Tội Trọng Thứ Tư: Thiếu Xót

Chuyện kể rằng, hôm ấy có một người hành khất lăn ra chết ngay bên cổng ông nhà giàu, và được các Thiên Thần đem lên nơi lòng Abraham. Thế rồi, ông nhà giàu cũng chết và người ta đem đi chôn. Khi ra trước tòa Chúa phán xét. Thiên Chúa Chí Công mở Sách Hằng Sống ra dò nhưng không thấy tên gã trong danh sách. Vì thế Người tuyên phán chỗ của gã là ở dưới hỏa ngục. Lão nhà giàu liền phản đối, "nhưng tôi đâu đã làm gì xấu? Tôi đâu có tội tình gì!" Chúa đáp, "đúng như ngươi nói đó”, “vậy thế sao ngươi phải bị sa hỏa ngục." Có phải lão nhà giàu đó là gã nhà giàu trong dụ này.
 
Phúc Âm kể lại rằng:

"Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng những người biệt phái rằng: "Có một nhà phú hộ kia vận toàn gấm vóc, lụa là, ngày ngày yến tiệc linh đình. Lại có một người hành khất tên là Ladarô, nằm bên cổng nhà ông đó, mình đầy ghẻ chốc, ước được những mụn bánh từ bàn ăn rớt xuống để ăn cho đỡ đói, nhưng không ai thèm cho. Những con chó đến liếm ghẻ chốc của người ấy. Nhưng xảy ra là người hành khất đó chết và được các Thiên Thần đem lên nơi lòng Abraham. Còn nhà phú hộ kia cũng chết và được đem chôn. Trong hoả ngục, phải chịu cực hình, nhà phú hộ ngước mắt lên thì thấy đàng xa có Abraham và Ladarô trong lòng Ngài, liền cất tiếng kêu la rằng:

'Lạy Cha Abraham, xin thương xót tôi và sai Ladarô nhúng đầu ngón tay vào nước để làm mát lưỡi tôi, vì tôi phải quằn quại trong ngọn lửa này'. Abraham nói lại: 'Hỡi con, suốt đời con, con được toàn sự lành, còn Ladarô gặp toàn sự khốn khổ. Vậy bây giờ Ladarô được an ủi ở chốn này, còn con thì chịu khốn khổ. Vả chăng, giữa các ngươi và chúng tôi đây đã có sẵn một vực thẳm, khiến những kẻ muốn từ đây qua đó, không thể qua được, cũng như không thể từ bên đó qua đây được'.

Người đó lại nói: 'Ðã vậy, tôi nài xin cha sai Ladarô đến nhà cha tôi, vì tôi còn năm người anh em nữa, để ông bảo họ, kẻo họ cũng phải sa vào chốn cực hình này'. Abraham đáp rằng: 'Chúng đã có Môsê và các tiên tri, chúng hãy nghe các ngài'. Người đó thưa: 'Không đâu, lạy cha Abraham, nhưng nếu có ai trong cõi chết hiện về với họ, thì ắt họ sẽ hối cải'. Nhưng Abraham bảo người ấy: 'Nếu chúng không chịu nghe Môsê và các tiên tri, thì cho dù kẻ chết sống lại đi nữa, chúng cũng chẳng chịu nghe đâu'" (Lc 16, 19-31)

