Tin từ Liên Hiệp Quốc cho biết là cơ quan WHO sau nhiều tuần lễ bàn cãi đã chính thức loan báo rằng cơn đại dịch cúm heo gọi là pandemic đã nổ ra lần đầu tiên sau 41 năm. Nguyên nhân là con số các bệnh nhân bị lây chứng cúm heo đã lan rộng đi khắp thế giới tại nhiều lục địa như Úc châu, Mỹ châu, Âu châu, Nam Mỹ và nhiều nơi khác và điều này chứng tỏ là siêu vi cúm heo H1N1 đã hiện diện khắp nơi và không thể nào ngăn chặn được sư lây lan của giống siêu vi cúm mới này. WHO đã chính thức nâng cấp báo động từ cấp 5 lên cấp 6 tức là mức cao nhất.
Biến cố nâng cấp lên mức 6 có tính cách hành chánh và lý thuyết hơn là mức độ nguy hiểm vì chứng cúm heo không nguy hiểm và không có nhiều ác tính như giống cúm gà H5N1 cách đây ít lâu làm cho các nước Á châu rung động vì tỷ lệ tử vong lên tới trên 60 %. Trên lý thuyết thì mức độ lây lan của dịch cúm heo gọi là reproductive number tức RO cũng không khác dịch cúm hàng năm là 1.4 trong khi trước đây cơn đại dịch 1918 có mức RO là 3 nghĩa là rất cao. Ngoài ra mức độ ác tính ( virulence ) của siêu vi cúm heo H1N1 cũng yếu không làm chết nhiều người như cúm gà.Một khi đã ở cấp 6 thì không có cách nào ngăn chặn được dịch cúm heo và không cần phải ban hành nhưng biện pháp như đóng cửa phi trường, hạn chế đi lại và hoạt động tại các nơi công cộng.
Một khi dịch cúm được nâng lên cấp 6 thì sẽ khiến cho các chính phủ phải bỏ thêm ngân sách đề phòng dịch lây lan và nhất là thúc đẩy các công ty dược phẩm ra sức chế tạo thuốc chủng ngừa. WHO cho biết là dịch cúm heo, swine flu đã hiện diện trên khắp thế giới nhưng không nguy hiểm và tỷ lệ tử vong rất thấp và không cần phải hạn chế việc du lịch hay phải ban hành biện pháp cách ly.
Hiện nay dịch cúm heo đã có trên 74 quốc gia và chính thức có 27737 trường hợp được xác định và có 141 trường hợp tử vong nhưng con số đích thực phải cao hơn nhiều khoảng trên 300000 trường hợp và đang gia tăng mau lẹ nhất là ở các quốc gia thuộc Nam bán cầu như Á căn đình, Úc, Nam Phi hiện nay đang ở vào mùa Đông. Chí lợi bị nặng nhất khiến tại biên giới với Á căn đình Cảnh sát phải ngăn chặn dân chúng hai nước xung khắc với nhau.
Phần lớn các trường hợp cúm heo đều nhẹ và không làm chết người, không phải nằm bệnh viện và có thể điều trị bằng các loại thuốc trụ sinh như Tamiflu, Relenza. WHO lo ngại rằng nếu dịch lan rộng thì người dân các nước nghèo sẽ bị ảnh hưởng nặng nhất vì thiếu phương tiện điều trị và thiếu các loại thuốc trụ sinh.
Riêng tại nước Mỹ thì hiện nay có trên 13000 trường hợp và có 27 trường hợp tử vong và con số bệnh nhân có chiều hướng giảm sút vì nước Mỹ đang đi vào mùa Hè.
Hiện nay chưa có thuốc chủng ngừa nhưng công ty Novartis vừa loan báo đã chế tạo thành công thuốc chủng mới bằng kỹ thuật dùng các tế bào được cấy thay vì dùng phôi của trứng gà ( chicken embryo ). Phương pháp mới này mau hơn và công ty Novartis cho biết là có thể tung ra trên thị trường trong vòng 3 tháng và hiện nay đang thí nghiệm trên loài người và súc vật và kết quả cho thấy là thuốc chủng đã tạo nên một phản ứng miễn dịch có thể bảo vệ chống lại dịch cúm heo H1N1.
