NHỮNG TRỞ NGẠI CHO VIỆC PHÁT TRIỂN

1 – Tham lam

Đối với giáo dân cũng như dân tộc, mục đích tối hậu của phát triển không phải là thêm nhiều của; tuy nhiên chúng ta công nhận của cải vật chất cần cho con người được an ninh, tự do và hân hoan nẩy nở.

Dù thế, con người còn tham lam quá độ, lúc ấy “lòng con người trở nên chai đá và khép kín lại, con người không còn đến với nhau vì tình nghĩa nhưng chỉ vì lợi lộc, lợi lộc đã làm cho con người chống đối nhau và chia rẽ nhau” (Td. Phát Triển. 19)

Anh chị em thấy đủ mọi hình thức tham lam: tham lam của cá nhân, tham lam của đoàn thể, tham lam của giai cấp xã hội, tham lam của các quốc gia. Con người là đồng thủ phạm và là tù nhân của sự tham lam ấy.

Anh chị em thân mến trong Chúa Kitô,

Là dân Chúa, anh chị em hãy suy nghĩ, hãy tự vấn lương tâm, hãy góp phần xây dựng hòa bình an lạc cho đất nước, nhưng nếu “thượng hạ giai chinh lợi” tham nhũng, bất công bằng bất cứ hình thức nào, công khai hay âm thầm, có tổ chức khoa học hay lộ liễu, đều là những tội đối với đồng bào và kêu đến tận trời. Thánh Gioan dạy: “Kẻ có của cải trên đời, nếu thấy anh em mình túng bấn mà khóa lòng dạ lại, không thương nó, thì lòng mến Chúa ở trong kẻ ấy thế nào được?” (1Gio. 3,12).

Anh chị em hãy sống tinh thần thanh bần của Phúc âm và hãy nhớ lời khuyên bảo đơn sơ và xác thực của Đức Gioan XXIII: “Các con đừng nghĩ đến mình vì các con sẽ thấy mình thiếu nhiều, các con hãy nhìn đến kẻ nghèo khổ, rồi các con sẽ nhìn thấy mình còn nhiều của dư thừa và xa xỉ” (triều yết 11-9-1962).

2- Tinh thần duy vật

Khi mãi tìm tiện nghi và của cải, con người sẽ mù quáng và quên bỏ các giá trị thiêng liêng. Đó là duy vật thực tế, sống động mà xã hội ta đã khởi sự hô hấp, và mỗi ngày từ Âu Mỹ tràn ngập sang. Thật là điên dại đối với con người và các dân tộc trong lúc “vì ham sống vật chất mà hy sinh lý do của cuộc sống” (Td. Phát Triển, 40).

Những chiến dịch chống nạn đói, chống bệnh tật, mù chữ, rất hữu ích. Nhưng nếu nó cũng mang theo các tệ đoan duy vật thì vô tình nó đầu đôc dân chúng.

Nếu phát triển chỉ nhắm mặt kinh tế, vật chất, thì nền nhân bản ấy chỉ có thể thắng lợi ngoài bì phu.

3- Bạo động

Giữa căng thẳng của cơn khủng hoảng hầu như không lối thoát, con người dễ bị lôi cuốn phản ứng bạo động.

Hội Thánh đã tố cáo những “tình trạng bất công kêu tận trời” mà lại cấm bạo động sao?

Xin thưa, Hội Thánh khuyên tránh “những cuộc nội loạn và cách mạng làm cho thêm bất công, đem đến chênh lệch và gây thêm tàn phá” (Phát Triển, 31).

Nhưng chúng ta cũng không quên rằng Đức Thánh Cha cho là hợp lý trong “trường hợp để đánh đổ một chế độ độc tài rõ rệt và kéo dài quá lâu, làm thương tổn nặng nề đến những quyền lợi căn bản của con người, vốn nguy hại lớn cho ích chung của xứ sở”.

Hội Thánh không dạy chấp nhận cách nhẫn nhục các bất công, ngược lại, dạy cách rõ rệt: “Tình trạng hiện tại phải được đương đầu một cách can đảm, những bất công phải được dẹp tan và lướt thắng, những cải cách khẩn cấp phải được áp dụng không trì hoãn” (Td. P.T; 32).

Tiếng nói đanh thép của Đức Thánh Cha kêu gọi, tỉnh thức tinh thần trách nhiệm của anh chị em, thay vì tặng quà, giúp đỡ với tinh thần trên dưới, giàu nghèo, quan thầy với bầy tôi, anh chị em hãy hòa mình vào cuộc sống của họ, chia sẻ nỗi khổ nhục của họ, giúp họ tìm lại phẩm giá và khả năng.

Làm như thế chúng ta tự giúp mình thoát khỏi tình trạng kém mở mang thiêng liêng, xã hội và công dân.

Xin anh chị em tự hỏi mình: “Tôi đã sống xứng với tiếng gọi của Chúa chưa?”

