơi đây vẫn tự hào kể lại: trong một dịp nhà vua về thăm phủ Xuân Trường, có cho triệu tập tất cả các trí thức, các ông nghè ông cống từ các lành ra triều yết. Vua nhận thấy làng này có nhiều vị đỗ đạt, nhiều ông nghè, ông cống nên cảm phục và tặng cho danh hiệu làng Quần Cống. Quần Cống đất có lộc, nơi đây đã sản sinh ra nhiều vị có học thức lỗi lạc, nhiều đóng góp cho xã hội và cách riêng góp phần xây dựng và bảo vệ Giáo hội.
Trong những năm vua quan cấm Đạo, làng Quần Cống đã trở thành nơi ẩn náu cho nhiều vị Giám mục, linh mục trong giáo phận. Câu chuyện bà Nhiêu Côn giúp Đức Cha trốn vào chum và thả xuống ao, nhờ đó mà Ngài tránh được cuộc vây ráp của quan quân bắt đạo đã trở nên nổi tiếng và đáng khâm phục. Dù chịu bao cấm cách khốn nguy, bao gian nan bắt bớ nhưng đức Tin của giáo dân nơi đây không hề nao núng, như thử vàng trong lửa, đức Tin ấy trải bao gian nan vẫn một lòng kiên trung son sắt. Dòng máu anh hùng tử đạo đã thấm đẫm mảnh đất nơi đây, làm cho hạt giống Tin Mừng triển nở mạnh mẽ. Quần Cống đã có hàng chục vị chứng nhân Đức Tin, hy sinh mạng sống vì Đạo. Trong số đó, đặc biệt có ba vị đã được tôn phong lên hàng Hiển Thánh: Thánh Đaminh Phạm Trọng Khảm – quan án sát, Thánh Luca Phạm Trọng Thìn – cai tổng, Thánh Giuse Phạm Trọng Tả - cai tổng. Thánh Án Khảm là thân sinh của thánh Cai Thìn, là chú ruột của thánh Cai Tả nên thường gọi gia đình diễm phúc có ba thánh này là “Nhất Gia Tam Thánh”.
Ngày 13 tháng 1 năm 2009 vừa qua, nhân dịp kỷ niệm 150 năm ngày Tam Thánh được lãnh triều thiên Tử Đạo, được phép của Tòa Thánh, giáo xứ Quần Cống đã long trọng khai mạc Năm Thánh để kính các Ngài. Đây là dịp để bà con giáo dân trong và ngoài giáo xứ nói lên lòng tôn kính, mến yêu Tam Thánh quê hương và cầu xin để các ngài chuyển cầu cùng Chúa ban muôn ơn lành.
Hôm nay, niềm vui mừng trong năm Thánh như được trọn vẹn hơn khi ngôi đền kính Tam Thánh – niềm mơ ước từ lâu của mọi người nơi đây – đã được khánh thành và được Đức Tổng Giuse – huyền tôn Tam Thánh chủ sự và quý Đức Cha, quý Cha cùng đông đảo mọi thành phần dân Chúa tham dự.
Từ chiều ngày 14 tháng 11, giáo xứ đã long trọng tổ chức rước kiệu tôn vinh ba Thánh Tử Đạo quê hương. Quanh khuôn viên giáo xứ được trang hoàng thật đẹp để mừng đại lễ. Tiếng kèn, trống hòa với tiếng ca làm cho lòng người càng thêm rộn rã reo vui. Đặc biệt, chương trình diễn nguyện vào lúc 19h-22h tối cùng ngày đã thu hút sự tham dự của đông đảo bà con khắp nơi. Cao điểm là phần diễn lại cuộc đời và nhất là gương chứng nhân anh dũng của Tam Thánh, do các cụ bô lão trong làng đảm trách. Tiết mục diễn ra thật cảm động và mang nhiều ý nghĩa.
Buổi sáng ngày 15 tháng 11, Đức Tổng Giuse và quý Đức Cha, quý Cha đã long trọng cử hành nghi thức làm phép đền Tam Thánh dâng kính ba Thánh Tử Đạo quê hương Quần Cống. Sau gần hai năm xây dựng, ngôi đền đã hoàn thành trong sự mong đợi và niềm hân hoan của mọi thành phần dân Chúa. Đức Tổng Giuse đã nhấn mạnh: như xưa hai môn đệ trên đường Emmau đã nhận ra và sống với Chúa khi các Ngài vào dừng chân nơi quán trọ lúc chiều tà, ước chi ngôi đền Tam Thánh này cũng sẽ là nơi dừng chân cho mọi người đến đây cầu nguyện cùng Tam Thánh để cùng Tam Thánh sống kết hiệp thân tình với Chúa và để Chúa ban nhiều ơn lành qua lời bầu cử của Tam Thánh.
