|
Tứ Đức trong thời đại hiện
nay
Trong
cuộc sống, chúng ta không thể thiếu cái đẹp, cái đẹp bất biến trường tồn,
cái đẹp tiềm ẩn trong con người được biểu hiện qua văn hóa ứng xử, qua nét
cao quý của tâm hồn, qua cái đạo đức trí tuệ. Cái đẹp giúp con người xây
dựng nhân cách ngày càng hoàn thiện hơn. Cái đẹp được nói đến ở đây chính
là cái đẹp tâm hồn của người phụ nữ. Đặc biệt là cái đẹp trong lễ giáo
xưa, đó là Tứ Đức: Công, Dung Ngôn, Hạnh. Trải qua dòng lịch sử, liệu Tứ
Đức có lạc hậu trong thời đại ngày nay không?
1. Đòi hỏi của Tứ Đức trong thời
hiện nay
Công đối với người phụ nữ ngày nay, là vừa khéo quán xuyến
công việc nhà vừa lo công tác ngoài xã hội, biết sắp xếp công việc sao cho
hợp lý, cẩn thận và chu đáo, biết nuôi con khỏe, dạy con ngoan: “Đảm việc
nhà, giỏi việc xã hội”. Ngoài ra, phải có nghề nghiệp ổn định và làm tốt
nghề của mình. Làm tốt công việc của mình sẽ giúp người phụ nữ tự tin,
khẳng định được khả năng của mình, góp phần vào kinh tế cho gia đình và
đóng góp tài năng, trí tuệ cho xã hội.
Dung của người phụ nữ thời nay, không còn là nét đẹp
“yểu điệu thục nữ, liễu yếu đào tơ” mà là khỏe và đẹp. Khỏe để làm việc
tốt, để giữ gìn hạnh phúc gia đình và để sinh ra những đứa con thông minh,
khỏe mạnh. Đồng thời, dung còn là nét đẹp nữ tính: gọn gàng, tinh tế trong
cách ăn mặc và trang điểm; là vẻ mặt tươi tắn, linh hoạt; là phong thái
cởi mở, hòa nhã; là cử chỉ thân mật, chân thành; nhất là luôn biết nhu
hòa, khiêm tốn. Vì thế, dung là vẻ đẹp của sự hài hòa giữa hình thức và
tâm hồn. Sắc đẹp là diễm phúc, nhưng bản thân sắc đẹp không phải là đức
tính, mà là cái nết: “Cái nết đánh chết cái đẹp”.
Ngôn là lời nói có duyên, gây được thiện cảm với người
nghe. Lời nói dịu dàng, giọng nói nhẹ nhàng thì hiệu quả càng lớn khi dạy
bảo con cái, khi khuyên nhủ người chồng và cả khi dàn xếp công việc xã
hội, thương lượng trong kinh doanh. Ngày nay, người phụ nữ không chỉ cần
nói năng lịch thiệp, mà rất cần sự thẳng thắn, chống lại sự bất công trong
gia đình và ngoài xã hội. Lời nói của người phụ nữ càng dịu dàng, tinh tế
thì sức thuyết phục càng cao.
Hạnh của người phụ nữ ngày nay, tuy
không “xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử”, nhưng đức hạnh của người phụ nữ
muôn đời vẫn là yêu chồng, thương con, giàu đức hy sinh, chung thủy trong
hôn nhân, không đua đòi trong cuộc sống. Đồng thời, người phụ nữ cần có
lòng vị tha, độ lượng với mọi người; có ước mơ, hoài bão trong nghề nghiệp
và biết nỗ lực biến ước mơ, hoài bão ấy thành hiện thực. Hơn nữa, cần có
lòng nhân ái, chia ngọt sẻ bùi với nỗi bất hạnh của tha nhân, có tinh thần
trách nhiệm với bản thân, gia đình và cộng đồng.
