Thuốc lá còn được dân trong  nghề gọi với một cái tên rất mỹ miều và đầy thi vị là “Tương tư thảo”, một loại cỏ nhớ nhung. Không phải thứ cây cỏ nào cũng có khả năng gây “nhớ nhung” như cây thuốc lá, vì đó là một loài cây độc sinh ra Nicotine, một độc chất gây nghiện, cùng với nhiều độc chất kinh hoàng như dư lượng thuốc trừ sâu, phân bón và rất nhiều hóa chất khác để có được cây thuốc lá.

Và, để từ cây thuốc lá trong thiên nhiên có thể trở thành điếu thuốc gọn gàng nhỏ bé trên tay, một loạt hóa chất khác đã được sử dụng, trong đó có chất Formaldehyde - chất dùng để ướp xác.

Thuốc lá xứng đáng được xem là một phát minh của thời cận đại, và thật đáng tiếc, đó là một phát minh đáng buồn. Cách đây khá lâu, đài BBC đã liệt kê danh sách những phát minh khiến nhiều người chết nhất trong lịch sử hiện đại đó là, Thuốc lá, Súng trường AK-47, Bom nguyên tử và Thuốc nổ. Đó là 4 phát minh hủy diệt nhiều người nhất thế giới. Chỉ riêng thuốc lá, đã có hơn 100 triệu người bị tử vong vì thuốc lá trong thế kỷ 20.

Người ta thường cho rằng, thuốc lá ít độc hại hơn thuốc lào vì đã được “lọc” qua một lần nước. Nhưng các nghiên cứu đã chỉ rõ rằng, tác hại là y như nhau, thậm chí, lượng độc chất nicotine còn nhiều hơn từ 7 đến 12% trong các lá già của thuốc lào. Số lượng nước trong ống điếu thuốc lào chỉ phần nào có tác dụng tích cực, nhưng sự độc hại vẫn không khác so với thuốc lá, vì khi hút là hút vào cái “hơi”, hút làn khói của thuốc. Cũng vì đã thấm thía phần nào các độc hại và rắc rối phiền nhiễu ấy nên dân gian đã vừa khôi hài, vừa cám cảnh đúc kết:

Nhớ ai như nhớ thuốc lào.

Đã chôn điếu xuống lại đào điếu lên. 

Đã quyết tâm “chôn xuống” rồi lại quyết tâm phải “đào lên”, một tình huống éo le trớ trêu nói lên sự khó khăn gai góc khi muốn từ bỏ thuốc lào, và tất nhiên, với cả thuốc lá nữa.

Thuốc lá - Sát thủ thầm lặng

“Hút thuốc có hại cho sức khỏe”. Cảnh báo quen thuộc ấy ai cũng  biết. Sách vở, báo chí, phim ảnh nói về các nguy cơ từ thuốc lá có rất nhiều, nhưng số người hút không giảm vì không phải ai cũng quan tâm để có hiểu biết đúng mức và đầy đủ về nó.

Thống kê từ thực tế cho biết, thuốc lá là loại nghiện khó cai bỏ nhất, chỉ đứng sau ma túy ( heroin), cùng với cần sa và rượu là 4 loại nghiện khó cai. Nói cách khác, thuốc lá là một loại ma túy hợp pháp vì được phép trồng trọt, sản xuất, mua bán và tàng trữ khi đóng thuế đầy đủ.

Chẳng ai muốn nhớ các cảm giác khó chịu, khó ở, nhưng lại luôn rất nhớ đến những gì gọi là hưng phấn thoải mái và dễ chịu nhẹ lòng, và oái oăm thay, chất gây nghiện Nicotine trong thuốc lá đã mang lại những cảm giác ấy, khiến người ta xem nhẹ hoặc không muốn biết những tai họa cũng từ nó sinh ra.

Với 5 phút để hút xong một điếu thuốc, một cách rất vô thức, ta đã vô tình đưa vào cơ thể mình chất Nicotin và gần 4.000 hợp chất khác nhau, trong đó có rất nhiều chất gây ung thư.