Dụ ngôn Lazaro và người giàu có đã để lại cho đọc giả Thánh Kinh câu thắc mắc là tại sao ông nhà giàu phải bị sa hỏa ngục. Chúng ta chưa kể đến ông ta làm giàu bằng cách nào. Chúng ta chưa có quy trách sự đói khát và nghèo khổ của Lazaro cho ông ta. Thậm chí chúng ta cũng chưa kể đến Lazaro đã xin xỏ ông ta những gì để đến độ ông ta phải từ chối giúp đỡ. Chúng ta cũng chưa kể đến ông ta có vi phạm bất cứ tội gì hay làm điều gì gian ác bất chính hay không. Chúng ta chỉ được biết mọi sự kể về ông nhà giàu là, ông ta sống khá giả sung túc được cơm no áo ấm cũng như bao nhiêu người thành công khác trên trường đời có quyền sống như vậy. Vì giàu có đâu phải là tội, nhưng là do Chúa Yêu Thương ban phát phúc lành.  Thế thì tại sao ông nhà giàu bị sa hỏa ngục?
Vấn đề gã nhà giàu bị sa hỏa ngục phải chịu cực hình rên xiết, có phải do tại ông ta phạm rất nhiều thứ tội như chúng ta vẫn tưởng không. Chúng ta thường nghĩ, phạm tội chỉ qua tư tưởng, lời nói và việc làm thôi. chúng ta quên mất cái tội trọng thứ tư thường hay mắc phạm nữa, đó là, tội thiếu xót: thiếu xót đức ái, thiếu xót tình thương, thiếu xót tình liên đới, vô tâm -vô cảm. Trong kinh "Thú Tội " đầu Thánh Lễ, chúng ta thường hay đấm ngực thú tội rằng: "tôi đã phạm tội nhiều trong tư tưởng, lời nói, việc làm và những điều thiếu xót...". Tuy thế, chúng ta lại hay mau quên toàn bộ những tội thiếu xót thứ tư này.  Dụ ngôn hôm nay nhắc nhở chúng ta rằng, tội thiếu xót Đức Ái có thể đưa đẩy ai đó xuống hỏa ngục. Đây là tội xảy ra cho ông nhà giàu.

Chúng ta thử tưởng tượng cái cảnh, Lazarô khốn khổ đang nằm vật vã trước cổng nhà. Còn ông nhà giàu thì chẳng thèm quan tâm đoái hoài gì tới. Ông ta tự nhủ, "Bất kể anh ta xảy ra chuyện gì ở cổng thì mắc mớ gì tới tôi".  "Việc ai nấy lo. Tôi phải lo công chuyện của tôi đã." Thế rồi ngay sau đó, có lẽ ông nhà giàu đã gọi điện thoại báo cảnh sát là có người đang quanh quẩn ngoài cổng nhà mình. Đồng thời có những con chó mà gã đang nuôi để cảnh cáo người lạ "coi chừng chó dữ", bỗng từ trong cổng chạy xộc ra liếm các thương tích trên thân thể Lazaro. chẳng bao lâu sau thì Lazaro qua đời. Nhân viên thành phố đến thu xác Lazaro đem đi mai táng, và chôn thí trong huyệt mộ những kẻ nghèo vô danh. Còn ông nhà giàu trở về nhà tỉnh bơ với tách càfê trên tay và tiếp tục yến tiệc linh đình. Tất nhiên ông ta chẳng hiềm khích, không chế nhạo hay kình chống cũng chẳng hại gì Lazaro. Nhưng ông ta đã thiếu xót làm việc bác ái. Ông ta thiếu lòng từ thiện đem chia sẻ phúc lộc mà ông ta đang được thụ hưởng, dù chỉ một chút thôi cho người đang lâm cảnh thiếu thốn hoạn nạn. Tội của ông ta là tội vô cảm -  thiếu đức ái, và vì thế ông ta đã dấn bước tiến vào lò hỏa ngục.

Có một vấn đề khác nữa trong cùng dụ ngôn này là, vì sao Lazaro được lên thiên đàng. Xét cho cùng, chúng ta chưa kể đến Lazaro có phải là người của Chúa hoặc anh ta đã làm được một việc thiện lành nào hay chưa. Thánh Kinh chỉ hé lộ cho chúng ta biết, Lazaro "là một người hành khất, nằm bên cổng ông nhà giàu, mình đầy ghẻ chốc, ước gì được những mụn bánh từ bàn ăn rớt xuống để ăn cho đỡ đói, nhưng không ai thèm cho". Trong những câu chuyện Thánh Kinh nguyên bản mà chúng ta thường hay đọc, chẳng hạn như câu chuyện chúng ta đang suy gẫm đây, thì những cái tên được nhắc đến rất là quan trọng, bởi vì chúng làm nhiệm vụ truyền thông cho biết; bản tính hoặc nhân cách của nhân vật đó. Trên thực tế, đây chỉ là dụ ngôn của Chúa Giêsu tiết lộ danh tính nhân vật trong câu chuyện. Thế thì, danh tính phải hàm chứa một ý nghĩa gì đó để giải thích dụ ngôn.

