Trong đời bạn, có khi nào bạn lâm vào hoàn cảnh bị lỡ đường khi trời bắt đầu trở tối, trong túi thì không tiền, bụng thì đói, mà đường còn xa không? Bạn thu hết can đảm đến gõ cửa một ngôi nhà bên đường, người gia chủ ra mở cửa, thấy bạn chẳng những là kẻ lạ mặt, lại trông tiều tụy, hôi hám vì cát bụi đường xa, đã không dám cho bạn bước vào nhà, mà chỉ thương hại chỉ đường cho bạn đến một túp lều bỏ hoang gần đó để nghỉ qua đêm.  Rời nhà người gia chủ đó, bạn sẽ mang tâm trạng gì?  Cám ơn lòng trắc ẩn tối thiểu của ông ta, hay thầm trách ông ta đã quá vô tình?

Khi suy gẫm mầu nhiệm thứ ba của Năm Sự Vui, ''Đức Bà sinh Đức Chúa Giêsu nơi hang đá'', chúng ta không khỏi tự hỏi, Đức Mẹ và Thánh Giuse đã nghĩ gì khi bị từ chối bởi các gia chủ sau một ngày rong duổi đường xa mỏi mệt, và giờ đây Mẹ lại quằn quại trong cơn đau lâm bồn, để cuối cùng phải tìm đến một chuồng bò giữa đồng vắng mà hạ sinh Con Thiên Chúa?  Rồi chúng ta cũng thầm hỏi, tại sao Chúa Giêsu lại chọn sinh ra nơi một chuồng bò, thay vì một lầu đài gác tía, hay ít ra là một mái nhà ấm cúng? Đã có mấy người trong chúng ta ra đời dưới mái rơm hôi hám của một chuồng bò?  Tại sao một Thiên Chúa uy quyền, cao sang, lại chọn ra đời ở một nơi quá thấp hèn? 

Một điều chắc chắn là Thánh Giuse và Đức Mẹ đã không phàn nàn về sự vô tình của các gia chủ, vì các ngài đã tin tưởng vào sự quan phòng của Thiên Chúa.  Riêng Mẹ Maria, vì đã được trực tiếp tham dự vào mầu nhiệm Nhập Thể của Con Thiên Chúa, nên khi thấy Chúa chọn để sinh ra trong cảnh khó nghèo, chắc chắn tâm hồn Mẹ đã chìm đắm trong niềm ngưỡng phục đường lối khiêm nhường của Thiên Chúa; và hơn ai hết, Mẹ hiểu rằng Thiên Chúa đã lựa chọn con đường nghèo khó, thấp hèn, để đến với loài người.

Nhưng tại sao Thiên Chúa lại chọn nơi nghèo khó, thấp hèn nhất để ra đời?

Bạn có bao giờ suy nghĩ về điều này không?  Chắc chắn bạn đã từng suy tư, và có lẽ đã có những tư tưởng rất hay có thể giúp ích cho đời sống tâm linh của bạn.  Riêng tôi, xin chia sẻ cùng bạn một vài tư tưởng đơn sơ và khiêm tốn về việc này. 

Dựa theo những cảm xúc và nhận xét tự nhiên, tôi nghĩ rằng Chúa Giêsu đã chọn sinh ra trong cảnh khó nghèo là vì các lý do sau đây:

Thứ nhất, vì lòng khiêm tốn, Ngài muốn trở nên bé mọn và nghèo khó hơn mọi kẻ bé mọn và nghèo khó ở thế gian.

Thứ hai, vì yêu thương hết thảy mọi người và muốn thuộc về mọi người, Ngài đã hạ mình xuống làm kẻ thấp hèn nhất để những kẻ bé mọn nghèo hèn nhất cũng có thể đến được với Ngài, hầu không ai có thể cho rằng, ''Thiên Chúa chỉ dành cho người giàu có.''

Thứ ba, Ngài muốn dạy chúng ta phải có tinh thần nghèo khó, vì con người chỉ thực sự thuộc về Thiên Chúa khi họ không bị chi phối bởi những lôi cuốn của vật chất thế gian.