Ai cũng biết hút thuốc lá có hại cho sức khoẻ, nhưng tỷ lệ người hút thuốc lá đang có xu hướng tăng lên, đặc biệt ở các nước đang phát triển, trong đó Việt Nam nhiều người hút nhất, một cái nhất không thể tự hào. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhưng nguyên nhân chính phần lớn vì thiếu hiểu biết hoặc hiểu biết một cách chung chung mơ hồ, chưa đầy đủ và cụ thể về tác hại của khói thuốc lá.

Nicotin là chất đặc biệt nguy hiểm. Dưới dạng tinh khiết đó là chất lỏng trong suốt, có mùi khó chịu và vị đắng, dễ tan trong nước và dễ dàng xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng, hô hấp, thậm chí qua cả da. Trong khói thuốc lá có nhiều chất kích thích khối u, tuy nhiên, người nghiện hút thuốc lá không thể bị chết ngay vì liều lượng cứ ngấm dần vào cơ thể.

Khi hút thuốc lá, hoặc sống chung với người hút thuốc, khói thuốc hít qua phổi ngấm vào máu, tích luỹ lâu ngày trở thành điều kiện và nguyên nhân gây nên các bệnh tim mạch, viêm nhiễm đường hô hấp gây tổn thương trong lòng mạch máu. Vì vậy người hút thuốc lá dễ bị các bệnh như: rụng tóc, đục thủy tinh thể, da nhăn, giảm thính lực, sâu răng, ung thư da, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, loãng xương, bệnh tim mạch, vàng móng tay, ung thư cổ tử cung, tinh trùng biến dạng, bệnh vảy nến, viêm tắc mạch máu, ung thư phổi và các cơ quan khác như: mũi, miệng, lưỡi, tuyến nước bọt, họng, thanh quản, thực quản, thận, dương vật, tụy v.v.

Ngoài ra hút thuốc lá còn làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, dễ dẫn đến vô sinh ở nam giới; tăng nguy cơ ung thư tử cung, rối loạn kinh nguyệt, ung thư vú, đối với phụ nữ; dễ bị còi xương, trí tuệ chậm phát triển, suy dinh dưỡng đối với trẻ em.

Quá trình tác hai, cơ thể chống cự cách bất lực với khói thuốc

Ngay từ hơi thuốc đầu tiên, cơ thể ta đã được đặt trong sự báo động.Trong vòng 10 giây đầu tiên khi hút thuốc, khói thuốc đi vào khoang miệng, bao phủ một lớp màng nâu lên hàm răng. Những chất khí sinh ra như Formaldehyde và Amoniac ngay lập tức gây báo động trên hệ miễn dịch của cơ thể.

Khói thuốc xuống tới khi quản, làm giảm hoạt động của các lông mao - vốn có nhiệm vụ quét dọn bụi bẩn hay vi khuẩn xâm nhập. Trong lúc đó, Nicotine thâm nhập vào máu thông qua các mao mạch trong phổi. Chất này nhanh chóng kích thích tuyến thượng thận, làm cơ thể tiết ra Hormone adrenaline, hệ quả là gây tăng huyết áp và nhịp tim. Hàm răng mỗi ngày thêm mờ xỉn vàng ố vì được khói thuốc lá "bao bọc, chở che".

Nicotine tiếp tục xâm nhập trung ương thần kinh, giải phóng tiếp Dopamine trong cơ thể, khiến người hút cảm thấy hưng phấn. Tuy nhiên, cùng lúc ấy, Carbon monoxide trong khói thuốc tích tụ dần trong máu, làm giảm khả năng vận chuyển Oxy của cơ thể tới những cơ quan quan trọng.

Quá trình trên diễn ra lặp đi lặp lại theo từng hơi thuốc. Sau khi hút xong điếu thuốc, lượng Dopamine trong não trở về mức bình thường, khiến sau đó ta lại có cảm giác thèm thuốc lá một cách tự nhiên. Do đó nếu lặp đi lặp lại việc hút thuốc, ta sẽ mau chóng trở thành con nghiện và nghiện nặng.

