Tôi là… Chú giải của Noel Quesson
Cần phải đặc
biệt chú ý tới hai từ trên mà Đức Giêsu đã
không ngần ngại sử dụng nhiều lần trong Tin
Mừng theo thánh Gioan (Ga 4,26; 7,29; 8,58; 13,19; 14,20; 17,24; 18,5) Ta
cũng biết rằng, hai từ đó gợi lên kiểu
viết "bốn chữ cái không phát âm được là
"Tên mầu nhiệm" mà chính Thiên Chúa đã tự mạc
khải cho Môsê trong sa mạc Sinai.
YHVH được chuyển
dịch thành YaHVeH và đọc là “Adonai", "Đức
Chúa”. Hơn nữa, qua nhiều câu trích dẫn như dưới
đây, Tin Mừng theo thánh Gioan đã sử dụng tới
ba mươi lần hai từ trên "Tôi là...", kèm theo một
phẩm tính:
- "Tôi là Bánh hằng sống" (Ga
6,35-42,48-51).
- “Tôi là ánh sáng thế gian" (Ga
8.12-9,5).
- "Tôi là Sự sống lại và là
sự Sống" (Ga 11,25).
-"Tôi là Cây nho thật" (Ga 15,l-5).
-"Tôi là Cửa cho chiên ra vào" (Ga
10,7-9).
-“Tôi là Mục tử nhân lành" (Ga
10,11-14).
Theo các nhà chú giải Kinh
Thánh đúng đắn, những kiểu nói trên muốn diễn
tả hữu thể thần linh của Đức Giêsu. Thánh
Gioan đã viết: "Ngôi Lời đã trở nên người
phàm" (Ga l,14).
Tôi là Mục tử
nhân lành (người chăn chiên đích thực).
Ở đây, Đức
Giêsu không chỉ sử dụng một hình ảnh đẹp
dân gian và đồng quê, nhưng trước hết đó
là một kiểu nói Kinh Thánh vô cùng phong phú. Trong khắp vùng
Đông Phương cổ, các vua chúa thường tự
coi mình như mục tử chăn dắt dân nước. Chính
Giavê cũng đóng vai trò đó khi giải thoát dân riêng khỏi
Ai Cập: "Người lùa dân Người đi ví thể
đàn chiên, Người dẫn dắt chúng như đàn cừu
ngang qua sa mạc" (Tv 78,52). Đavit, một trong những
nhà lãnh đạo chính trị đầu tiên của Israel,
là một cậu chăn chiên tại Bêlem (1 S 17,34-35). Ông Vua
lý tưởng của tương lai, Đức Mêxia,
Đavit mới, cũng được loan báo như một
“Mục tử”: "Ta sẽ chỗi dậy một mục
tử duy nhất, Ngài sẽ chăn dắt chúng. Đó là
Đavit, tôi tớ của Ta" (Ed 34,23).
Mọi thính giả của
Đức Giêsu, cũng như chính Người, đều
hiểu rõ những trích dẫn Kinh Thánh trên, đặc biệt
là chương 34 nổi tiếng của ngôn sứ Êdêkien,
diễn tả khá dài những mục tử xấu ác (các
vua thời đó) không quan tâm chăm sóc đoàn chiên của
họ trước khi quả quyết rằng, Thiên Chúa
Giavê phán thế này: Chính Ta sẽ tìm kiếm chiên của Ta,
và Ta sẽ chăm nom chúng. Ta sẽ kéo chúng ra khỏi mọi
nơi chúng tán loạn. Ta sẽ chăn nuôi chúng nơi bãi cỏ
tốt. Chính Ta sẽ chăn nuôi chiên của Ta, sấm của
Đức Chúa Giavê. Chiên thất lạc, Ta sẽ tìm kiếm"
(Ed 34,1-31).
Như thế, rõ ràng của
Đức Giêsu cũng không thể lầm về địa
vị đó. Họ rất hiểu ý định của
Chúa: "Nhiều người trong nhóm họ nói: ông ấy
điên khùng rồi? 'Kẻ khác bảo: ông nói phạm
thượng, ông là người phàm mà lại tự cho mình,
là Thiên Chúa" (Ga 10,20-33). Chính vì thế, họ lấy
đá để ném Đức Giêsu.
