ĐỨC TIN TRONG GIỚI
TRẺ NGÀY NAY
[Đăng
báo ĐMHCG, số 371, tháng 7-2017, DCCT xuất
bản tại Hoa Kỳ]
Tu
sĩ Michael Paul Gallagher (SJ – Dòng Tên),
giải thích rằng nền văn hóa mới
mà chúng ta đang sống ngày nay không
nhất thiết là chống lại niềm tin
Kitô, nhưng nó kêu gọi giới trẻ
ngày nay quyết định cuộc sống đời
thường và tâm linh của mình.
Tại
Rôma, tôi có hẹn và đến
sớm, tôi dùng thời gian ngắn ngủi
đó để cầu nguyện. Bên trong
nhà thờ đang có thánh lễ kỷ
niệm ngày cưới. Đôi vợ chồng
lớn tuổi ngồi ở ghế đặc biệt
ngay trước bàn thờ và con cháu
ngồi ở hàng ghế trước, ai cũng
tươm tất và lộng lẫy.
Linh
mục đang giảng, khoảng cầu nguyện
riêng của tôi không đủ thinh lặng
như tôi muốn. Tôi nghe lời giảng –
nhưng với cảm giác buồn gia tăng.
Linh mục khen đôi vợ chồng già đã
sống chung thủy với nhau 50 năm qua, nhưng
rồi tiếp tục chỉ trích “văn
hóa hiện đại” thiếu nền
tảng, xa rời các giá trị Kitô
giáo, ích kỷ và vụn vỡ luân
lý. Ngài có vẻ hơi khác với
các thế hệ đang nghe ngài nói.
Tôi an tâm vì phải rời nhà thờ
để đi theo lịch hẹn.
Tại
sao hồi tưởng giai đoạn này ở
đây? Vì linh mục đó có
phần đúng: văn hóa hiện đại
có thể làm con người tản mác
như đoàn chiên không người
chăn mà Phúc âm nói tới. Tiếng
nói của ngài có vẻ không đúng
với tôi. Ngài không cố gắng bước
vào thế giới của giới trẻ hoặc
không nhận ra các nhu cầu khác của
họ. Ngài có vẻ không thấy cái
gì tốt trong cách sống mà họ
phải sống.
Từ
chủ đề xử lý đức tin theo
dạng văn hóa này, hãy để
tôi tưởng tượng ra một cách
khác. Không chỉ trong một bài giảng.
Có nhiều điều để suy nghĩ.
Lúc
sinh thời, Thánh GH Gioan-Phaolô II đã
thành lập Hội đồng Giáo hoàng
về Văn hóa tại Vatican. Tôi làm
việc ở đó 5 năm trong đầu
thập niên 1990. Ý tưởng đầu
tiên của ngài là vươn xa ra thế
giới của văn hóa sáng tạo: các
nhà tư tưởng, các nghệ sĩ,
các văn sĩ, các nhà trí thức,…
Đó là lĩnh vực mà Thánh
Gioan-Phaolô II đã quan tâm đặc
biệt, tự hóa thân thành một
triết gì, một thi sĩ và một kịch
sĩ.
Tuy
nhiên, trong những năm tiếp theo, ngài
mở rộng phạm vi của Hội đồng
bao gồm điều mà ngài gọi là
“văn hóa sống”. Dần dần
giáo hội nhận ra rằng văn hóa
bình thường này là một cách
thể hiện mạnh mẽ, định hình
cách sống của mỗi người. Như
không khí chúng ta hít thở, chúng
ta đồng hóa cách nhìn của thế
giới, một số giả định thường
ẩn về quyền ưu tiên của cuộc
sống. Loại văn hóa này là vấn
đề của cách sống hơn là các
tư tưởng minh nhiên. Nó giống như
một tảng băng, lớn có thể nhìn
thấy nhưng nhưng không ảnh hưởng
gì. Nó như một ngôn ngữ mà
chúng ta học và cứ cho là vậy.
Nó cho chúng ta những gì chúng ta
gọi là “ý nghĩa chung”.
Đại
dương văn hóa bình thường này
bao quanh chúng ta và đã thay đổi
nhiều trong thế hệ vừa qua hoặc khoảng
đó. Chúng ta có thể mô tả
thế nào về các sự thay đổi
này và tầm ảnh hưởng của
chúng đối với đức tin? Trước
hết, nó đơn giản và hợp
nhất hơn trước. Ít nhất là
tại Ai-len cho tới thập niên 1960. chúng
ta sống trong một thế giới được
che chở, theo nghĩa đen là văn hóa
vùng đảo. Đức tin Kitô giáo
là một phần di sản hầu như của
mọi người. Đức tin đó được
lưu truyền trong các gia đình, các
giáo xứ và các trường học.
