2. Ý nghĩa và tác dụng của cầu nguyện

- Phép lạ từ cầu nguyện

Mọi người Kitô hữu đều tin ở phép lạ này. Từ thời Cựu Ước Chúa Cha, Tân Ước Chúa Giêsu, Các Tông Đồ, các Thánh Nam nữ, và đặc biệt nhất là những phép lạ của Mẹ Maria vẫn tỏ tường trong thế giưới ngày nay. Dù không dượoc tuyên khai, nhưng mọi người đều tin rằng Đức Mẹ đã che chở cho Đức Thánh Cha Gioan Phao Lô Đệ Nhị khi Ngài bị ám sát, vì Ngài rất sùng kính Mẹ. Đi tới quốc gia nào, tặng vật của Ngài luôn luôn là những cỗ tràng hạt.

Dĩ nhiên Thiên Chúa không làm phép lạ bừa bãi, vì Ngài phải tôn trọng tự do cá nhân và định luật tự nhiên, nhưng thịnh thoảng vì những lợi ích cho con người. Ngài đã thực hiện, để chúng ta “cư dấu này mà tin”. Rất nhiều người đã mang những chứng bệnh trầm trọng, bác sĩ đành bó tay, vậy mà tự nhiên họ được lành, không cần thuốc thang cứu chữa, nhờ khấn hứa cầu nguyện. Tuy vậy, Giáo quyền rất cẩn trọng điều kỹ lưỡng trước khi chính thức công nhận một phép lạ. Chúng ta cũng khó hiểu được tại sao trong một tai nạn xe hơi, có những người bên cạnh phải chết thảm mà mình thì chỉ bị xầy xụa sơ sài. Tôi không thể tin rằng Thiên Chúa sẽ chọn lựa để nghe lời cầu nguyện của người này, mà lại bác bỏ lời cầu xin của người khác, bởi vậy Ngài thương nhân loại đồng đều, từng cá nhân một.

- Thành ý trong cầu nguyện

Một bà mẹ, sau thánh lễ đến gặp tôi: “Khổ quá cha ạ! Thằng cháu nhà con gần thi rồi m,à tối ngày cứ đi chơi, chẳng chịu học hành gì cả! Cha cầu nguyện dùm cho nó thi đậu, chứ nếu không, chắc con mất mặt mất mũi với mọi người, lỡ khen con mình tài giỏi thông minh, bây giờ mới năm thứ nhất đại học đã bị rớt thì còn ra cái thể thống gì nữa?” Tôi gật đầu để bà yên tâm, chứ trong lòng thì lại buồn, vì chẳng có Chúa nào chịu nhận lời cầu nguyện của một kẻ ham chơi mà đòi thi đậu.

Việt nam ta rất thích “cầu Trời khấn Phật”, nhưng không phải lời cầu nào cũng là một thành ý tốt đẹp. Hồi còn nhỏ, tôi vẫn thường nghe mấy người hàng xóm “cầu trời cho thằng khốn nạn đó ra đường xe cán bẹp đầu”, đồ cái thứ trời đánh thánh vật; “cầu trời cho con trúng số cặp “bảy”. Chẳng có ông trời nào ác nhân ác đức chịu  nô lệ cho những tham lam, ganh tức hận thù của người cả!

Truyện kể về hai ông hàng xóm cùng bán tạp hoá. Ông nào cũng tìm đủ mọi thủ đoạn để cạnh tranh và “chơi chết” ông kia. Vào một đêm nọ, thiên thần hiện ra với ông A trong giấc mơ và nói: “ Thiên Chúa gởi ta đến để dạy con một bài học. Ngài sẵn klòng ban tặng tất cả những gì con cầu xin, nhưng với một điều kiện, con được cái gì thì người hàng xóm của con sẽ được gấp đôi. Nếu con giàu, anh B sẽ giàu gấp đôi, nếu con khoẻ mạnh sống lâu, anh B sẽ khoẻ và sống lâu hơn con. Bây giờ nói cho ta nghe con muốn gì?” Ông A không lưỡng lự: “Vậy thì tốt quá, thiên thần làm ơn chọc cho con mù một mắt, để thằng B mù cả hai con mới hả giận!”