Phát triển toàn diện phải đi liền với phát triển toàn thể nhân loại.

Một chi thể phải yếu đau thì toàn thân phải cực khổ.

Muốn đạt mục tiêu phát triển toàn diện và liên đới; Đức Thánh Cha Phaolô VI nêu lên 3 khía cạnh của bổn phận:

1- Bổn phận liên đới

Anh em của tôi là người không cơm ăn, không áo mặc, là người mù chữ, là người thất vọng.

“Chống bần cùng, tuy cấp bách và cần thiết nhưng không đủ. Vấn đề chính là thiết lập một xã hội, trong đó mỗi người, không phân biệt nòi giống, tôn giáo, quốc tịch, có thể sống một đời sống đầy đủ là con người” (Phát Triển, 47).

Liên đới không phải chỉ là bổn phận giữa cá nhân với cá nhân, mà còn là bổn phận giữa dân tộc với dân tộc.

Trí khôn nhân loại đã đẩy lui các biên giới của vũ trụ: không gian và đại dương đã mở các bí mật cho con người; bệnh tật đã đầu hàng trước khám phá và tiến bộ lạ lùng của khoa học, kỹ thuật. Nhưng còn nạn đói là thảm kịch xưa nhất, mà cũng là thảm kịch của thời đại. Tương lai của văn minh và hòa bình thế giới bị đe dọa nặng nề, vì như nhà bác học dinh dưỡng trứ danh Josué de Castro nói: “ Người ta làm ra nạn đói”. Xâm lăng, trở ngại của thiên nhiên, ngu dốt không sử dụng kỹ thuật tối tân, mê tín theo một số tục lệ tôn giáo, độc quyền của một số quốc gia trên các nguyên liệu, tạo ra đói khổ: trong 3 người trên thế giới có hai người đói. Hằng năm có 20 triệu người chết đói, và trên thế giới có 500 triệu người không bao giờ no. Đức Thánh Cha nói: “Đây là vấn đề sống còn của các dân tộc nghèo, của sự hòa hợp dân tộc trong các nước kém mở mang và của hòa bình thế giới” (Phát Triển, 55).

2- Bổn phận công bình xã hội

Để thực hiện bổn phận liên đới, Đức Thánh Cha Phaolô VI đã hô hào, giúp đỡ nhiều chính trị gia, nhiều nhà kinh tế học trên con đường chống nạn đói, dành phần dư thừa của nước giàu đem giúp các nước nghèo. Tại Bombay, Ngài đã kêu gọi thiết lập một ngân quỹ quốc tế, đóng góp bởi một phần kinh phí, để đem giúp các nước đói kém nhất. Trên thực tế đã có nhiều tiến bộ, các nước dần dần ý thức tham gia. Nếu không có các biện pháp ấy thì tuyên ngôn nhân quyền, kêu gọi hòa bình, chỉ là ảo tưởng và giả hình.

Nhưng tất cả các biện pháp ấy phải đặt trên công bình xã hội, nếu không, “các nước nghèo sẽ hết tín nhiệm ở nước giàu khi họ có cảm tưởng là tay này cho, tay kia lấy lại” (Phát Triển, 56).

Sự cạnh tranh thương mãi vô lương tâm, kẻ yếu bị bóc lột và chấp nhận điều kiện của kẻ mạnh, là “chế độ của con cáo tự do trong chuồng gà tự do”.

Nếu chủ nghĩa tự do cạnh tranh thương mãi vi phạm công bình xã hội, thì chúng ta cũng không quên chủ nghĩa quốc gia quá khích và chủ nghĩa chủng tộc quá khích. Nó tạo nên tủi nhục, hận thù, chia rẽ, tranh chấp ngay giữa lòng các dân tộc; công lý, cuộc sống an bình và sinh mạng bị đe dọa, nhất là khi có tranh chấp vụ lợi bên ngoài nhúng tay vào. Nigeria Biafra là nạn nhân điển hình: trên 2 triệu người chết đói trong hai năm nay vì tranh chấp bộ lạc, vì giành giựt dầu hỏa.

Công lý là tôn trọng lẫn nhau. Muốn có công lý ta hãy tự đặt mình vào địa vị của người kia. Công lý chỉ được hoàn hảo khi đi đến chỗ thiện cảm với nhau, thân thiết với nhau.

3 – Bổn phận bác ái huynh đệ

Đức Thánh Cha Phaolô VI nhận định: “Xã hội loài người đau đớn trầm trọng. Nguyên nhân của bệnh tình này không phải là tài nguyên của thiên nhiên kiệt quệ hay lòng tham của một số người vơ vét, mà chính là thiếu tình huynh đệ giữa người với người, cũng như giữa dân tộc với dân tộc” (Phát Triển, 66).

Chỉ có tình bác ái huynh đệ mới tiêu hủy được những nguyên nhân của bất công, của tội ác, của khốn cùng.