Rõ ràng, thuốc lá xâm nhập quá nhanh và tác động nguy hiểm gần như ngay lập tức. Liệu cơ thể chúng ta có cơ chế nào đề phòng một cách tự nhiên không? Các nhà khoa học cho ta biết là có, song phải mất tới 8 giờ đồng hồ sau khi hút một điếu thuốc, cơ thể con người mới đào thải hoàn toàn các chất độc xâm nhập cơ thể, dù vậy, sự phản kháng ấy nhìn chung đều vô cùng yếu ớt, đến gần như bất lực.

Vài giây sau khi ta hút hơi thuốc đầu tiên, mắt, mũi đều có những phản ứng kích thích như chảy nước. Các lông mao trong khí quản tỏ ra quá yếu ớt và chúng bị giết chết bởi khói thuốc. Hệ quả là cơ thể phản ứng bằng cách ho khan, nhắc nhở ta rằng, các lông mao đang gặp nguy hiểm. Khói thuốc lá giết chết các lông mao ở khí quản chỉ trong tích tắc.

Thế nhưng, nếu tiếp tục hút tới điếu thứ hai, thứ ba và những điếu tiếp sau, số lượng lông mao còn sống sót ít dần và hết hẳn. Khi đó, bạn sẽ không thấy ho nữa. Đó cũng là lý do vì sao người hút thuốc thời gian đầu không cảm nhận được những nguy hại của thói quen xấu này. Vì vậy, khi những cơn ho không còn xuất hiện, cũng chính là lúc hãy cẩn thận tới sức khỏe của bản thân.

Sâu bên trong cơ thể, phổi gần như không có cách gì chống lại hắc ín có trong khói thuốc. Hắc ín bám vào các phế nang phổi và giết chết dần các tế bào phổi khỏe mạnh.

Theo thời gian, các giác quan cảm nhận mùi, vị đều có chút thay đổi song người nghiện thuốc không hề nhận ra – nhưng thật đáng ngại, đó lại chính là cách cơ thể cảnh báo chúng ta, cảnh báo như không cảnh báo vì không có dấu chỉ.

Chưa hết, khi khói thuốc lá xâm nhập vào máu, Carbon monoxide làm giảm khả năng vận chuyển Oxy của máu tới các bộ phận quan trọng. Cơ thể con người phản ứng bằng cách tăng huyết áp, nhịp tim lên 10-25 nhịp mỗi phút.

Những vết chân chim ở đuôi mắt cũng là dấu hiệu khuyên bạn nên dừng hút thuốc. Hậu quả của việc hút thuốc lá có lẽ không cần phải bàn thêm, vì rõ ràng, thuốc lá là một sát thủ thầm lặng vô cùng nguy hiểm.

Trăm ngàn điều lợi

Như đã biết, thuốc lá gây ra đủ thứ bệnh. Bỏ thuốc lá, rất có lợi. Lợi thể xác, lợi tinh thần và lợi cho cả túi tiền chung của gia đình nữa, vì thuốc lá ngày càng lên giá.

Các nghiên cứu khoa học cho biết, bỏ thuốc lá không bao giờ sợ đã quá trễ, còn bỏ làm gì nữa. Bỏ càng sớm lại càng lợi cho sức khỏe và tăng thêm chất lượng cuộc sống.

Chắc chắn rồi, bỏ thuốc lá khiến chúng ta bớt bệnh tật và sống chất lượng hơn. Điều này đúng cả với trường hợp dù ta đã hút thuốc suốt bao năm tháng, và hút nhiều. Người bỏ thuốc ít bị bệnh tim, tai biến mạch máu não, ung thư, bệnh phổi hơn người tiếp tục hút.

