Dán nhãn –
Huệ Minh
Ta bắt gặp thời niên thiếu của chủ hãng
Microsoft. Bill Gates chẳng biết học hành sao đó
nhưng bị rớt vài môn còn các bạn thì đậu
hết. Hẳn nhiên, các bạn của Bill rất coi
thường vì học lực của Bill kém đến
như thế.
Chắc có lẽ những người bạn học
cùng thời với Bill vui vẻ dèm pha và chỉ trích
cũng như trêu chọc với cái thành tích đó. Bill Gates
bộc bạch: "Tôi rớt một vài môn cuối kì còn
bạn tôi đậu hết. Hiện tại anh ấy là
một kĩ sư của Microsoft còn tôi là chủ của
Microsoft."
Còn với cựu tổng thống Mỹ George W.Bush
chưa bao giờ được đánh giá cao ở
khả năng diễn đạt trước đám
đông, nhưng ông cũng kịp thời ghi dấu ấn
cho bản thân khi có một bài phát biểu khá sâu sắc và ý
nghĩa lúc có mặt trong ngày lễ tốt nghiệp
của các sinh viên trường đại học Southern
Methodist.
Ông nói: "Đối với các bạn trẻ đã
tốt nghiệp trong buổi lễ chiều nay với
điểm số cao cùng học lực khá giỏi, tôi có
lời khen, 'Làm tốt lắm.'
Và tôi cũng dành lời khen này cho các bạn học sinh
trung bình: Các bạn nữa, cũng đều có thể
trở thành tổng thống."
Với câu nói trên, cựu tổng thống Bush đang
tự châm biếm bản thân khi chính ông cũng đã
từng đạt được các điểm số
rất lẹt đẹt khi còn học cao đẳng. Tuy
vậy, cho đến ngày hôm nay - cựu tổng thống
Hoa Kỳ lại là một trong những ví dụ kinh
điển nhất về việc điểm số
thời đi học sẽ không quyết định
tương lai sau này của bạn, cũng như là minh
chứng cho một cuộc sống luôn đầy ắp
những khả năng vô hạn.
Và dù có thích Bush hay không, thì bạn vẫn không thể
chối cãi rằng, những gì ông nói trong bài phát biểu
trên đây là hoàn toàn chính xác. Trên thực tế, còn nhiều
cái tên khác trong lịch sử các tổng thống Mỹ
cũng đã từng học rất tệ như John F.
Kennedy, Lyndon B. Johnson và cha của Bush - cựu tổng
thống George H.W Bush. Bên cạnh danh sách các nhà lãnh
đạo "học dở" của cường
quốc số một thế giới này, chúng ta còn có
thể kể đến những doanh nhân thành công;
những con người đã không để dư âm
trường học ngăn cản công cuộc chinh
phục đỉnh cao vinh quang của mình.
Những cái tên nổi bật nhất đầu tiên có
thể kể đến là Steve Jobs khi ông chưa bao giờ
học xong đại học - cũng giống như Bill
Gates và Mark Zuckerberg. Các trường hợp tương
tự như nữ tỉ phú trẻ tuổi nhất
thế giới, Elizabeth Holmes, người vẫn đang là
niềm cảm hứng cho cuộc cách mạng y học,
cũng bỏ ngang đại học Stanford để theo
đuổi ước mơ của mình. Theo sau có thể
kể đến tỉ phú Richard Branson - người
bị chứng khó đọc và đã bỏ học từ
năm 15.
Ở đời, người ta vẫn thường hay
dán nhãn cho nhau, nhìn nhau bằng ánh mắt khinh khi khi
người khác thua kém mình, người khác không bằng
mình.
Nảy giờ ta nghĩ chuyện ngoài đời, ta nói
chuyện ngoài đời.
Ngay trong Giáo Hội
cũng thế! Ngay thời Chúa Giêsu, người ta vẫn
thường có thói quen dán nhãn cho một người nào
đó mà như Chúa Giêsu lại chính là nạn nhân.
Hôm nay, trong trang Tin
Mừng rất ngắn của Thánh Maccô ta bắt gặp:
"Bởi đâu ông này được như vậy? Sao
ông được khôn ngoan như vậy? Bởi đâu tay
Người làm được những sự lạ
thể ấy? Ông này chẳng phải bác thợ mộc con
bà Maria, anh em với Giacôbê, Giuse, Giuđa và Simon sao? Chị
em ông không ở với chúng ta đây sao?" (Mc 6, 2-4)
Nhận định
của dân hoàn toàn đúng chứ không sai! Thế nhưng,
Thiên Chúa thường vẫn làm những chuyện mà con
người xem ra là bất thường. Người ta
đã dán cho Chúa Giêsu một cái nhãn bình thường và
họ nhìn Ngài trong cái nhãn giới tầm thường
của họ.
