Người và nết

(Chúa nhật XXXI TN, năm C)

Người ta có hai phần: Hồn và xác. Nói một các bình thường: Người và nết. Người ở đây là vóc dáng, ngoại hình. Người ta thường “đập vào mắt” với những người “dễ nhìn” nhưng ít khi chú ý vẻ đẹp tâm hồn. Tục ngữ chí lý khi nói: “Cái nết đánh chết cái đẹp”. Cái gì TỐT thì luôn luôn ĐẸP, nhưng cái gì ĐẸP thì chưa hẳn TỐT. Nhưng ngày nay, có lẽ vì quá chú trọng “bề ngoài” (đẹp, giàu, xài sang, nhà cao, xe xịn,…) nên người ta vẫn thường nói đùa-mà-thật rằng: “Cái đẹp đè bẹp cái nết”. Thế thì tiêu tùng thật!

Trước mặt Thiên Chúa, mọi người đều bình đẳng, đầy đủ nhân vị, nhân phẩm và nhân quyền, với ba thiên chức (vương giả, tư tế và tiên tri). Thế nhưng người ta vẫn “kỳ thị” nhau đủ kiểu, vẫn “bên trọng, bên khinh”, kỳ thị rõ ràng chứ không “thoang thoảng” đâu!

Tác giả sách Khôn Ngoan nói: “Trước Thánh Nhan, toàn thể vũ trụ ví tựa hạt cát trên bàn cân, tựa giọt sương mai rơi trên mặt đất” (Kn 11:22). Rất rõ ràng, rạch ròi. Cả vũ trụ còn chẳng là gì huống chi “hạt bụi phàm nhân”. Vấn đề là thế này: “Nhưng Chúa xót thương hết mọi người, vì Chúa làm được hết mọi sự. Chúa nhắm mắtlàm ngơ, không nhìn đến tội lỗi loài người, để họ còn ăn năn hối cải” (Kn 11:23). Thương xót là thế! Bài toán học thần học của Thánh GH Gioan Phaolô II là: Sự đau khổ + Lòng thương xót = Sứ vụ. Nhận sứ vụ để phục vụ chứ không để thống trị. Phục vụ là yêu thương, là thương xót. Đừng lạm dụng cụm từ “lòng thương xót”!

Sách Khôn ngoan cho biết: “Chúa yêu thương mọi loài hiện hữu, không ghê tởm bất cứ loài nào Chúa đã làm ra, vì giả như Chúa ghét loài nào, thì đã chẳng dựng nên. Nếu như Ngài không muốn, làm sao một vật tồn tại nổi? Nếu như Ngài không cho hiện hữu, làm sao nó có thể được duy trì?” (Kn 11:24-25). Ba giả thuyết thật tuyệt vời! Kinh Thánh là Lời Chúa. Lời Chúa luôn chính xác, rõ ràng. : “Lạy Chúa Tể là Đấng yêu sự sống, Chúa xử khoan dung với mọi loài, vì mọi loài đều là của Chúa” (Kn 11:26). Gió, lửa và nước rất hiền và rất mềm, nhưng khi chúng “nổi điên” thì không ai chống lại nổi, dù là các phương tiện khoa học tân tiến nhất. Chớ có dại mà nói kiểu “chống lũ lụt”!

Thật may mắn khi chúng ta nhận biết Thiên Chúa, được Ngài ở với và ở trong chúng ta, đồng thời lại kiên nhẫn và vô cùng xót thương, dù chúng ta luôn nổi loạn: “Quả vậy, lạy Đức Chúa, sinh khí bất diệt của Ngài ở trong muôn loài muôn vật. Vì thế, những ai sa ngã, Chúa sửa dạy từ từ. Chúa cảnh cáo họ, nhắc cho họ nhớ họ đã phạm tội gì, để họ bỏ điều ác mà tin vào Chúa” (Kn 12:1-2). Chúa dễ thương hết sức, dễ thương tới mức chúng ta “không chịu nổi”. Nhưng “không chịu nổi” có hai dạng: Một là không-thể-không-yêu-mến, hai là phát tức vì ganh tỵ – kiểu như “nổi loạn” vậy!

