CHÚA NHẬT XXIII THƯỜNG NIÊN

Vào Chúa Nhật XXIII nầy, Phụng Vụ Lời Chúa cho chúng ta thoáng thấy, qua những dấu chỉ, cuộc thay hình đổi dạng của con người được ơn tha thứ tội lỗi.

Is 35: 4-7: Bài đọc I là sấm ngôn loan báo cuộc giải phóng gần kề của những người lưu đày Ba-by-lon. Thiên Chúa sắp can thiệp; những dấu chỉ báo trước ơn cứu độ mà Ngài sẽ đem đến, sẽ là việc chữa lành những bệnh hoạn tật nguyền của con người và biến đổi sa mạc hoang vu và khô cằn thành vùng đất màu mỡ tốt tươi.

Gc 2: 1-5: Đoạn Thư của thánh Gia-cô-bê nhắc nhở cuộc thay đổi những quan hệ giữa những ai đón nhận Tin Mừng, và chỗ ưu tiên được ban cho người nghèo.

Mc 7: 31-37: Tin Mừng là bài trình thuật của Mác-cô về việc Đức Giê-su chữa lành một người vừa câm vừa điếc ở miền Thập Tỉnh, việc chữa lành là giáo huấn và dấu chỉ thời Mê-si-a về ơn tha thứ của Thiên Chúa.

BÀI ĐỌC I (Is 35: 4-7)

Bản văn nầy được đưa vào trong tác phẩm I-sai-a, vị ngôn sứ của thế kỷ thứ tám trước Công Nguyên, nhưng có những cung giọng của vị ngôn sứ của thời lưu đày, I-sai-a đệ nhị, với một viễn cảnh đặc thù của ông: ngày giải phóng những người lưu đày ở Ba-by-lon sắp đến rồi.

1. Ngày giải phòng sắp đền gần rồi:

Vị ngôn sứ loan báo cho những người lưu đày: “Hãy can đảm lên, đừng sợ!”, vì sắp tới ngày Thiên Chúa báo phục cho dân Ngài và giải phóng họ khỏi những kẻ áp bức họ. Và ông cho hai dấu chỉ cho thấy ơn cứu độ sắp đến rồi: những bệnh hoạn tật nguyền thể lý sẽ biến mất và sa mạc sẽ không còn vùng đất khô cằn nữa, vì trên con đường hồi hương trở về (từ Ba-by-lon đến Giê-ru-sa-lem, phải băng qua sa mạc Sy-ri) Thiên Chúa sẽ làm những điều kỳ diệu: đất đai, cũng như con người, sẽ hoan hĩ vui mầng.

Chắc chắn những hình ảnh nầy là lối nói ngoa dụ để diễn tả niềm hân hoan của những người lưu đày khi gặp lại cố hương. Nhưng sâu xa hơn, những hình ảnh nầy diễn tả một thực tại tinh thần. Thiên Chúa đã bày tỏ lòng xót thương; Ngài đã quên đi những tội lỗi của dân Ngài và đưa họ trở về Đất Hứa, theo cách nào đó, Ngài làm mới lại Giao Ước của Ngài với họ.

2. Giải phóng khỏi những quyền lực của sự ác:

Những người mù sẽ được sáng mắt để được nhìn thấy ý nghĩa sâu xa của biến cố; những người què sẽ nhảy nhót vì vui mừng hớn hỡ. Trong một đoạn văn trước đó theo cùng văn mạch, chúng ta đọc thấy: “Ngày ấy, kẻ điếc sẽ được nghe những lời trong sách, mắt người mù sẽ thoát khỏi cảnh mù lòa tối tăm và sẽ được nhìn thấy. Nhờ Đức Chúa, những kẻ hèn mọn sẽ ngày thêm phấn khởi, và vì Đức Thánh của Ít-ra-en, những người nghèo túng sẽ nhảy múa tưng bừng” (Is 29: 18-19). Chúng ta có thể xác định thêm nữa. Vào thời nầy, cũng như vào thời của Đức Giê-su, những tật nguyền thể lý được coi như những hình phạt vì tội lỗi (Ga 9: 1-3). Vì thế, nếu những người mù được mở đôi mắt để thấy, nếu những người điếc được mở đôi tai để nghe, chính vì những nguyên nhân gây nên những đau khổ của họ đã biến mất: những tội lỗi đã được tha thứ.

Không thể chối cải, sấm ngôn mang cung giọng Mê-si-a: “Chính Người sẽ đến cứu anh em”, nghĩa là Ngài bày tỏ lòng xót thương và ban ơn tha thứ cho tội lỗi của thế giới. Việc chữa lành những tật nguyền là tiên báo việc chữa lành tâm hồn. khi Gioan Tẩy Giả băn khoăn muốn biết phải chăng Đức Giê-su thật sự là Đấng Mê-si-a, Đức Giê-su trả lời cho những người được thánh nhân sai đến: “Các ông cứ về thuật lại cho ông Gioan những điều mắt thấy tai nghe: Người mù xem thấy, kẻ què được đi, người cùi được sạch, kẻ điếc nghe được…” (Mt 11: 4).

