Hỏi: xin cha giải thích rõ những thắc mắc sau đây:

1-    Có  các Thiên Thần không?

2-    Thiên thần, các Thánh và loài người khác và giống nhau thế nào?

Trả lời:

I -  Có Thiên Thần ( Angels) hay không?

Giáo lý của Giáo Hội Công Giáo trả lời câu hỏi trên  rõ ràng như sau: “Sự hiện hữu của các hữu thể  thiêng liêng,  không có thân xác mà Thánh Kinh thường gọi là các Thiên Thần, là một chân lý của đức tin. Chứng từ của Thánh Kinh cũng  rõ ràng như toàn thể Thánh Truyền.” (x. SGLGHCG, số 328)

Là chân lý của đức tin có nghĩa đây là điều phài tin trong toàn bộ niềm tin của Đạo Thánh do Chúa Kitô mang từ trời xuống giảng dạy và được  lưu truyền lại từ các Thánh Tông Đồ cho các thế hệ sau trong Giáo Hội tuân giữ để được cứu rỗi.

Trước hết, Chúa Giêsu đã nói đến các Thiên Thần như sau:

“Anh  em hãy coi chừng, chớ khinh một ai trong những kẻ bé mọn này; quả thật, Thầy nói cho anh  em biết: các thiên thần của họ ở trên trời không ngừng chiêm ngưỡng nhan Cha Thầy, Đấng ngự trên trời.” (Mt 18:10)

Dịp khác, khi nói về sự sống của những ai được sống lại sau khi phải chết trong thân xác, Chúa cũng nói rõ: “Quả thật, họ không thể chết nữa vì được ngang hàng với các thiên thần. Họ là con cái Thiên Chúa, vì là con cái sự sống lại.” (Lc 20: 36)

Lần nữa, Chúa lại nói đến công việc  của các thiên thần trong ngày Chúa đến để xét xử thế gian như sau:

“Khi Con Người đến trong vinh quang của Người, có tất cả các thiên thần theo hầu, bấy giờ Người sẽ ngự trên ngai vinh hiển của Người.” (Mt 25:31)

Các Thiên Thần cũng được gọi là các Thiên Sứ như  ta đọc thấy trong Thánh Vịnh sau đây:

       “Chúc tụng Chúa đi, hởi muôn vì thiên sứ

        Bậc anh hùng dũng mãnh thực hiện lời Người

        Luôn sãn sàng  phụng lệnh.” (Tv 103: 20)

Như thế, rõ ràng cho thấy là  có các Thiên Thần hay Thiên Sứ ở trên trời, căn cứ vào lời Chúa Giêsu trong Kinh Thánh trên đây  và giáo lý của Giáo Hội. Các Thiên Thần  là những  thực  thể thiêng liêng,  không có thân xác (spiritual non-corporeal beings) như loài người chúng ta. Các Thiên sứ này  đựơc tạo dựng cách hoàn hảo ngay từ đầu để thờ lậy, chúc tụng, ngợi khen Chúa trên Thiên Đàng. Mặt khác, vì không phải là loài người với bản tính yếu đuối, nên các Thiên Thần cũng  không vướng mắc tội nguyên tổ và mọi tội cá nhân như con người.

Nhưng một số  các thiên thần– mà kẻ cầm đầu là Satan – đã dùng tự do để  nổi lên chống lại Thiên Chúa và “Thiên Chúa sẽ không dung thứ cho các thiên thần có tội, nhưng đã đẩy họ vào hố địa ngục tối tăm giữ họ để chờ cuộc phán xét.” (2 Pr 2, 4).