2. Nguyên nhân khiến phụ nữ ngày nay không coi
trọng Tứ Đức
Ngày nay với sự phát triển của kinh tế, nhất là sự phát triển vượt
bậc của khoa học kỹ thuật và đời sống hưởng thụ đã làm cho Công, Dung,
Ngôn, Hạnh đang bi xói mòn. Một số chị em không còn coi trọng “Tứ Đức” của
ông cha nữa.
Công: Trước hết, do đời sống khá giả nên chữ Công đang có nguy cơ
bị phai mờ. Một số chị em không biết đến cái cơ bản nhất là giặt đồ, vì
“nhà em có máy giặt nó lo rồi”, thậm chí nấu ăn cũng là cực hình với các
chị em, trong khi đó nếu không biết nữ công gia chánh, không thể là một
người giữ hạnh phúc gia đình.
Bên cạnh
đó, nhiều chị em hiện nay cũng không màng đến công việc, chỉ chăm lo nhan
sắc để tìm một người chồng giàu có…Hơn nữa, một số chị em không giỏi chữ
Công: không biết hát ru, không biết kể truyện cổ tích cho con nghe, không
biết nấu những món ăn dân tộc...
Dung: Người đẹp của Việt Nam ngày nay nhìn mỏi
cả mắt, có thể do kinh tế phát triển nên chị em dành ưu tiên cho việc đầu
tư ngoại hình không thua chị kém em. Nhưng cái đáng buồn là nét đẹp bên
trong lại tỉ lệ nghịch với cái đẹp bên ngoài. Xem những cuộc thi Hoa hậu
mới cảm nhận rõ hơn; chỉ vào phần ứng xử mới thấy: xem “Hoa hậu” mà như
đang xem “Gala cười”…Cái đẹp bề ngoài dễ tu dưỡng hơn cái đẹp bên trong,
nhưng phụ nữ thời nay thích cái dễ, vì họ đang sống trong thời đại “mì ăn
liền”.
Ngôn: Phụ nữ ngày nay, ít chú ý rèn luyện ngôn từ, nói năng
rất tuỳ tiện. Hay nói to, cười to, kể cả trước mặt người lớn tuổi. Ngày
xưa, nếu con gái nói to là bị mẹ mắng ngay. Bây giờ thì ít gia đình dạy
con được kỹ như thế. Đó là một thiệt thòi của con gái ngày nay. Vì khi ra
ngoài đời, mọi lời thủ thỉ, nhỏ nhẹ đều hiệu quả hơn cách nói oang oang.
Có phải thời đại ngày nay nam nữ bình đẳng thì chị em được thể hiện những
từ ngữ của cánh mày râu, ngày càng xuất hiện nhiều lời lẽ thô tục từ miệng
các chị em, hoặc nói năng thiếu suy nghĩ, không hiểu biết, cứ như đang ở
cung trăng.
Hạnh: Đức hạnh của người con gái ngày nay
giảm rất nhiều. Trên các phương tiện thông tin cũng nói nhiều về các "hot
girl" hay "sành điệu," chứ ít đưa mẫu hình các bạn gái lý tưởng như học
giỏi, chăm ngoan, dịu dàng… Thành ra, một số bạn gái tưởng lầm rằng phải
biết uống rượu, đánh nhau, đi hoang qua đêm, bỏ học, chửi thề và yêu nhiều
mới là "người phụ nữ lý tưởng." Theo Thạc sĩ tâm lý Đinh Đoàn một trong
những nguyên nhân dẫn đến giảm đức hạnh của các bạn gái là cha mẹ chưa
quan tâm hướng dẫn con đúng mức; nhất là sự hiền dịu và sự chung thủy
trong tình cảm. Các bạn gái đâu có biết rằng, khi lập gia đình thì mọi
buồn vui, sướng khổ, thành công hay thất bại đều do cái đức hạnh của người
phụ nữ quyết định cả.
Về trinh
tiết: Ngày nay, có nhiều bạn gái thích sống thử trước hôn nhân. Một
số bạn rất ngây thơ trong chuyện này: Ai sẽ là người chịu thiệt thòi?