Các ngôn sứ đã loan báo như vậy: đây là những dấu chỉ thời Mê-si-a. Tin Mừng hôm nay khẳng định lời loan báo nầy.

BÀI ĐỌC II (Gc 2: 1-5)

Chúng ta tiếp tục đọc Thư của thánh Gia-cô-bê. Bản văn là kim chỉ nam thực hành nhân đức ở đó lý tưởng đức khó nghèo chiếm một chỗ quan trọng.

1. Thái độ phản chứng những giá trị Tin Mừng.

Sự kiện kẻ giàu người nghèo được đối xử khác nhau, trong buổi họp cộng đoàn Kitô hữu, là một lời nhắc nhở mạnh mẽ đến thái độ phản chứng những giá trị mà Tin Mừng. Thái độ ân cần vồn vã và khúm núm đối với người giàu và thái độ khinh thường đối với người nghèo lại trở nên kỳ chướng hơn nữa khi những người Kitô hữu họp nhau lại là để cầu nguyện và tán dương “Đức Giê-su Chúa chúng ta, là Chúa vinh quang”.

2. Tình huynh đệ Ki tô hữu:

Thánh Gia-cô-bê nhấn mạnh rằng tình huynh đệ Ki tô hữu phải được bày tỏ không một chút kỳ thị nào đối với bất cứ ai; xem ra trong cộng đoàn Ki tô hữu gốc Do thái mà thánh nhân ngỏ lời có một sự khác biệt đáng kể giữa những người nghèo và những người giàu của cải và có địa vị trong xã hội. Nên nhắc nhở cho những người giàu chỗ mà Thiên Chúa đã ban cho những người nghèo trong ý định của Ngài. Phù hợp với truyền thống kinh thánh liên quan đến “những người nghèo của Đức Chúa”, thánh Gia-cô-bê liên kết tấm lòng rộng mở và tràn đầy niềm tin với quan niệm về sự nghèo khổ: người nghèo thì “giàu đức tin và thừa hưởng vương quốc”.

TIN MỪNG (Mc 7: 31-37)

Trong thời kỳ thi hành sứ vụ của Ngài, Đức Giê-su tìm kiếm sự yên tỉnh ngoài miền Ga-li-lê; Ngài lánh xa đám đông dân chúng làm Ngài thất vọng, lánh xa nhóm Biệt Phái quấy rầy Ngài và lánh xa uy quyền của vua Hê-rô-đê mà Ngài có những lý do để sợ. Nỗi bận lòng của Ngài là tận tâm tận lực huấn luyện các Tông Đồ của Ngài. Việc chữa lành người vừa điếc vừa câm là một minh họa.

1. Bối cảnh của câu chuyện:

Trước tiên, Đức Giê-su bỏ vùng Tia, đi qua thành Xi-đon, theo con đường băng qua miền Thập Tỉnh mà đến biển hồ Ga-li-lê, vùng đất không thuộc thẩm quyền của vua Hê-rô-đê. Chính miền Thập Tỉnh này mà chính quyền Rô-ma đã nhượng quyền tự trị chính trị. Đa số dân cư là dân ngoại.

Ở vùng Tia, Đức Giê-su đã chữa lành người con gái của một người phụ nữ xứ Ca-na-an; ở miền Thập Tỉnh, Đức Giê-su chữa lành một người vừa câm vừa điếc.

2. Hiệu quả của việc chữa lành:

Thánh Mác-cô đã dàn dựng cảnh chữa lành nầy khá đặc biệt: “Người kéo riêng anh ta ra khỏi đám đông, đặt ngón tay vào lỗ tai anh, và nhổ nước miếng mà bôi vào lưỡi anh”. Vào thời Đức Giê-su, nước miếng có những hiệu lực chữa lành, đặc biệt hơn đối với mắt, như một trong những bản văn của sử gia La-tin, Tacite, làm chứng điều nầy (Tacite, Histoire, IV, 8, 1.). Đức Giê-su cũng sẽ dùng cách thức nầy trong việc chữa lành người mù ở Bết-xai-đa (Ga 9: 6). Đang ở giữa vùng đất dân ngoại nên Chúa Giê-su đã thích ứng với lối chữa bệnh phổ biến của môi trường và thời buổi lúc đó, nên chẳng có gì làm ngạc nhiên những đọc giả đầu tiên của Tin Mừng Mác-cô là những người hiểu biết các tập tục chữa bệnh của những người đương thời với họ.