Sau khi dịch cúm heo nổ ra tại Mexico rồi lan sang Mỹ và đi khắp thế giới thì mức lây lan đã giảm sút tại Bắc bán cầu vì đang đi vào mùa Hè nhưng còn tại Nam bán cầu đang đi vào mùa Đông thì gia tăng nhất là tại các nước Nam Mỹ và Úc. Các chuyên viên tin rằng dịch cúm heo này nhẹ hơn các dịch cúm thường hay xay ra vào mùa Đông thường làm chết khoảng 200000 người trên khắp thế giới. Cơn đại dịch năm 1968 tức dịch cúm gà Hương Cảng đã làm chết 1 triệu người còn cơn đại dịch năm 1918 làm chết trên 50 triệu người. Nhưng vào lúc đó chưa có thuốc trụ sinh và thuốc chủng ngừa chưa được hoàn thiện cũng như các biện pháp y tế công cộng vẫn còn sơ khai và chưa hiểu hết cơ chế lây bệnh của siêu vi cúm.
Chính quyền Hương Cảng đi xa hơn hết trong việc chống lại cúm heo vì dựa theo kinh nghiệm của bệnh SARS trước đây thì một cơn đại dịch có thể gây ra tổn hại rất lớn về kinh tế cho thành phồ này sống nhờ giao dịch với thế giới. Một số trường học đã được đóng cửa và Bộ Y tế đã đặt mua gấp 5 triệu liều thuốc chủng ngừa và các du khách từ xa đến đều được khám xét kỹ càng và nếu có dấu hiệu nóng sốt thì sẽ bị cách ly 1 tuần lễ như trường hợp của ông thị trường Ray Nagin của New Orleans đến dự hội nghị về kinh tế tại Thượng Hải thì đã bị giữ lại tại Hương Cảng.
BS Margaret Chan, Giám đốc WHO cho biết là hiện nay vẫn còn quá sớm để tiên đoán sự tác hại của dịch cúm heo sẽ ra sao vào mùa Thu và mùa Đông năm nay và siêu vi H1N1 vẫn còn nhiều bí ẩn ví dụ như trong khi dịch cúm thường niên, seasonal flu, thường làm chết người già và người có bệnh mãn tính nhưng dịch cúm heo H1N1 làm cho nhiều người trẻ trung khỏe mạnh chết mà không có lý do. Rất có thể nguyên nhân tử vong ở người trẻ do hệ thống miễn dịch bị tràn ngập hoặc tiết ra quá nhiều chất cytokines làm cho hệ thống tim mạch bị đột quỵ ( collapse ).
BS Chan lo ngại rằng vào mùa Thu năm nay dịch cúm heo có thể tái phát rồi lây lan khắp vùng Bắc bán cầu và nhất là nếu kết hợp với giống siêu vi cúm gà thành ra một giống mới vừa dễ lây vừa có nhiều ác tính thì tỷ lệ tử vong sẽ lên tới hàng triệu người. BS Osterholm chuyên về dịch cúm tại Minnesota cho biết là dịch cúm heo năm nay có nhiều điểm đáng lo ngại là không như các dịch cúm khác thường tàn lụi vào mùa Hè và chỉ tái phát vào mùa Thu nhưng năm nay dịch cúm heo vẫn xuất hiện lai rai tại New York, Massachusetts khiến không thể nào tiên đoán được dịch cúm heo sẽ gia tăng như thế nào vào cuối năm nay. Ông khuyến cáo là tất cả mọi người cần đề phòng và nhất là phải chủng ngừa thật sớm vào tháng 10 năm nay và nếu công ty Novartis sản xuất kịp thời thì mọi người sẽ phải được chủng ngừa bằng hai mũi thuốc thay vì chỉ có một lần mà thôi.