Sử dụng của cải
Đây là một dụ ngôn khó giải
nghĩa, nhưng tựu trung cuộc đời là một
trường học mà ta có thể học được
gương tốt nơi những người xấu. Câu chuyện bao gồm
những tên lưu manh mà người ta có thể gặp
bất cứ ở đâu. Tên quản
gia này là một tên lưu manh. Hắn
vốn là một nô lệ, tuy vậy hắn
được giao trách nhiệm điều hành gia sản
của chủ. Tại Pa-lét-tin có nhiều địa
chủ vắng mặt ở lãnh địa của mình nên
tất cả công việc của ông được trao vào tay người quản gia của ông. Tên
quản gia trong câu chuyện này đã ăn
cắp khéo léo. Các con nợ cũng là những tên lưu
manh. Chắc chắn món nợ của họ
là tiền thuê đất. Thuê đất
ở Pa-lét-tin thường được trả cho
chủ đất không phải bằng tiền mặt mà mà
bằng hiện vật, thường là một phần hoa
lợi của đám đất cho thuê. Quản gia này
biết rằng hắn đã mất chức quản gia, vì
thế nảy ra một sáng kiến. Hắn
ghi sổ một cách gian lận để các con nợ
được trả ít hơn cho chủ. Điều này có hai công hiệu. Thứ nhất, các con nợ phải mang ơn
hắn. Thứ hai, còn có hiệu lực hơn, là
hắn làm cho cùng liên luỵ về hành động gian manh
của hắn, và nếu lâm vào tình trạng bế tắc
thì hắn ở vào một thế mạnh để
thực hiện những vụ tống tiền: kiểu
bút sa gà chết. Chính
chủ hắn cũng là một thứ lưu manh nữa,
bởi vì, thay vì khó chịu về hành động này, ông ta
lại khen nó thông minh.
Điều
khó giải thích trong dụ ngôn này là Luca đã gồm vào
đó bốn bài học khác nhau:
1) Con cái
đời này tỏ ra không khéo với đời hơn con
cái sự sáng.
Điều
đó có nghĩa là nếu các ki-tô hữu chúng ta cũng
hăng hái không khéo trên đường hành đạo
như người đời khéo tìm của cải
tiền bạc thì tốt biết bao. Nếu người
ta chú tâm đến linh hồn cũng như việc buôn bán
làm ăn thì họ đã tốt hơn
nhiều. Nhưng thật ra người ta
luôn luôn để nhiều thời giờ, tiền bạc,
công sức vào những lạc thú, vui chơi đời này
gắp hai mươi lần hơn vào các công việc
Hội Thánh của mình.
Một
vị linh mục được mời giảng cho
một nhà tù, ngài đề cập đến giáo huấn
của Chúa Giêsu liên quan đến việc báo thù: “Khi có ai
vả má bên phải ngươi, hãy chìa luôn má bên kia cho
hắn.” Để minh hoạ bài học ngài
kể câu chuyện về Jackie Robinson, lực sĩ da
đen đầu tiên thi đấu trong đội
tuyển chính. Khi ông bầu Branch Rickey ký hợp
đồng với Jackie, ông bảo: “Anh phải xơi
mọi thứ họ dọn cho anh và đừng bao giờ
phản kháng lại nhé!” Ông bầu thật có
lý. Trong sân các cầu thủ giao banh cho
anh cách thô lỗ, còn đám cổ động viên và
đội bóng đối nghịch thì chế nhạo anh.
Ra khỏi sân banh, anh bị khai trừ khỏi các khách
sạn và nhà hàng, đang khi các cầu thủ khác
được ở lại và ăn
uống tại đó. Dầu vậy, Jackie vẫn luôn
giữ được bình tĩnh, anh vẫn “chìa cả mà
kia ra”, và cả ông bầu Branch cũng làm như thế khi
bị công chúng chỉ trích, vì cho một tên da đen gia
nhập đội bóng. Kể xong câu chuyện, vị linh
mục đặt câu hỏi: “Các bạn thử nghĩ coi,
các lực sĩ da đen ngày nay sẽ ra thế nào nếu
Jackie và Branch không chìa má kia cho
người ta tát?” Ngay sau cuộc nói chuyện, một tù
nhân tiến lại nói: “Câu chuyện cha kể khá thú vị,
nhưng sao cha không đề cập đến toàn thể
câu chuyện, không nêu lên lý do tại sao ông bầu và gã
cầu thủ da đen lại chấp nhận chìa má bên kia
ra? Đâu có phải họ yêu mến Chúa mà vì
ham tiền mà thôi. Branch chìa luôn má bên kia vì ông ta sẽ
ký hợp đồng được với tất cả
các lực sĩ da đen giỏi nhất trong nước
và ông sẽ giàu to; Còn Jackie thì chịu chìa má kia vì chẳng
qua anh ta cũng kiếm được khối bạc
nếu anh thành công!”. Vị linh mục
ngẫm nghĩ: “Nếu gã tù nhân này có lý thì câu chuyện
của mình hỏng mất.” Nhưng tức khắc ngài
nghĩ lại, câu chuyện vừa nói lên hai điều
quan trọng hơn nữa: “Con cái thế gian khôn ngoan
hơn con cái sự sáng trong việc làm ăn
của chúng.” Thì ra, người thế gian
biết chịu khổ chịu cực để
được những phần thưởng trần
thế, là những thứ chỉ tồn tại trong ít
năm, trong khi các Kitô hữu chúng ta không dám gian khổ
để đạt được phần thưởng
vĩnh viễn trên trời. Đạo
của chúng ta chỉ trở thành hiện thực và hữu
hiệu khi nào chúng ta đầu tư vào đó nhiều thì
giờ, sức lực như vào các việc thế tục.