Người bạn trai ư? Không, nạn nhân chính là người con gái. Con trai vốn ích
kỷ, họ chỉ muốn được thỏa mãn nhu cầu xác thịt nhưng khi cưới vợ, họ chỉ
muốn người con gái ấy hoàn toàn trinh nguyên. Đến một ngày nào đó, bạn sẽ
gặp một người mà bạn thật sự yêu thương, liệu bạn có đủ dũng cảm để đối
mặt với người ấy và liệu người ấy có chấp nhận bạn khi bạn không còn trong
trắng? Chính vì thế, người con gái phải tự biết bảo vệ cái quý giá nhất
của mình. Sống thử, nếu dính bầu thì đơn giản là đi phá thôi sao? Đừng chỉ
vì một giây phút nông nổi mà bạn phải ân hận suốt đời khi mất luôn thiên
chức làm mẹ.
Các bạn gái Việt
Nam trong thời đại ngày nay, đúng là có rất nhiều cám
dỗ và cạm bẫy nhưng xin các bạn hãy tự bảo vệ chính mình, đừng tự hủy hoại
bản thân và cuộc sống sau này. Tiêu chuẩn tối cao của cái đẹp muôn thuở
vẫn là sự hài hòa. Hài hòa giữa sắc đẹp thân thể và đức hạnh, nếp sống văn
hoá, văn minh. Hãy để cho hình ảnh người phụ nữ Việt Nam duyên dáng trong tà
áo dài, xinh tươi bên đóa sen thuần khiết mãi là hình ảnh tượng trưng cho
vẻ đẹp phụ nữ Việt Nam, đừng để cho nó bị một vết dơ
nào.
Tứ Đức của
người phụ nữ không thời nào có thể xem nhẹ được. Trong các gia đình ở Hàn
Quốc, Nhật Bản, Tứ Đức của người phụ nữ đang ngày càng được đề cao, mặc dù
hai quốc gia này có nền kinh tế rất phát triển. Việt Nam ta gần đây, do
mãi chăm lo đến đời sống kinh tế mà các gia đình xem nhẹ việc giáo dục tứ
đức cho con gái. Vì thế, xu hướng nam tính trong phụ nữ nước ta gần đây đã
tăng lên. Nhiều bạn gái, sống như con trai và nếu như thế thì không còn là
phụ nữ nữa.
3. Để giữ được Tứ Đức, người phụ nữ phải làm
gì?
Công, dung, ngôn, hạnh mãi mãi là "khuôn vàng thước ngọc" của
người phụ nữ ở mọi thời đại. Có điều phải hiểu nội hàm, tức là ý nghĩa của
bốn cái đức đó đã có nhiều thay đổi để phù hợp với thời đại
mới.
Công:
Để giữ được chữ Công, người phụ nữ không chỉ khéo léo trong mọi công việc
mà còn phải có đầu óc tổ chức làm cho cuộc sống gia đình luôn hạnh phúc,
nuôi dạy con cái khỏe mạnh, chăm ngoan. Ngoài ra, phụ nữ còn phải là người
lao động giỏi giang, có nghề nghiệp ổn định; phải có sự nghiệp riêng, có
công ăn việc làm, không phụ thuộc hay ỉ lại vào người
chồng.
Một
người đàn ông có một người vợ giỏi nữ công gia chánh là một niềm hạnh phúc
lớn. Họ và con cái sẽ được ăn ngon, mặc ấm, gia đình sẽ ngăn nắp, nề nếp.
Đặc biệt là việc giáo dục con cái. Nếu người mẹ không giỏi nữ công gia
chánh thì con cái, nhất là con gái sẽ rất thiệt thòi, không biết làm những
công việc gia đình. Hội Liên hiệp Phụ nữ Thành phố Hồ Chí Minh đã có sáng
kiến mở lớp dạy làm vợ, trong đó chủ yếu là dạy làm các món ăn,
dạy hát ru, kể truyện cổ tích, dạy kế hoạch chi tiêu gia đình... Đó là một
sáng kiến hay, nhưng đó cũng là một điều xấu hổ của phụ nữ thời nay. Phụ
nữ ngày xưa, chưa xuất giá đã thuộc lòng những kỹ năng đó rồi. Cuộc sống
hiện đại rất sẵn các món ăn liền: mì ăn liền, phở ăn liền, cháo gà ăn
liền, cơm hộp, thực phẩm chín... Nhưng nếu phụ nữ ỉ lại vào những thứ
đó thì vai trò người mẹ, người vợ trong gia đình để làm
gì?