Kinh Thánh còn cho ta biết về nhiệm vụ của các Thiên Thần như sau :

1-    Các Thiên thần Xêraphim tức các Thần Sốt Mến luôn luôn chúc tụng Chúa trên Thiên Đàng :

“ Phía bên trên Người ( Chúa) có các  Thần Xêraphim đứng chầu.Mỗi vị có sáu cánh: hai cánh để che mặt, hai cánh che chân và hai  cánh để bay.” ( Isaiah 6: 2)

Một  trong các Thần đó đã thanh tẩy môi miệng ngôn sứ Isaiah trong thị kiến đầu tiên của ngôn sứ :

   “ Một trong các Thần Xê-ra-phim bay về phía tôi tay cầm một hòn than hồng

   Người dùng cặp mà gắp từ trên bàn thờ. Người đưa hòn than ấy chạm vào miệng tôi và nói :

                              Đây , cái này đã chạm đến môi ngươi,

                                Người đã được tha lỗi và xá tội.” ( Is. 6: 6-7)  

2-    Các Thần Kêrubim  tức các Thần Hộ Giá, với nhiêm vụ nâng đỡ Ngai Tòa Chúa

“ Chúa là Vua hiển trị : chư dân phải rụng rời

    Người ngự trên các thần hộ giá; địa cầu phải chuyển rung.” ( Tv 99 :1)

Tất cả các Thiên Thần đã họp lại thành Đạo binh Thiên Quốc dưới sự chỉ huy của  Tổng Lãnh Thiên Thần Mi-ca-e ( Michael) với sứ mệnh chúc tụng, ngượi khen Thiên Chúa và thi hành những mệnh lệnh của Người trong việc cai quản và điều hành vũ trụ.

Dù không có thân xác  như con người, nhưng khi phải thi hành mệnh lệnh hay sứ mạng nào của Thiên Chúa cho loài người,  thì các Thiên Thần cũng phải dùng những phương tiện “con người” để giúp  người ta  hiểu sứ vụ của họ. Thí dụ, Sứ Thần Gabriel đã xuất hiện có thân xác và dùng ngôn ngữ loài người để truyền tin cho Đức Trinh Nữ Maria. (x Lc 1 :26-38). Sau khi Chúa Giê su giáng sinh trong Hang bò lừa, các Thiên Thần cũng xuất hiện để báo tin cho các mục đồng biết và chỉ chỗ cho họ đến thờ  lậy Chúa Hài Đồng. Khi các Tông Đồ của Chúa bị các thuợng tế Do Thái tống giam vào ngục thất vì đã rao giảng tên Giêsu cho dân chúng, “nhưng ban đêm các thiên sứ  của Đức Chúa mở cửa ngục, đưa các ông ra mà nói: các ông hãy đi, vào đứng trong Đền Thờ mà nói cho dân chúng những lời ban sự sống.” (x. Cv 5:19-20)

Trong Giáo Hội, người ta thường minh hoạ các thiên thần với đôi cánh trên vai để “bay từ trời xuống” (theo trí tưởng tượng của con người).

II- Sự khác biệt giữa Thiên Thần, Các Thánh và con người:

a-    Các Thánh nam nữ là ai?

Các thánh (Saints) trước hết là những con người có hồn có xác, được sinh ra và sống trên trần thế này một thời gian dài ngắn tùy số phận mỗi người. Tất cả  đều vướng mắc tội nguyên tổ (original sin) cũng như các tội cá nhân khác, trừ một mình Đức Trinh Nữ Maria, người duy nhất được diễm phúc giữ gìn khỏi mọi tội lỗi từ phút đầu được thụ thai cho đến ngày về trời cả hồn xác.

Thánh Gioan Tẩy Giả được tin là chỉ mắc tội tổ tông trong 6 tháng  và được khỏi tội này khi Đức  Mẹ đến thăm viếng Bà Ê-li-sa-bét, đang mang thai Thánh nhân  đến tháng thứ  6 .  “Bà Ê-li sa bét vừa nghe tiếng bà Maria chào thì đứa con trong bụng nhảy lên, và bà được tràn đầy Thánh Thần” (Lc 1:41). Từ sự kiện này, Giáo Hội tin Thánh Gioan Tẩy Giả chỉ mắc tội tổ tông có 6 tháng thôi.

