1. Có
lẽ trong ngôn ngữ của nhân loại, chưa có danh từ nào bị lạm dụng
cho bằng hai chữ tình yêu. Từ những rung động đầu đời của tuổi dậy
thì cho đến những cuộc phiêu lưu tình cảm không lối thoát, tất cả
đều được gọi là những mối tình, là tình yêu. Động từ yêu cũng được
con người sử dụng hầu như trong mọi hoàn cảnh; người ta yêu hoa,
yêu nhạc, yêu thú vật, yêu người…
Tình cảm rung động, nhưng cường độ
và đối tượng rung động lại khác nhau; tất cả được gói trọn trong
chữ yêu. Một mối tình cao đẹp nhất cũng gọi là tình yêu mà một
cuộc phản bội xấu xa nhất cũng gọi là tình yêu. Có sự lạm dụng đối
với tình yêu, phải chăng vì người ta chưa hiểu được thế nào là
tình yêu chân thực.
Bàn đến con đường nên thánh dành
riêng cho các đôi vợ chồng nghĩa là bàn đến phương thức sống đức
ái của Kitô giáo trong bậc hôn nhân, thiết tưởng chúng ta không
thể không nói đến nền tảng của con đường này là tình yêu. Thế nào
là tình yêu theo quan niệm Kitô giáo? Sau đây chúng tôi xin ôn lại
một vài yếu tố của tình yêu đích thực theo quan niệm của đạo chúng
ta.
2. Về
tình yêu, có thể rút ra từ mặc khải trong Kinh Thánh bốn điểm cơ
bản sau đây :
·
Chỉ có một Thiên Chúa độc
nhất.
·
Thiên Chúa là tình yêu.
·
Con người được tạo dựng giống
hình ảnh của Thiên Chúa tình yêu.
·
Người nam và người nữ được
kêu gọi để yêu nhau.
Trước hết, Thiên Chúa là Đấng độc
nhất, nghĩa là duy chỉ có một mình Ngài mới là chủ tể của mọi loài.
Vì Ngài là Thiên Chúa độc nhất và là thần linh, nên nơi Ngài không
có phái tính. Ngài không phải là một nam thần hay một nữ thần như
người ta thấy trong các thần thoại Hy Lạp hay các tôn giáo khác.
Ngài không thể đóng vai một người chồng hay một người vợ, tất cả
mọi loài hiện hữu đều bởi lời Ngài. Kinh Thánh nói, Ngài phán một
lời liền có trời đất muôn vật.
3.
Thiên Chúa là Đấng độc nhất nhưng Ngài không phải đơn thuần là một
ngôi vị. Ở tuyệt đỉnh của mặc khải trong Kinh Thánh chúng ta đọc
thấy rằng: “Thiên Chúa là tình yêu”. Đó là chân lý nền tảng tóm
lược mặc khải trong Kinh Thánh. Thiên Chúa là tình yêu. Ngài làm
tất cả vì yêu thương. Ngài là định nghĩa của tình yêu.
“Thiên Chúa là tình yêu”, điều đó có
nghĩa Ngài không đơn thuần là một ngôi vị. Mầu nhiệm cơ bản được
bày tỏ cho con người chính là mầu nhiệm Ba Ngôi. Thiên Chúa có một
người Con. Cha và Con yêu thương nhau, tình yêu giữa hai ngôi vị
ấy được gọi là Thánh Thần. Tự bản chất Thiên Chúa không có phái
tính, nhưng chỉ có hai thực tại thuộc đặc tính của gia đình là yêu
và sinh sản.
Từ mặc khải nền tảng vô cùng bí
nhiệm này, chúng ta có thể rút ra những kết luận sau:
Phái tính và tình yêu là hai thực
tại khác nhau, Thiên Chúa là tình yêu nhưng không có phái tính.
Như thế, tình yêu là một thực tại thần linh trong khi phái tính là
một thực tại hoàn toàn có tính nhân loại.
Kết luận thứ hai mà chúng ta có thể
rút ra từ chân lý được mặc khải trên đây là tình yêu mang tính
thần linh. Đó là lý do tại sao tình yêu là yếu tố quan trọng nhất
trong quan hệ giữa người nam và người nữ. Phái tính thuộc về thể
xác cho nên cũng sẽ qua đi với thể xác. Nhưng tình yêu thì bất
diệt.
4. Khi
Thiên Chúa tự mặc khải cho con người, Ngài cũng một trật bày tỏ
cho con người chân lý của chính nó. Mầu nhiệm của Thiên Chúa gắn
liền với chân lý về con người. Đó là lý do tại sao Kinh Thánh nói
với chúng ta rằng, con người là hình ảnh của Thiên Chúa.