Tên "Lazaro" người Do Thái gọi là "Eleazar"được phát âm thành Hellenised, có nghĩa "Thiên Chúa là Đấng phù trợ tôi". Thành ra, tên Lazaro cho biết, anh không chỉ là một người nghèo, nhưng còn là một người nghèo có đức tin và biết tín thác vào Thiên Chúa nữa. Hẳn đây phải là lý do vì sao Lazaro thấy mình được ngự trong lòng Abraham trên Thiên đàng - bởi vì anh tin và tín thác vào Chúa, chứ không phải chỉ vì anh là người nghèo.  Có nhiều người trong khi giải thích tên của Lazaro đã không hiểu được hết ý nghĩa, còn một số khác thì cho rằng vận mạng hiện trạng, sẽ tự động được hoán đổi vào đời sau: người giàu có sẽ hóa nên nghèo và người nghèo hèn sẽ trở nên giàu có. Nhưng mục đích của dụ ngôn không phải như vậy.

Nếu những người giàu sang nào ở đời này dùng tài sản mình để phụng sự Thiên Chúa và tha nhân thì vẫn tiếp tục được chúc phúc ở đời sau. Còn những người nghèo nào, đã nghèo khổ ở đời này thì chớ, mà còn sống cay nghiệt chua chát, kiêu ngạo, ghen tương, gian tham và mưu đồ ham muốn bất chính của cải người khác (chẳng hạn như ẩn dấu dưới cụm từ mị dân "đấu tranh giai cấp - đánh tư sản” tố  khổ người ta để thủ lợi và ăn cướp, sống bất lương hại người, làm ăn gian dối, hoặc chối bỏ đức tin và từ bỏ sự tín thác vào Thiên Chúa giống như Lazaro đã tín thác, thì chắc chắn sẽ phải bị phạt đau khổ lần nữa ở đời sau, "có gan ăn cướp thì phải có gan chịu đòn".

Lật lại trang sử của Giáo Hội, chúng ta thấy đầy rẫy những gương tốt lành thánh thiện của những người giàu sang khi còn tại thế, có ai giàu hơn các ông hoàng bà chúa, chẳng hạn như; vua Thánh Louis bên pháp, Thánh Nữ hoàng Elizabeth -Bồ Đào Nha, Thánh Nữ Hoàng Brigitta bên thụy điển, thế nhưng, chư vị đều rất có lòng thương người, sống bác ái vị tha, hơn nữa còn được sắc phong lên hàng tôn kính.  Giáo Hội cũng không thiếu những gương sáng "đói cho sạch- rách cho thơm" của người nghèo, người bệnh tật thể xác mà tâm hồn thì rất trong sáng như Lazaro, nhẫn nhục tuân theo Thánh Ý Chúa định cho cuộc đời, họ không tham lam, không mưu hại người, không tranh phong, cho nên, được Thiên Chúa tôn phong. 

Chẳng hạn như Thánh Nữ nô lệ da đen khốn khổ Josephine Bakhita, người con của Suđăng bên châu phi, sinh năm 1869 và qua đời năm 1947, đã được Đức Cố GH John Paul II phong thánh vào Năm Thánh 2000,  chị bị bọn buôn người bắt cóc giết sạch cả gia đình hồi nhỏ, và đem bán qua tay nhiều ông chủ, bị họ hành hạ đối xử rất độc ác, đến độ chị không còn nhớ mình là ai và tên gì nữa, và ác mộng của những năm tháng bị hành hạ cay nghiệt không ngừng đeo đuổi chị cho tới chết.  Cuộc đời chị tuy chưa biết Thiên Chúa là ai và trôi nổi trong kiếp nô lệ cay nghiệt,  nhưng chị thường nhìn lên bầu trời và ngó vạn vật chung quanh tự hỏi; ai đã dựng nên mặt trời, ai đã dựng nên các tinh tú trăng sao, ai đã dựng nên biển cả núi rừng hùng vĩ tuyệt đẹp, chắc chắn phải có một ông chủ là đấng dựng nên nó, ông chủ này chắc chắn vĩ đại hơn con người. Và cuối cùng ông chủ mà chị hằng chiêm ngưỡng ngày đêm đã giải thoát chị khỏi kiếp nô lệ và cho chị được vinh phúc làm con Chúa và nhận biết ra ông chủ chị hằng khao khát  bấy lâu.  Không oán hận người xưa, nhưng chị nói, nếu như có cơ hội gặp lại chị sẽ quỳ xuống dưới chân họ cám ơn đã giúp chị được thông phần khổ nạn với Chúa Kitô.

