NGƯỜI TRÊN KẺ DƯỚI

Kỳ trước đã nói về bổn phận của người làm đầu, làm chủ. Kỳ này nói về người làm công, giúp việc, người bề dưới...

Trích sách Sáng thế, ch.24

A-bra-ham đã già, ông gọi Ê-li-ê-dê người lão bộc lên dặn rằng :

-    Ta muốn ngươi thề với ta cách trọng rằng ngươi sẽ về quê ta, đến với dòng tộc ta mà cưới vợ cho con trai độc nhất của ta là I-sa-ác, chứ đừng cưới vợ trong dân Ca-na-an ngoại đạo.

Sau khi đã long trọng thề, lão bộc lấy 10 con lạc đà, đem theo những đồ vàng bạc, vòng vàng, xuyến ngọc lên đường đến thành của Na-khor, là anh em với A-bra-ham. Đến gần cổng thành, nơi có giếng nước vào lúc xế chiều, lúc phụ nữ ra múc nước, lão cho lạc đà phục xuống nghỉ ngơi và lão khấn với Chúa rằng :

-    Lạy Yavê, Thiên Chúa của A-bra-ham, chủ tôi, xin cho tôi được may mắn trong việc này : đây tôi đứng bên giếng nước, và con gái trong thành ra múc. Cô gái nào tôi xin ngả vò cho tôi uống, mà cô ấy không những cho uống mà còn múc nước cho cả lạc đà uống nữa, thì đích thị cô ấy là kẻ mà Chúa muốn cho sẽ kết nhân duyên với cậu I-sa-ác, con chủ tôi.

Lão chưa khấn dứt lời, thì một cô gái xinh đẹp mang vò đến giếng múc nước. Lão chạy lại xin:                                                            

 -   Làm ơn cho tôi uống một ngụm.

-    Mời ông uống !

            Vừa nói, cô vừa lanh lẹ hạ vò xuống. Lão uống xong, cô nói:

-    Tôi sẽ múc nước cho cả đàn lạc đà ông uống nữa nhé !

            Rồi cô lanh lẹ đi múc nước đổ vào máng cho lạc đà ông uống. Thấy cảnh ấy xảy ra đúng như điều ông khấn nguyện, ông nghĩ : hẳn đây là Yavê sắp đặt cho việc chủ của ông được thành sự.

Đợi cho lạc đà uống xong, ông xin trọ đêm tại nhà cô gái.

Cô gái chạy về thuật chuyện cho cha mẹ hay. Cha mẹ cô cho đón ông lão bộc , rồi dọn bữa ăn trước mặt lão, nhưng lão nói :

-    Tôi sẽ không ăn trước khi được nói những điều tôi phải nói.

Và lão bộc nói hết tự sự đầu đuôi : từ khi ông A-bra-ham bắt thề đến lúc ông khấn bên cạnh giếng và đã ứng nghiệm y như lời ra sao, rồi ông kết luận :

-    Vậy bây giờ, nếu quí vị sẵn lòng thuận theo, mà thi hành kết ước với gia đình ông chủ tôi, thì xin cho biết ; bằng nếu không cũng xin nói để tôi lo liệu.

Đại diện cho bố, người anh của cô Rê-bê-ca - đó là tên cô gái - nói với ông :

-    Sự xảy ra như thế là do Thiên Chúa, chúng tôi bằng lòng gả Rê-bê-ca cho con của chủ ông.

Vậy khi ông lão nghe họ đáp thuận rồi, ông phục mình xuống đất thờ lạy, cảm tạ Thiên Chúa, đã khéo dẫn dắt cho mình may mắn thi hành đúng ý ông chủ. Đoạn ông lấy trong bao bị ra đồ vàng, đồ bạc và trang phục làm sính lễ. Sau đó, ông cùng mọi người ngồi xuống ăn uống vui vẻ...

Ngày hôm sau, ông lão xin phép trở về. Thế là cả gia đình tiễn cô đi, và chúc lành cho cô...

Phần cậu I-sa-ác, con ông Abraham, vào buổi chiều kia đang đi dạo ngoài đồng,... cô Rê-bê-ca chợt nhìn thấy I-sa-ác, hỏi lão bộc :

-    Ai đó ?

Lão trả lời :

-    Chính con của chủ tôi đó !

Nghe vậy, Rê-bê-ca lấy khăn phủ lên mình, vì theo tục lệ thời ấy, cô dâu phải lấy khăn phủ mặt trước vị hôn phu cho đến lúc động phòng.