Nhưng
ngày nay, tôi nghĩ đây là vấn
đề lớin bị linh mục Rôma kia khinh
suất, đức tin không thể là một
di sản trơn tru như vậy. Nó phải
là một quyết định và thường
là quyết định lội ngược
dòng. Thế nên vấn đề chính
là: Giáo hội có thể làm gì
để nuôi dưỡng quyết định
đó? Có thể ngôn ngữ cũ hơn
của đức tin, với sự nhấn mạnh
về đức vâng lời và thực
hành các bí tích, sẽ nuôi
dưỡng người ta như trong quá khứ.
Đôi
vợ chồng già kỷ niệm kim khánh
hôn nhân kia đã trưởng thành
trong thời kỳ đầu của sự chuyển
giao đức tin. Có thể họ thấy ý
nghĩa sâu xa về Thiên Chúa qua lòng
chung thủy của họ đối với việc
tham dự phụng vụ. Nhưng con cháu của
họ có thể “bơi” trong vùng
biển khác, lẫn lộn những dòng
nước trái ngược, để nói
như vậy. Con đường của họ đến
với Chúa Kitô sẽ phải ít thụ
động hơn, cá nhân hơn, tâm
linh hơn, nhiều tận tụy minh nhiên hơn.
Điều
này có phải “văn hóa hiện
đại” là kẻ thù của đức
tin? Không nhất thiếtnhưng nó phức
tạp hơn và dễ lầm lẫn hơn.
Trong thời đại mới và kỹ thuật
mới, những cách diễn tã cũ về
đức tin có thể không có vẻ
không quá khả nghi và không thực
tế như vậy. Cần có những lối
vào mới, không quy trách cho văn hóa.
Vài
tháng trước khi được bầu làm
giáo hoàng, ĐGH Benedict XVI – lúc đó
là Hồng y Ratzinger – đã trả lời
phỏng vấn của một tờ báo của
Ý hơi chống giáo hội và trả
lời câu hỏi về tình hình mới
đối với đức tin bằng những từ
thế này: “Cốt
lõi của Kitô giáo là câu
chuyện yêu thương giữa Thiên Chúa
và loài người. Nếu chúng ta có
thể hiểu điều này bằng ngôn
ngữ của ngày nay, mọi sự khác
sẽ theo sau... Cách sống ngày nay rất
khác và do đó mà cách tiếp
cận thông minh là chưa đủ. Chúng
ta phải cho người ta những khoảng sống
của cộng đồng và của sự
phát triển dần dần chung với nhau”.
Nhận
biết thử thách mới này là bước
đầu tiến về cách nói mới.
Đó sẽ là tiếng nói của sự
mời gọi chứ không là mệnh lệnh.
Đó sẽ là cố gắng đánh
thức những ước muốn còn ngủ
quên trong tâm hồn mọi người. Điều
đó sẽ cho họ khí cụ để
hỏi về các phương diện nông
cạn của văn hóa đang bao quanh.
Theo
một ý nghĩa nào đó, đức
tin sẽ luôn ở trong độ căng với
đức tin, nhưng như vậy không có
nghĩa là chỉ nên than vãn về
điều đó. Theo cách nói của
thần học gia người Đức Dorothy
Soelle: “Điều
gây thất kinh trong văn hóa của chúng
ta là đa số người ta không có
ngôn ngữ để nói về chiều
kích tâm linh”.
Lời
nhận xét nổi tiếng của Karl Rahner
cũng tương tự: “Các
tín hữu ngày mai sẽ là những
người thần bí hoặc không còn
đức tin nữa”.
Ông không có ý nói mọi người
sẽ trầm mặc hoặc có cảm nghiệm
khác thường về Thiên Chúa. Ông
nói về sự thần bí hàng ngày,
về khả năng nhận ra tiếng gọi và
hoa trái Thánh Thần trong những cách
chọn lựa và cảm nghiệm bình
thường.
Những
điều này có nghĩa là đức
tin trong tương lai sẽ cần chín muồi
hơn để “sống sót” trong một
nền văn hóa nhiêu khê hơn, như
cây cối chỉ có thể sống trong
giông bão nếu rễ của nó đâm
sâu và mạnh. Hãy lặp lại lời
thơ của thi sĩ Hopkins:
Niềm
hy vọng với lời cầu
Làm
đâm bén rễ vào sâu đất
màu
(Our
hope and our prayer becomes: send our roots rain).
VIỄN
ĐÔNG
(chuyển ngữ từ CatholicIreland.net)
|