|
Rửa chân
 Rửa
chân là bổn phận phục vụ và là công việc của tôi
tớ (hoặc nô lệ). Ngày xưa, tôi tớ phải rửa chân
cho chủ. Việt Nam không “lệ” rửa chân, nhưng tôi
tớ lại phải khom lưng hoặc nằm xuống cho chủ
bước qua.Rửa chân là một cách phục vụ của
tôi tớ. Chúa Giêsu là Thầy và là Chúa nhưng Ngài
đã hạ mình để làm việc của tôi tớ mà rửa chân
cho người khác, dù Ngài đã xác định: “Tôi tớ
không trọng hơn chủ” (Ga 13:16a; Ga 15:20)
và “kẻ được sai đi không lớn hơn người sai
đi” (Ga 13:16b). Trước khi các Giáo hoàng
ký các văn bản, truyền thống Giáo hội có “cách
nói” khiêm nhường thật tuyệt vời: “Tôi tớ
của các tôi tớ”.
Có lẽ chân đi nhiều nên phải
rửa. Tay muốn phạm tội mà chân không đi thì
cũng… “bó tay”. Rửa chân còn có nghĩa là yêu
thương, khiêm nhường, phục vụ và tha thứ.
RỬA CHÂN LÀ YÊU THƯƠNG
Trong Phúc âm, thánh Gioan ghi
chép lại nghi lễ rửa chân do chính Chúa
Giêsu thực hiện vào đêm cuối đời Ngài trên thế
gian. Đây là điểm khác so với các Phúc âm nhất
lãm. Rửa chân người khác là hành động yêu
thương. Nghi thức rửa chân chỉ có trong Phúc âm
của thánh Gioan – là “chàng trai trẻ” tự xưng
“người môn đệ Chúa yêu” (Ga 13:23; Ga 19:26; Ga
13:23; Ga 20:2; Ga 21:7 & 20), và vì thế mà
thánh Gioan cũng rất thích nói về tình yêu.
Người rửa chân là “người thực hành yêu thương”,
còn người được rửa chân là “người được yêu
thương” – và cũng có trách nhiệm yêu thương
người khác.
Tình yêu là bản chất của Thiên
Chúa, như thánh Gioan định nghĩa: “Thiên
Chúa là tình yêu” (1 Ga 4:8). Tình yêu ấy
là Lòng Thương Xót vô biên của Ngài, là khối
tình cuồng si không ai hiểu thấu: “Tình yêu
cốt ở điều này: không phải chúng ta đã yêu mến
Thiên Chúa, nhưng chính Ngài đã yêu thương
chúng ta, và sai Con của Ngài đến làm của lễ
đền tội cho chúng ta” (1 Ga 4:10). Tình
yêu có lý lẽ riêng của con tim mà lý trí không
thể hiểu hết, nó có những nghịch lý vừa “kỳ
diệu” vừa “dễ thương” và khả dĩ chấp nhận. Thánh
Gioan phân tích: “Nếu chúng ta yêu thương
nhau, thì Thiên Chúa ở lại trong chúng ta, và
tình yêu của Ngài nơi chúng ta mới nên
hoàn hảo” (1 Ga 4:12). Đại văn
hào Victor Hugo cũng có ý tưởng độc đáo: “Ai
khổ vì yêu, hãy yêu hơn nữa. Chết vì yêu là
sống trong tình yêu”. Chết vì yêu lại là
sống trong tình yêu. Quá ngược đời, và lạ thật!
Người đời còn nhận ra như vậy, huống chi Thiên
Chúa.
RỬA CHÂN LÀ KHIÊM
NHƯỜNG
 Người
có lòng yêu thương thì luôn sống khiêm nhường.