Tóm lại,  đời sống của các vị ấy đều bình thường như chúng ta, hỷ-nộ-ái-ố buồn vui giận ghét có đủ. Thế nhưng, họ mang tinh thần Lazaro- tín thác, tin cậy Chúa trợ giúp chịu đựng đau khổ và tiêu diệt tội lỗi trong yếu đuối. Vì các Ngài đã biết học thuộc lòng và thao luyện bài học “bất khổ bất thắng (no pain no gain), không thập giá-miễn triều thiên (no cross no crown)”, đời này chỉ là tạm bợ chóng qua, đau khổ có ăn thua gì, chi bằng dâng mọi sự cho ông chủ vĩ đại, cho Đấng phù trợ họ thì hơn, so với cái vĩnh cửu họ sẽ được hưởng là Thiên Chúa cùng đích sẽ đổi đời họ vào ngày sau hết.

Dù ở bất cứ địa vị nào, giàu hay nghèo, ở đâu có bác ái, có tâm hồn thiện lành thì ở đó có kèm theo ân sủng của Thiên Chúa chúc lành và ngày càng cho thêm, và cuối cùng các tâm hồn đó sẽ quy tụ về cùng một hướng, gặp nhau ở cùng một điểm là Chúa Tình Thương, như có lời chép trong Thánh Vịnh "Những kẻ sống thiện lành, được chiêm ngưỡng Thánh Nhan" (TV 10:cuối), "Hãy ký thác đường đời cho Chúa, cứ tin tưởng vào Người và làm điều thiện, rồi Người sẽ ra tay. Chúa chăm sóc cuộc đời người thiện hảo, gia nghiệp họ tồn tại đến muôn đời” (Tv. 37).  Nếu khói tan đi trong không trung thế nào, thì đời người thiếu xót,  không  sống đức ái cũng sẽ giống số phận của ông nhà giàu trong dụ này bị tiêu tan đi như vậy, vì không có gì để dâng Chúa,  "như trấu lép gió cuốn bay… không được nhập đoàn với chính nhân. "

Câu Chuyện Dụ ngôn trong bài tin mừng hôm nay muốn nhắn nhủ chúng ta điều này: nếu ai hiện thời thấy mình giống như Lazaro, đang vật lộn với đau khổ hồn xác, bệnh tật, nghèo đói, bị xã hội quên lãng ruồng bỏ, bị gia đình thiếu quan tâm an ủi, đang có nhiều trăn trở lo âu cho cuộc sống hiện tại, và những ai đang được Thiên Chúa yêu thương chúc phúc ở đời này,  hãy tiếp tục nguyện xin ơn kiên nhẫn chịu đựng cơn sầu khổ cho nên, tin cậy và tín thác vào Chúa, vì biết rằng linh hồn sẽ được an hưởng phúc thiên đàng vào ngày sau hết. Nếu ai đang cảm thấy mình được Thiên Chúa yêu thương chúc phúc, đang gặp nhiều vận may ở đời này, hãy mau mau mở cổng ngó ra ngoài một chút. May chăng có anh Lazaro đang quanh quẩn ở ngoài mà chúng ta vẫn tỉnh bơ -vô cảm và thiếu quan tâm.  Ước mong sao ngày sau, hết thảy chúng ta tiếp tục cùng nhau hội tụ trên thiên đàng, đừng mau quên và sơ ý hay vì lười biếng mà sa phạm tội thứ tư: không sống đức ái, thiếu xót tình thương, thiếu xót tình liên đới hỗ tương.  Amen.

26/9/13
SB