Việc ngôi đền Tam Thánh được khánh thành, làm phép vào đúng ngày Chúa Nhật mà giáo hội Việt Nam dành kính các Thánh Tử Đạo mang nhiều ý nghĩa, nhất là trong năm Thánh kính Tam Thánh. Trong niềm hân hoan cảm tạ, cộng đồng dân Chúa cùng tiến vào thánh đường giáo xứ để tham dự Thánh lễ kính các Thánh Tử Đạo Việt nam, cách riêng Tam Thánh Quần Cống, do Đức Tổng Giuse quê hương chủ sự.
Trong bài giảng, Đức Cha Phêrô Nguyễn Văn Đệ đã quảng diễn về tấm gương của các vị Tử Đạo, về những hồng ân mà Chúa đã ban cho giáo hội Việt nam, nhờ hạt giống chứng nhân và dòng máu anh hùng của các vị Tử Đạo. Cách riêng đối với giáo xứ Quần Cống, được vinh dự và tự hào vì truyền thống đức Tin anh dũng của các bậc tổ tiên, đặc biệt là có nhất gia Tam Thánh. Ngài nhấn mạnh: “Mừng kính trọng thể các Nhất gia Tam Thánh Quần Cống hôm nay, với tư cách là người con của giáo hội, cũng là con cháu của các Thánh Tử Đạo Việt Nam, cách riêng là con cháu của ba thánh, chúng ta không chỉ khơi lên lòng tự hào mà còn phải thể hiện ý thức trách nhiệm của mình bằng những dấn thân cụ thể cho giáo hội cũng như cho quê hương, cho giáo xứ, giáo họ thân yêu của chúng ta, để xứng đáng với danh nghĩa của tổ tiên “Nhất gia Tam Thánh”.
Thời xưa, Cha ông của chúng ta chỉ vì muốn kiên trung giữ vững đức tin quyết tâm không bỏ Chúa, không lìa giáo hội, không bỏ những đạo hiếu làm người mà các ngài đã phải trải qua nhiều đau khổ cơ cực, bị tra tấn vì đòn vọt đánh nát thịt da, bị kìm nung đỏ, bị phơi nắng, bị gông cùm xiềng xích tù ngục và rồi bị chém, bị thiêu, bị thắt cổ, bị bá đao… Mừng lễ các Thánh tử Đạo Việt nam và mừng kính Tam Thánh hôm nay, chúng ta hãy tự hỏi trách nhiệm của chúng ta – con cháu của các Thánh Tử Đạo Việt Nam, và cách riêng là con cháu của Tam Thánh, chúng ta phải làm gì? Và phải làm như thế nào? Để con cháu chúng ta tự hào là con cháu của tổ tiên kiên trung anh hùng, nhất là trong thời đại hôm nay.
Đức Cha Phêrô đã nói lên những thao thức suy tư của ngài trước vấn nạn gia đình công giáo thiếu đạo đức ngày hôm nay: Thiết tưởng, đề cao tôn vinh chúc tụng ngợi khen công đức của tiền nhân – thật là tốt đẹp, nhưng chưa đủ. Tự hào mình là con cháu của tổ tiên anh hùng tử đạo, của Tam Thánh mà thôi thì chưa đủ. Tự hào mình là gia đình dòng dõi con cháu của các Thánh mà bản thân và gia đình mình hiện vẫn cứ sống trong bất hạnh, cơ cực, bệ rạc,… thì chưa xứng đáng với tổ tiên. Các Thánh bị bách hại khủng khiếp, khó khăn tứ bề nhưng vẫn giữ vững một cách trung kiên Đức Tin đã lãnh nhận, do đó các Ngài đã được Chúa thưởng công. Còn ngày nay, đời sống tiện nghi thật đầy đủ, từ nhà riêng tới nhà thờ nhà xứ, không thiếu tiện nghi về sách đạo đức, vậy tại sao ngày nay con cháu của các ngài nhiều khi lại khô khan, biếng nhác hay nguội lạnh đến vậy. Cuộc sống di dân, làn sóng vật chất đã làm băng hoại bao giá trị của gia đình truyền thống, biết bao tệ nạn đang lan tràn. Các Thánh tổ tiên chúng ta chắc chắn không vui khi thấy còn những con cháu còn khổ sở đớn đau bệnh tật, và nhất là đắm chìm trong mê lầm tội lỗi, khi gia đình con cháu các ngài thiếu bình an, thiếu hạnh phúc, khi còn quá nhiều tội phạm trong số các cháu con của các ngài, giàu nghèo phân cách quá rộng.
Sứ điệp của ngày lễ hôm nay nói chung và cách riêng của nhất gia Tam Thánh, của các anh hùng Tử Đạo Việt nam là: các ngài xin chúng ta, các con cháu hãy cứu lấy gia đình của mình, cứu lấy gia đình của con cái cháu chắt của mình và cứu lấy tương lai không phải chỉ của gia đình mình mà còn là của cả giáo hội, quê hương mình bởi gia đình là chiếc nôi đầu tiên, là cội nguồn và nơi một con người khởi sự được sinh ra và lớn lên cả thể xác lẫn tinh thần, nơi con người không chỉ được dạy dỗ, giáo dục để làm người, làm một công dân tốt mà còn được giáo dục trở nên một Kitô hữu, một công dân nước Trời – người con của Thiên Chúa.
