Nhiều bác sĩ đã từ lâu cảnh báo về tình trạng “ghiền đường” mà vị
ngọt của đường là một loại ma túy nguy hiểm có thể giết người trong thầm
lặng.
Trong một bài viết trước đây về hội
chứng “Mỡ, Đường, Máu”, BS. Minh có cho độc giả một câu hỏi để suy gẫm:
“Giữa một lon Coke và một quả trứng gà, cái nào nguy hiểm cho tim mạch hơn?”
Hôm nay chúng ta đã có một câu trả lời xác đáng dựa trên nghiên cứu mới nhất
đăng trên báo Y Khoa của Hội Y Sĩ Hoa Kỳ (JAMA) tháng 2/2014, sau quá trình
theo dõi 40,000 bệnh nhân: “Trứng gà không gây ra đột quỵ tim mà thủ phạm
chính là đường”!
Sự “ghiền đường” dường như đã được in
đậm vào trong DNA của loài người chúng ta từ hằng chục ngàn năm qua, cộng
thêm với những ảnh hưởng của xã hội làm cho ta khó thấy sự tác hại của bệnh
ghiền này, vì lẽ, mọi người, không ít thì nhiều đều bị…nghiện
đường.
Có bao nhiêu loại
đường?
Đường là danh từ chung để chỉ
một loại nhu yếu phẩm cần cho con người. Trên thực tế, tất cả loại cây cỏ,
thảo mộc đều có chứa đường dưới nhiều thể loại khác nhau. Thí dụ như cây lúa
chẳng hạn, từ hột lúa, rễ cây lúa, lá lúa đến thân cây lúa, đều có đường
trong đó. Tuy nhiên những loại đường có trong thân cây, lá cây v.v… so với
các loài như trâu, bò ngựa…có thể hấp thụ được, cơ thể chúng ta lại chịu
thua. Để đơn giản hóa vấn đề, đối với con người, có 3 loại đơn đường chính
có thể hấp thụ được: Glucose, Fructose (có nhiều trong trái cây), và
Galactose (có nhiều trong sữa). Đường cát đa phần được kết tinh từ nước mía
chứa một loại đường đôi gọi là saccharose, được kết hợp từ đường glucose và
fructose.
Đường phèn, đường cát, đường đen, đường nâu, đường bông gòn, …tất
cả đều được biến chế từ đường mía mà ra.
Cần bao nhiêu đường thì đủ?
Cơ thể con người chỉ cần khoảng 5% đến
7% tổng số lượng calories trung bình đến từ đường mỗi ngày, tức là khoảng 2
hay 3 muỗng cà phê đường. Trên thực tế chúng ta tiêu thụ đến mức 25%
calories do đường cung cấp mỗi ngày. Nghiên cứu trên đây cho biết, khả năng
bị đột quỵ tim tăng gấp đôi nếu chúng ta tiêu thụ 20% tổng số calories đến
từ đường, nhưng tăng gấp 4 lần nếu dùng trên 25% năng lượng đến từ bất kể
loại đường nào!
Từ khoảng năm 1970, để cạnh tranh kinh tế và duy trì lợi nhuận
cho ngành nông nghiệp Mỹ, chính phủ Mỹ đã tăng thuế nhập cảng đường mía từ
các nước khác, và tăng cường sản xuất một loại đường đặc chế từ hạt bắp gọi
là “đường sy-rô nồng độ cao từ bắp” (High Fructose Corn Syrup, HFCS). Loại
đường HFCS nầy về thành phần hóa học thì hơi giống như đường mía, nhưng ngọt
hơn và dễ thấm nhanh vào máu hơn. Có người cho là vì hai tính chất này mà
HFCS độc hơn đường mía, vì dễ ghiền và mau “phê” hơn là đường mía. Trên thực
tế cả hai thứ đều là “bad guys” (kẻ xấu) hết.
Chỉ vì chính phủ Mỹ cố tình làm cho đường HFCS rẻ hơn nên kỹ nghệ
biến chế thức ăn tha hồ tưới, nhét, trộn đường HFCS vào đồ ăn. Bạn có để ý
là nước ngọt Coca Cola ở Mỹ mùi vị hơi khác hơn ở các nước khác không? Sự
khác biệt là do mùi vị khác nhau của đường HFCS và đường mía. Nói đến Coca
Cola, chỉ ½ lon soda có thể làm tăng tỉ số bị đột quỵ tim lên đến 30%. Bạn
có biết là một muỗng tương cà chua Heinz có nhiều đường hơn là một cái bánh
quy Oreo không? Hoặc, một hũ da-ua (fruit yogurt) có nhiều đường hơn là một
lon Coke? Hay trong một tô cereal buổi sáng, 75% calories đến từ đường? Ngay
cả nước trái cây “bổ dưỡng” fruit juice, nước uống “tăng cường năng lực”,
nước uống antioxidant, cà phê Starbucks v.v… hãy thử đoán có bao nhiêu đường
trong đó?
Tại sao đường gây ra tai hại?
