Tự Kỷ (Autism) là một rối loạn thần kinh với các đặc điểm là kém khả năng truyền đạt bằng lời nói, kém trí tưởng tượng, giới hạn và lập lại cách cư xử và chống đối lại các thay đổi nhỏ nhặt trong môi trường quen thuộc.

Bệnh thường kéo dài suốt đời và thường xuất hiện trong ba năm đầu của đời sống.

Trẻ em nam bị bệnh nhiều hơn nữ

Triệu chứng

Bệnh nhân có một số rối loạn về:

a- Diễn đạt ý tưởng

Các em thường bị chậm trễ hoặc không có khả năng diễn đạt bằng lời nói. Khi muốn một điều gì, các em ra dấu tay thay cho ngôn từ.và thường dùng các chữ không có ý nghĩa hoặc nhắc đi nhắc lại một câu nói.

Ða số các em có bộ mặt thông minh, có trí nhớ tốt. Một số em hay cười hoặc khóc mà không có lý do rõ rệt

b- Quan hệ xã hội

Bệnh nhân thường thơ thẩn một mình, không muốn kết bạn, không hòa đồng, không nhìn mặt và ít cười nói với người khác.

Các em hay ngồi một chỗ, làm đi làm lại một công việc như gấp tờ giấy thành nhiều hình rồi lại mở ra, gấp lại.

Trong một số trường hợp, có em rất hiếu động, không những không hợp tác mà đôi khi còn chống đối, bường bỉnh.

c- Rối loạn cảm giác

Bệnh nhân có những phản ứng bất thường về ngũ giác nghe, nhìn, nếm, ngửi, sờ mó, không đáp ứng với gợi ý, hành động như người điếc, không sợ nguy hiểm.

Nhiều em ngửi thấy một mùi thức ăn là nghẹn họng, đau đớn khi nghe một âm thanh

đ- Hành vi:

Bệnh nhân có phản ứng thái quá hoặc tiêu cực, cho ăn thì ăn, không thì thôi, không đòi hỏi, đặt đâu ngồi đó.

Các em hay có thái độ giận dữ mà không có lý do hoặc ám ảnh với một vật dụng, ý nghĩ hoặc cá nhân.

Thường thường bệnh nhân không chấp nhận thay đổi trong lề thói hàng ngày, vật để đâu mà ai dời đi là bực mình.

Có khi các em ngồi hàng giờ xếp thành hàng một số đồ vật hoặc quyến luyến vuốt ve ôm một món đồ chơi, đắm mình trong một thế giới tưởng tượng.

Nhiều em không có ý niệm chung, thiếu tinh thần tự phát nhưng cũng có thể có hành vi thô bạo hung dữ.

Các em không có những hoang tưởng, ảo giác hoặc mất phối hợp suy tư như bệnh nhân tâm thần phân liệt.

Mỗi bệnh nhân có những đặc tính riêng biệt cũng như không biết sợ những hoàn cảnh hiểm nghèo.

Nguyên nhân

Nguyên nhân chính đưa tới Tự Kỷ chưa được biết rõ.

Nhiều ý kiến cho rằng bệnh gây ra do một bất thường trong cấu trúc và chức năng của não bộ. Các rủi ro gây tổn thương não bộ có thể là gen di truyền, nhiễm độc môi trường, rối loạn chuyển hóa, nhiễm virus hoặc biến chứng trong thời gian mang thai, sanh đẻ.

Tự kỷ không là hậu quả của quan hệ cha mẹ xấu như nhiều người trước đây nghĩ và cũng không phải là tâm bệnh.

Nhiều người cho là chủng ngừa các bệnh quai bị, sởi và ban đào (mump,measle, rubella , MMR) có thể gây ra Tự Kỷ trẻ em. Nhưng Hội Tiểu Nhi Hoa Kỳ cũng như Trung Tâm Phòng tránh và Kiểm soát Bệnh (CDC) đều cho biết là không có bằng chứng nào kết nối chủng ngừa MMR hoặc bất cứ chủng ngừa nào khác với bệnh Tự kỷ Trẻ thơ.

Chẩn bệnh

Sự định bệnh đều căn cứ trên sự quan sát về hành vi, ngôn ngữ của cá nhân. Cần phân biệt tự kỷ với chậm phát triển trí tuệ, rối loạn hành vi, rối loạn thính giác.

Cha mẹ nên đưa con em tới bác sĩ khám nghiệm ngay nếu:

- Tới 12 tháng tuổi mà không bập bẹ nói

- Tới 12 tháng tuổi mà ra dấu, như là bye bye

- Tới 18 tháng mà chưa nói được chữ đơn

Tới 24 tháng mà không nói được chữ kép

Các nhà tâm lý có một số bảng trắc nghiệm để xàng lọc bệnh.

Ðiều trị

Không có thuốc đặc trị cho tự kỷ trẻ thơ. Một số thuốc chống trầm cảm, kiểm soát quá năng động đã được dùng và cần được sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Việc điều trị tập trung ở giáo dục đặc biệt để thay đổi hành vi, cách đối sử và sự học hiểu của bệnh nhân.

Các bác sĩ chuyên về tâm bệnh và các nhà tâm lý học là những người có thể mang bệnh nhân trở lại đời sống bình thường.

Cha mẹ có vai trò quan trọng để giúp con trở lại bình thường qua sự thương yêu, chăm sóc, khích lệ bệnh nhân.

Trẻ em bị Tự kỷ ám thị có thể có tuổi thọ bình thường. Với sớm can thiệp và trị liệu, một số các em có thể hoạt động hữu dụng và sống đời sống tương đối tự lập.

Tại Hoa kỳ, sau khi xác định chẩn đoán, bệnh nhân tự kỷ được hưởng các chương trình giáo dục công lập cho tới tuổi 22.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức

www.bsnguyenyduc.com