ĐẤT THÁNH DÒNG ĐỒNG CÔNG

Một nơi thánh thiêng, dường như ngày nào cũng phảng phất mùi hương khói; nơi mà  rất nhiều người đến viếng mộ, đọc kinh, cầu nguyện, nhất là trong tháng Các Linh hồn. Khu đất ấy chính là Đất thánh Dòng Đồng Công. Với diện tích khoảng 5000 m2 , được bao quanh bởi hàng rào màu xanh vững chắc; khu đất giờ đây mang số 37 đường Phú Châu, khu phố 1, phường Tam Bình, quận Thủ Đức, Tp. Hồ Chí Minh. Về mặt tôn giáo thì nơi đây thuộc Dòng Đồng Công, nằm trong xứ Châu Bình, hạt Thủ Đức, giáo phận Sài Gòn.

Biết bao kỉ niệm ân tình sâu nặng giữa người sống và kẻ chết; biết bao ơn lành Chúa đã ban xuống cho nhiều người tới cầu xin. Khu đất ấy đã, đang và sẽ mãi là một nơi thánh thiêng, một điểm cầu nguyện, một chỗ dừng chân lí tưởng của nhiều phái đoàn hành hương.

1. Theo dòng lịch sử

Văn hóa Việt Nam thường coi trọng những người đã qua đời. Việc an táng họ thật quan trọng. Không phải ngẫu nhiên mà từ xưa tới giờ có lắm người bỏ ra nhiều tiền bạc để kiếm đất làm phần mộ, lăng tẩm cho mình hoặc cho gia đình. Tại sao thế? Bởi vì người Việt tin rằng sau khi người thân họ qua đời, những người đó không chết vĩnh viễn mà họ chỉ thay đổi kiếp sống. Bởi thế, không chỉ an táng người quá cố cho cẩn thận, đúng lễ nghĩa mà người sống còn phải thường xuyên cầu nguyện cho họ nữa.
Ngược dòng thời gian, Dòng Đồng Công chuyển về Thủ Đức (1955), Bề trên Dòng đã dành riêng một khu đất trống để làm nơi an táng cho anh em Dòng. Khu đất này trước kia thuộc xã Thuận An, huyện Dĩ An, tỉnh Biên Hòa. Người ta vẫn thường gọi đây là khu Tha ma – vì trước kia cả khu vực rộng lớn gần đó chẳng có ai ở, họa chăng có vài ba gia đình người miền Nam sống rải rác xen lẫn những ngôi mộ của gia đình họ. Đất rộng bao la, cỏ hoang um tùm chen lấn, với những cánh rừng cao su dài bất tận; lúc đó làm gì đã có Tam Hà, Tam Hải, Châu Bình, Khiết Tâm… như ngày nay. Vì đất đai rộng rãi, súc vật thả rông nhiều, nên Dòng đã quy hoạch thành một nơi cố định, có hàng rào cẩn thận, trồng cấy cây cối cho râm mát, xứng hợp với nơi thánh thiêng.

Việc kiến thiết khu đất này đã được giao cho các cha, các thầy coi Nhà Hưu dưỡng. Các giám đốc Nhà Hưu dưỡng không chỉ chu toàn công việc chính trong Nhà Hưu dưỡng mà họ còn có nhiệm vụ coi sóc, kiến thiết khu vực này nữa. Theo thời gian, các thầy giám đốc Nhà Hưu dưỡng đó là: thầy Hướng, Tuân, Nghị, Xuân… luân phiên có trách nhiệm trông coi, kiến thiết. Trước hết, các thầy đã dùng cây, cột rào chung quanh, song cũng không chắc chắn; về sau các thầy đã xây lên khoảng 50 cm, có xen lẫn cột xi – măng và kéo dây kẽm gai. Đời giám đốc Tuân trông coi, thầy trồng rất nhiều cây, đa số là cây điệp, (người địa phương gọi là cây tràm bông vàng, đây là loại gỗ khá tốt) thầy trồng theo hình thập giá giữa khu đất và chung quanh khu này; những cây đó nếu còn lại cho đến bây giờ thì lớn lắm. Sang đời thầy Nghị, thầy bắt tay vào việc làm Khu Tượng đài, khu đó giờ vẫn còn nguyên vẹn; tuy nhiên, có tượng là thay đổi; những bức tượng hiện nay là của một người Việt kiều Mỹ cho Dòng từ những thập niên 80 của thế kỉ XX.

