Thi thoảng tôi tự vấn: “Mình nên đọc gì của Thánh Thomas Aquino?”. Câu hỏi này cũng thường xuất hiện đối với những ai chưa quen với tư tưởng hoặc tác phẩm của ngài. Tư tưởng của Thánh Thomas Aquino (1225–1274, linh mục dòng Đa-minh) rất độc đáo và quan trọng, thế nên Giáo Hội tôn phong ngài là “Tiến Sĩ Giáo Hội”. Nếu thực sự quan tâm việc nuôi dưỡng đức tin, bạn nên tự nhủ: “Tôi cần đọc Thánh Thomas”. Thế nhưng vấn đề là nên đọc cái gì của ngài?

Cũng như những người quyết định “đọc Kinh Thánh”, và bắt đầu với sách Xuất Hành hoặc sách Dân Số. Có cách dễ hơn không? Có chứ, đó là “đi lễ hằng ngày”. Có nhiều người quyết định “đọc một số tác phẩm của Thánh Thomas”, vậy hãy chọn bộ sách Tổng Luận Thần Học, và hãy tự hỏi mình trước khi bỏ cuộc vì thất vọng mà kêu lên: “Ôi chao, khó quá!”

Đúng vậy. Có thể bạn không biết rằng nhiều người cảm thấy như vậy, nhưng thần học có thể là khó. Nó có thể làm cho bạn cảm thấy khó một chút như hóa học hoặc vật lý vậy. Tổng Luận Thần Học của Thánh Thomas có nghĩa là “bản văn của người bắt đầu”. Tôi không biết tại sao nhiều giáo viên cảm thấy cần “giảm bớt” thần học khi họ chưa bao giờ cân nhắc việc “giảm bớt” hóa học, sinh học hoặc vật lý. Nhưng họ làm như vậy, và đó là lý do nhiều người tìm kiếm chính mình.

Chắc chắn bạn muốn một phần khôn ngoan của Thánh Thomas, nhưng bạn vẫn cảm thấy “sợ” Tổng Luận Thần Học. Không chỉ một mình bạn đâu. Bạn làm gì?

Bạn có thể bắt đầu với cách hướng dẫn hiệu quả, như chẳng hạn cuốn “The Dumb Ox” (Con Bò Câm) của G. K. Chesterton, hoặc cuốn “First Glance at Thomas Aquinas” (Một Thoáng Nhìn Thánh Thomas Aquino) của Ralph McInerny (đây là cẩm nang của những người theo học thuyết của Thánh Thomas Aquino). Hoặc nếu thích nghe, bạn có thể vô trang web của ĐH Công giáo Quốc tế (International Catholic University) và vô “Introduction to Thomas Aquinas” trực tuyến của giáo sư McInerny.

Bạn đọc Thánh Thomas Aquino chứng tỏ rằng tinh thần tốt lành về phần bạn. Nên bắt đầu từ đâu? Thiết tưởng, đối với người chưa quen đọc các vấn đề thời Trung cổ thì nên bắt đầu với bất cứ tài liệu nào của Thánh Thomas Aquino bàn về Kinh Tin Kính, Kinh Mười Điều Răn, Kinh Kính Mừng, hoặc Kinh Lạy Cha. Các tài liệu này vẫn khiến người ta phải suy tư nhiều, nhưng không “nặng nề” hơn Tổng Luận Thần Học hoặc các bài phê bình của Thánh Thomas Aquino về Aristotle. Đa số các bản văn này được xuất bản riêng lẻ vào từng thời điểm. Tài liệu của Thánh Thomas Aquino là nguồn vô giá.

Ngày nay, người ta cũng có thể mua nguyên bộ sách với tựa đề “The Aquinas Catechism: A Simple Explanation of the Catholic Faith by the Church’s Greatest Theologian”. Thánh Thomas Aquino không có ý viết “giáo lý”, thế nên tựa đề bộ sách kia có gì đó chưa ổn, gây hiểu lầm. Nhưng chúng ta có thể tin tưởng bởi vì các biên tập viên đã gom thành một cuốn gồm các bài viết của Thánh Thomas Aquino nói về Kinh Tin Kính, Kinh Mười Điều Răn, Kinh Kính Mừng, và Kinh Lạy Cha.

Đọc tài liệu về các bí tích, người đọc nên cẩn trọng. Thánh Thomas Aquino chưa hoàn tất Tổng Luận Thần Học khi ngài qua đời ở tuổi 49. Công trình còn dở dang, phần cuối viết về các bí tích. Các học trò của ngài tiếp tục hoàn tất với tài liệu mà họ thấy trong một số tác phẩm của ngài là tài liệu “Commentary on the Sentences of Peter Lombard” (Luận về câu cú của Peter Lombard). Một động thai đáng trân trọng, nhưng điều này cũng giống như “điền vào chỗ trống” để hoàn tất cuốn sách cuối cùng của người thầy, một tuyệt tác (magnum opus) của thầy, kết quả của việc học hỏi cả đời thầy, và với tài liệu trong nghị luận của ngài. Vì thế, rất cần quan tâm.

Khi thấy tin tức tồi tệ, hoặc chỉ là ngớ ngẩn, mà thời đại ngày nay thấy có khá nhiều, tại sao không bỏ qua? Hãy nghe giáo sư McInerny nói về Thánh Thomas Aquino thay vì nghe tin tức vớ vẩn, thiếu chính xác. Hãy tìm đọc Thánh Thomas Aquino hơn là đọc báo chí. Hãy loại bỏ các tin tức vớ vẩn, vô bổ, mà hãy suy nghị về Phúc Âm, ví đó là “Good News” – tức là Tin Mừng, Tin Vui, Tin Tốt, Tin Lành.

C.S. Lewis thường nói rằng ông ít khi đọc tin tức. Nếu có gì quan trọng mà ông có thể quan tâm, ông tin lời bạn bè nói với ông. Phần còn lại, ông nghĩ rằng cách phản ứng tốt nhất đối với các điều đó là ông không quan tâm nhiều – chẳng hạn như chiến tranh thảm khốc, người chết, các vụ bê bối của chính phủ, ông ăn chay và cầu nguyện cho họ. Nếu bạn thực sự tin rằng Thiên Chúa là Chúa của lịch sử, điều thực tế nhất bạn có thể làm là cầu nguyện. Khi bạn cầu nguyện bằng Kinh Kính Mừng hoặc Kinh Lạy Cha, bạn có thể nhớ rằng chính Thánh Thomas Aquino đã viết về các kinh này.

RANDALL SMITH

TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ TheCatholicThing.org)

Kính mừng Thánh bổn mạng, 28-1-2019

† TIẾN SĨ THIÊN THẦN: https://www.youtube.com/watch?v=CnqiiXQoDdE

† THOMAS AQUINAS – TIẾN SĨ KHIÊM NHƯỜNG: https://www.youtube.com/watch?v=lWX1NjIiyuU