Có lẽ chúng ta nên cầu
nguyện lâu hơn dựa vào hình ảnh "Mục tử"
biểu trưng này, chẳng hạn dùng Thánh Vịnh 22:
"Chúa là Mục tử chắn dắt tôi, Tôi chẳng thiếu
thốn gì. Trong đồng cỏ xanh tưới, Người
cho tôi nằm nghỉ. Người đưa tôi đến
dòng nước trong lành, và bổ sức cho tôi”.
Lạy Chúa Giêsu, Chúa
đang dẫn con đi. Lạy Chúa Giêsu, Chúa đang chăm
sóc. Lạy Chúa Giêsu, Chúa yêu mến con. Và cầu nguyện
như thế, không phải là một kiểu cầu nguyện
chủ quan, nặng tình cảm và trống rỗng: Chúng ta sẽ
nhận ra, Đức Giêsu còn tiếp tục gọi lên cho
ta nội dung cầu nguyện phong phú hơn.
Chiên của tôi thì
nghe tiếng tôi. Tôi biết chúng và chúng theo tôi.
Ngày nay, hình ảnh con cừu,
hình ảnh đoàn vật dễ mang một nghĩa xấu:
Đừng có u lì như lũ cừu? Đừng có tinh thần.
đoàn vật? Thực sự, hình ảnh
của Kinh Thánh mang ý nghĩa ngược lại. Ở
đây, ba động từ được Đức Giêsu
nói lên, là những động từ tác động rất
phù hợp với con người: nghe, biết, theo.
“Nghe": đó là một
trong những thái độ cốt yếu, trong tương
quan giữa hai người. Biết lắng nghe, là dấu
chỉ của tình yêu đích thực. Biết bao lần,
ngay trong một nhóm người, ngay lúc tụ họp chung
quanh một bàn tròn, ngay trong một cuộc trao đổi mệnh
danh là đối thoại, thế mà thực sự ta,
chưa biết lắng nghe. Trong Kinh Thánh, các ngôn sứ không
ngừng mời gọi Israel biết lắng nghe. "Hỡi
Israel, hãy nghe đây?" (Đnl 6,4; Am 3,1; Tv 29,3-9). Lắng
nghe, đó là khởi sự của lòng tin. Thánh Gioan đã giới
thiệu Đức Giêsu như Ngôi Lời, Lời Thiên Chúa
mà Chúa Cha muốn ngỏ cùng thế gian. "Đây là Con yêu
dấu của Ta. Các ngươi hãy vâng nghe lời Người"
(Mt 17,5).
“Theo": đó là một
hành động không có gì là thụ động cả,
nhưng diễn tả một thái độ tự do: dính kết
toàn thân một người nào đó vào thân phận một
kẻ khác. Theo nghĩa là gắn bó với... Đức
Giêsu mời gọi: "Hãy theo tôi" (Ga l,42).
“Biết”: trong Kinh Thánh, từ
này trước hết không mang một ý nghĩa tri thức.
Chính tình yêu mới làm cho ta nhận biết người nào
đó một cách đích thực, đến nỗi đoán
được cả tâm tính họ. Sự tin tưởng,
hiểu biết lẫn nhau, yêu mến sâu xa, hiệp thông
tâm hồn, trí não, thân xác... là dấu chỉ của tình yêu vợ
chồng (St 4,l).
Tôi ban cho chúng sự
sống đời đời, không bao giờ chúng phải
diệt vong, và không ai cướp được chúng khỏi
tay tôi.
Đây đúng là một
cộng đồng sinh mệnh giữa Mục tử và
đoàn chiên, giữa Đức Giêsu và "những kẻ
nghe tiếng Người và theo Người". Đúng là
một sự liên kết vĩnh viễn.
Lạy Chúa, khi cầu
nguyện, con cố tưởng tượng ra, thực sự
con đang ở trong "bàn tay Chúa". Bàn tay mà Chúa đã
giơ ra cho người bệnh để cứu chữa
họ. Bàn tay Chúa đã chìa ra cho Phêrô lúc ông chìm sâu dưới
lòng biển. Bàn tay đã cầm Bánh hằng sống, vào chiều
Thứ Năm Thánh. Bàn tay mà Chúa đã dang rộng trên thập
giá tại đồi Gôngôtha. Bàn tay bị thương tích
do đinh đâm thấu qua, mà Chúa đã minh chứng với
Tôma. Trong bàn tay đó, Chúa đã nắm chặt lấy con và
không ai có thể cướp được con! Lạy Chúa
Giêsu xin tạ ơn Chúa.
Cha tôi, Đấng
đã ban chúng cho tôi, thì lớn hơn tất cả, và không
ai cướp được chúng khỏi tay Chúa Cha.