Chúa cũng đành chịu thua lòng nham hiểm độc ác của con người!

- Phó thác, tin tưởng và hành động trong cầu nguyện

Mọi lời khuyên khá thông thường nhưng rất hữu dụng: “ Con hãy làm hết sức mình, rồi Chúa sẽ giúp con” hay “tận nhân lực, tri thiên mệnh”. Chúng ta không thể đòi hỏi Thiên Chúa những gì chúng ta có thể làm được. Một nhà thần học đã viết như sau:

- Lạy Chúa! Chúng con không thể cầu xin Chúa hãy chấm dứt chiến tranh, vì tự tay chúng con có thể tạo dựng hoà bình.

- Chúng con không thể naì xin Chúa hãy xoá bỏ nghèo đói, vì Ngài đã ban cho chúng con tài nguyên, sức lực để chia ngọt sẻ bùi với anh em đồng loại.

- Chúng con không thể cầu xin Chúa hãy dẹp bỏ sự kỳ thị, vì Ngài đã ban cho chúng con mắt nhìn và trái tim để thấy mọi người đều ngang hàng với đầy đủ nhân cách như nhau dù khác màu da, tiếng nói, phong tục, tập quán.

- Chúng con không thể nài xin Chúa hãy cất đi sự tuyệt vọng, bởi vì Ngài đã ban cho chúng con đầy đủ nghị lực để vượt thắng khổ đau và vươn lên hy vọng.

- Bởi vậy, chúng con chỉ nài xin Chúa một điều: Hãy ban cho chúng con sức mạnh, sự cương quyết, niềm tin và ý chí để hành động chứ không chỉ ngồi đó cầu nguyện suông chờ phép lạ, để hiến những ước muốn thành sự thực chứ không chỉ ngồi đó mà mộng mơ tưởng tượng.

Vào một đêm nọ, có bốn ông cha đang ngồi tán gẫu chuyện trò, bỗng nhiên đèn bị tắt, bóng tối bao trùm. Cha dòng Phanxicô quì xụp xuống lẩm bẩm: “Lạy Chúa, Ngài đã tạo dựng bình minh và hoàng hôn, ánh sáng và bóng tối, chúng con xin vâng và thành tâm cảm tả Ngài.” Cha dòng Thánh Thể ngước mắt lên trời: “Lạy Chúa, con đã chầu Mình Thánh hai tiếng dồng hồ trước khi tới đây, chẳng lẽ ngài cần con bên cạnh lâu hơn nên mới dùng bóng tối để khuyên con trở vào nhà thờ?” Cha dòng Đa Minh chấp tay khấn nguyện: “Lạy Chúa, ánh sáng là vinh quang của Ngài, bóng tối là biểu tượng của tội lỗi ma quỷ, xin Ngài hãy đem ánh sáng trở lại. “Cha chánh xứ không cầu nguyện, nhưng mò mẫm tìm đường ra khỏi phòng để…thay cái cầu chì bị đứt.

Lạy Chúa, hãy dẫn đường chỉ lối để chúng con biết bắt tay làm việc, tranh đấu cho Công – Lý – Hoà Bình - Tự Do và Nhân Quyền, hơn chỉ là biết cầu nguyện trên môi miệng.

