GIÁO HỌ HOÀNG ĐỘC, XỨ NGỌC ĐỒNG, THÁI BÌNH

MỪNG 100 THÀNH LẬP VÀ 80 NĂM XÂY DỰNG THÁNH ĐƯỜNG

Sáng 07/11/2010, giáo họ Hoàng Độc hân hoan mừng kỷ niệm 100 năm thành lập giáo họ và 80 năm xây dựng thánh đường. Với sự hiện diện của Đức cha Phê rô Nguyễn Văn Đệ, Giám mục giáo phận Thái Bình, Đức cha Lô ren xô Chu Văn Minh, Giám mục phụ tá Tổng giáo phận Hà Nội (Giám đốc Đại chủng viện thánh Giuse Hà Nội); quý cha hạt trưởng, quý cha miền Nam gốc Hoàng Độc, quý cha trong và ngoài giáo phận, quý vị thân nhân, ân nhân hai miền Nam – Bắc, quý khách xa gần và hàng ngàn giáo dân các xứ họ lân cận.

Đôi dòng lịch sử giáo họ Hoàng Độc

Giáo họ Hoàng Độc là họ lẻ thuộc giáo xứ Ngọc Đồng, tọa lạc tại thôn Hoàng Độc, xã Song Mai, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên. Hoàng Độc đã có một thời là một giáo họ toàn tòng Công Giáo. Sau đây là lịch sử hình thành giáo họ Hoàng Độc.

Vào thời hậu bán thế kỷ XVIII nhằm đời vua Lê Cảnh Thịnh, tại một gia đình nhỏ bé, ít người thuộc làng Đống Long, hai anh em xích mích nhau về chuyện thừa tự. Người em chăm chỉ thắp nhang cúng vái ông bà tổ tiên. Trái lại, người anh không những thờ ơ sao nhãng mà lại còn phản đối người em việc này. Lời qua tiếng lại, thúc đẩy hai anh em đến chỗ không thể sống chung với nhau cùng một nhà, trên cùng một mảnh đất. Bẩm sinh có tính phiêu lưu mạo hiểm, với óc kinh doanh tự cường, thích tự do, không muốn bị ràng buộc ở những luật lệ vô lý, người anh đã bỏ ra đi tìm bầu trời khác dung thân. Sau nhiều ngày tìm kiếm, người anh có được một nơi cư ngụ mới, cách Đống Long trên hai cây số ngàn. Người anh ấy là ai? Xin thưa ngài là Cụ Tổ con cháu dân làng Hoàng Độc ngày nay. Tìm được nơi tạm cư ngụ qua ngày, Cụ Tổ liền bắt tay vào công việc tạo dựng cơ nghiệp. Được biết nơi này là một khoảng đất trống trải nổi lên giữa bãi sình lầy ngập cỏ hoang, cung quanh là đồng không mông quạnh. Địa thế hoang vắng ấy khiến có tên gọi là bãi tha ma từ rất lâu rồi. Chẳng biết bãi tha ma này làm mồ chôn ai chưa nên danh hiệu bãi tha ma không được truyền tụng lâu bền bằng danh hiệu trại Bò Vàng, thời Cụ Tổ làng cư ngụ. Lý do khai sinh và lưu truyền danh hiệu thứ hai không ai được biết. Chỉ biết rằng nó được dùng để mạnh danh làng Hoàng Độc buổi sơ khai. Mãi tới thời kỳ thành đạt, dân làng đông đúc, thôn xóm tổ chức có quy củ, các cụ mới lấy tên Hoàng Độc rửa tội cho bãi tha ma để thay thế tên trại Bò Vàng. Xã hiệu Hoàng Độc có từ đó và còn lưu dụng cho đến bây giờ (trích lịch sử giáo họ Hoàng Độc cha ông truyền lại).