Đất nước đổi chủ (1975), khu đất này được sự trông coi từ các cha, các thầy thuộc khu Ki-tô Vương. Hàng rào kẽm gai chung quanh cũng “già nua” dần theo năm tháng, nó không đủ sức chống chọi với súc vật và con người qua lại. Người ta cứ đi tắt qua lại khu đất như là chỗ không chủ; cho nên đã đến lúc  cần phải xây dựng hàng rào kiên cố hơn. Từ những năm 1980 trở đi, thầy Trí nhận nhiệm vụ quy hoạch, kiến thiết lại khu đất cho đẹp mắt. Các ngôi mộ được xây giống nhau và được ghép gạch hoa trông rất tráng lệ. Theo quy định thì của các thầy được chôn bên phía tay phải của lễ đài; mộ của các cha hưu dưỡng thì chôn bên phía trái. Tất cả các ngôi mộ được xây cùng một kiểu giống, khác một điều là thánh giá ở mộ các cha hưu thì có màu nâu đỏ phía trên, còn thánh giá của các thầy Dòng vẫn giữ nguyên màu trắng.

Vào những năm đầu thế kỉ XX, Cha Sáng Lập đã cho một số thầy ra đây trông coi và kiến thiết. Những thầy đầu tiên như: thầy Hương, Đăng, Đình sau này có các thầy: Bảo, Tĩnh… Song song với việc làm hàng rào, sửa các ngôi mộ, các thầy đã trồng cây bốn chung quanh đất, trồng nhiều loại cây có giá trị như: dầu, hoa ngọc lan, hoa sữa, tràm,…

Đất thánh của Dòng bây giờ chẳng khác gì một công viên xanh nhưng trầm lắng. Từ ngoài cổng dẫn vào Lễ đài là con đường bê tông rộng chừng 5 m, hai bên đường rợp bóng hàng cau cảnh. Bên phải con đường là vườn dầu xanh tốt, thân cây to lớn vươn mình đón ánh nắng mặt trời, tán lá rộng trải ra khắp nơi che kín mặt đất. Bên dưới những thân cây sừng sững ấy, nhiều ghế đá được xếp ngăn nắp, thứ tự. Trên ghế đá, những bạn trẻ ngồi tâm sự, những cụ già hay các em học sinh vào đó hưởng bầu không khí trong lành. Người thì cầu nguyện, người thì trao đổi công việc làm ăn, các em học sinh thì lẩm nhẩm ôn bài hoặc đùa vui dưới gốc cây. Bên trái con đường là vườn kiểng nơi đó có tượng đài, núi, vườn cỏ… phía sau tượng đài hiện lên ngôi nhà xây khang trang, được quyét sơn màu xanh xám tro đó là nơi ở của các thầy.

Con đường chạy được khoảng hơn một nửa khu đất thì bị cắt ngang bởi con đường khác tạo nên hình chữ thập. Ngay chỗ giao nhau của hai con đường, bên phía tay phải là mộ cha Minh Đăng, tiếp đó san sát mộ là của các thầy Dòng. Các ngôi mộ được xây cất và ghép gạch men trắng, có thánh giá nổi trên mặt mộ, tất cả các mộ đều một kiểu giống nhau. Từ mộ này cách mộ kia khoảng 60 cm. Ngôi mộ đầu tiên được chôn tại đây là cha Lễ - linh mục Dòng, tiếp đó là cha già Phẩm –cha hưu dưỡng… cho tới bây giờ thì số mộ đã gần như phủ kín từ cuối khu đất tới con đường ngang. Cuối con đường dọc là Lễ đài, trên Lễ đài, có tượng Đức Mẹ Sầu Bi bên trái, ở giữa là cây thánh giá và Tượng Chịu nạn, bên phải là tượng Thánh Gio-an, cả ba tượng đều cao to, sừng sững uy nghi. Trên nền Lễ đài khá rộng, nơi đây là mộ của Cha Đa-minh Ma-ri-a Trần Đình Thủ, Sáng Lập Dòng Đồng Công. Phía sau Lễ đài là một bước tường khá cao được xây sau, nơi đó bảng tạ ơn được gắn gần như kín bức tường.
Để tiện việc trông coi Đất thánh, các thầy đã làm một ngôi nhà nhỏ để ở. Thời gian sau, vì nhu cầu cần thiết nên các thầy đã làm ngôi nhà khác rộng rãi – đó chính là ngôi nhà các thầy đang ở bây giờ. Ngôi nhà rất đẹp có phòng khách, nhà nguyện, phòng ngủ, khu vệ sinh riêng và khu vệ sinh cho khách. Ngoài ra, còn có một khu bếp tiền chế để dựng đồ, nấu nướng, phục vụ Nhà Bác ái.

