Chúng ta thường nghe những câu phê bình châm biếm: “Anh chàng nầy giống đàn bà. Cô kia y như đàn ông.” Những câu nói đó phản ảnh cho thấy quan niệm của chúng ta về phái tính rất là rõ ràng. Hầu hết mọi người đều cho rằng người đàn ông bao giờ cũng phải hùng mạnh, tự tin, can đảm trong khi người đàn bà tiêu biểu sự yếu ớt, sợ sệt, nhút nhát. Những quan niệm nầy chúng ta có được, đến từ chính nền văn minh xã hội chúng ta đang sống.  

NỀN TẢNG XÃ HỘI 

Vai trò mà mỗi phái phải đóng, như chúng ta đã thấy, được xác định bỡi cấu trúc xã hội của cộng đồng chung quanh. Tuy nhiên, những qui ước xã hội ngày nay không xác định một mẫu tư cách nào cho mỗi giới. Mỗi cá nhân phải xác định tư cách riêng cho mình như là nam hoặc nữ. Có nhiều cách để diễn tả nam tính hoặc nữ tính. Điều nầy dành cho mỗi cá nhân để xác định loại đàn ông hoặc đàn bà nào mình muốn trở thành. 

Bao lâu chúng ta coi nam giới là có quyền và cũng cho rằng hầu hết mọi người đều nghĩ như vậy thì quan niệm mà chúng ta có về vai trò phái tính phù hợp với niềm tin và lối sống chúng ta. Ngay cả những đương kim vô địch vận động hăng say nhất cho quyền bình đẳng của phụ nữ cũng phải tuyên bố rằng đàn ông thật thì phải hùng mạnh, tự tin, can đảm, trách nhiệm, và đáng tin tưởng, và rằng tất cả những đàn ông không đáp ứng những đòi hỏi nầy cho thấy nét phụ nữ trong con người họ. Từ ngữ đàn bà chỉ nét yếu ớt, sợ sệt như một phẩm cách chung chung của người phu nữ. Thật ra, trách nhiệm, ước muốn làm việc, muốn đóng góp, và ngay cả muốn nâng đỡ được nhận biết như là những bổn phận của con người không kể phái tính. Quan niệm về đàn ông là phái mạnh khiến những quan niệm về vai trò phái tính, về bổn phận, và về giới hạn của họ sinh ra lẫn lộn. 

Con trẻ ở giai đoạn đầu phát triển rõ rệt nhưng không hẳn luôn chính xác những quan niệm về vai trò xã hội được gắn liền với phái tính riêng của chúng. Chúng bị gây ấn tượng và bị kích thích bỡi những ý tưởng xã hội về phái tính trước khi chúng nhận thức được ý nghĩa về xúc cảm và về thể lý của chúng. Như một qui luật, con trai có tự do hơn trong mọi sinh hoạt. Con gái hành động như con trai thì được gọi là “con đực rựa”một danh từ ám chỉ có nhiều nét nam tính, trái ngược với các cậu trai có hành vi điệu bộ giống như con gái thì gọi là “thằng lại cái”. Giúp việc nhà, nấu ăn, lau nhà, khâu vá vẫn được xem là công việc của con gái. Ngày nay, đàn ông cũng rửa chén bát. Tuy nhiên, việc thực hiện chỉ chiều hướng chung cho việc cộng tác, khó cho các ông Âu châu và nhất là Á châu chịu làm. 

Nhiều cô gái tin rằng vai trò nữ giới trong xã hội vẫn còn lệ thuộc. Họ hoặc phục tùng số phận, tìm sự đền bù trong cách thế các bà, hoặc tìm cách phản loạn, không chấp nhận bất cứ cái gì thuộc về nữ giới. Cố gắng đầu, phục tùng số phận để chiếm một chỗ đáng kính trong thế giới đàn ông bằng cách trau chuốt sự quyến rũ, tỏ ra mình vô dụng, và tránh trách nhiệm, nói tắt, bằng cách phấn đấu để loại bỏ cung cách tiêu biểu của một người phụ nữ. Cung cách thứ hai, phản loạn, dành cho những cô gái có những đặc tính kháng cự mãnh liệt, từ chối hoàn thành sự phát triển hoàn toàn của nữ giới. Những người nầy ghét nhìn giống như đàn bà, ghét chức năng của đàn bà như có kinh nguyệt. Nhiều cô gái không đi đến thái cực nầy nhưng đau khổ với diện mạo của họ. Không kể họ có nét giống đàn bà thế nào, sự phản dối của họ thì rõ ràng trong những trường hợp khác nhau. Họ cố gắng chứng tỏ rằng họ có thể tốt như bất cứ người đàn ông nào và ngay cả còn tốt hơn. Rất thường, họ không muốn nhận thức sự chống đối của họ đối với đàn ông và cũng không muốn ý thức về cái đã gây nên những khó khăn trong hôn nhân cũng như phái tính. 