Hoa trái của niềm tin

Hạt giống Tin Mừng đã bén rễ sâu vào mảnh đất trại Bò Vàng. Từ mảnh đất chiêm trũng quanh năm đã trổ sinh nhiều hoa trái tốt tươi, đã dâng lên Thiên Chúa những ơn gọi, những người con ưu tú ngày đêm đem hết tâm sức để xây dựng Giáo Hội Chúa ở khắp mọi nơi miền Nam, miền Bắc và hải ngoại. Đó là: cha Đaminh Nguyễn Đại Bằng, cha Đaminh Nguyễn Hữu Toản, cha Đaminh Nguyễn Thanh Ngạn, cha Giuse Nguyễn Hữu Cường, cha Đaminh Nguyễn Mạnh Hùng, cha Đaminh Nguyễn Ngọc Bẽ, cha Đaminh Trịnh Ngọc Khương, cha Giuse Nguyễn Chấn Hưng, cha Giuse Nguyễn Bá Ân, cha Vinhsơn Nguyễn Cao Cường, cha Vinhsơn Nguyễn Công Hoan và khoảng 20 nam nữ tu sĩ đang sống và làm việc tại các hội dòng trên toàn đất Việt.

Biến cố năm 1954 phần lớn bà con Hoàng Độc di cư vào Nam, một số bà con lên lập nghiệp tại vùng Phú Thọ, số còn lại bám trụ nơi quê hương. Hiện nay giáo họ Hoàng Độc quê mẹ có khoảng 130 người, là một họ lẻ thuộc giáo xứ Ngọc Đồng, nhưng Hoàng Độc thường xuyên có cha Hieronimo Nguyễn Văn Sỹ, dòng Saledieng Don Bosco, chánh xứ Đức Ninh về giúp mục vụ và cử hành các bí tích, mỗi tuần có hai thánh lễ vào thứ Tư và Chúa Nhật. Các hội đoàn trong giáo họ hoạt động khá tích cực và sôi nổi, các lớp giáo lý được các sơ dòng nữ Đaminh sở Ngọc Đồng đến hướng dẫn, vào ngày Chúa Nhật.

Ngôi nhà thờ xinh xắn và cao ráo mọc lên giữa làng Hoàng Độc, gắn liền với tháp chuông cao, mặc dù thời tiết ẩm của miền Bắc và phải trải qua bao “gánh nặng nhọc nhằn của thời cuộc” và chiến tranh tàn phá. Tuy đã được sửa chữa đôi ba lần, nhưng vẫn hiên ngang đứng vững đến nay là 80 năm.

Năm 1925: Khởi công xây dựng nhà thờ.

Năm 1930: Cất nóc nhà thờ.

Năm 1938: Khánh thành nhà thờ.

Năm 1954: Nhà thờ bị trúng bom làm hư hỏng nặng.

Năm 1957: Lợp lại mái nhà thờ bằng ngói Đống Năm

Năm 1958: Hợp tác xã nông nghiệp trưng dụng nhà thờ làm kho đựng thóc.

Năm 1967: Nhà thờ dùng làm trường học cấp III

Năm 1970: Nhà thờ lại được dùng làm kho thóc.

Năm 1972: Nhà thờ trở thành xí nghiệp may Hưng Yên.

Năm 1981: Nhà thờ bị biến thành nhà tù.

Năm 1983: Nhà thờ được lấy lại, giáo dân có nơi cầu nguyện, đọc kinh.

Năm 1991: Nhà thờ được tu bổ lần đầu tiên và sửa chữa tháp chuông.

Năm 2000: Nhà thờ được đại tu gần như toàn bộ.

Năm 2006: Nhà thờ được làm trần và quét vôi lại toàn bộ.