Tương lai của giáo xứ, giáo phận, giáo hội, của quê hương đất nước này lệ thuộc hoàn toàn sự ý thức của mỗi gia đình. Mỗi gia đình hãy chú tâm đến việc thăng tiến những giá trị nền tảng luân lý đạo hiếu của gia đình Việt nam truyền thống. Chúng ta phải bắt đầu từ cha mẹ vì cha mẹ là rường cột mà Chúa đã khởi đầu để xây dựng lên gia đình, bằng gương sáng, lời nói và hành động đức tin của mình.
Chính gia đình cụ tổ Đaminh Phạm Đức Phiêu là thân sinh gia đình thánh Phạm Trọng Khảm, các Ngài đã làm gương và là người đã truyền đạt lại cho con cháu của mình. Nếu không có gia đình mẫu mực của cụ tổ Phiêu thì chắc chắn ngày hôm nay sẽ không có chúng ta ngồi đây để chúc tụng nhất gia Tam Thánh.
Để kết, Đức Cha Phêrô đã khẩn khoản nài xin Tam Thánh cầu bầu cho mỗi gia đình trở nên những gia đình thánh thiện đạo đức. Chớ gì mỗi gia đình trở nên mái ấm yêu thương chan chứa tình Chúa – tình người, nhờ lời nhất gia Tam Thánh chuyển cầu.
Đức Tổng Giám mục Giuse – huyền tôn của Tam Thánh đã ngỏ lời với cộng đoàn tham dự đại lễ hôm nay về tấm gương Tam Thánh và về những ý nghĩa thật sâu xa được gửi gắm vào ngôi đền vừa được làm phép trọng thể. Ngài bày tỏ mong ước mọi người hãy năng chạy đến cầu nguyện với Tam Thánh quê hương, chắc chắn các ngài sẽ thương con cháu mà chuyển cầu Chúa ban muôn ơn lành.
Trước khi kết thúc Thánh lễ, cha Gioankim Nguyễn Hữu Văn – chính xứ Quần Cống – đã đại diện mọi thành phần dân Chúa trong giáo xứ nói lên tâm tình cảm tạ hồng ân Thiên Chúa, tri ân Tam Thánh quê hương và cảm ơn quý Đức Cha, quý Cha, quý nam nữ tu sỹ và quý khách trong – ngoài giáo phận đã đến tham dự ngày lễ trọng đại hôm nay.
Năm Thánh kính các Thánh Tử Đạo quê hương Quần Cống sẽ bế mạc vào ngày 13 tháng 11 năm 2010. Từ nay, giáo xứ Quần Cống và anh chị em giáo hữu xa gần đã có một ngôi đền thật xứng đáng để dâng kính Tam Thánh và cầu nguyện với các Ngài. Để kết, chúng ta cùng đọc lại những lời kinh dâng kính Tam Thánh:
Kính lạy Tam Thánh Quê Hương Quần Cống,
Tổ tiên anh hùng lẫm liệt của chúng con.
Với quê hương một niềm yêu mến,
Với Giáo hội một dạ trung thành,
Trong gia đình hòa thuận an vui
Ngoài xóm ngõ chan hòa bác ái.
Xưa sống giữa thời cấm cách gian nan,
Được Chúa ban sức mạnh phi thường,
Dám từ bỏ vinh hoa phú quí,
Chấp nhận xiềng xích tù đầy,
Can đảm dâng hiến mạng sống để làm chứng cho Chúa.
Chúng con hết lòng tạ ơn Chúa nhân lành,
Đã ban cho chúng con Nhất Gia Tam Thánh,
Là niềm tự hào của quê hương xứ sở,
Là mẫu gương sống đạo kiên trung và bác ái,
Là tình yêu thương xây dựng giáo dục gia đình,
Xin cho chúng con biết noi gương các ngài
Xây dựng quê hương xứ sở an bình thịnh vượng.
Hăng hái nhiệt thành loan báo Tin mừng,
Quên mình bảo vệ chân lý và công lý,
Quảng đại phục vụ tha nhân trong tình bác ái.
Cho gia đình chúng con hòa thuận thương yêu nhau,
Giáo dục con cái nên người tài đức,
Để xây dựng Giáo hội vững mạnh,
Và kiến tạo xã hội công bằng bác ái,
Xứng đáng là dòng dõi các bậc tổ tiên anh hùng.
Xin Tam Thánh Quê Hương cầu bầu cho chúng con được ơn sức mạnh,
Vượt qua mọi gian nan thử thách ở đời này,
Để đời sau được cùng các Ngài,
Hưởng hạnh phúc bên Chúa Ba Ngôi muôn đời. Amen.