Người lão bộc trung tín đã tường trình tất cả công việc mà ông đã hoàn tất mỹ mãn. Xong, I-sa-ác đã lấy Rê-bê-ca làm vợ và chàng yêu nàng hết sức.

*   Đó là Lời Chúa ! - Tạ ơn Chúa !

Suy niệm Lời Chúa

Ông lão bộc Ê-li-ê-de thật là người tôi tớ trung tín. Ông làm đúng như chủ muốn. Ông còn đem hết tâm hồn làm việc chủ giao đến thành công mỹ mãn, chứng cớ là ông cầu khấn với Chúa để cho việc làm được may mắn, xuôi thuận. Ông không chỉ làm chiếu lệ, được hay không mặc kệ chủ. Khi I-sa-ác được cô vợ đẹp và hưởng hạnh phúc bên nàng là ông thấy mãn nguyện rồi : đời người tôi tớ là phục vụ cho kẻ khác được hạnh phúc.

Đó cũng chính là gương Đức Giêsu nêu ra bằng lời nói cũng như cuộc sống của Ngài. Ngài nói : “Ai là người lớn ? Người ngồi bàn hay kẻ hầu bàn ? Đã hẳn là người ngồi bàn ! Còn Thầy, Thầy ở giữa anh em như người hầu bàn” (Lc 22.27). Cách ăn ở của Chúa là của người hầu hạ, giúp việc cho chúng ta, Ngài tận tâm giúp việc cứu linh hồn chúng ta không biết mỏi mệt. Cuối cùng, Ngài còn lấy cái chết làm giá hi sinh chuộc ta khỏi bị chết đời đời. Rõ ràng, đời Ngài là một cuộc phục vụ, hầu hạ.

Trong xã hội thời nay, không còn quan hệ chủ và đầy tớ như xưa, nhưng đổi thành quan hệ giữa người làm đầu, chủ xưởng, trưởng phòng, giám đốc, thủ trưởng với công nhân, người giúp việc, người làm công, xã viên, v.v..., hoặc giữa Thày dạy nghề và người đi học nghề : may đo, thợ nguội, thợ tiện, thợ sửa ti vi, vv... Như thế, các bổn phận nêu ra sau đây vẫn áp dụng được y nguyên.

1/  Bổn phận đầu tiên : phục quyền và vâng lời : Lời Kinh Thánh dạy : “Tôi tớ, hãy vâng phục các người làm chủ đời này trong mọi sự. Đừng theo thói có mặt chủ mới siêng như những kẻ chỉ tìm cách mua chuộc lòng người, nhưng hãy phục vụ với một lòng chân thành, vì kính mến Chúa và như thể vâng phục Chúa Kitô. Làm gì thì hãy đem cả tâm hồn và tài khéo mình mà làm như thể làm cho Chúa, chứ không phải cho người đời, bởi biết rằng ai làm lành, sẽ hưởng sự lành nơi Chúa...” (Ep 6.5-8; Cl 3.22-25). “Kính sợ, phục tùng chủ như thế, không chỉ những người chủ tốt lành, khoan dung, biết điều hay biết thông cảm, song cả những chủ ác nghiệt, khó tính”.

Thánh Ao-gu-ti-nô nói : “Người tôi tớ cư xử sao cho người chủ thấy phải sai khiến là một điều áy náy, ngại ngùng ; còn người chủ ăn ở sao cho người tôi tớ thấy phục vụ chủ là một điều vui sướng”.

2/  Bổn phận thứ hai là trung tín : Làm đúng như chủ dạy, hơn thế, làm cho tử tế, đúng đắn, hoàn bị. Lời Kinh Thánh vừa đọc trên đã nói rõ : “Hãy đem cả tâm hồn và tài khéo, chí thú làm việc... như thể làm cho Chúa”. Ngày nay, vì công việc ta làm nơi các xí nghiệp hoặc hợp tác xã thường có tính cách “dây chuyền”, có nhiều khâu liên kết với nhau, việc của người làm khâu này mà không cẩn thận, vì lười biếng, vì bớt xén, đỡ công cho mình, sẽ ảnh hưởng xấu đến người khâu sau, làm công việc của họ nên khó nhọc hơn, và nếu làm ẩu tả trong tất cả các khâu, thì kết quả là tái chế, loại bỏ, và tất cả tập thể, trong đó có mình, đều bị thiệt.