Về nhân lực, hiện nay tại đây có khoảng 6 hay 7 anh em dự tu cùng với thầy Bảo trông coi Đất thánh và giúp Nhà Bác ái. Công việc cũng rất đơn giản, các thầy hàng ngày quét dọn, làm vệ sinh các nơi cho sạch sẽ, chẳng hạn: thu rác, chân hương, hoa tàn từ các ngôi mộ cho vào thùng rác; chỉ dẫn khách hành hương, ghi nhận những ý cầu nguyện của họ; đặc biệt là từ tối ngày 31/10 – 08/11, các thầy thắp nến và để trên tất cả các ngôi mộ từ khoảng 18 giờ đến 20 giờ. Ngoài những công việc trên, các thầy còn có trách nhiệm dạy giáo lí Dân tòng và Hôn nhân.

Cách đây mấy năm, các Bề trên đã cho lắp đặt một máy lọc nước thật lớn, phục vụ cho dân chúng tới lấy nước uống miễn phí. Ngay từ sáng sớm mỗi ngày (từ 4g00’ sáng), dân chúng đã kéo đến và xếp hàng lấy nước. Có  hai chỗ lấy nước, mỗi chỗ 3 vòi chảy, vậy mà người dân vẫn phải xếp hàng. Giờ đóng cửa Đất thánh là 21giờ 30’.
Cũng phải kể nữa là từ mấy năm gần đây, các Bề trên đã cho dân chúng ăn khi họ lỡ bữa (đã viết trong bài “Hãy cho họ ăn”- Nội san tháng 10/2013). Đồng thời, cứ Chúa nhật hàng tuần, một số thầy (Tĩnh, Đốc, Đạm) từ Nhà Mẹ Dòng ra đây cắt tóc miễn phí cho tất cả những người nam (từ trẻ tới già); còn nữ thì có một chị người xứ Nghệ cũng cộng tác với các thầy cắt cho các em nữ; chị này cộng tác với các thầy được khoảng năm hay sáu tháng; sau đó vì công việc, chị đã chuyển đi nơi khác. Qua sự cộng tác với thầy, chị thấy đạo Thiên Chúa có nhiều điều hay nên chị đã tìm hiểu, bây giờ chị đang học giáo lí tại Hà Nội. Công việc cắt tóc cho nam giới vẫn tiếp tục cho tới ngày nay. Thời gian cắt tóc trong ngày Chủ nhật: buổi sáng từ 8g00’-11g00’, buổi chiều từ 2g00’- 5g00’; những thầy đang làm việc này là: thầy Đồng (trưởng nhóm), Định, Ái, Việt.

Trải theo thời gian, Đất thánh của Dòng Đồng công không ngừng thay đổi, phát triển về  nhiều mặt như: về quang cảnh tự nhiên, hình thức tổ chức; cách riêng là từ khi những ơn lạ được trao ban tại đây.

2. Ơn lạ được trao ban

Tất cả mọi ơn lành hồn, xác được ban cho con người từ nơi Thiên Chúa. Thiên Chúa ban cho ai, ban bao nhiêu, ban như thế nào,… tùy Ngài muốn.

Những ơn lạ được trao ban tại đây kể từ khi Cha Minh Đăng – một linh mục Dòng bị tai nạn giao thông và qua đời (1981). Theo tin đồn thì người được ơn đầu tiên là bà Biết (một giáo dân xứ Tam Hải), bà được chữa khỏi bệnh đau mắt (bà đang bị đau mắt nặng, nghe tin Cha Minh Đăng bị tai nạn giao thông, bà đã cùng nhiều người khác ra xem nơi Cha bị xe tông và theo thi hài Cha về tới Đất thánh của Dòng. Tưởng rằng cơn đau mắt sẽ quá ra khi gặp đám tang, nhưng thật kì diệu, mắt bà đã khỏi hoàn toàn). Bà đã không ngừng tạ ơn Thiên Chúa và loan truyền tin vui ấy cho nhiều người khác. Tin mừng cứ lan truyền từ người này sang người nọ, từ miền này qua miền kia… thế là nhiều người kéo nhau tới cầu xin ơn này ơn nọ. Số người xin được ơn mỗi ngày một đông.

Thấy nghĩa trang của Dòng Đồng Công có nhiều người đến viếng, nên phía chính quyền của phường không hài lòng. Họ gặp Cha Sáng Lập Dòng và yêu cầu Cha nhắc nhở người ta đừng kéo tới tụ họp nữa, vì như vậy sẽ ảnh hưởng tới an ninh, xã hội. Cha Sáng Lập đã trả lời với họ rằng: “- Các ông có quân, có quyền, các ông làm gì chẳng được – các ông cứ cấm việc họ”. Biết là không thể thuyết phục được Cha Bề trên Dòng, chính quyền đã hành động, họ đưa người ra và chặn tất cả những người đến viếng mộ Cha Đăng, vừa chặn vừa thuyết phục.Thế nhưng, thuyết phục được người này thì người khác lại tới và xem ra người ta càng kéo đến đông hơn. Chính quyền cũng đuổi những người bán hương, bán bảng tạ ơn, nhưng không đuổi được. Chính quyền đã ngăn cản khoảng một tuần, thấy không cấm nổi, họ đã làm ngơ cho tới nay.