Câu chuyện sau đây sẽ cho chúng ta thấy việc khước từ bản tính phụ nữ của một số các cô có thể đi đến những thái cực mà chúng ta không thể tưởng tượng được. Ông bạn bác sĩ của tôi đã kể cho tôi nghe câu chuyện  như sau: 

“Một ngày kia, một người đàn ông trẻ đến gặp tôi. Khi được hỏi anh đang gặp phải những khó khăn gì, anh mặc khải cho biết rằng anh ta là một cô gái. Bệnh nhân ở vào tuổi giữa 20. Vẻ đàn ông lộ nét không chỉ bỡi cách ăn mặc nhưng bỡi cách nói và phong cách đàn ông. Ngay cả giọng nói cũng có đặc tính của một người đàn ông hơn là đàn bà. Cô ta đến vì cô cần sự giúp đỡ trong tình cảnh khó khăn bất thường. Để tìm được một công việc, cần phải trình chứng minh thư. Giấy tờ của cô cho thấy tên cô là con gái, điều đó làm rắc rối. Cô bây giờ tìm cách để có thể đổi thành tên con trai. Tôi bị lúng túng. Làm thế nào cô mang đồ đàn ông trong khi điều nầy bị cấm đối với các bà. Cô cho tôi thấy giấy phép được viết tay bỡi cảnh sát và cắt nghĩa làm cách nào cô có giấy đó. Khi cô mang đồ đàn bà, cô lôi kéo sự chú ý của những người đi đường vì mọi người tin cô là một người đàn ông hóa trang thành đàn bà. Cô đi như một đứa con trai. Bộ tịch của cô như con trai. Vì thế, cảnh sát bị bó buộc cấp cho cô giấy phép bất thường nầy. 

Một sự khám nghiệm thể lý cho thấy mọi sự bình thường: bộ ngực phát triển đầy đủ, tóc đằn bà, kinh nguyệt đều đặn. Không có một chút gì gọi là bất bình thường. Sự phát triển bất thường chứng tỏ bị gây nên bỡi những yếu tố khác. 

Cô ta được sinh ở một vùng quê, đứa con đầu của một nông gia. Trong thế giới đó, những đứa con gái không được quí mến lắm. Nông dân cần ít là một đứa con trai để thừa hưởng đất đai và thay thế người cha khi ông muốn về hưu. Vì thế, bố mẹ cô mong đợi đứa con trai. Không may cho cô gái đó, hai năm sau thì đứa em trai được sinh ra. Thật không khó để tưởng tượng phản ứng của cô đối với tình thế. Nhận thấy vị thế của mình nguy hiểm, cô từ chối chấp nhận đóng vai trò phụ. Cô bé xử dụng một ít năm trong cố gắng tử tế để giữ ưu thế hơn đứa em nó cả về tinh thần lẫn thể chất. Tuy nhiên vẫn không đủ sức để thằng bé khuất phục sự thống trị của nàng. Nó vẫn là đứa con trai và nàng cũng chỉ là đứa con gái. Để chiến thắng trận chiến nầy, cô phải chế ngự cho được tình thế. Vì thế, cô hành động như một đứa con trai. Cô bé chơi với con trai và còn dã man hơn bất cứ một đứa con trai nào khác. Cô lấy làm khoái chí mặc đồ con gái cho đứa em trai trong khi chính cô lại mang đồ con trai.  

Bố mẹ cô lấy làm thích thú và khuyến khích điều đó. Mọi người cho đó là kháu khỉnh. Cô bé nghe nhiều lời phê bình thuận lợi về việc cô xem ra giống con trai. Mọi người đều nhận thấy cô xem ra là con trai hơn cậu trai em, một đứa trở thành hoàn toàn bị khuất phục, dễ sai, và thích lệ thuộc vào người chị mạnh mẽ hơn. Sự thành công nầy dĩ nhiên khích lệ cô bé tiếp tục và tăng cường cố gắng. Khi cô lớn lên, cô bé ngày càng thích ứng với vai trò nam giới. Trong mỗi cử động, mỗi bước đi, mỗi phong cách cô là một đứa con trai đúng tiêu chuẩn. Cô bắt đầu thích các cô gái nhưng chỉ trong cách bảo vệ và tán tỉnh. Khi cô bé bắt đầu phát triển về phương diện thể lý, cô chống lại bất cứ dấu hiệu nào của nữ giới. Cô ghét bộ ngực cô. Cô dùng vải buộc chặt để đè nó dẹp xuống và không ai chú ý. Cô coi thường sự kinh nguyệt và không để nó xen vào những hoạt động thể thao. Cô không để phát triển những nét nữ giới và đầu tóc hớt ngắn kiểu con trai. Giờ phút huy hoàng của cô đến khi cô có được giấy phép của cảnh sát để cho mặc đồ con trai. Nhưng luận lý mà cô cố gắng để chống cự lại mang cô vào xung khắc mới. Bây giờ cô cần một tên con trai. Điều nầy không dễ đối với lề luật.Nhưng dường như chính quyền đã bị cưỡng ép để nhượng bộ lần đầu, thật là cần thiết và hợp lý lấy bước kế tiếp để cho phép cô dùng một tên có thể áp dụng cho bất cứ phái nào. Nhưng cần có sự giới thiệu của bác sĩ tâm lý, điều đó được đòi hỏi bỡi cảnh sát. Cô ta thì rất là nhiệt tình. Tôi cố gắng cách luống công để thuyết phục cô ta rằng dẫu cho cô có thành công, cô vẫn phải chiến đấu với nhiều vấn đề khác. Cô vẫn là một người đàn bà, không kể khả năng của cô có như thế nào đi nữa.Ngoại trừ cô chấp nhận vai trò của phái cô, cô càng ngày càng đi vào những khó khăn lớn hơn. Nhưng như nhiều người với bản năng phái tính thay đổi bất bình thường, cô không muốn nghe một lời khuyên nhủ nào hoặc sự giúp đỡ nào, và thẳng thắn từ chối thảo luận những vấn đề khủng hoảng tâm lý của cô.  

Lm Lê Văn Quảng Psy.D.