(Tv 145:1-2,8-14)

Không hề thấy một vị lập quốc nào hoặc lập đạo nào mà dám tuyên bố mình là Chúa, không chỉ Chúa mà Thiên Chúa, chỉ có Chúa Giêsu dám nói, dù bị tra khảo và bị giết chết cũng không thay đổi “lời khai” tại dinh Philatô và Caipha. Chỉ đơn giản thế thôi cũng đủ biết Chúa nào là Chúa thật. Thế thì phải mau tôn vinh Ngài như tác giả Thánh Vịnh: “Lạy Thiên Chúa con thờ là Vua của con, con nguyện tán dương Chúa và chúc tụng Thánh Danh muôn thuở muôn đời. Ngày lại ngày, con xin chúc tụng Chúa và ca ngợi Thánh Danh muôn thuở muôn đời” (Tv 145:1-2).

Lòng Chúa Thương Xót có từ khi tạo thiên lập địa, chứ không chỉ có từ khi Chúa Giêsu mặc khải lòng thương xót cho Thánh nữ Maria Faustina Kowalska (1905-1938). Đó chỉ là thời điểm cần “nhấn mạnh” vì người ta khinh suất, dù trước đó Chúa Giêsu đã mặc khải Tình Yêu Thiên Chúa cho Thánh nữ Magarita Maria Alacoque (1647-1690) ở dạng khác: Thánh Tâm (với vòng gai và ngọn lửa).

Thiên Chúa là tình yêu, là lòng thương xót, là lòng trắc ẩn, là nỗi chạnh lòng: “Chúa là Đấng từ bi nhân hậu, Người chậm giận và giàu tình thương. Chúa nhân ái đối với mọi người, tỏ lòng nhân hậu với muôn loài Chúa đã dựng nên” (Tv 145:8-9). Hãy chân nhận và lên tiếng: “Lạy Chúa, muôn loài Chúa dựng nên phải dâng lời tán tạ, kẻ hiếu trung phải chúc tụng Ngài, nói lên rằng: triều đại Ngài vinh hiển, xưng tụng Ngài là Đấng quyền năng, để nhân loại được tường những chiến công của Chúa, và được biết triều đại Ngài rực rỡ vinh quang” (Tv 145:12).

Chúa luôn thành tín trong mọi lời Chúa phán, đầy yêu thương trong mọi việc Ngài làm, đặc biệt là quan tâm những người thấp cổ bé miệng, vừa yếu đuối vừa yếu thế: “Ai quỵ ngã, Chúa đều nâng dậy, kẻ bị đè nén, Người cho đứng thẳng lên” (Tv 145:14). Ngài là Chúa Sự Thật nên Ngài cương quyết bảo vệ Công Lý. Ai muốn làm đệ tử của Ngài thì cũng PHẢI hành động như Ngài! Hành động bảo vệ Chân Lý và Công Lý là thực hiện thiên chức Tiên Tri (Ngôn Sứ) mà Thiên Chúa đã trao ban. Đó là trách nhiệm!

Tát cả là hồng ân. Thánh Phaolô vừa tâm sự vừa khuyên nhủ: “Lúc nào chúng tôi cũng cầu nguyện cho anh em: xin Thiên Chúa chúng ta làm cho anh em được xứng đáng với ơn gọi, và xin Người dùng quyền năng mà hoàn thành mọi thiện chí của anh em và mọi công việc anh em làm vì lòng tin. Như vậy, danh của Chúa chúng ta là Đức Giêsu sẽ được tôn vinh nơi anh em, và anh em được tôn vinh nơi Người, chiếu theo ân sủng của Thiên Chúa chúng ta và của Chúa Giêsu Kitô” (2 Tx 1:11-12).

Cuộc sống nhiêu khê, cả tinh thần và đời thường, luôn có những thứ có thể khiến chúng ta dao động – đặc biệt là ngày tận thế. Cần phải tự tin, tự tin cả đời thường và tâm linh, nếu không thì chúng ta sẽ bị chao đảo, ảnh hưởng cả CON NGƯỜI và TÍNH NẾT của mình. Thánh Phaolô nhắc nhở: “Nếu có ai bảo rằng chúng tôi đã được thần khí mặc khải, hoặc đã nói, đã viết thư quả quyết rằng ngày của Chúa gần đến, thì anh em đừng vội để cho tinh thần dao động, cũng đừng hoảng sợ” (2 Tx 2:2). Đó là “cứ là chính mình”, không ai có thể chi phối được mình. Không nghiêng ngả vì vật chất, không mặc cảm vì kém cỏi, không sợ hãi người có quyền, không khúm núm với người thích dùng mệnh lệnh, không bợ đỡ người có chức vị,… thế mới là “sống bản lĩnh”.