Khi bạn mới uống hay ăn thức ăn có đường vào cơ thể đa phần bạn
sẽ có cảm giác thoải mái, dễ chịu. Thứ nhất vì trên thực tế cơ thể chúng ta
cần một số ít đường để sống. Lượng đường nầy thấm vào các tế bào, cung cấp
năng lượng cấp thời làm cho ta… thấy khỏe.
Thứ nhì có thể vì yếu tố tâm lý của đa số bệnh ghiền, vì từ thuở
nhỏ chúng ta đã quen với vị ngọt của đường, nhất là những khi bé khóc là bố
mẹ dúi cho một cục kẹo hay một cây cà rem. Vì thế bây giờ khi bị “stress”
chúng ta dễ đi tìm niềm an ủi với vị ngọt của đường.
Sau khi cảm giác “phê” qua đi, chúng ta sẽ thấy cơ thể nặng nề vì
những lượng đường dư thừa sẽ tạo gánh nặng cho cơ thể. Lá gan và pancreas
cần phải “giải độc” khối lượng đường phụ trội này bằng cách chế biến và chứa
vào mỡ đặc (triglycerides) làm cho ta béo phì ra, hay làm tăng mỡ lỏng
(cholesterol, LDL) làm cho tim, mạch máu bị nghẽn. Ngoài ra, các tế bào bị
ngâm trong đường sẽ biến thành… mứt quất (mứt tắc), để cân bằng nồng độ hai
bên, nước từ bên trong tế bào sẽ rút ra máu, làm khô nước bên trong và dễ
chết (Bạn dã đọc bài “Yêu Nước” chưa?). Càng ngâm trong đường càng lâu các
tế bào sẽ có hiệu ứng giống như bị “thắng đường” khi các bà làm nước màu kho
cá!. Màng tế bào của bạn sẽ giống như con tôm kho khô vậy đó. Cuối cùng lá
gan cũng đầu hàng, sanh ra bệnh tiểu đường. Vòng tròn tử vong tiếp tục xoáy
tròn kéo mình vào vực sâu của đáy huyệt một cách nhanh chóng.
Làm thế nào để bớt ghiền đường?
1. Không nên ăn đường giả
(sugar substitute, diet gugar)! Đường thật mà còn có hại huống chi đường
giả! Đường giả đa phần có cấu trúc giống như đường có trong... lá cây, rễ
cây v.v…để lừa cơ thể chúng ta mà thôi. Tuy không làm tăng calorie vì không
tiêu được nhưng vẫn có những tác hại tương tự như đường thật.
2. Nên để ý hàm lượng đường trong tất cả
các loại thức ăn. Tốt hơn hết là không ăn đồ ăn đã chế biến mà chỉ ăn đồ ăn
tươi do chính mình nấu nướng lấy.
3. Ăn ít , ăn cân bằng và biết lựa chọn. Thí dụ không ai cấm bạn
ăn một quả chuối mỗi ngày, miễn đừng ăn luôn cả nải chuối. Giữa một quả cam
và một ly nước cam thì nên chọn…?
4. Ăn chậm, nhai chậm lại để
tận hưởng vị ngọt của thức ăn. Tôi bảo đảm với bạn sau khi bạn nhai một
miếng dưa chuột thật kỹ, thật lâu bạn sẽ thấy vị ngọt của nó không thua gì
một múi cam. Mà có nhai một múi cam, thì cũng nên bỏ thì giờ mà tận hưởng
hương vị của nó. Nên nhớ ngoài vị ngọt còn có những vị khác
nữa.
5. Tập thể dục, thể thao mỗi ngày. Đi bộ tối thiểu 15 phút trước
hay ngay sau khi ăn, hoặc cả hai càng tốt. Đi bộ sẽ làm cho các tế bào mở
rộng cửa để cho đường thấm nhanh vào bên trong, giảm bớt nồng độ đường ngoài
mạch máu.
Hôm nay nên là bắt đầu mới cho mọi người. Chúc bạn đọc khỏe, vui
vẻ vì bớt… “nghiện đường”.
*****
Đường giả và đường ruột
Những thứ đường giả, đường nhân tạo, đường hóa học mà bạn tiêu
thụ hằng ngày trong các loại thực phẩm, thức uống gọi là “diet” không an
toàn như bạn nghĩ.
Nghiên cứu mới nhất đăng trên báo khoa học Nature hôm tháng rồi
cho biết các thứ đường saccharin, aspartame, và sucralose được bán dưới các
tương hiệu như “Sweet and Low”, Splenda, Equal, NutraSweet… có thể làm thay
đổi cách cơ thể hấp thụ đường thật, tinh bột, đồ ăn dinh dưỡng, qua tác động
trên những con vi khuẩn sống trong đường ruột và có thể gây ra hay làm bệnh
tiểu đường nặng thêm.
