Tin từ Binghampton, một thành phố nhỏ bé tại vùng Upstate tiểu bang New York, đã làm rung động cả nước Mỹ khi một người Việt gốc Hoa đã dùng súng bắn chết 13 người rồi tự vẫn.

 Đương sự có tên là Jiverly Wong, một di dân có quốc tịch sau khi sang Mỹ định cư vào năm 1990, hiện đang bị thất nghiệp và có nhiều trở ngại về văn hóa tư tưởng cũng như ngôn ngữ.

Wong đã chuẩn bị kỹ càng âm mưu và tất cả  mua nhiều khẩu súng rồi sau khi lái xe tới một trung tâm giúp đỡ người tỵ nạn là American civic center thì đã đột nhập và dùng súng lấn lượt bắn chết nhiều di dân đang học thi Anh ngữ cũng như quốc tịch. Trong số những người bị giết hoặc bị thương có người Việt, Mỹ, Hoa, Ấn Độ, Pakistan, Nga, Ukraine, Trung Đông, Brazil, Philippines.. Nhiều người khác cũng bị thương và được đem đi điều trị.

 Người Mỹ bị giết là một phụ nữ 70 tuổi có 10 người con và làm việc có tính cách tự nguyện giúp những người di dân trong những bước đầu tiên ở Mỹ..

Sau khi thực hiện công việc giết người thì Wong đã tự bắn vào đầu để kết liễu cuộc đời mình. Trước đó Wong đã dùng chiếc xe hơi Honda để chặn cổng sau đễ không có ai chạy thoát. FBI đang điều tra uẩn khúc của thảm sát này vì không có những nguyên nhân trực tiếp thông thường gây ra án mạng như cướp bóc, trả thù hay vì một lý do nào khác. Wong 41 tuổi, độc thân và sau khi ly dị vợ vào năm 2006 thì ít có giao thiệp với người ngoài.

Cộng đồng VN tại Binghampton..

Tại thành phố Binghampton có khoảng 200 gia đình người Việt Nam tỵ nạn từ năm 1975 cho đến nay và vụ thảm sát này đã có ảnh hưởng lớn lên tất cả mọi người lo ngại về những hậu quả không tốt nơi những cộng đồng khác.

Nhóm di dân đầu tiên đến ngày sau năm 1975 và sau đó thì có thêm những đợt di dân khác nhất là trong thập niên 90 khi có chương trình bảo trợ HO, ODP và diện con lai Homecoming operation khiến con số các gia đình VN lên tới 900 gia đình..

 Những người đến sau được các tổ chức thiện nguyện giúp trong việc thích hợp với xã hội mới. Vì khí hậu lạnh lẽo nên sau đó một số người Việt rời đi nơi khác khiến hiện nay chỉ còn lại khoảng 200 gia đình Việt Nam tại Binghampton, một thành phố nhỏ có một Đại học và một số cơ sở công nghiệp cơ khí và máy điện. Một người Việt tại đây kể lại là vì cơn khủng hoảng tài chính hiện nay đã làm cho nhiều gia đình gặp khó khăn nhưng không phải vì thế mà có thể có những hành động giết người kể trên “ai cũng gặp khó khăn về ngôn ngữ làm cho đời sống khó khăn chật vật nhưng chúng tôi đều tìm cách vượt qua các trở ngại ( we find ways to endure and made it work ) vì những khó khăn ở Mỹ không có nghĩa gì đối với tình trạng tại Việt Nam..”

Trường hợp của Jiverly Wong hơi khác thường vì cha của anh ta Dương Wong là một người hoạt động hăng say trong cộng đồng, giúp đỡ nhiều người mới đến trong khi Wong không giao thiệp với ai và thường hay ưa thích mua súng đạn và tập bắn..

Wong được biết là gặp nhiều trở ngại về Anh ngữ và cả Việt ngữ nên chỉ biết nói tiếng Hoa mà thôi. Đã có lần Wong bị chế riễu vì nói tiếng Việt không rành và pha giọng Hoa khiến tránh không giao thiệp với mọi người. Có lần Wong bỏ sang California nhưng rồi cũng không thích hợp được nên lại phải trở vế Binghampton. Một người Việt tại đây tỏ ý lo ngại là vụ thảm sát này sẽ có ảnh hưởng không tốt lến tất cả mọi người trong khi Binghampton có truyền thống rộng mở giúp đỡ các di dân và tỵ nạn. “ Tôi lo ngại là nhiều người sẽ nghĩ rằng người Việt Nam chúng tôi tâm tính bất thường nhưng thực ra thì trong mọi cộng đồng đều có những người tốt và người xấu..”

Nguyên nhân nào đã gây ra án mạng ?

Trước khi thi hành vụ thảm sát thì Jiverly Wong đã gửi một bức thư tuyệt mệnh tới đài truyền hình News 10 trong đó có nhiều đoạn ghi lại những khó khăn mà Wong gặp phải cũng như nhiều lần bị Cảnh sát làm khó dễ, rình mò và bắt giam. Lá thư viết ngày 18 tháng 3 , hai tuần lễ trước vụ án mạng và được gửi đi đúng ngày xảy ra. Trong bức thư có nhiều tấm hình của Wong cầm súng cũng như bằng lái xe và Wong than phiền về khó khăn học Anh ngữ cũng như bị mất việc.

 Wong có 6 khẩu súng như Ruger, Glock, Beretta, Springfield và dùng khẩu Glock 9 mm để thi hành án mạng.

Cảnh sát trưởng Joseph Zizuski đang nhờ các chuyên viên tâm thần nghiên cứu lá thư của Wong để hòng tìm ra manh mối.

Wong kết luận trong lá thư là “ tôi không còn có thể chấp nhận cuộc sống hiện nay và trước khi tự vẫn thì tôi cũng sẽ đem theo một số người khác cùng trở về với cát bụi cùng với tôi. Các cảnh sát viên phải chịu trách nhiệm về việc này..” Sau cùng Wong còn thêm một going chữ “ Have a nice day.”

PTSD..

Vụ án mạng lạ lùng này rất có thể do một nguyên nhân tâm lý và đối với một số người đã từng phải trải qua những thảm kịch do chiến tranh Việt Nam đem lại thì có lẽ nguyên do chính là hiện tượng hậu chấn thương tâm thần tức PTSD ( post traumatic stress disorder ).

Những nạn nhân sau khi phải chứng kiến những vụ thảm kịch, giết chóc, tai họa do cuộc chiến tranh VN gây ra thì có thể dễ bị những ám ảnh kéo dài hàng chục năm vẫn không hết. Những cảnh hãi hùng của những vụ di tản khỏi chiến trường trong những tháng cuối cùng trước ngày 30 tháng 4/ 1975 thường để lại những vết thương khó lành trong tâm tư một số người VN tỵ nạn khiến mỗi khi có những biến cố bất thường nào đó thì có thể làm cho đương sự có những hành vi khác thường. Hiện tượng PTSD đã được nghiên cứu rất nhiều trên các cựu quân nhân Mỹ tại Việt Nam và được xác nhận bời Y học là những chấn thương về tâm thần có thể kéo dài cà đời và rất khó chữa..

Liệu Jiverly Wong có thể bị ảnh hưởng của PTSD hay không thì còn phải chờ kết quả của cuộc điều tra và trong khi chờ đợi thì các cộng đồng Việt Nam không những tại Binghampton mà cả khắp nơi trên đất Mỹ cần có những biện pháp ngăn chặn một trường hợp thứ hai xảy ra..

Đông Quân.