Nhân vụ hai vườn hoa được hoả tốc thi công tại Toà Khâm Sứ và Giáo xứ Thái Hà, cắm đầu cắm cổ đến nỗi quên làm cống thoát nước, chỉ một trận mưa ngập úng toàn vườn hoa, cỏ hoa mới đươc vùi vội vã nay ngậm nước, trốc rễ và úa vàng. Công trình 42 phố Nhà Chung (Toà Khâm Sứ) phải hoãn ngày khánh thành và huy động nhân công đến… làm lại, tôi bỗng sực nhớ trước năm 1975, khi còn là học sinh, sinh viên ở Hà Nội, khi bị huy động tham gia các công trình gọi là xã hội chủ nghĩa, chúng tôi thường bị thôi thúc bởi các khẩu hiệu có vần có điệu hẳn hoi:

Làm ngày không đủ tranh thủ làm đêm
Làm đêm chưa êm làm thêm ngày nghỉ…

Sau năm 1975, tốt nghiệp đại học được chuyển vào công tác ở Sài Gòn, tôi giật mình khi nghe câu khẩu hiệu của chúng tôi được người Nam Bộ viết tiếp một cách rất… Nam Bộ:

Làm ngày không đủ tranh thủ làm đêm
Làm đêm chưa êm làm thêm ngày nghỉ
Làm thí mạng cùi Làm đui con mắt
Làm oắt cần câu Làm đâu hỏng đấy
Làm quấy làm lại…

Mèng đéc ơi! sao mà đã trên ba chục năm trôi qua mà vẫn còn thời như vậy?

Ông Nam Bộ ơi! tôi phục ông quá xá. chuyện gì ông cũng nhìn với con mắt dễ dàng, thoải mái, ung dung. Khẩu hiệu nào của chúng tôi cũng được các ông nam bộ hoá một cách…lạc quan:

Lao động là vinh quang
Lang thang là chết đói
Hay nói thì đi cải tạo
Hết gạo thì đi kinh tế
Bí kế lại về Sài Gòn…

Hai khu đất ở phố Nhà Chung và phố Nguyễn Lương Bằng, trong Sài Gòn này người Nam Bộ gọi là khu đất vàng, bị đặt vào tầm nhắm của các “đầy tớ” bây giờ bị giới Công Giáo lật tẩy, các đầy tớ gặm không xong, bèn chuyển qua làm vườn hoa. Hồi còn học ở Hà Nội tôi đã rành sáu câu tâm tính các “đày tớ” của chúng tôi:

Đầy tớ thì đi Volga,
Cha con ông chủ ra ga đợi tàu.
Đầy tớ thì ở nhà lầu,
Cha con ông chủ gầm cầu Long Biên.

Nhân nhắc đến phố Nhà Chung, một thời đã là nơi đặt cửa hàng dành riêng cho các quan cấp “trung” còn các quan cấp “đại” thì đã có cửa hàng ở Tôn Đản. Người Hà Nội chúng tôi chả bao giờ quên các địa chỉ đỏ này:

Tôn Đản là các vua quan
Nhà Chung là của Trung gian nịnh thần
Tiểu thương ăn chợ Đồng Xuân
Vỉa hè là của nhân dân anh hùng.

Ấy chết ! không hiểu tại sao nhân cái sự kiện vườn hoa 42 phố Nhà Chung phải làm lại mà đã sống dậy trong tôi những câu ca dao một thời xa vắng. Nghĩ mà rùng mình!

Người Thái Hà