Thánh sử Luca kể: Sau khi vào Giê-ri-khô, Đức Giêsu đi ngang qua thành phố ấy. Ở đó có một người tên là Dakêu (*); ông đứng đầu những người thu thuế, và là người giàu có. Ông ta tìm cách để xem cho biết Đức Giêsu là ai, nhưng không được, vì dân chúng thì đông, mà ông ta lại lùn. Ông liền chạy tới phía trước, leo lên một cây sung để xem Đức Giêsu, vì Người sắp đi qua đó. Ông Dakêu “nhanh trí” quá! Ông là người vừa có QUYỀN vừa có CỦA, nhưng lại không có NGOẠI HÌNH, vóc dáng “thiếu thước tấc”. Được cái nọ mất cái kia là chuyện thường tình, cũng là lẽ công bằng thôi. Nhưng tại sao một người có thế giá như ông, có thể chơi ngông kiểu Công tử Bạc Liêu, vậy mà lại muốn được diện kiến để gặp gỡ Chàng Giêsu nghèo rớt mồng tơi? Gặp thì sẽ trò chuyện, đối thoại. Đó mới là vấn đề!

Khi Đức Giêsu tới chỗ ấy, Ngài nhìn lên và nói với ông: “Này ông Dakêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở lại nhà ông!” (Lc 19:5). Có lẽ ông cũng chẳng dám mong như vậy, chỉ cần thấy bóng Đức Giêsu cũng mãn nguyện lắm rồi. Nghe Chúa Giêsu bảo xuống và sẽ ở lại nhà mình, ông Dakêu khoái chí nên vội vàng tụt xuống, và mừng rỡ đón rước Người.

Thấy vậy, mọi người xầm xì với nhau: “Nhà người tội lỗi mà ông ấy cũng vào trọ!” (Lc 19:7). Tụt xuống khỏi cây, chưa biết ất giáp thế nào, ông Dakêu hí hửng thưa ngay, không chần chừ, không so đo, không tính toán: “Thưa Ngài, đây phân nửa tài sản của tôi, tôi cho người nghèo; và nếu tôi đã chiếm đoạt của ai cái gì, tôi xin đền gấp bốn” (Lc 19:8). Thế thì còn gì bằng! Chắc hẳn lúc này Đức Giêsu vừa cười vừa gật gù vì thấy ông lùn này thế mà hay đáo để. Rồi Ngài nói về ông ta cho mọi người cùng biết: “Hôm nay, ơn cứu độ đã đến cho nhà này, bởi người này cũng là con cháu tổ phụ Ápraham” (Lc 19:9). Đám đông thấy vậy chắc hẳn cũng thấy “nóng gáy” lắm! Ông Dakêu là cán bộ thu thuế, dưới tay ông có nhiều tay sai, thế mà ông lại dám tìm gặp Đức Kitô, đúng là ông can đảm thật!

Đặc biệt là câu này của Chúa Giêsu: “Con Người đến để tìm và cứu những gì đã mất” (Lc 19:10). Ba động từ kết thành “bộ ba”, tạo thành Tam-Giác-Đều của Lòng Chúa Thương Xót. Chẳng cần bàn gì thêm, vì đã quá đầy đủ! Thật vậy, Thánh Phaolô nói: “Ở đâu tội lỗi đã lan tràn, ở đó ân sủng càng chứa chan gấp bội” (Rm 5:20). Còn ĐGH Phanxicô mô tả: “Những người tội lỗi là những người ở gần Thánh Tâm Chúa Giêsu nhất”.

Ông Dakêu lùn thể lý, vóc dáng không “bắt mắt”, nhưng ông có vóc dáng tinh thần cao ráo và linh hồn rất đẹp. NGƯỜI ông không đẹp, nhưng NẾT ông đẹp!

Lạy Thiên Chúa, xin cho chúng con biết thực hiện đúng mức những gì Con Ngài truyền dạy, luôn coi trọng cái “nết người” hơn những thứ khác. Xin giúp chúng con biết tuân giữ Luật Yêu trọn vẹn, dám bảo vệ Chân Lý và Công Lý. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng cứu độ chúng con. Amen.

TRẦM THIÊN THU

(*) Dakêu (Zacchaeus, tiếng Hy Lạp là Ζακχαῖος hoặc Zakchaios) có nghĩa là người trong sạch và công chính.