Ngoài ra, bỏ thuốc, bạn cũng sẽ thấy kết quả tốt liền trước mắt. Cơ thể của bạn nồng nhiệt cám ơn bạn ngay phút bạn bỏ hút, và bắt tay ngay vào việc sửa chữa các hư hoại do thuốc lá gây ra. Ngay trong ngày bạn giã từ thuốc lá, nhịp tim và áp huyết của bạn khá hơn, và các chất hóa học độc hại có trong khói thuốc bắt đầu rời cơ thể bạn. Rồi trong vòng vài tuần, sự tuần hoàn của máu trong cơ thể bạn khả quan, bạn không còn ho khan và khò khè nhiều như trước, đờm cũng thấy ít hẳn đi.

Nếu bạn hút 20 điếu một ngày, và nay quyết chí bỏ hẳn, cơ chế sửa chữa trong cơ thể bạn sẽ xảy ra rất ngoạn mục.

Sau 2 tiếng đồng hồ, chất Nicotine, tác nhân tai hại chính trong khói thuốc, bắt đầu rời cơ thể bạn.

Sau 12 tiếng, chất Carbon monoxide, từ khói thuốc thấm vào máu bạn, đã hoàn toàn rời khỏi cơ thể bạn, máu bạn không còn bị chất Carbon monoxide ức chế, sẽ mang dưỡng khí (oxygen) đến cho các cơ quan hữu hiệu hơn.

Trong vòng 1 tuần, bạn nếm thức ăn thấy ngon hơn, ngửi hương vị cuộc đời thấy nồng nàn hơn. Hơi thở, tóc, ngón tay, răng bạn sạch sẽ hơn, bớt các mùi hôi. Sự tuần hoàn trong cơ thể bạn tiếp tục tiến triển theo chiều hướng tốt. Tất cả chất Nicotine đã biến mất trong hệ thống cơ thể bạn, những triệu chứng khó chịu nhất do việc bỏ hút cũng dịu dần.

Trong vòng 1 tháng, niêm mạc lót lòng cơ quan hô hấp của bạn bắt đầu hồi phục và loại bỏ dần các đàm nhớt gây ra do thuốc lá. Mới đầu bạn sẽ ho ra đàm nhầy; đàm này có nhiệm vụ làm sạch phổi bạn, và giúp chống nhiễm trùng. Sau đó, bạn vui thấy mình ho ít đi. Nghẹt mũi, mệt mỏi, khó thở cũng giảm dần.

Cùng với nó, khi nhất quyết ngưng hút, bạn cũng có thể thấy trước một cuộc sống nhiều chất lượng hơn, cùng một lòng tự hào đã bỏ được thuốc lá, một thứ khó cai bỏ nhất. Bạn cũng sẽ đỡ tốn tiền mua thuốc lá và tiền trả cho sự chữa trị các bệnh do thuốc lá gây ra.

Cuối cùng nhưng cũng là quan trọng nhất, bỏ thuốc lá còn giúp môi trường trong nhà bạn trong lành trở lại, vợ con bạn hết hiểm nguy vì không bị hít ngửi khói thuốc do bạn thở ra mỗi hơi, đồng thời, bạn đã nêu gương tốt cho con cháu, vì các bé khi lớn lên sẽ chẳng dám hút thuốc, nếu bố mẹ các cháu không hút.

Thuốc lá và Đại lễ Giáng sinh

Các tư vấn về thuốc lá đều khuyên rằng, khi quyết định cai bỏ thuốc lá, rất nên chọn một ngày nào đó ý nghĩa và đáng nhớ để khởi đầu như Kỷ niệm ngày cưới, ngày lễ,  ngày tốt nghiệp v.v... Lời khuyên ấy thật hữu lý và rất ích lợi, vậy, còn dịp nào có ý nghĩa và tốt lành hơn Mùa Giáng sinh? Năm xưa, Chúa giáng hạ xuống phàm trần và sinh ra nơi hang đá Bêlem chỉ một lần duy nhất, để hôm nay và mãi mãi, Ngài còn tiếp tục sinh ra hàng muôn triệu lần, trong mỗi cõi lòng, nơi những ai đích thực tin nhận và kính thờ Ngài.