Hồng ân của Thiên Chúa không thể rao bán hay đặt điều kiện. Khi đã trưởng thành, Ông Gia Cóp nhận thức được rõ ràng hơn. Lúc dắt vợ con về quê cha đất tổ, ngang qua một dòng sông, ông đứng lại cầu nguyện cùng Chúa: “Lạy Chúa của Abraham và cha của Isaac, con không xứng đáng được lãnh nhận những ân huệ rộng lượng của Ngài. Ngày xưa khi con vượt sông này với hai bàn tay trắng, bây giờ về lại với đầy đủ mọi sự. Hãy giúp con thoát khỏi những oán thù của anh Esau, vì con sợ mất anh ấy lắm…”

- Cần thiết sự trợ lực giúp đỡ của Thiên Chúa

Lần này, Gia Cóp không còn đặt điều kiện, hay xin Chúa đáp ứng những nhu cầu của mình như xưa. ông tỏ lòng biết ơn Thiên Chúa vì những hồng ân Ngài đã ban tặng cho ông quá dồi dào hơn lòng mong ước. Chỉ có một lý do duy nhất đã khiến ông cầu nguyện: Bởi vì ông cần Chúa, Ông sợ hãi vì ngày mai, ông phải đối diện với những hiểm nguy thử thách, ông không tin mình có thể đứng vững được nếu không có sự trợ lực của Thiên Chúa. Gia cóp không nhờ cậy Thiên Chúa kiềm chế sức mạnh của Esau, nhưng cầu xin Ngài hãy ở cạnh bên để nâng đỡ và giúp ông bớt run sợ, nhờ tin tưởng có Thiên Chúa cận kề, ông sẽ an lòng vững tâm chịu đựng tất cả mọi nghịch cảnh có thể xảy ra.

Đây chính là lời cầu nguyện mà Chúa sẽ nhận lời. Chúng ta không thể nài xin Chúa hãy cất đi tất cả mọi tai ương đau khổ, bệnh tật, nghèo khó - hoặc ích kỷ hơn- cầu xin Chúa hay che chở cho riêng tôi và những người khác thì tôi không cần biết. Chúa không thể chỉ bảo vệ cho riêng một mình ai. Ngài cũng không thể liên tục làm phép lạ cản ngăn luật tự nhiên. Nhưng nếu cầu xin để được thêm sức mạnh để đối diện với khổ đau, thêm can đảm để chống trả với mọi nguy hiểm tai hoạ, thêm sáng suốt để biết quí trọng những ân huệ đang được lãnh nhận hơn là tiếc nuối những gì đã mất mát, lời cầu nguyện của chúng ta sẽ được đáp trả. Người goá phụ trong đám tang chồng bà, đã nói với tôi: “Thưa Cha, làm sao con có thể tiếp tục sống được nữa?”, nhưng bà vẫn sống, rất kiên cường chịu đựng, vì tương lai con cái, nhờ lời cầu nguyện. Một cậu học trò tối dạ thi rới năm lần bảy lượt, đã định bỏ ngang, nhưng lần thứ tám cậu đậu vẻ vang, nhờ sự chuyên cần kiên tâm và cầu nguyện, với sự nâng đỡ của gia đình. Cùng một chứng bệnh ung thư, có người đang hấp hối mà vẫn gào thét khóc lóc cho phận số không may, nhưng người khác lại mỉm cười nhắm mắt chấp nhận định mệnh, trở về với cát bụi, khi đã làm tròn trách nhiệm trần thế, nhờ cầu nguyện. Lỡ sinh một đứa con tật nguyền, hai vợ chồng bận bịu tối ngày chăm sóc cho nó, nhà cửa vườn tược bê bối, hổ thẹn với hàng xóm láng giềng, nhưng họ vẫn can đảm nuôi nấng thương yêu đứa bé bất hạnh, ba chục năm sau, nó trở thành một nhà toán học đại tài. Họ đã cầu nguyện để biết kiên tâm, chịu đựng. Thiên Chúa luôn ở bên cạnh người sầu khổ u buồn, Ngài về phe những kẻ yếu đuối tội lỗi, bởi vì, chính thánh giá là dấu chứng của mọi đớn đau in hằn trên thân phận làm người.

Thiên Chúa mà tôi tin, không hề gởi đau khổ đến cho con người, nhưng Ngài đã gởi sức mạnh tới để con có thể chịu đựng, chấp nhận và vượt thắng đau khổ.