Những người phàm được nên thánh vì đã sống thánh thiện, đã thực tâm yêu mến Chúa và đã “thi hành ý muốn của Cha Thầy, Đấng ngự trên trời” (Mt. 7: 21) trong suốt cuộc đời của họ trên trần thế này. Họ là những anh hùng  tử đạo, tức những người dám đổ  máu  ra để minh chứng lòng  yêu mến Chúa và trung thành với đức tin Công Giáo. Họ là những nhà truyền giáo (missionaries) đã hy sinh đời mình cho sứ mạng  phúc  âm  hoá thế giới khi  lặn lội đi đến những nơi xa xôi bên Á Châu và Phi Châu để mang Tin Mừng Cứu Độ của Chúa Kitô đến cho những dân tộc chưa được  biết Chúa và Phúc Âm của Người. Nhiều nhà truyền giáo đã bị bách hại như các vị tử Đạo ở Viêt Nam trong thời các Vua Nhà Nguyễn và nhóm Văn Thân bách sát hại các tín  hữu Công Giáo. Họ cũng là các Tông Đồ lớn nhỏ của Chúa Kitô, hoặc  là các Tổ phụ  dân Do Thái, hay  các Ngôn sứ (prophets), các Giáo Phụ (Church  Fathers).

Sau hết, họ cũng là những tín hữu không  tên tuổi, nhưng đã âm thầm sống đức tin, đức cậy và đức mến cách nồng nàn  trong suốt cuộc đời tại thế. với  tinh thần mà Thánh Phaolô đã nói: “ Tôi sống nhưng không còn  phải là tôi mà là Đức  Kitô sống trong tôi.”( Gal 2 :20)

Đức Mẹ và các thánh nam nữ đang hưởng Thánh nhan Chúa trên Thiên Đàng và cũng đang hiệp thông với các tín hữu trên trần thế và các linh hồn thánh trong nơi luyện tội (Purgatory) qua lời cầu bầu (intercessions) của họ  trước Toà Chúa cho chúng ta và cho các linh hồn nơi luyện tội  (Tín điều các Thánh thông công).

b-   Con người:

Là những tạo vật có hồn có xác, được dựng nên “theo hình ảnh của Chúa” (St 1:26). Con người được ban cho có lý trí và ý chí tự do (freewill) để hiểu biết và tự do chọn lựa, nên phải chịu trách nhiệm  hoàn toàn về những chọn lựa của mình. Chính vì yếu tố tự do này,  mà vấn đề thưởng phạt được đặt ra cho con người  mà thôi.

Nói khác đi, “chỉ mình con người được  gọi chia sẻ sự sống của Thiên Chúa nhờ sự hiểu biết là lòng mến yêu. Con người  đã được tạo thành vì mục đích này và đó là lý do của phẩm giá con người” (SGLGHCG, số 356).

Và để sống xứng đáng với phẩm giá đó, con người được mời gọi  tin và yêu mến Thiên Chúa để được  sống hạnh phúc vĩnh cửu với Ngài mai sau trên Nước Trời, sau khi phải trả qua cuộc  sống tạm trên trần thế này để cho đức tin và lòng mến đó được tôi luyện, được thử thách để minh chứng giá trị. Trong tiến trình này con người được mong đợi trở nên thánh, nên hoàn hảo   “như Cha anh  em trên trời là Đấng thánh (hoàn thiện)” ( Mt 5: 48) theo lời Chúa Giêsu đã  kêu gọi.