Dung: Napoleon gọi “Phụ nữ là những bông hoa có linh hồn”. Vì thế,
chữ Dung đối với phụ nữ rất quan trọng. Suốt cuộc đời, phụ nữ phải luôn
chăm lo đến dung nhan của mình, không ăn mặc cẩu thả, không đầu bù tóc
rối, nhưng nên ăn mặc làm sao để cho mọi người coi được. Người đời thường
nói: “Không có người phụ nữ xấu, chỉ có người phụ nữ không biết làm đẹp
mình”. Đồng thời, cái đẹp không phải cứ chân dài, lưng ong, da trứng gà
bóc mới là phụ nữ đẹp. Cái đẹp từ tâm hồn còn hơn nhiều lần cái đẹp hình
thức bên ngoài. Vợ Khổng Minh hình thức không đẹp, nhưng ông rất yêu vợ vì
tâm hồn của bà rất thanh cao.
Nếu xưa
kia lý tưởng của cái đẹp là “mắt bồ câu, lông mày lá liễu”, “thắt đáy lưng
ong”, “tóc dài da trắng, yểu điệu thục nữ”, … thì ngày nay, vẻ đẹp phụ nữ
đa dạng hơn. Có vẻ đẹp kiêu sa, quý phái; có vẻ đẹp khoẻ khoắn, năng động;
cũng có cả vẻ đẹp “bốc lửa”. Nhiều phụ nữ ngày nay, cao ráo nhờ guốc dép,
trắng trẻo nhờ kem dưỡng da, hồng hào nhờ mỹ phẩm, lộng lẫy nhờ thời
trang... Những thứ đó cứ có tiền là mua được, song vẻ đẹp trong tâm hồn
thì không tiền nào mua được. Một số phụ nữ rất chăm chú đầu tư về “bao
bì”, “vôi ve” nhưng họ không biết rằng, đàn ông thích mộc mạc, “tốt gỗ hơn
tốt nước sơn”. Nếu người phụ nữ chỉ là người duyên dáng, ăn mặc đúng mốt
thời trang, nhưng không có tâm hồn cao thượng, vị tha thì thật sự không có
vẻ đẹp. Cái đẹp hoàn hảo là cái đẹp cả hình thức bề ngoài lẫn bên trong
tâm hồn. Cái đẹp là biết thông cảm với mọi người, sống kính trên nhường
dưới, biết tôn trọng người khác, biết quảng đại trao
ban.
Ngôn: Người xưa có câu: “Chim khôn kêu tiếng rảnh rang,
người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe”. Lời nói có duyên bao giờ cũng gây
được thiện cảm với người nghe. Ngôn trong Tứ Đức là lời nói dịu dàng, có
duyên. Không thể phủ nhận sức thuyết phục của người phụ nữ mỗi khi lên
tiếng khuyên chồng, dạy con ở nhà, cho đến dàn xếp công việc, thương lượng
trong kinh doanh, buôn bán. Hơn nữa, ngôn còn là cách nói năng, không nhất
thiết phụ nữ lúc nào cũng phải e lệ, nói năng nhỏ nhẹ, miệng cười chúm
chím mới gọi là đẹp. Nói năng rõ ràng, mạch lạc, ngôn từ chuẩn mực, dễ
nghe, truyền cảm và phù hợp với từng hoàn cảnh là quan trọng
nhất.