Chúng ta không cần phải van lạy hay hối lộ Thiên Chúa để Ngài ban sức mạnh, niềm hy vọng và sự kiên nhẫn. Chúng ta chỉ cần chạy tới ngài, thừa nhận thân phận yếu hèn của mình, và nhờ ngài nâng đỡ ủi an, bởi vì “Ngài là đấng tôi nương tựa”. Có Ngài bên cạnh, chúng ta yên tâm mạnh dạn bước đi “trong thung lũng tối mịt mùng của cuộc đời”. Hồng ân của Ngài ví như một nguồn nước trong lành vô tận đón chờ mọi người. Nhưng con người có tự do để chạy tới uống đầy thoả thê hay vẫn đứng nhìn xa xa mặc cho cơn khát hạnh phúc hành hạ. Tôi dám khẳng định rằng, cầu nguyện luôn luôn mang lại kết quả, nhưng kết quả có thể không như ý muốn và ước vọng tầm thường của con người. Câu chuyện chị Linh tàn tẩt trên xe lăn ở chương đầu, một thời gian sau khi chối bỏ đức tin, thách thức giáo quyền, chị gặp tôi, khiêm nhường tự thú: “Con đã đi hoang quá lâu, tâm hồn và thân xác rách nát tả tơi, con trở về cùng Chúa chỉ bởi vì, chẳng có ai khác để con có thể bám víu vào mà sống nốt quãng đời còn lại.” Bây giờ, chị chấp nhận hoàn cảnh bất hạnh của mình, quãng đời còn lại của chị, thật ra, rất hạnh phúc bên người chồng độ lượng thương mến và những đứa con ngoan hiền tài đức.

Có ba chàng thanh niên đi hành hương gặp được Thiên Chúa bằng xương bằng thịt. Thấy sự nhiệt thành tâm của họ, Chúa hứa ban cho mỗi người một ước nguyện. Người thứ nhất hăm hở xin Chúa sự giàu sang phú quý. Khi anh đi, Chúa mường tượng được tương lai của anh: Anh sống rất thoải mái, có vợ đẹp, có nhiều bạn bè, nhà lầu tiện nghi, đồ ăn thức uống cao lương mỹ vị ê hề thừa thãi. Nhưng chẳng bao lâu sau, tiền hết, vợ và đám bạn thích tiền cũng rủ nhau bỏ rơi anh. Anh lại sống trong cảnh bần cùng như xưa.

Người thứ hai sau khi suy nghĩ kỹ lưỡng, anh xin Chúa ban phép để anh trở thành một người đẹp trai tuấn tú, vì anh xấu thê thảm. Ước gì được nấy, vừa ngỏ lời xong, anh vụt biến hình. Chàng thanh niên tướng tá cao ráo lẫm liệt uy nghi lạy tạ Chúa từ giã. Chúa cũng nhìn thấy tương lai của anh: Nhờ phong thái và sắc diện bên ngoài, anh thu hút được nhiều phụ nữ say mê. Tuy vậy, càng về già anh càng xấu đi, tới lúc đó, họ cũng bỏ rơi anh.

Người thứ ba vừa nghèo vừa xấu, anh cũng xin Chúa một ước nguyện. Lúc anh đi khỏi, Thiên Chúa mỉm cười khi thấy được tương lai của anh: Anh vẫn nghèo và vẫn xấu, nhưng cuộc đời của anh lúc nào cũng tràn ngập tiếng cười hạnh phúc, vì anh đã cầu xin Thiên Chúa giúp để anh được luôn chấp nhận thực tại, hài lòng với những gì anh có và được đủ sức mạnh để can đảm đối diện với mọi khổ đau xảy đến trong đời.

- Cầu nguyện với Mẹ Maria và cho tha nhân

Một cậu bé tới ôm hôn ba má chúc ngủ ngon rồi vào phòng, một lát sau, cậu lại đi ra hỏi: “Con sắp sửa cầu nguyện, ba má có cần gì không?”

