28/3/2015 (Thứ Bảy) 

Phụng vụ Lời Chúa cho Thứ Bảy trong Tuần 5 Mùa Chay hôm nay dường như hoàn toàn tương phản nhau giữa bài đọc một (Ezekien 37:21-28) có vẻ tích cực và lạc quan: "Này Ta sẽ đem con cái Israel ra khỏi các dân tộc mà chúng đang cư ngụ; từ khắp nơi, Ta sẽ quy tụ chúng lại và đưa chúng về quê hương", trong khi bài Phúc Âm (Gioan 11:45-56) lại cho thấy bầu trời u ám đến ghê rợn, ở chỗ: "Từ ngày đó, họ quyết định giết Người", chứ không phải chỉ lên án Người là kẻ lộng ngôn, hay chỉ ném đá Người hoặc chỉ tìm bắt Người.

"Quyết định giết Người" này của giáo quyền Do Thái, một quyết định xẩy ra vào thời điểm sắp tới Lễ Vượt Qua, một quyết định gắt gao tới nỗi, như cuối bài Phúc Âm cho thấy: "các thượng tế và biệt phái đã ra lệnh rằng nếu ai biết Người ở đâu, thì phải tố cáo để họ bắt Người". Lý do hoàn toàn nhuộm mầu sắc lo sợ về chính trị: "Chúng ta phải xử trí sao đây? Vì người này làm nhiều phép lạ. Nếu chúng ta để mặc người ấy làm như thế, thì mọi người sẽ tin theo và quân Rôma sẽ kéo đến phá huỷ nơi này và dân tộc ta".

Như thế, giáo quyền Do Thái, cho dù công nhận "người này làm nhiều phép lạ", mà họ là một dân tộc ưa thích điềm lạ (xem 1Corinto 1:22), cái gì cũng đòi điềm lạ (xem Gioan 2:18), mà chỉ là điềm lạ theo ý của họ muốn thôi, chứ những điềm lạ như việc Người trừ quỉ hay chữa lành bệnh tật v.v. không ai làm được như Người, kể cả việc Người làm cho Lazarô hồi sinh từ một tử thi đã xông mùi mà họ vừa được tường trình cho biết (xem Gioan 11:43-44,46), cũng chẳng hợp với ý muốn của họ, vẫn không phải là điềm lạ họ đòi hỏi để tin, nên chẳng lạ gì họ vẫn tìm cách triệt hạ Người cho bằng được, không phải bởi lo sợ cho toàn dân hơn là, đúng như vị tổng trấn của đế quốc Rôma là Philatô đã nhận định: "vì ghen tương mà họ đã nộp Người cho ông" (Marco 15:10).

Chúng ta có thể tóm gọn tổng lược tiến trình tỏ mình ra của Chúa Kitô và phản ứng của người Do Thái trước mạc khải thần linh là Chúa Kitô trong Tuần Lễ 5 Mùa Chay như sau:

Thật ra, thái độ cứng lòng và mù quáng của chung người Do Thái và riêng thành phần giáo quyền lãnh đạo Do Thái tỏ ra trước Chúa Giêsu Kitô, dữ dội đến độ Người càng tỏ mình ra họ lại càng muốn tiêu diệt Người đi, cũng vẫn có thể thông cảm được. Bởi vì, chính thành phần tông đồ được Người tuyển chọn ở với Người để có thể nhận biết Người nhờ đó trở thành những chứng nhân tiên khởi cho Người sau này mà còn bán nộp Người và trắng trợn chối bỏ Người huống chi là họ. 

Cái lạ lùng quái quẩn ở đây nữa là thậm chí các tông đồ đã thực sự nhận biết và tuyên xưng Người một cách chính xác đúng như căn tính của Người rằng: "Thày là Đức Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống" (Mathêu 16:16), ấy thế mà một người là Giuđa Íchca trong họ vẫn phản nộp Người và chính vị lãnh đạo tông đồ đoàn của họ lại trắng trợn chối bỏ Người, và "tất cả đều bỏ Người mà tẩu thoát" (Marco 14:50) khi Người bị bắt trong Vườn Cây Dầu vào đêm Thứ Năm Tuần Thánh. 

