THỨ BA “BÉO”

Thứ Ba “béo” là thứ Ba trước Thứ Tư Lễ Tro. Pháp ngữ gọi là Mardi Gras, Anh ngữ là Fat Tuesday – còn gọi là Pancake Day, được coi như một lễ hội. Theo truyền thống, người ta cũng gọi là Shrove Tuesday – ngày mà các Kitô hữu đi xưng tội để được tha tội. Chữ “shrove” hoặc “shriven” là quá khứ phân từ của động từ “shrive”, với nghĩa “shrive oneself” (xưng tội) và “be shrove” hoặc “be shriven” (được tha tội).

Gọi là Thứ Ba “béo” vì hôm đó người ta “vui như Tết”, ăn uống linh đình để hôm sau (Thứ Tư Lễ Tro) bắt đầu bước vào Mùa Chay.

Mùa Chay là mùa sám hối, người ta muốn tận hưởng “ngày cuối cùng” của không khí lễ hội. Đó là lý do người ta thường gọi Thứ Ba “béo” là Ngày Bánh Kếp (Pancake Day). Vào ngày này, các Kitô hữu thời Trung cổ ăn uống khem khổ hơn chúng ta ngày nay, họ dùng trứng, bơ và sữa để làm bánh kếp. Trứng, bơ và sữa cấm dùng trong Mùa Chay. Rõ ràng họ ăn chay nghiêm ngặt hơn chúng ta nhiều.

 Ở Anh, truyền thống đó vẫn giữ cho tới ngày nay. Cha mẹ chuẩn bị cho con cái ăn chay và kiêng thịt vào Thứ Tư Lễ Tro, nên họ cho con cái ăn bánh kếp và thịt heo hun khói, rồi kể cho chúng nghe chuyện các Kitô hữu giữ chay 40 ngày: Không thịt, không trứng, không sữa. Họ giúp con cái biết thêm về “ngày cuối cùng” này của mùa lễ hội trước khi vào Mùa Chay.

Chữ “carnival” nghĩa là “lễ hội”, có nguồn gốc từ La ngữ là “Carne Vale”, nghĩa là “chia tay với xác thịt”. Cũng như nhiều ngày nghỉ Công giáo và việc cử hành theo mùa, có thể có nguồn gốc từ truyền thống tiền Kitô giáo dựa vào các mùa. Người ta cho rằng các ngày lễ hội được thêm vào âm lịch để cho nó trùng khớp với dương lịch, vì các ngày này không có trong dương lịch, thế nên tục lệ không được giữ. Một số người coi đó là lễ hội cuối mùa Đông để đón năm mới. Từ giữa thế kỷ II, người Rôma đã giữ chay 40 ngày, trước đó là ít ngày tiệc tùng, hóa trang và vui mừng.

Ngày nay không còn ai nhắc tới Thứ Ba “béo”, vì thế nhiều người trẻ có lẽ chẳng biết “béo” là gì. Bây giờ có biết thì chỉ để mà biết. Tục lệ cổ xưa không còn nữa, nghe biết cho vui như nghe “chuyện cổ tích” vậy thôi! Mùa Chay về, chúng ta cùng tâm niệm:

Đây Mùa Chay đã về
Bốn mươi ngày quý giá
Sám hối bao tội lụy
Đền tội và Hãm mình

Cầu nguyện và Hy sinh
Siêng làm việc Bác ái
Quyết một lòng Đổi mới
Sống nền tảng Khiêm nhường

Cầu xin Chúa xót thương
Thứ tha bao tội lỗi
Đời phàm nhân yếu đuối
Sa ngã đã bao phen

Xin Thiên Chúa từ nhân
Luôn giàu Lòng Thương Xót
Lòng chân thành, tha thiết
Cúi xin Chúa thứ tha

Khao khát được như xưa
Một trái tim trong sạch
Như pha-lê trong suốt
In hình bóng Chúa thôi

Và cùng chân thành cầu nguyện: “Lạy Chúa Trời, xin mở miệng con, cho con cất tiếng ngợi khen Ngài. Chúa chẳng ưa thích gì tế phẩm, con có thượng tiến lễ toàn thiêu, Ngài cũng không chấp nhận. Lạy Thiên Chúa, tế phẩm dâng Ngài là tâm thần tan nát, một tấm lòng tan nát giày vò, Ngài sẽ chẳng khinh chê” (Tv 51:17-19).

TRẦM THIÊN THU