Tuy nhiên, thành quả chữa lành chính là nhờ vào lời của Đức Giê-su mà thánh Mác-cô trích dẫn bằng tiếng A-ram “Ép-pha-ta” nghĩa là “hãy mở ra”. Ở giữa bản văn Hy ngữ, thánh ký cũng đã gìn giữ bằng tiếng A-ram những lời mà Đức Giê-su đã phán để phục sinh con gái của ông Gia-ia: “Ta-li-tha-khum”, nghĩa là: “Này cô bé, Thầy truyền cho con: trỗi dậy đi!” (5: 41). Đừng thấy ở đây ý muốn gây nên một điều kỳ lạ đến sửng sốt, nhưng đúng hơn nổi bận lòng về tính xác thực: chính những lời nầy của Đức Giê-su chứ không gì khác, đã có hiệu lực chữa lành và cho người chết sống lại

Người ta có thể nghĩ rằng ở nơi việc Đức Giê-su chữa lành người vừa câm vừa điếc nầy có kèm theo lời cầu nguyện: “Người ngước mắt lên trời” chỉ cho thấy chuyển động của lời cầu nguyện. Sau nầy, Đức Giê-su chữa lành bằng lời cầu nguyện một em bé bị quỷ ám, việc chữa lành nầy khiến các môn đệ phải ngạc nhiên vì họ đã không thể làm nổi vì không kèm theo lời cầu nguyện (Mc 9: 28-29).

3. Ý nghĩa cử chỉ của Đức Giê-su:

Dù thế nào, chúng ta cũng thắc mắc những cử chỉ nầy của Đức Giê-su có ý nghĩa gì, khi kéo riêng anh ta ra khỏi đám đông và chỉ có các môn đệ Ngài là những chứng nhân. Lời giải thích chắc chắn được gặp thấy ở nơi toàn cảnh của các chương 6, 7 và 8 của Tin Mừng Mác-cô. Kể từ phép lạ bánh hóa nhiều, thánh ký nhấn mạnh tâm trí quá ngu muội của các môn đệ: “Các ông đã không hiểu ý nghĩa phép lạ bánh hóa nhiều: lòng trí các ông còn ngu muội” (6: 52). Đức Giê-su quở trách sự mù lòa và câm điếc của các ông trước sứ điệp của Thầy mình: “Anh em có mắt mà không thấy, có tai mà không nghe ư?” (8: 18).

Đúng là những lời quở trách nầy được thốt lên vào thời điểm phân cách hai việc chữa lành: việc chữa lành người vừa câm và vừa điếc ở đây và chữa lành một người mù ở Bết-xai-đa (8: 22-26). Hai việc chữa nầy được trình thuật gần giống nhau. Trong cả hai trường hợp, Đức Giê-su cách ly bệnh nhân; trong cả hai trường hợp, việc chữa lành không ngay lập tức (việc chữa lành anh mù ở Bết-xai-đa được thực hiện qua hai giai đoạn), trong khi anh mù ở Giê-ri-cô được chữa lành ngay lập tức bởi lời của Đức Giê-su mà không cần đến bất kỳ sự đụng chạm nào (Mc 10: 52). Cuối cùng, trong cả hai trường hợp, chỉ các môn đệ là những chứng nhân.

Làm thế nào chúng ta không hiểu ở nơi cử chỉ nầy ý định biểu tượng, một dấu chỉ được diễn tả bằng hành động như hành động biểu tượng mà các ngôn sứ thực hiện kèm theo những lời cảnh báo của họ. Những hành động biểu tượng được diễn tả bằng những cử chỉ điệu bộ như ngôn sứ Giê-rê-mi-a đập vỡ từng mãnh một bình gốm trước cổng thành Giê-ru-sa-lem để loan báo cuộc tàn phá thành thánh Giê-ru-sa-lem sắp đến gần rồi, hay như ngôn sứ Ê-dê-ki-en thực hiện dáng điệu của một người bị phát lưu trong nhiều ngày liền để loan báo cho đồng bào của mình số phận đang chờ đợi họ. Theo cách nầy, Đức Giê-su lên án sự chậm hiểu của các môn đệ Ngài; Ngài muốn họ hiểu những nổ lực nào mà Ngài phải phô bày để mở tâm trí của họ trước sứ điệp và con người của Ngài: “Hãy mở ra” cũng được gởi đến từng môn đệ của Ngài như với người vừa câm vừa điếc.

4. Bí mật Đấng Mê-si-a:

Một lần nữa, Đức Giê-su truyền cho các môn đệ của Ngài giữ kín chuyện chữa lành nầy, vì thường hằng Ngài sợ họ hiểu lầm phẩm tính Mê-si-a của Ngài. Thánh ký thường hay nhấn mạnh điều nầy mà các nhà chuyên môn gọi là “Bí Mật Đấng Mê-si-a”.

Còn đám đông dân chúng, họ kinh ngạc và tuyên bố: “Ông làm cho kẻ điếc nghe được, và kẻ câm nói được” nhắc nhớ sấm ngôn của ngôn sứ I-sai-a…Những cử chỉ của Đức Giê-su là những cử chỉ mà ngôn sứ I-sai-a đã loan báo, những dấu chỉ về sự giải thoát khỏi tội lỗi.