2) Của
cải vật chất nên dùng để giữ gìn tình
bạn. Điều này có thể làm trong hai
cách.
a/ Làm
việc đó cho đời sau, các rabbi Do thái có câu: “Kẻ
giàu giúp kẻ nghèo ở đời này, nhưng kẻ nghèo
giúp kẻ giàu trong đời sau.” Khi chú giải truyện
người giàu ngu dại xây kho vựa
lớn hơn để tích trữ của cải, thánh
Ambrosiô có nói: “Bụng của người nghèo, nhà của bà
goá, miệng của trẻ nhỏ là những kho vựa còn
mãi đời đời.” Người Do thái
tin rằng của bố thí cho kẻ nghèo được
ghi vào trương mục đời sau của kẻ cho.
Sự giàu có thật của con người không tuỳ
những gì mình nắm giữ, nhưng ở những gì mình
cho đi. “Thương xót kẻ khó nghèo là cho
Đức Chúa vay mượn, Người sẽ đáp
trả xứng đáng việc đã làm.” (Cn 19,17)
b/ Làm
việc đó cho đời này. Người ta có thể
dùng của cải một cách ích kỷ, hoặc có thể
dùng để giúp cho đời sống dễ chịu
hơn, không những cho mình, mà còn cho bạn bè những
người chung quanh mình nữa.
Biết bao nhà học giả đời đời mang
ơn một người hằng tâm hằng sản đã
dùng tiền bạc mình để giúp học bổng cho
kẻ khác có điều kiện theo
đuổi việc học. Biết bao người đã
mang ơn một người bạn giàu có đã tài trợ
họ trong cơn túng cực một cách thực tế.
Tự bản chất của cải không phải là tội
lỗi, nhưng là một trách nhiệm lớn, và
người nào dùng của cải để giúp đỡ
bạn bè, kẻ ấy đã làm trọn trách nhiệm
của mình.
3) Trung
thành trong việc nhỏ dẫn đến trung thành trong
việc lớn.
Dựa
vào cách thi hành việc nhỏ, qua đó, sẽ chứng
tỏ người đó có xứng đáng hay không xứng
đáng để trao phó những việc lớn. Điều này đúng trong các việc đời
này, không ai được cất nhấc lên địa
vị cao hơn, nếu lúc ở địa vị
thấp, người đó đã không chứng tỏ
được khả năng và lòng ngay thẳng. Nhưng Chúa Giêsu đã áp dụng nguyên tắc
đó vào đời sau. Ý Ngài dạy: “Ở thế
gian các ngươi chịu trách nhiệm về những
của cải không thực sự thuộc về mình. Các
ngươi không thể mang theo mình
những của cải đó khi chết. Những
của cải đó chỉ cho các ngươi vay
mượn. Các ngươi là người quản lý
các của đó, vì theo bản chất,
những của cải đó không phải là của các
ngươi vĩnh viễn. Nhưng trái
lại ở trên trời các ngươi sẽ
được những của cải thuộc về các
ngươi một cách thiết thực, có tính vĩnh
viễn và bất di dịch. Nhưng của cải mà
các ngươi sẽ được ở trên trời
lại tuỳ theo cách các ngươi dùng
của cải dưới đất. Của cải mà các
ngươi sẽ được làm tài sản riêng trên
trời tuỳ theo cách các ngươi
sử dụng những của cải mà các ngươi
chỉ làm quản lý.”
4) Không
đầy tớ nào có thể làm tôi hai chủ.
Chủ chiếm hữu nô lệ cách
tuyệt đối. Ngày
nay thì đầy tớ hay lao công có
thể làm công việc cách dễ dàng và có thể làm việc
cho hai chủ. Anh ta có thể đảm
nhận một công tác trong giờ bình thường và
một công tác khác trong giờ rảnh rỗi. Tỷ
dụ có người làm thư ký ban ngày
và làm nhạc sĩ ban đêm. Nhiều người làm thêm
để kiếm tiền hay làm theo
sở thích trong những giờ tự do. Thế nhưng
một nô lệ không có giờ tự do, mọi giây phút trong
ngày, tất cả sức lực của anh ta thuộc
về chủ. Anh ta không có thời giờ
riêng nào. Cũng vậy, phục vụ
Thiên Chúa không thể nào là một công việc làm bán thời
gian hay công việc của giờ rảnh rỗi. Ai đã chọn sự phục vụ Chúa trọn
vẹn. Thiên Chúa là chủ tuyệt đối trên
mọi người chủ, chúng ta hoặc thuộc
trọn về Chúa hay không thuộc về Ngài chút nào.
|