Là tín hữu, ai cũng thuộc lòng và tâm niệm lời Chúa phán: “Ai muốn theo làm môn đệ Ta, hãy từ bỏ mình, vác thập giá mình mỗi ngày theo Ta”. Chẳng ai nói người hút thuốc lá sẽ phải sa hỏa ngục, nhưng căn cứ lời Chúa phán, có một điều chắc chắn rằng, sẽ không thể là môn đệ Chúa đích thực nếu chưa từ bỏ thuốc lá, do đó, ngoài thân xác và tinh thần, thuốc lá còn là vấn đề tâm linh hết sức nghiêm túc, không ai được phép xem nhẹ coi thường.

Thân thể ta là một tiểu vũ trụ với vô số tế bào các loại, các tế bào ấy đều có sự sống, chúng là các thể sinh mệnh. Giáo lý dạy, xác thân là Đền thờ của Thiên Chúa Ba ngôi, đền thờ ấy đã bị phá hủy từng phần qua mỗi hơi thuốc của ta.

Ngày Giáng sinh, ta dâng Chúa những tâm tình nguyện cầu cùng ngọn nến bó hoa đã là điều quý, nhưng món quà giá trị nhất mà Chúa mong đợi, chính là hy sinh những đam mê bản thân, đó cũng là thực thi lời Chúa cách chủ động tích cực khi biến niềm tin trừu tượng thành hành động cụ thể, một đức tin đi kèm việc làm bảo chứng. Có như thế, mỗi ngày, ta sẽ trở nên giống Chúa hơn theo từng bước hoàn thiện chính bản thân mình.

Quyết tâm “từ bỏ” cũng là dũng cảm bước vào cuộc đấu tranh nội tâm hết sức khó khăn và đầy gay go thử thách. Đức Phật nói về điều này: “Thắng trăm vạn quân không bằng thắng chính mình. Chiến thắng chính mình là chiến công oanh liệt nhất”.

Trước ngày Đại lễ, khắp nơi đã rộn ràng chuẩn bị với rất nhiều hang đá đủ kiểu hoành tráng đẹp đẽ, đủ loại tượng ảnh cách tân đầy sáng tạo đã gây được bầu khí hân hoan phấn khởi vui tươi, nhưng tất cả sẽ chỉ là những hình thức của một tôn giáo lễ hội, nếu người tín hữu thiếu ý thức khát khao hoàn thiện, chẳng chút nào chuyển biến thăng hoa.

Lạy Chúa!

Bao nhiêu mùa Giáng sinh đã qua đi trong đời, nhưng con vẫn là con, nội tâm con vẫn bao trùm những cũ kỹ ù lỳ chai sạn, chẳng chút nào chuyển hóa đổi thay, dù vậy, con vẫn tự hài lòng, vẫn an tâm tự cho rằng mình không đến nỗi nào dù hàng ngày vẫn thản nhiên hút thuốc, chẳng mảy may nghĩ suy hoặc lăn tăn mặc cảm sau bao nhiêu năm tháng trường kỳ đam mê.

“Môn đệ Chúa”- Một danh vị đẹp đẽ, cao cả và chứa chan hy vọng. Hôm nay, mùa Giáng sinh nữa lại đến, con chợt giật mình sợ hãi vì nhận ra vận mệnh mong manh đời mình, vì chẳng xứng đáng chút nào với danh hiệu cao quý kia. Nói cách khác, con chỉ là loại hàng giả với bề ngoài sáng sủa của người môn đệ Chúa, còn bên trong, thực chất chỉ là hai lá phổi đã nám đen hắc ín, những hơi thở ra đầy hôi hám khi đứng gần, cùng với làn da khô sạm và cáu xỉn của kẻ nghiện thuốc lá mà thôi.

Xin thương xót con, ôi! Lạy Chúa.

Xuân Thái.