Đây là mặc khải nền tảng về con
người và đời sống xã hội. Được tạo dựng theo hình ảnh của Thiên
Chúa, con người phải giống Thiên Chúa trong hành vi và phẩm hạnh
của mình. Chính vì là hình ảnh của Thiên Chúa, nên con người luôn
có khuynh hướng sống cuộc sống xã hội, họ không thể sống đơn độc,
bởi vì Thiên Chúa không sống đơn độc. Bản tính giống Thiên Chúa
luôn thúc đẩy con người sống thành gia đình, thành đoàn thể, thành
xã hội, thành quốc gia v.v..
Sự khác biệt về phái tính giữa người
nam và người nữ là một điều tốt, bởi đó là ý muốn của Thiên Chúa.
Chính nhờ phái tính mà con người mới có thể diễn tả sự phong phú
của Thiên Chúa. Khi Ađam và Eva trở thành lứa đôi trong vai trò vợ
chồng thì họ nên giống Thiên Chúa. Là một người đàn ông, dĩ nhiên
Ađam cũng là hình ảnh của Thiên Chúa, nhưng không là một hình ảnh
trọn vẹn; Eva cũng là hình ảnh của Thiên Chúa, nhưng chưa là một
hình ảnh trọn vẹn. Với tình yêu, hai người được liên kết với nhau
để tạo nên một đôi lứa yêu thương nhau và như vậy họ mới trở thành
hình ảnh trọn vẹn của Thiên Chúa.
5. Từ
những suy nghĩ trên, chúng ta có thể đi đến những nhận định sau
đây:
Trước hết, cho dẫu là hai thực thể
khác nhau, tình yêu và phái tính không bao giờ tách biệt nhau.
Người đàn ông và người đàn bà không thể có hành động phái tính
nghĩa là giao hợp với nhau mà không có tình yêu. Tình yêu và tình
dục phải luôn đi đôi với nhau; điều này có nghĩa, phái tính là
phương tiện, là ngôn ngữ để diễn đạt tình yêu. Thú vật giao hợp
nhưng không có tình yêu. Chỉ có tình yêu mới xứng đáng với con
người. Giao hợp mà không có tình yêu tức là hạ mình xuống hàng thú
vật.
Đây là ngộ nhận của rất nhiều người:
Họ lẫn lộn tình yêu với tình dục. Tình dục luôn mang tính mù quáng.
Nó là một thúc đẩy tự nhiên, mà nếu không có sự tự chế, con người
dễ dàng buông theo. Tình yêu đích thực như tình yêu của Thiên Chúa
vốn đã mặc khải qua cuộc sống và cái chết của Đức Giêsu Kitô chính
là tự hiến và trao ban.
Kinh Thánh nói với chúng ta rằng,
Thiên Chúa đã yêu thương thế gian đến nỗi đã ban Người Con Một của
Ngài cho thế gian. Đó là định nghĩa của tình yêu. Yêu là dâng hiến,
là trao ban, là hy sinh, là quên mình. Như vậy một hành động tính
dục không mang ý nghĩa của trao ban, của dâng hiến, của hy sinh,
của quên mình thì không thể là ngôn ngữ của tình yêu mà chỉ là thể
hiện của lòng ích kỷ và sự chết.
6. Con
người là hình ảnh của Thiên Chúa tình yêu, nên ơn gọi của con
người chính là sống yêu thương. Ơn gọi này được thể hiện một cách
đặc biệt trong hôn ước. Sự kết hợp giữa vợ chồng bao gồm mọi khía
cạnh trong đời sống vợ chồng chứ không chỉ trong phương diện thể
xác mà thôi. Vợ chồng yêu thương nhau có nghĩa là họ liên kết đời
sống họ lại với nhau trong tư tưởng, ý chí, hành động, tâm hồn
v.v..
Nói cách khác, họ phải liên kết tất
cả khả năng, nghị lực của họ với nhau và sống vì nhau. Sự kết hợp
thể xác chỉ là một khía cạnh của sự kết hợp toàn thể cuộc sống và
con người của họ. Sự kết hợp thể xác chỉ có ý nghĩa nếu nó diễn
đạt sự kết hợp toàn diện ấy. Đây là lý do tại sao hôn nhân chỉ có
giữa một người đàn ông và một người đàn bà mà thôi. Nếu người vợ
và người chồng tham dự hoàn toàn vào cuộc sống của nhau thì dĩ
nhiên không thể có một người thứ ba. Đó là đòi hỏi để tình yêu
đích thực và trọn vẹn có thể có giữa hai vợ chồng.