Từ nhỏ đến lớn, tôi đã được nghe đến các chữ ''tinh thần nghèo khó'' nhiều lần, nhưng có lẽ chỉ thời gian gần đây mới bắt đầu hiểu một chút về ý nghĩa của chúng.  Chúng ta ai cũng đã từng nghe lời Chúa trong Tám Mối Phúc Thật: ''Phúc cho ai có tinh thần nghèo khó, vì Nước Trời là của họ''.  Nhưng tinh thần nghèo khó là gì, và làm thế nào để có được tinh thần nghèo khó, hầu khi từ giã cõi đời này, chúng ta sẽ được hưởng gia nghiệp Nước Trời?

Hãy xét đến hai trường hợp điển hình dưới đây để chúng ta cùng tìm hiểu:

Có người kia, tạm gọi là chị A, xuất thân từ một gia đình nghèo.  Thuở còn nhỏ, sự thiếu thốn, nghèo nàn của gia đình là điều chị rất buồn tủi và xấu hổ với bạn bè; thậm chí chị luôn tìm cách giấu không cho bạn bè biết mình ở đâu vì sợ  họ sẽ khinh thường mình.  Đáng buồn thay, cái mặc cảm nghèo thuở thiếu thời ấy lớn lên theo chị cho đến khi lập gia đình, và là nguyên nhân khiến chị luôn nghĩ mình phải thế này thế nọ để khỏi bị thiên hạ xem thường.  Vì vậy, đêm ngày chị lo nghĩ đến việc làm sao cho có nhiều tiền để mua sắm những thứ mà người ta cho là sang trọng.  Thấy ai có gì mới mẻ hay đẹp mắt, chị tìm mọi cách kiếm mua cho bằng được.  Khi những thứ đó quá mắc tiền, vượt quá khả năng của chị, thì chị sinh ra ưu phiền, ủ rũ, rồi than thân trách phận sao không lấy được ông chồng có nhiều tiền hơn để khỏi thua kém thiên hạ.  Đôi lúc, sự u buồn vô cớ  ấy khiến chị sinh ra bực bội với chồng, rồi vợ chồng đi đến cãi cọ, làm gia đình luôn xào xáo, bất an.

Lại có một người khác, tạm gọi là chị B, cũng xuất thân từ một gia đình nghèo.  Tuy nhiên, cha mẹ chị B là những người có tinh thần đạo đức sâu xa.  Ngoài việc vất vả lo cho các con ăn học, ông bà còn chú tâm đến việc dạy cho con cái biết tôn thờ, yêu mến Thiên Chúa, và tạ ơn Ngài mỗi ngày vì đã có đủ ăn đủ mặc cho ngày ấy.  Nhờ vậy, chị B lớn lên với một tâm hồn biết ơn nhiều hơn là đòi hỏi.  Khi đến tuổi lập gia đình, chị chỉ cầu xin Chúa cho mình gặp được một người có niềm tin như mình, biết cầu nguyện với mình, chứ không màng đến việc người ấy làm gì, có bao nhiêu tiền trong trương mục.  Có lẽ Chúa đã nhận lời chị, nên mặc dù chồng chị không phải luật sư cũng chẳng phải bác sĩ, nhưng anh ấy là một người đạo đức, biết mến Chúa yêu người, biết trọng lẽ phải, biết thương yêu vợ con, nên gia đình anh chị lúc nào cũng đầm ấm và hạnh phúc. 

Tuy sống trong cảnh thanh bần, chỉ vừa đủ ăn đủ mặc, nhưng chị B không bao giờ đem mình so sánh với những người khá giả hơn, vì chị luôn an phận và khiêm tốn đón nhận mọi điều Chúa ban tặng.  Đối với chị, niềm vui lớn lao nhất là được sống trong bầu khí an hòa, đạo đức của gia đình, còn những mời gọi của vật chất chỉ là những thứ không cần thiết.  Do đó, chị không bận tâm suy nghĩ khi thấy người này có chiếc xe đẹp, người kia có ngôi nhà lớn.  Chính nhờ vậy mà tâm hồn chị luôn vui vẻ an bình, thể hiện ra ngoài bằng thái độ ôn tồn, nhã nhặn với mọi người.