Mà khiêm nhường chính là nền tảng mọi nhân
đức. Rửa chân người khác là động thái
chứng tỏ sự khiêm nhường, khi chúng ta làm vậy
là chúng ta vâng lời mà thực hành mệnh lệnh Chúa
Giêsu đã truyền dạy. Chúa Giêsu quan tâm công
việc mà người ta cho là hèn hạ đó, thế nên chúng
ta cũng phải noi gương mà làm với sự vui vẻ và
lòng khiêm nhường, khi đó chúng ta sẽ cảm nghiệm
được ý nghĩa sâu xa để hiểu đúng và làm đúng. Ý
nghĩa sâu sắc này sẽ giúp chúng ta nhận ra tầm
quan trọng của gương Chúa Giêsu đối với chúng ta
ngày nay.Có vẻ lạ khi 3 tác giả phúc âm
kia (Mátthêu, Máccô và Luca) tập trung vào Bánh
và Rượu mà Chúa Giêsu biến thành Mình Máu Ngài
lúc Ngài thiết lập Bí tích Thánh Thể vào chiều
tối ngày Thứ Năm Tuần Thánh, buổi tối cuối cùng
của đời Ngài. Tông đồ Gioan lại có cái nhìn hoàn
toàn khác. Chúng ta biết rằng “người môn đệ Chúa
yêu” ghi lại đầy đủ các hành động và lời nói của
Chúa Giêsu, còn các tác giả kia không ghi lại.
Câu trả lời có thể đơn giản là Gioan cảm thấy nghi
thức rửa chân cần được thuật lại trong Tân
ước. Mặt khác, Gioan có thể nhận thấy có sự nối
kết trực tiếp giữa việc rửa chân và “việc làm
khác thường” của Đức Kitô trong cuộc đời
Ngài, trong cái chết của Ngài và sự sống đời
sau.
Chân phước Giáo hoàng Gioan
Phaolô II đã noi gương Chúa Giêsu một cách trọn
vẹn, không chỉ rửa chân cho người khác mà còn
cúi xuống hôn chân người được rửa chân. Một động
thái “kỳ lạ” gây ấn tượng rất sâu sắc và thật là
dễ thương!
RỬA CHÂN LÀ PHỤC VỤ
Người có lòng khiêm nhường thì
luôn sẵn sàng phục vụ người khác. Chúa Giêsu xác
định: “Ai muốn làm lớn giữa anh em, thì phải
làm người phục vụ anh em” (Mt 20:26). Ngài
không nói cho có lệ, không nói suông, mà chính
Ngài đã nêu gương và xác định: “Con Người
đến không phải để được người ta phục
vụ, nhưng là để phục vụ
và hiến dâng mạng sống làm
giá chuộc muôn người” (Mt 20:28).
Nghi thức rửa chân được ghi lại
trong Ga 13:1-17 cho chúng ta một cái nhìn mới
về tính cách của Đấng Cứu Độ. Khi nào chúng ta
áp dụng bài học “độc nhất vô nhị” này trong đời
sống, chúng ta sẽ có thể hiểu hơn về lý do có
người vẫn cố gắng đi tìm hạnh phúc mà chưa đạt
được trọn vẹn, còn có người lại may mắn đầy ắp
niềm vui sướng – như người Việt Nam nói: “Sướng
từ trong trứng sướng ra” hoặc “đẻ bọc điều”. Đây
cũng là một bí ẩn mầu nhiệm của cuộc đời, một
dạng “vô cực”.
Chúa Giêsu đã làm công việc mà
người ta cho là hèn hạ, đó là rửa chân, nhưng
không phải là rửa chân cho người trên mà là rửa
chân cho người dưới quyền mình. Rõ ràng là Ngài
không muốn được phục vụ mà chỉ muốn
phục vụ. Tuy nhiên, đó cũng chính là mệnh
lệnh của Ngài: “Anh em gọi Thầy là Thầy, là
Chúa, điều đó phải lắm, vì quả thật, Thầy là
Thầy, là Chúa. Vậy, nếu Thầy là Chúa, là Thầy
mà còn rửa chân cho anh em thì anh em
cũng phải rửa chân cho nhau. Thầy
đã nêu gương cho anh em, để anh em cũng làm
như Thầy đã làm cho anh em” (Ga 13:13-16).