Quan niệm về
Ngôn của người con gái thời nay kế thừa của người xưa, để phát triển cho
phù hợp với sự giao lưu rộng rãi với thế giới hôm nay. Phụ nữ ngày nay vẫn
“học ăn, học nói” để nói năng lịch thiệp, xã giao khéo léo, mạnh dạn, ứng
xử thông minh và có kiến thức. Lời nói, ngôn ngữ của một bạn gái cũng phải
giàu nữ tính, có sự mềm mại, dịu dàng, tinh tế và chọn lọc. Một cô gái có
văn hóa không thể nói năng bỗ bã, vung vít, càng không thể văng tục chửi
thề hoặc nói năng thiếu suy nghĩ. Nhưng đó cũng chỉ là yêu cầu cơ bản, một
bạn gái muốn vươn cao, thành đạt phải có khả năng ứng xử duyên dáng, thông
minh và có tính thuyết phục trên nền tảng của sự hiểu biết sâu sắc và cái
tâm trong sáng. Người xưa có câu: “Tú khẩu cẩm tâm”, nghĩa là lời nói hay
phải đi đôi với tấm lòng đẹp như hoa gấm.
Nhiều
người thắc mắc tại sao Khổng Tử lại để chữ Ngôn trước chữ Hạnh? Nhưng để
như thế mới đúng. Lời nói không bao giờ chỉ đơn thuần là lời nói. Nó biểu
hiện tâm hồn con người. Người nhân đức, tiếng nói trong sáng, ấm áp. Người
cay nghiệt, tiếng nói rin rít qua kẽ răng. Người đanh đá, tiếng nói the
thé. Người hay văng tục chứng tỏ rất ít được giáo dục từ bé. Người nói
năng lễ độ, đúng mực chứng tỏ đấy là con nhà gia giáo. Phụ nữ nói oang
oang như lệnh vỡ là người bộc tuệch, ruột để ngoài da...
100 đàn ông thì cả 100 người mong muốn mình cưới
được vợ hiền. Ông cha ta có một câu ngạn ngữ rất nặng nề để cảnh cáo những
người vợ kém đức hạnh: “Chó dữ mất láng giềng, vợ dữ mất chị em”. Đức hạnh
là điều rất căn bản của người phụ nữ. Đời sống của người phụ nữ chỉ sống
với bố mẹ đẻ của mình có 1/3 thời gian, còn lại là sống với chồng và họ
hàng nhà chồng.Đây là mối quan hệ không hề dính dáng đến máu mủ ruột rà.
Do đó, mọi buồn vui, sướng khổ, thành công, thất bại đều do cái đức của
người phụ nữ quyết định. Xinh đẹp mà không có đức hạnh thì khó được nhà
chồng yêu quý. Không xinh đẹp nhưng có đức hạnh thì cả nhà chồng sẽ quý
mến, tôn trọng.
Hạnh: Phẩm hạnh của người phụ nữ, dù ngày nay có
ít nhiều thay đổi nhưng vẫn được đưa lên hàng đầu, đó là sự nết na, chung
thủy...
Kết luận
Công, Dung,
Ngôn, Hạnh vẫn mãi hòa quyện, kết hợp với nhau và trở thành chuẩn mực nhân
cách của người phụ nữ Việt Nam. Công, Dung, Ngôn, Hạnh không chỉ là nền tảng giá
trị của người phụ nữ mà còn giúp cho phụ nữ sống tự tin vào chính mình. Để
phấn đấu rèn luyện có được nhân cách ấy, xã hội cần phải tạo môi trường
lành mạnh, bản thân người phụ nữ cũng phải có nghị lực, cố gắng tự hoàn
thiện bản thân mình. Đồng thời mọi người không chỉ giúp đỡ mà còn tạo mọi
điều kiện nâng đỡ để chị em phát huy thế mạnh của mình. Hơn nữa, xã hội và
các tổ chức nên cung cấp kiến thức, những thông tin về gia đình, về nghệ
thuật giao tiếp, về lối ứng xử để người phụ nữ biết sống thích hợp, sống
có ích trong thời đại hôm nay. Tu sĩ Lôrensô Vũ Văn
Trình MF
|