3/  Đừng biển lận, ăn cắp, bớt xén... : như người quản lý bất lương Chúa Giêsu kể trong Tin Mừng (Lc 16.10tt). Có người lấy lý : lấy của Nhà nước, lấy của công không có tội, vì Nhà nước giàu có... Nếu ai cũng nói như vậy, thì cả triệu người công nhân, mỗi người ăn cắp một chút, sẽ làm cho nền kinh tế lụn bại... Tựu trung, cái tội là ở trong lòng, khi ta tham lam, ham muốn của người khác, đó là tội rồi. Điều răn thứ mười nói sao ? “Thứ mười chớ tham của người”, dù đã có điều răn thứ bảy nói : “Thứ bảy chớ lấy của người”. Chính Đức Giêsu đã nói: “Tội là tự lòng phát xuất ra” (Mt 15.18-20).

4/  Nghĩa vụ sau đó là làm ích cho chủ mặt vật chất hay mặt tinh thần, biết góp ý kiến xây dựng, biết coi sự tiến bộ, phát triển của chủ, của chung... là điều tâm nguyện như tích truyện dưới cuối sẽ kể.

Cũng đừng hùa theo chủ mà làm bậy (2S 13.18,29; 14.29t). Nếu gặp những trường hợp chủ nói xấu xa, vô luân, hay phỉ báng đạo, hoặc dạy mình làm những điều trái lương tâm và luân lý..., thì lúc đó, ta phải bắt chước các tông đồ ngày xưa nói trước mặt vua quan rằng : “Phải vâng lời Thiên Chúa hơn loài người” (Cv 5.29). Đừng vị nể, đừng khiếp nhược, đừng yếu đuối, đừng sợ mất việc làm. Thiên Chúa sẽ lo liệu cho ta. Điều này xin lưu ý các bạn trẻ tuổi cách riêng.

5/  Kinh Thánh còn dạy ta nghĩa vụ phải tôn trọng chủ (1Tm 6.1), chớ cãi trả, chống đối (Tt 2.9t), hoặc nói xấu chủ (2S 19.25tt).

*                         Tóm lại, trong bất cứ hoàn cảnh nào, ở đâu, Chúa cũng dạy ta sống đạo đức, thánh thiện, chứ không chỉ ở nhà thờ. Đạo phải sống trong cuộc đời mới là đạo chân thực.

Gia đình chúng ta hôm nay làm việc đền tạ Chúa, hãy thử xét mình xem trong công việc làm ăn, làm việc, giúp việc người khác, ta có sống đúng gương phục vụ của Chúa không?

Tích truyện

            Gần ba năm nay, từ khi xa bục giảng, cô Nguyễn Thị Ngọc Bích luôn tâm niệm: “Mình nghỉ hưu không có nghĩa là hết trách nhiệm đối với xã hội. Còn sức, còn năng lực là cứ giúp người khác từ công việc nhỏ nhặt nhất.” Địa chỉ quen thuộc cô vẫn lui tới để làm thiện nguyện là một ngôi chùa ở Thủ Đức (TPHCM), nơi cưu mang những đứa trẻ nhiễm AIDS từ ba mẹ. Thương các em không có tội tình gì mà mắc phải căn bệnh thế kỷ và bị mọi người xa lánh, cô đến để tắm rửa, cắt tóc, cho các em ăn uống… Dạy học thì có tuổi nghỉ hưu, nhưng làm công tác từ thiện thì không có tuổi hưu. Cô nói : “Giúp chùa cho đến khi không còn sức thì thôi..” Thoạt đầu, nhiều người cứ ngỡ cô là một Phật tử, nhưng không cô là một người Công giáo (giáo xứ Thánh Linh, Q. 9). Cô chia sẻ : “Đã là việc từ thiện thì không có chỗ cho phân biệt tôn giáo, giàu nghèo… Được giúp người là hạnh phúc rồi !”

Khi được hỏi chăm sóc các em có mệt không ? Cô Bích cười tươi: “Thấy các em biết vâng lời, vui vẻ sống mà không mặc cảm cùng mọi người là mình vui rồi.” Và cô nhắc lại một câu danh ngôn đầy ý nghĩa : “Khi tặng người khác đóa hồng là tay mình đã vương mùi thơm”.

(Trích phóng sự của Sơn Hạ, Tuần báo Công giáo & Dân tộc, số 1987-88, trang 78)

Z