Đó là lý do cả thành phần môn đệ yêu dấu thân cận nhất của Người, chung dân Do Thái và cách riêng thành phần lãnh đạo dân Do Thái, kể cả thành phần dân ngoại thuôc đế quốc Rôma lên án tử cho Người và hành hạ Người một cách vô cùng dã man vô nhân đạo, đều được bao gồm trong lời đầu tiên của Chúa Giêsu trên thập tự giá: "Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ lầm chẳng biết việc họ làm" (Luca 23:34).

Đúng như câu đáp chính yếu của bài Đáp Ca hôm nay (Giêrêmia 31:10,11-12ab,13), Người quả là "mục tử chăn dắt đoàn chiên mình", một đoàn chiên bao gồm toàn thể loài người, bởi Người đã mặc lấy nhân tính của chung loài người, chứ không phải bản tính riêng của người Do Thái, nhưng lại mang chính giòng máu Do Thái, với tư cách là Đấng Thiên Sai của họ, nhờ đó mới là Đấng Cứu Thế xuất thân từ Do Thái, đúng như giao ước và lời hứa của Thiên Chúa Cha Người đã tự động ký kết với cha ông tổ phụ của họ và thực hiện trong lịch sử cứu độ của họ, bất chấp họ có trung thành với giao ước của Ngài hay chăng, cho đến khi Ngài hoàn tất hết mọi sự nơi Con của Ngài "khi đến thời điểm viên trọn" (Galata 4:4). 

Bởi thế, cho dù bài phúc âm hôm nay đượm mầu sắc và bầu khí đầy những ảm đạm cùng buồn thảm, nhưng trong bài đọc một lại hiện lên cả một chân trời sáng láng rạng ngời theo dự án thần linh cứu độ của Vị Thiên Chúa chân thật duy nhất vô cùng yêu thương nhân hậu đã tỏ mình ra nơi Con của Ngài, một dự án thần linh cũng được le lói ngay trong bài phúc âm hôm nay, qua lời chú giải của vị thánh ký đóng vai tiên tri, đó là tông đồ Gioan, vị tông đồ tiên tri có thể nói duy nhất của Tân Ước, vì ngài còn là tác giả của Sách Khải Huyền liên quan đến "trời mới đất mới" (Khải Huyền 21:1), đến "một tân đô Giêrusalem" (Khải Huyền 21:2), đến "mọi sự mới" (Khải Huyền 21:5).

Đúng vậy, trong bài phúc âm hôm nay, ngay sau khi ghi lại lời của Thượng Tế Caipha liên quan đến mưu đồ sát hại Chúa Giêsu: "Quý vị không hiểu gì cả! Quý vị không nghĩ rằng thà một người chết thay cho dân, còn hơn là toàn dân bị tiêu diệt", vị tông đồ được Chúa Giêsu yêu này đã chú giải "không phải tự ông nói điều đó, nhưng với danh nghĩa là thượng tế năm ấy, ông đã nói tiên tri rằng Chúa Giêsu phải chết thay cho dân, và không phải cho dân mà thôi, nhưng còn để quy tụ con cái Thiên Chúa đang tản mát về một mối".