Thánh lễ tạ ơn

Trong niềm vui của con dân Hoàng Độc cả miền Bắc, miền Nam và hải ngoại mừng kỷ niệm 100 năm thành lập giáo họ và 80 xây dựng ngôi thánh đường. Giáo họ hân hoan chào đón bề trên giáo phận - Đức cha Phê rô Nguyễn Văn Đệ; Đức cha Lô ren xô Chu Văn Minh - Giám mục phụ tá Tổng giáo phận Hà Nội, cùng quý cha, quý tu sĩ nam nữ, quý thân nhân, ân nhân và quý khách xa gần hiệp dâng thánh lễ tạ ơn Thiên Chúa, về những điều Ngài đã thực hiện trên mảnh đất vốn nhiều sóng gió này. Đồng thời đây cũng là dịp tốt để mỗi người con Hoàng Độc nhìn lại những công lao, những hi sinh của tổ tiên, của cha ông trong những năm tháng xây dựng, gìn giữ và bảo tồn công trình Đức Tin đến hôm nay. Được biết, đêm hôm trước (06/11/2010) giáo họ Hoàng Độc tổ chức đêm giao lưu văn nghệ để cảm tạ Thiên Chúa trong ngày lễ trọng đại, với nhiều tiết mục múa, hát và rút số trúng thưởng, đã để lại trong lòng người dân nơi đây, cả lương lẫn giáo một ấn tượng đẹp. Đẹp vì sự nối kết thân thiện giữa người Công Giáo và người lương dân. Đẹp vì những món quà tinh thần và vật chất, dù rất nhỏ nhưng được trao cho những người có tấm vé may mắn, và ai ai cũng được tham gia, không loại trừ một ai.

10h30, thánh lễ đồng tế được long trọng cử hành trong bầu khí sốt sáng và vui mừng của cộng đoàn phụng vụ. Đức cha chủ tế nêu lên sứ điệp của thánh lễ hôm nay, ngài thay mặt cho các linh mục, nam nữ tu sĩ và cả giáo phận Thái Bình chúc mừng giáo họ Hoàng Độc trong sự kiện lớn lao này. Nhìn lại 100 năm tổ tiên đã để lại cho con cháu một gia sản Đức Tin quý báu, và một công trình thánh đường đẹp đẽ, là chính Thiên Chúa hiện diện với giáo họ Hoàng Độc. Đặc biệt nơi đây Thiên Chúa ban cho có nhiều ơn gọi tận hiến cho Thiên Chúa và cho Giáo Hội. Thay mặt giáo phận, Đức cha cám ơn các đấng bậc, các tổ tiên và anh chị em giáo dân đã xây dựng và gìn giữ công trình này đến ngày hôm nay. Nhà thờ là nơi người tín hữu đón nhận ơn thánh, nên việc xây dựng nhà thờ là cần thiết, nhưng cần thiết hơn và đẹp ý Chúa hơn cả là mỗi người hãy xây dựng cho mình một tâm hồn, một đền thờ thánh thiện và sống động. Muốn được như vậy các gia đình hãy khởi sự lại và bắt nguồn từ Chúa Kitô, vì gia đình là nền tảng, là nhân tố để thăng tiến giáo phận, Giáo Hội và xã hội.

Trước khi nhận phép lành trọng thể cuối thánh lễ, cha quý hương đại diện cho cộng đoàn Hoàng Độc hai miền Nam - Bắc và hải ngoại dâng lời cảm tạ Thiên Chúa, tri ân quý Đức cha, quý cha, quý nam nữ tu sĩ, quý thân nhân, ân nhân, quý khách xa gần và cộng đoàn, đã đến hiệp dâng thánh lễ, cầu nguyện cho giáo họ, động viên và chia sẻ niềm vui với giáo họ Hoàng Độc trong thánh lễ này. Sau đó Đức cha Minh ngỏ lời với cộng đoàn, ngài chúc mừng giáo họ Hoàng Độc, nơi đây là mảnh đất phì nhiêu, đã trổ sinh nhiều hoa trái tốt, đúng là “thiên thời địa lợi nhân hòa”. Hòa điệu trong niềm vui của người Hoàng Độc, Đức cha Lô ren xô hát tặng cộng đoàn bài thánh vịnh tạ ơn. Sau cùng cộng đoàn nhận phép lành trọng thể của Thiên Chúa qua Đức cha chủ tế và Đức cha phụ tá Tổng giáo phận Hà Nội.

Trường Giang