Đứa con cầu nguyện không phải cho riêng nó, nhưng cho gia đình và ba má. Lời cầu nguyện đẹp nhất là những nguyện xin cho người khác. Giáo dân Việt Nam có một lòng kính Đức Mẹ cách đặc biệt, bởi vì chúng ta tin rằng Mẹ sẽ cầu bầu cùng Chúa cho con cái dấu yêu của Mẹ. Chẳng có bà mẹ nào đau khổ hơn Mẹ, trái tim Mẹ tan nát lúc nhìn con một Giêsu chết treo trên thập giá. Mẹ từng bước theo con trên đường khổ nạn, Mẹ nước mắt tuôn đổ ôm con tắt thở trong lòng. Tình Mẹ thương con lai láng biển khơi, sâu thăm thẳm đáy vực, cao lồng lộng trời mây. Chẳng có ngôn ngữ nào diễn tả nổi tất cả những yêu thương ngọt ngào của mẹ Maria dành cho từng đứa con đau khổ nhọc nhằn. Lời Mẹ nhắn nhủ ân cần: “Hãy siêng năng lần hạt, hãy thống hối trở về.” Lời Mẹ bảo dảm cho hạnh phúc đời sau, vì cuối ùng, “trái tim Mẹ sẽ thắng.” Nước mắt Mẹ mềm lòng kẻ chai đá, phép lạ Mẹ phá tan ý niệm vô thần của người cứng lòng tin. Thánh Gioan Bosco, khi quyết định xây thánh đường dâng hiến Đức Mẹ Phù Hộ Các Giáo Hữu, trong tay không hề có một đồng bạc nào. Ngài chỉ một lòng tin sắt đá vào sự trở giúp linh thiêng của Mẹ. Rất nhiều khi chủ thầu thúc hối trả tiền vật liệu, công nhân, Ngài vẫn bình tĩnh cầu nguyện cùng Mẹ, và tự nhiên có những vị ân nhân đem tiền tới ủng hộ đúng kúc. Thánh Gioan Bosco đã để đời một câu nói: “hãy yêu mến Mẹ, rồi bạn sẽ biết phép lạ là gì.”

Chỉ có người đau khổ hơn ta mới hiểu thấu nổi tâm sự của ta. Nếu bạn đau khổ, hãy chạy tới Mẹ, bạn sẽ không bao giờ bị thất vọng. Bởi vì, Mẹ chính là dấu chỉ của hy vọng.

Khi dùng ngôn ngữ loài người để bàn luận về sức mạnh và hiệu quả của lời cầu nguyện, chúng ta đành phải khiêm nhường tự thú rằng dù sao chăng nữa, tầm hiểu biết của con người có nhiều giới hạn, bởi vì chúng ta không thể dùng nhân trí để nói về thần tính và thiên tính. Hình ảnh Thiên Chúa không thể chỉ được giảng giải trong triết lý hay trong những suy xét khoa học, bởi vì Ngài vẫn luôn tỏ lộ chính mình Ngài qua những kinh nghiệm của từng cá nhân. Chính qua những kinh nghiệm cá nhân này, đức tin Công Giáo được hun đúc và trưởng thành. Khi cầu nguyện cùng Thiên Chúa, chúng ta không dùng lý lẽ của trí óc, nhưng bằng tâm tình của một trái tim. Những cảm nghiệm sâu sa nhất về Thiên Chúa là những cảm nghiệm của những trái tim chân thành trong những lời nguyện thiết tha. Như vậy, chúng ta hãy mở lòng ra để tôn trọng và lắng nghe những kinh nghiệm cá nhân quí báu ấy của mỗi người.

Cuối cùng, xin hỏi thử bạn, có bao giờ bạn dâng những lời cầu nguyện để chúc tụng, tôn vinh và tạ ơn Thiên Chúa hay không?