Vị tông đồ tiên tri này dường như đã chú giải theo chiều hướng của dự án thần linh đã được Tiên Tri Êzêkiên loan báo trong Cựu Ước, trong đó bao gồm chẳng những vai trò "chỉ có một chủ chăn mà thôi" của chính Chúa Kitô Thiên Sai, qua nhân vật biểu tượng Đavít là cha ông của Người và Người là dòng dõi theo huyết tộc, mà còn bao gồm cả "một giao ước vĩnh cửu" mà Người sẽ thiết lập bằng máu của Người, như Người đã long trọng tuyên bố trong Bữa Tiệc Ly khi lập Bí Tích Thánh Thể (xem Luca 22:20), với các tông đồ là nền tảng của một Giáo Hội được Người thiết lập như là một "nơi thánh", một "Nhà Tạm... đến muôn đời":

"Ðavit, tôi tớ Ta, sẽ là vua của chúng đến muôn đời. Ta sẽ ký kết với chúng một giao ước hoà bình: Ðó sẽ là một giao ước vĩnh cửu đối với chúng. Ta sẽ gầy dựng chúng, sẽ cho chúng sinh sản ra nhiều và sẽ thiết lập nơi thánh Ta giữa chúng cho đến muôn đời. Nhà Tạm Ta sẽ ở giữa chúng. Ta sẽ là Chúa của chúng, và chúng sẽ là dân Ta. Các dân tộc sẽ biết rằng Ta là Chúa, Ðấng thánh hoá Israel, khi đã lập nơi thánh Ta ở giữa chúng đến muôn đời".

Phải chăng những lời tiên tri này của Cựu Ước đã được ứng nghiệm ngay từ Chúa Nhật Lễ Lá (ngày mai), thời điểm Giáo Hội long trọng cử hành biến cố Chúa Kitô vinh quang tiến vào Thành Thánh Giêrusalem như một Đứa Vua và được hoan hô chúc tụng là “Hoan hô Con Vua Đavít” (Mathêu 21:9) hay “chúc tụng vương quốc Đavít cha ông của chúng ta đã đến” (Marcô 11:10).

Sự kiện Chúa Giêsu vinh quang tiến vào Thành Thánh Giêrusalem ấy là câu trả lời hùng hồn nhất cho thắc mắc của những người đã có mặt ở Giêrusalem bấy giờ, như bài phúc âm hôm nay thuật lại: “Có nhiều người từ các miền lên Giêrusalem trước lễ, để được thanh tẩy. Họ tìm Chúa Giêsu; họ đứng trong đền thờ và bàn tán với nhau: ‘Anh em nghĩ sao? Người có đến hay không?’" 

Phải, Người phải đến, phải xuất hiện, vì “đã đến giờ Con Người được vinh hiển” (Gioan 12:23), không phải là vinh hiển khi Người tiến vào Thành Thánh Giêrusalem, được các môn đệ và đa số dân chúng đông đảo hoan hô chúc tụng nghênh đón, cho bằng cái vinh hiển của Người trên Sọ Trường (Golgotha) Canvê, với triều thiên là mạo gai, ngai tòa là Thánh Giá và vệ quân là hai tên tử tội trộm cướp, với tấm bảng được gắn ở cây thập tự giá: “Giêsu Nazarét – Vua Dân Do Thái” (Gioan 19:19).

Trong Mùa Chay, từ tuần lễ Thứ Tư trở đi, Giáo Hội đã cố ý chọn đọc các bài Phúc Âm của Thánh ký Gioan về tiến trình tỏ mình ra của Chúa Kitô Thiên Sai với dân Do Thái, trong đó bao gồm cả những thái độ cùng phản ứng ngược chiều của thành phần dân tuyển chọn này, cho đến khi dự án cứu độ thần linh vô cùng huyền diệu của Thiên Chúa được hiện thực một cách hoàn toàn ứng nghiệm nơi Con của Ngài là Chúa Giêsu Kitô khổ nạn, tử giá và phục sinh, một biến cố được cử hành trong Tuần Thánh, nhất là Tam Nhật Vượt Qua , một biến cố tột đỉnh của tất cả Lòng Thương Xót Chúa cũng như của Phụng Niên, được cử hành trong Tuần Thánh, nhất là Tam Nhật Vượt Qua, bắt đầu từ ngày mai, Chúa Nhật Lễ Lá mở màn Tuần Thương Khó được kết thúc vào Chúa Nhật Phục Sinh.