Thánh Công Đồng Vaticanô II , trong Hiến Chế Lumen Gentium, đã nói như sau về ơn gọi nên thánh của mỗi người chúng ta :

“ Những người được Thánh Thần Thiên Chúa hướng dẫn, nghe theo tiếng gọi của Chúa Cha, thờ phuộng Ngài trong tinh thần và chân lý, noi gương Chúa Giêsu nghèo khó, khiêm nhường và vác thập giá để xứng đáng dự phần vào vinh quang của Người, tất cả những người ấy đều theo đuổi cùng một sự thánh thiện, tuy lối sống và nhiệm vụ của họ có khác nhau” ( LG,số 41)

Tuy nhiên, Thiên Chúa luôn tôn trọng tự do của con người. nghĩa là Ngài không ép buộc ai phải yêu mến Ngài và vào dự “Tiệc cưới, cỗ bàn đã dọn sẵn” (x. Mt 22:4). Nếu ai từ khước  vào dự  Bàn Tiệc Nước Trời, tức là hưởng phúc Thiên Đàng với Chúa là Cha cực tốt cực lành, thì họ đã tự chọn cho mình món ăn và  nơi cư ngụ khác sau khi chấm dứt cuộc sống trên trần thế này.

Tóm lại, các Thiên Thần khác với loài người ở điểm căn bản này: Thiên thần là tạo vật hoàn toàn thiêng liêng (spiritual) trọn hảo và bất tử. Chức năng của các ngài là các Thiên sứ (Heavenly Messengers) tức các Sứ giả thi hành mệnh lệnh của Thiên Chúa và phụng thờ Người trên Thiên Đàng. Các Thiên Thần cũng che chở, phù giúp  mỗi  người chúng ta cách đặc biệt trong cuộc sống trên trần gian này. Đó là các Thiên Thần bản mệnh (Guardian Angels), có lễ kính ngày 2 tháng 10 hàng năm.

Các Thánh, như đã nói ở trên,  là những con người từng có hồn xác, với tất cả những yếu đuối trong bản tính và đã trải qua cuộc sống con người trên trần thế này.Chỉ có một điều khác biệt là khi còn sống trên đời này, những người mà nay là các Thánh nam nữ- đã quyết tâm sống theo Chúa Kitô là,”đường, là sự thật và là sự sống”.Nghĩa là các ngài đã  biết dùng tự do để chọn sống theo đường lối của Chúa, xa tránh tội lỗi và sống đức ái nồng nàn trong suốt cuộc đời tại thế. Thiên Chúa là tình yêu, là sự thiện hảo tuyệt đối. Nên ai sống trong tình yêu thì sống trong Thiên Chúa và được chia sẻ sự thánh thiện, hạnh phúc và  tốt lành của Người.  

Như thế, mọi người chúng ta đều có hy vọng được cứu rỗi, trở nên  thánh và nên giống các Thiên Thần nếu chúng ta cùng quyết tâm noi gương các thánh nhất  là gương mẫu đức tin, đức mến của  Mẹ Maria, Thánh Cả Giuse và các anh hùng tử đạo. Chúng   ta cũng có thể nên thánh bằng những việc đơn sơ, nhỏ bé  nhưng  làm vì  lòng mến Chúa như Thánh nữ Tê-rê-xa Giêsu Hài Đồng, hoặc yêu thương săn sóc những người nghèo khó, bệnh tật, bị bỏ rơi ngoài đường phố như Mẹ Tê-rê-xa Calcutta, (đã được tôn phong chân phước =blessed).

Tóm lại, muốn được cứu rỗi và nên thánh hay không là tuỳ  thuộc tự do chọn lựa của mỗi cá nhân cộng tác với ơn thánh của Chúa trong cuộc sống trên trần thế này. Nếu ta quyết tâm thì Chúa sẽ giúp sức nâng đỡ để đạt mục đích. Ngược lai, nếu ai cương quyết từ khước Thiên Chúa, thì Ngài sẽ tôn trọng ý muốn này  và dĩ nhiên người ấy  sẽ phài  chịu mọi hậu quả  của lối sống  mà  mình đã tự do chọn lựa..

Lm. Phanxicô Xaviê  Ngô Tôn Huấn