Như thế, chúng ta
được cả "hai bàn tay" giữ gìn. Như một
bé thơ được cả cha mẹ giữ gìn, và
hướng dẫn trong an toàn tuyệt đối, hình ảnh
đó đẹp biết bao!
Lạy Chúa, con muốn
dùng hình ảnh trên để cầu nguyện cùng Chúa. 'Lạy
Chúa Giêsu và Chúa Cha, xin giữ gìn những người con
thương mến trong bàn tay của Chúa. Tuy nhiên, chúng ta
cũng nhận ra rằng, đó không phải là cảnh sắc
màu mè diễn tả những "mục tử hiền
lành" và các chú cừu con lông xoăn". Người mục
tử Đông phương là một người du mục
đáng gườm, một thứ lính chiến, có khả
năng bảo vệ đoàn vật mình khỏi thú dữ...
gấu hay sư tử đến để cướp
đoạt một con chiên khỏi đàn (1 S 17,34-35).
Đức Giêsu, khi
Người nói những lời đó, đã nghĩ đến
cuộc giao chiến khốc liệt mà Người sẽ
phải đường đầu trong cuộc Thụ khổ
để đối phương "không cướp
được" một chiên nào khỏi tay Người.
Khác với kẻ chăn thuê, thường chạy trốn
trước sói dữ, Đức Giêsu sẽ phó nộp và
đành mất mạng sống mình vì chiên của Người
(Ga 10,12-15).
Cùng với Đức
Giêsu, tôi có khả năng, chiến đấu để cứu
sống anh em tôi không?
Không ai cướp
được chúng khỏi tay Chúa Cha. Không ai cướp
được chúng khỏi tay tôi.
Thế nhưng, lạy
Chúa, làm sao giải thích được những hiện
tượng bỏ hàng ngũ, bất trung thường thấy
chung quanh chúng con, hay ngay trong đời sống chúng con?
Đó là mầu nhiệm
của tự do! Nhưng một điều chúng ta cần
biết, đó là không khi nào Chúa buông bỏ! Chỉ có con
người rời bỏ bàn tay Chúa. Và ngay khi con người
rời bỏ, Thiên Chúa vẫn tiếp tục tìm liên hệ
lại. "Người nào trong các ông có một trăm con
chiên mà bị mất một con, lại không để chín
mươi chín con kia ngoài đồng, để đi tìm
cho kỳ được con chiên bị mất?" (Lc
15,4-7). Vậy chúng ta đã tự tạo hình ảnh sai lầm
nào về Thiên Chúa, để nghĩ rằng Người có
thể kết án những tội nhân? Chớ gì chúng ta cần
cố gắng ít phạm tội đối với Thiên Chúa
yêu thương!
Tôi và Chúa Cha là một.
Các chiên của Đức
Giêsu, Người nói chúng đã được Chúa Cha, Thiên
Chúa trao phó cho Người. Nhưng chúng vẫn luôn ở
trong bàn tay của Thiên Chúa.
Những kiểu nói
như trên đã dẫn chúng ta bước vào một vực
thẳm choáng váng, khi đứng trước con người
Giêsu Nadarét: trong con người thực sự đã
được sinh ra từ một phụ nữ, đã lớn
lên, sắp phải đổ máu và bị giết đi, lại
chính là Thiên Chúa đã hiện diện, nói năng và hành động.
Đức Giêsu, chính là Thiên Chúa tự mạc khải trong
tình thân hữu với con người. "Tôi và Chúa Cha là một”.
Các Công đồng sẽ phải nỗ lực xác định
và đưa ra những quan niệm, nhưng sẽ không khi
nào có được một kiểu nói giúp ta hiểu
được mầu nhiệm của con người
Giêsu. Tất cả những gì đã nói, trong công thức
trên, chỉ có thể phải "lắng nghe" trong
đức tin: "Chúa Cha và tôi, chúng tôi là một... Thiên Chúa và tôi, Giêsu, chúng tôi là một"
·
Đó
là lý do Đức Giêsu dám quả quyết, Người “ban
sự sống đời đời".
·
Đó
là lý do, như chính Thiên Chúa, Người có thể tuyên bố:
"Tôi là...".
·
Đó
là lý do Người đã bị buộc tội là một kẻ
phạm thượng, bị người đời
đóng đinh, nhưng được Thiên Chúa “minh chính
hóa", bằng cách cho Người từ cõi chết sống
lại.
|