Thánh Luca cũng nói đến việc đó
trong buổi tối lễ Vượt Qua: “Các ông còn cãi
nhau sôi nổi xem ai trong Nhóm được coi là
người lớn nhất. Đức Giêsu bảo các ông: Vua các
dân thì dùng uy mà thống trị dân, và những ai
cầm quyền thì tự xưng là ân nhân. Nhưng anh em
thì không phải như thế, trái lại, ai lớn nhất
trong anh em, thì phải nên như người nhỏ tuổi
nhất, và kẻ làm đầu thì phải nên như người
phục vụ. Bởi lẽ, giữa người ngồi ăn với kẻ
phục vụ, ai lớn hơn ai? Hẳn là người ngồi ăn
chứ? Thế mà Thầy đây, Thầy sống giữa anh em như
một người phục vụ” (Lc
22:24-27).
Qua hành động, Chúa Giêsu cho
thấy rõ rằng Ngài không đòi hỏi chúng ta làm gì
cho Ngài, dù Ngài là Thủ lĩnh và Đại huynh của
chúng ta, đáng lẽ Ngài phải được người khác phục
vụ, thế mà Ngài lại phục vụ họ – tức là chúng
ta, và Ngài không chỉ muốn mà còn bắt buộc chúng
ta phải vui vẻ phục vụ nhau. Như vậy,
chắc chắn sự phục vụ là thực chất của việc
lãnh đạo.
Chúa Giêsu thích phục vụ, cả đời
Ngài rong ruổi khắp nơi để phục vụ người khác –
đặc biệt là những người nghèo khổ. Điều này được
xác định qua mẩu đối thoại giữa Chúa Giêsu và
tông đồ Phêrô trong trình thuật Ga 13:6-10: “Chúa
Giêsu đến chỗ ông Phêrô, ông liền thưa với
Ngài: “Thưa Chúa, Thầy mà lại rửa chân cho con
sao?”. Chúa Giêsu trả lời: “Việc Thầy
làm, bây giờ anh chưa hiểu, nhưng sau này anh
sẽ hiểu”. Ông Phêrô lại thưa: “Thầy mà
rửa chân cho con, không đời nào con chịu đâu!”.
Nhưng Chúa Giêsu nói ngay: “Nếu Thầy không
rửa cho anh, anh sẽ chẳng được chung phần với
Thầy”. Vừa sợ không được chung phần vừa
khoái chí, ông Phêrô phấn khởi: “Vậy, thưa
Thầy, xin cứ rửa, không những chân mà cả tay
và đầu con nữa”. Chúa Giêsu cười rất hiền:
“Ai đã tắm rồi thì không cần phải rửa nữa,
toàn thân người ấy đã sạch”. Và Ngài
“láy” một câu quan trọng: “Về phần anh em,
anh em đã sạch, nhưng không phải tất cả đâu!”.
RỬA CHÂN LÀ THA THỨ
Người mau mắn phục vụ thì dễ
dàng tha thứ. Vì cảm nghiệm được ơn tha thứ nên
muốn tha thứ, muốn rửa mình và rửa người khác. Ở
đây, động từ “rửa” không chỉ là làm cho sạch mà
còn là tha thứ. Phàm cái gì bẩn thì phải rửa, dù
bẩn theo nghĩa đen hay nghĩa bóng. Thánh vương
Đa-vít cũng đã cầu nguyện: “Xin rửa con sạch
hết lỗi lầm; tội lỗi con, xin Ngài thanh tẩy”
(Tv 51:4).
Rửa sạch là việc cần làm ngay,
tha thứ cũng là việc cần làm càng sớm càng tốt
và càng nhiều càng tốt. Có lần ông Phêrô hỏi
Chúa Giêsu: “Thưa Thầy, nếu anh em con cứ
xúc phạm đến con, thì con phải tha đến mấy
lần? Có phải bảy lần không?” (Mt 18:21).