Những kiểu dán
nhãn của họ có tính cách cố định. Dán nhãn đã
làm trở ngại cho những cuộc tiếp xúc giữa
Chúa Giêsu và người đồng hương. Chính
những dán nhãn đó làm cản trở ơn thánh
đến với họ. Họ nuôi quan niệm sai lầm
về Đấng Cứu thế. Theo họ thì vị thiên
sai phải là một nhà lãnh đạo chính trị lỗi
lạc, một nhà cải cách xã hội tài ba, một vị
tướng lãnh tài giỏi, bách chiến bách thắng, có
thể đưa dân tộc họ lên hàng bá chủ hoàn
cầu. Khi họ nhận ra Chúa Giêsu không thích hợp
với với quan niệm họ sẵn có về
Đấng cứu thế, thì họ từ khước
Người. Vì thế đối với họ, Chúa Giêsu
không thể là Đấng cứu thế. Với sự dán
nhãn, họ đã làm cản trở cho đức tin vào Chúa,
vào lời Chúa và quyền năng của Chúa như Chúa
muốn họ tin tuởng. Do đó Chúa Giêsu nói với họ:
Ngôn sứ có bị coi rẻ thì cũng chỉ là ở chính
quê hương mình (Mc 6, 4).
Trang Tin Mừng hôm nay
ghi lại: Người đã không thể làm phép lạ nào
tại đó, ngoại trừ đặt tay chữa vài
bệnh nhân (Mc 6, 5). Sở dĩ Chúa Giêsu không làm phép lạ
nào được vì như lời Phúc âm ghi lại họ
cứng lòng tin (Mc 6, 6).
Ta có thể thầm
trách đám đông trong Tin Mừng hôm nay vì họ đã
khước từ Chúa, họ đã tẩy chay Chúa.
Tuy nhiên, trong cõi
lặng của cuộc đời, ta có thể nhìn ra ta
cũng giống như những người trong Tin
Mừng hôm nay.
Nếu ta chỉ
đi tìm Chúa nơi những người quyền cao
chức trọng, hay ở những nơi nguy nga tráng
lệ mà thôi, ta sẽ khó tìm thấy Chúa. Thiên Chúa còn
hiện diện nơi những người bình
thường mà ta thường gặp, cũng như
những sự việc xẩy ra thường ngày. Ta khó nhận
ra những dấu vết của Chúa nơi người
khác cũng như sự việc ta gặp hằng ngày
nếu ta để cho thái độ quen quá hoá nhàm xâm
chiếm đời sống tư tưởng của ta.
Thiên Chúa không những
hiện diện ở những nơi tầm thường
như phố nhỏ Nadarét, mà còn ở nơi dơ
bẩn, hôi hám như trong máng cỏ Bêlem. Ta có thể tìm thấy
Chúa nơi người đau yếu, bệnh tật, nghèo
khổ và tù đầy. Đó là điều Chúa nói trong Tin
Mừng theo thánh Mátthêu: Khi Ta
đói, các ngươi đã cho Ta ăn (Mt 25, 35).
Để có thể
tin, người ta phải giữ tâm hồn rộng
mở. Nếu ta để cho thành kiến về
đạo giáo làm mù quáng, thì những thành kiến có thể
làm cản lối Chúa vào nhà tâm hồn. Nếu ta vịn
cớ nọ cớ kia để đóng cửa nhà tâm
hồn, thì Chúa cũng chịu, không vào được, vì
Chúa đã ban cho loài người được tự do và
Chúa tôn trọng tự do của loài người. Ân huệ
và quyền năng của Chúa tuỳ thuộc vào việc
mở rộng tâm hồn của mỗi người. Chúa
không ép buộc ai theo Chúa và sống theo đường
lối đức tin. Chúa chỉ mời gọi. Việc
chấp nhận hay không là tuỳ thuộc vào mỗi
người.
Nếu ta để
cho việc dán nhãn và tính ganh tị lấn át, ta sẽ không
nhìn thấy những ưu điểm và khả thể
nơi tha nhân. Nếu ta phán đoán lời nói hay việc làm
của người khác chỉ dựa trên bằng cấp,
sự nghiệp, chức quyền và gia cảnh của
họ là ta để cho việc dán nhãn len lỏi vào óc phán
đoán của ta.
Lời nói hay việc
làm có giá trị thường mang tính chất khách quan
chứ không tuỳ thuộc vào bằng cấp, sự
nghiệp, chức quyền hay gia cảnh của
người nói hay làm. Nghe những lời nói hay việc làm
mang khuyết điểm của người khác mà đóng
cửa lòng lại, không tìm đến với họ, không
cho họ cơ hội để bầy tỏ lí do, thì có
phải là quan niệm hẹp hòi chăng? Gặp
người khác lướt qua một vài lần, nói
mấy lời xã giao mà đã kết luận người
đó tốt xấu, thì không phải là nhận xét nông
cạn sao? Bỏ việc thờ phượng hay nghe
lời giảng dậy ngày Chúa nhật chỉ vì thắc
mắc về khả năng hoạt bát và trình độ
học vấn của linh mục cử hành thánh lễ và
rao giảng thì có phải là một quyết định
không dựa trên đức tin chăng? Buồn giận
một linh mục nào đó mà không tìm đến thờ
phượng ở bất cứ nhà thờ công giáo nào khác
thuận lợi, thì có phải là hành động giận cá
băm thớt không?
Xin Chúa thêm ơn cho
mỗi người chúng ta để chúng ta bớt đi
chuyện dán nhãn cho người khác nhưng hãy nhìn họ
như họ là sự hiện diện của Chúa trong
đời ta thật. Có như thế, ta mới vững
vàng bước đi trong niềm tin là Chúa luôn luôn ở
với ta trong mọi nẻo đường đời.
|