Như ta đã biết trong đường ruột con
người có hàng tỉ “sinh linh” các con vi khuẩn chung sống hòa bình với chúng
ta. Những sinh vật li ti nầy vừa giúp ta tăng cường sức đề kháng, miễn nhiễm
mà còn giúp hệ thống ruột hấp thụ được chất dinh dưỡng từ đồ ăn, trong đó có
đường hay đa đường có trong tinh bột như cơm, bánh mì, phở hoặc… mì
gói.
Bác Sĩ Eran Segal và các cộng sự từ Viện nghiên cứu Weizmann
Institute of Science, Israel cho biết khi cho các chú chuột uống nước có pha
đường giả, sau 11 tuần, chúng có triệu chứng bệnh tiểu đường so với những
con chuột chỉ uống nước lạnh. Các chất đường giả hiệu nầy làm thay đổi DNA
của những vi khuẩn tạo ra ảnh nhưởng tai hại cho việc hấp thụ đường thật.
Một nhóm nhỏ người tình nguyện cũng được cho uống nước đường giả và kết quả
cũng gần y… chang như chuột.
Xuất xứ của các loại đường giả:
Đường saccharin được khám phá năm 1879
khi các nhà hóa học làm việc với khói than đá. Một cách tình cờ, một người
liếm phải bồ hóng dính trên ngón tay, và thấy ngọt. Chất benzoic sulfimide
có trong bồ hóng dính trên ống khói được tinh chế và đặt tên là saccharin.
Thật ra đường saccharin đã được sử dụng trong các loại thực phẩm từ 100 năm
trước. Lý luận của những thương hiệu có chứa đường saccharin để biện minh
cho sự an toàn của loại đường này là sau 100 năm, có thấy ai chết chóc gì
đâu? Ở đây nên biết, cấu trúc hóa học của đường saccharin có nguồn gốc giống
hệt như chất toluene có trong các sản phẩm làm móng tay.
Đường sucralose (Splenda) được khám phá
khi các nhà hóa học đi tìm thuốc trị sâu rầy hoành hành trong nông nhiệp,
cấu trúc của đường sucralose xuất phát từ đường thật nhưng lại giống như
thuốc chuột DDT, là hóa chất hiện nay bị ngăn cấm dùng vì những nguy hại
trên môi trường sinh thái.
Đường aspartame được khám phá ra năm
1965 khi dược phòng đang tìm thuốc trị loét bao tử. Một người nghiên cứu tò
mò liếm thử và thấy ngọt vì thế đường aspartame được thương mại hóa. Có thể
so với hai loại đường kể trên, nguồn gốc hóa học của đường aspartame có vẻ
hiền nhất vì biến chế từ amino acid có cùng chung nhóm với bột ngọt. Đó là
tại sao, bột ngọt lại… ngọt. Tuy nhiên, khi vào trong cơ thể các sản phẩm
phụ từ đường aspartame nầy, một phần biến thành formaldehyde (formol, thuốc
ướp xác chết, và một số công ty thực phẩm Trung Cộng dùng để giữ đồ ăn cho…
lâu hư). Đường aspartame ngoài ra còn làm rối loạn một số hoạt động của hệ
thần kinh. So với bột ngọt, đường aspartame độc hại hơn nhiều.
Đường stevia là loại đường mới nhất được cho bán trên thương
trường. So ra, có thể đây là loại đường an toàn nhất vì đã được sử dụng ở
Nam Mỹ trong nhiều thế kỷ qua. Tuy nhiên, về cấu trúc hóa học thì loại đường
nầy trông giống như các loại hormone. Ngoài ra các thương hiệu chỉ có một
phần rất nhỏ đường setvia… thật mà thôi. Sự an toàn về lâu chưa được biết
cặn kẽ.
Phản ứng phụ và triệu chứng lâm sàng của
các loại đường giả:
Tựu trung, các loại đường nầy đều… ngọt hơn đường thật. Vì ngọt
nên có thể lừa được con người từ đầu lưỡi đến hệ thần kinh não bộ. Vấn đề ở
đây là, cơ thể tưởng lầm là đường thật nên phản ứng như đường thật, khi đụng
phải đồ giả, lại sanh ra tai hại. Một vài thí dụ:
1. Khi đường giả vào trong cơ thể, chất
insulin bị kích thích tiết ra từ pancreas để đưa “đường” vào trong cơ phận
như bắp thịt và não bộ. Hệ quả là lượng đường thật lại bị tụt giảm gây ra
tình trạng thiếu đường…thật (hypoglycemia).
2. Đường giả làm cho chất cortisol, hormone tăng trong khi cơ thể
bị stress. Như thế cơ thể bị stress vô cớ, làm cho cơ thể chứa mỡ nhiều
hơn.
3. Não bộ cần đường thật để sinh hoạt, vì có đường giả cạnh tranh
nên lượng đường thật bị ít đi làm cho người ta lờ mờ kém tỉnh táo, nhức đầu,
chóng mặt.
4. Đường giả làm thay đổi khả
năng dự trữ năng lượng của cơ thể qua việc chứa đa đường glycogen và chất
béo.
5. Đường giả làm cho người ta thèm ăn hơn, và mau mập
hơn.
Tác dụng về lâu về dài của các loại đường giả