Đức Giêsu đáp: “Thầy không bảo là đến bảy
lần, nhưng là đến bảy mươi lần bảy” (Mt
18:22). Không chỉ vậy, chúng ta còn phải yêu
thương, tha thứ, cầu nguyện và làm ơn cho cả kẻ
thù nữa (Mt 5:44; Lc 6:27). Khó quá, nhưng không
được phép không làm!
Tha thứ mỗi ngày 1 lần cũng khó
rồi, nhất là khi “sự xung đột” trầm trọng, huống
chi mỗi ngày tha thứ 7 lần. Giáo hoàng Phêrô
nghĩ mình có thể tha thứ 7 lần là “ngon” lắm
rồi, ai dè… “bị hố”!
Chúng ta thực sự may mắn nên có
thể tạ ơn vì luôn tận hưởng hồng ân tha thứ mỗi
khi chúng ta cần đến Lòng Thương Xót của Chúa.
Nếu chúng ta không biết tha thứ thì chúng ta là
người đầy tớ không biết thương xót đồng loại (x.
Mt 18:23-35), nghĩa là chúng ta vừa ích kỷ vừa
độc ác nên không thể được Thiên Chúa tha thứ!
Lòng Chúa Thương Xót quá lớn nên
ơn tha thứ của Ngài cũng vô cùng, vẫn cầu xin
Chúa Cha thương chính những kẻ đã dã tâm giết
chết Ngài: “Lạy Cha, xin tha cho họ vì họ
không biết việc họ làm” (Lc 23:34).
TẠM KẾT
Cuối cùng, chúng ta phải ghi nhớ
lời Chúa Giêsu nói về việc rửa chân: “Anh em
đã biết những điều đó, nếu anh em thực hành,
thì thật phúc cho anh em!” (Ga 13:17).
Chúa Giêsu nhấn mạnh đến việc thực hành chứ
không bảo chúng ta nghe biết cho vui tai.
Ngài chú ý cách thực hành tích
cực, và chúng ta chắc chắn sẽ hạnh phúc nếu
chúng ta thực hành điều Ngài đã làm. Ngài biết
rằng sự đố kỵ, ghen ghét, bực tức, và thiếu lòng
tha thứ làm chúng ta bị hạn chế và ngăn cản sự
phát triển tâm linh của chúng ta. Nếu chúng ta
cho phép những điều đó xảy ra, cuối cùng chúng
sẽ hủy diệt chúng ta.
Khi tham dự phụng vụ ngày Thứ
Năm Tuần Thánh, chúng ta hãy suy niệm những bài
học Chúa Giêsu đã làm, chúng ta sẽ cố gắng khiêm
nhường và cảm nghiệm niềm hạnh phúc khi noi
gương Thầy Chí Thánh Giêsu trong việc phục vụ
nhau bằng cách tha thứ lẫn nhau.
Vậy thì chúng ta đích thực là
môn đệ của Chúa Giêsu, như Ngài đã tâm sự: “Thầy
không còn gọi anh em là tôi tớ nữa, vì tôi tớ
không biết việc chủ làm. Nhưng Thầy gọi anh em
là bạn hữu, vì tất cả những gì Thầy nghe được
nơi Cha Thầy, Thầy đã cho anh em biết” (Ga
15:15). Là thân phận tôi tớ, thậm chí chỉ đáng
làm nô lệ, thế nhưng chúng ta lại được Chúa
Giêsu gọi là bạn hữu và là môn đệ. Còn hạnh phúc
nào hơn?!
Lạy Chúa, xin rửa chúng
con được sạch. Xin giúp chúng con biết chân
thành yêu thương, luôn sống khiêm nhường, vui
vẻ phục vụ và mau mắn tha thứ. Chúng con cầu
xin nhân danh Thánh Tử Giêsu Kitô, Thiên Chúa
cứu độ của chúng con. Amen.
TRẦM THIÊN THU
Mùa Chay – 2012
|