Chỉ có tình bác ái huynh đệ mới ngăn cản được “sự tiến bộ của những người này khỏi thành trở ngại cho sự phát triển của những người khác”. Vì đó là dấu hiệu của sự bất công tận gốc rễ.

Tính bác ái huynh đệ ấy phải được thực hiện đối với lớp người trẻ cần được tiếp đón, đối với những người di dân cần được nâng đỡ. Tình bác ái huynh đệ ấy phãi được thực hiện bởi các nhà kinh doanh, những chuyên viên đi giúp phát triển ở nước ngoài.

Tình bác ái huynh đệ ấy phải được thực hiện qua các hiệp ước quan trọng giữa các quốc gia.

Tình bác ái huynh đệ ấy chỉ được thành hình và tồn tại khi công nhận một uy quyền quốc tế hữu hiệu, một cơ cấu pháp lý để chuẩn bị, phối hiệp và điều hành.

Không có bác ái huynh đệ thì không thể nào xây dựng hòa bình chân chính và vĩnh cửu được. Các dân tộc ngày càng khó chịu các nỗi bất công, và sự giận dữ của họ đã rung động thế kỷ 20 này! Các dân tộc giàu đã xung đột nhau trong thế kỷ 20 này cũng vì mâu thuẫn trong việc phát triển, vì họ nhằm phát triển thế lực thay vì phát triển nhân đạo. Ông René Maheu, Giám đốc cơ quan văn hóa quốc tế Unesco đã nói: “Phát triển là một trạng thái tinh thần, nhất là, phát triển là một việc của lương tâm” (Tuyên ngôn 19-4-1967).

Đức Thánh Cha đã trưng lời văn hào Nicolas Bardiaeff, rất đáng cho ta suy nghĩ: “Bánh tôi ăn là vấn đề vật chất, bánh tôi cho anh em là vấn đề thiêng liêng” (Huấn từ 20-4-1967).

Nhân loại không mua hòa bình bằng bác ái huynh đệ thì phải trả giá hòa bình rất cao bằng sự khủng khiếp. Ngay từ 1963, nghĩa là 7 năm trước đây, người ta tính rằng khối bom nguyên tử của thế giới lên tới 320,000 megatôn (mỗi megatôn là một triệu tấn). Nếu đem chia ra cho nhân loại trên thế giới thì mối người được 10 tấn. Đang lúc 2 phần 3 nhân loại đói thì mỗi giờ chiến tranh tiêu thụ hết 14 tỉ Mỹ kim. Với giá một chiếc oanh tạc cơ thôi, người ta có thể xây 75 bệnh viện, mỗi cái có 100 giường, tặng 50,000 chiếc máy cày cho các nước kém mở mang, săn sóc tất cả các người phong cùi trên thế giới và trả lương cho 250,000 giáo viên trong một năm.

Anh chị em thân mến trong Chúa Kitô,

Tôi chắc anh chị em hiểu vì sao mà Đức Thánh Cha kêu gọi hòa bình, vì sao người sáng lập Công Lý và Hòa Bình, và tinh thần của Công Lý và Hòa Bình là gì?

Xin anh chị em hãy nghe lời Đức Thánh Cha tha thiết mời gọi:

“Giờ hành động đã điểm … Hết thảy mọi người và hết thảy mọi dân tộc đều phải lãnh lấy trách nhiệm… Người Công giáo phải sẵn sàng đứng đầu hàng ngũ những kẻ không từ chối một cố gắng nào để xây dựng, trong thực tế, một nền luân lý quốc tế hợp đạo công bình” (Phát Triển, 81).

Đức Thánh Cha đã kêu gọi các Hội Đồng Giám Mục, các Chủng viện, các Đại học, các Hội Đồng, các nhóm nghiên cứu, mọi đoàn thể giáo dân, đặc biệt giới trẻ, trong chương trình học vấn, trong các cuộc tĩnh tâm, giảng thuyết, dạy giáo lý, phải “học hỏi để hành động” (étude pour l’action).

Đức Thánh Cha dạy cũng phải hợp tác chặt chẽ với các tôn giáo bạn, với các tổ chức quốc gia và quốc tế để học hỏi và hành động cho công lý và hòa bình.

Anh Chị em thân mến trong Chúa Kitô,

Tôi chân thành cám ơn các anh em trong chức Linh Mục, các tu sĩ, các chiến sĩ đã hy sinh nhiều cho Công Lý và Hòa Bình trong năm qua. Tôi xin dùng tiếng của Đức Thánh Cha Phaolô VI: “Có thể nói anh em là tông đồ của công cuộc phát triển và hữu ích” (Td. Phát Triển, 86).

Trong niềm tin tưởng vô biên của ơn Chúa và lòng từ ái của Đức Mẹ Maria, chúng ta hãy hy sinh cầu nguyện và dấn thân phục vụ trong năm mới 1970.

Xin Thiên Chúa Ba Ngôi ban phúc lành cho anh chị em và xin cầu nguyện cho tôi.