Bây giờ, bất kể giờ nào (trừ khi đóng cửa Đất thánh), nơi mộ Cha Minh Đăng cũng có người đến xin ơn, họ quỳ, đứng, ngồi, phục… bên cạnh mộ Cha. Họ thuộc đủ mọi thành phần, tôn giáo, giới tính… Họ cầu xin một cách rất tự nhiên: có người lấy tay xoa lên hình Cha rồi lại xoa vào người, có những bà bầu lấy tay xoa vào hình cha rồi hồn nhiên xoa vào cái bụng bầu của mình. Những người đến đây xin đủ mọi thứ ơn: Ơn khỏi bệnh, ơn lấy được nợ, ơn vượt biên chót lọt, ơn lấy được vợ, chồng, ơn trúng số, ơn an bình trong tâm hồn, ơn trở lại đạo, ơn hòa thuận,… thôi thì đủ mọi thứ ơn hồn xác.
Các ơn lành đã được ban xuống cho mọi lớp người, bất kể tôn giáo, dân tộc, giới tính… Họ đã xin và  được rất nhiều. Sau khi được ơn, họ đã quay lại Đất thánh tạ ơn và gắn bảng ghi ơn. Số bảng tạ ơn nhiều đến nỗi mà các bức tường gần mộ Cha đã được gắn kín, không còn chỗ. Sau này, các thầy xây thêm một bức tường sau Lễ đài để dân chúng gắn bảng tạ ơn. Hiện nay trên bức tường này cũng đã gần kín. Ngoài bảng tạ ơn, họ còn mang đến đủ thứ như: ghế đá, hoa, nến, hương …
Thấy những ơn lạ được ban phát nhiều, Hội Dòng cũng muốn xin phong thánh cho Cha Minh Đăng. Công việc này đang được Dòng nghiên cứu và làm các thủ tục cần thiết, hi vọng một ngày gần đây sẽ có kết quả.

3. Ân tình cao sâu

Trong Dòng Đồng Công, Đức Bác ái là một nhân đức quan trọng nhất. Các tu sĩ yêu thương nhau một cách Siêu nhiên, Cao thượng và Chân thành. Họ cùng nhau làm việc, cầu nguyện…gắn bó với nhau cả khi sống lẫn khi qua đời. Hình ảnh những người anh em mặc áo dòng đứng canh thức, cầu nguyện bên quan tài người mới qua đời; nhất là họ để nguyên bộ áo dòng rồi khiêng quan tài, điều nói lên rằng họ đã sống chết cùng nhau. Và hàng năm, cứ vào tháng 11 (tháng Các Linh hồn), Dòng Đồng Công cũng đã dành để cầu nguyện cho những anh em đã qua đời. Cách riêng từ ngày 01/11 - 08/11 mỗi năm, anh em Dòng ra ngoài Đất thánh để thăm viếng và cầu nguyện. Đó chính là những ân tình cao sâu mà các tu sĩ Dòng đã dành cho nhau. Không chỉ các tu sĩ với nhau mà thôi, song nơi này cũng còn là nơi gặp gỡ của giáo dân với các cha hưu dưỡng của họ, rồi cả những người thân trong gia đình các tu sĩ đã qua đời nữa.

Từ một khu đất hoang sơ, các tu sĩ Dòng Đồng Công đã quy hoạch và kiến thiết nên một Khu Đất thánh thật quy củ, trang nghiêm. Nơi đất ấy, nhiều ơn lạ đã được Thiên Chúa ban cho những người tới nguyện xin, khấn hứa. Nơi đây cũng là nơi hội ngộ, gặp gỡ và cầu nguyện giữa người sống và người kẻ chết. Đồng thời, cũng là nơi mà các hoạt động truyền giáo được tổ chức như: Phát quà Trung Thu, Cắt tóc miễn phí, Quán ăn khi lỡ bữa, Các lớp học giáo lí,…

Nếu như các ơn lạ của Thiên Chúa vẫn tiếp tục được ban ra qua lời cầu bầu của Cha Sáng Lập, Cha Minh Đăng hoặc qua các vị tu sĩ khác, thì chắc chắn trong tương lai, nơi này sẽ trở thành một điểm hành hương lí tưởng, đón tiếp nhiều người từ mọi phương trời về đây.
 
 Hữu Ngữ, CMC