Qua hai thí dụ trên, chúng ta thấy tinh thần nghèo khó không tùy thuộc hoàn cảnh giàu nghèo của một cá nhân, nhưng tùy thuộc nhiều hơn vào  mức độ khiêm nhường của cá nhân ấy. Một người rất giàu sẽ có tinh thần nghèo khó nếu họ chẳng màng đến của cải danh lợi mà chỉ dùng sự dư giả của mình vào việc giúp đỡ tha nhân.  Ngược lại, một người nghèo mà cả đời chỉ mơ ước có dư tiền tài, danh lợi, để lên mặt với đời, hay ngày đêm than trách số phận, thì người ấy chẳng hiểu chút gì về tinh thần nghèo khó.  Vì thế, phải chăng muốn có tinh thần nghèo khó, trước hết phải có lòng khiêm nhường, không ghen tức khi thua kém người khác, không ganh đua với những kẻ có nhiều hơn mình, mà chỉ biết vui vẻ chấp nhận những gì mình có? 

Chị B có được tinh thần nghèo khó là nhờ chị biết an phận và khiêm tốn chấp nhận cuộc sống của mình.  Còn chị A, tuy cũng là người nghèo, nhưng sự ham muốn được nể vì đã bóp chết tinh thần nghèo khó nơi chị, biến chị thành nạn nhân của cuộc chạy đua vật chất vô ý nghĩa.

Nhưng có lẽ chị B đã không có được đức khiêm nhường, nếu chị không có niềm tin vào Thiên Chúa.  Chính niềm tin vào sự quan phòng của Thiên Chúa và gương khiêm nhường của Thánh Gia đã giúp chị có nghị lực vượt qua những đòi hỏi tự nhiên của thân xác con người.

Suy gẫm về tinh thần nghèo khó của Thánh Gia, chúng ta không thể tách rời tinh thần nghèo khó với sự khiêm nhường sâu thẳm của Chúa Giêsu và cha mẹ Người.  Một Thiên Chúa đã chọn sinh ra trong một gia đình nghèo khó để tìm đến với những kẻ khốn cùng, trong khi loài thụ tạo chúng ta lại tìm cách trốn tránh nơi khó nghèo để tìm đến những nơi có hơi hướng của sự sang trọng. 

Lạy Chúa Giêsu, xin tha thứ cho con, vì trong đời có những lần đã hành động mù quáng như chị A, đã sống xa Chúa nên chẳng nghe tiếng Ngài mà chỉ nghe tiếng réo gọi của vật chất.  Mãi đến khi hiểu ra những hứa hẹn của vật chất chỉ là những hứa hẹn trống rỗng, những nể phục của loài người chỉ là hão huyền, giả tạo, thì con mới thức tỉnh để nhận ra rằng, Chúa chính là sự sang giàu của con, một sự sang giàu không bao giờ tàn rụi.

Hàng ngày, nơi bệnh viện, con đã từng chứng kiến bao người hấp hối và qua đời trên giường bệnh.  Giàu hay nghèo thì khi chết cũng chỉ còn lại một thân xác khô héo.  Dư giả hay thiếu thốn cũng chẳng mang được gì về bên kia thế giới.  Sang hay hèn thì khi ra trước tòa Chúa cũng sẽ trần truồng như nhau.  Duy có một điều khác là chúng con sẽ nói gì với Chúa về quá khứ và cuộc sống trần thế của mình.  Liệu Chúa có nhận ra chúng con là bạn hữu không, nếu khi còn sống ở thế gian chúng con đã không màng đến Chúa, mà chỉ bận rộn chạy theo sự hấp dẫn của vật chất và danh lợi?  Liệu tiền bạc, của cải, danh lợi, bạn hữu sang giàu có giúp gì cho chúng con được không, khi chúng con phải trả lời cho đời sống thiêng liêng của chính mình? 

Lạy Mẹ Maria, xin cho hoa quả của Mầu Nhiệm Mẹ sinh Chúa Giêsu nơi hang đá sẽ đem lại cho chúng con tinh thần khó nghèo, thánh thiện của Thánh Gia Nazareth, để cuộc sống chúng con trở nên an bình, thánh thiện hơn trong niềm tin yêu vào sự quan phòng của Thiên Chúa.  

Hạt Muối Nhỏ