Thánh Phaolô đi truyền giáo nhiều nơi nhưng không thấy kể là Ngài truyền giáo ở Jerusalem, vì đó là vùng đất đã có các tông đồ (Phêrô, Giacôbê, Gioan) rao giảng. Tuy nhiên thánh Phaolô lên Jerusalem nhiều lần với nhiều mục đích khác nhau.

Để tìm lại những dấu vết này, cũng như những sự kiện lịch sử khác theo dấu chân thánh Phaolô, các nhà chuyên môn dựa vào phần lớn là sách Công Vụ Tông Đồ và những thư thánh Phaolô viết cho các tín hữu tiên khởi. Hai nguồn liệu này đôi khi cung cấp những dữ kiện khác nhau.

Dựa vào thư của thánh Phaolô viết, Ngài đến Jerusalem hai lần sau khi đã trở lại: một lần sau ba năm (Gal 1:18), một lần sau mười bốn năm (Gal 2:1), trong cuộc gặp gỡ với các tông đồ mà đôi khi được gọi là công đồng Jerusalem. Trong thư gởi tín hữu Roma (Rm 15:25), Phaolô dự tính đến thăm Jerusalem một lần nữa trước khi Ngài đi Roma và Tây ban Nha (đây chỉ là dự tính).

Dựa vào sách Cvtd, sau khi trở lại, thánh Phaolô có thể đã đến Jersusalem khoảng năm lần.

Lần thứ nhất trong Cvtd 9:26-29 kể sau khi Phaolô trở lại và rao giảng ở Damascus, rồi bị nhiều người âm mưu giết Ngài. Phaolô bỏ Damascus để về Jerusalem.

Lần thứ hai trong Cvtd 11:29-30 kể khi Barnabas và Saul (tên cũ của Phaolô) đem tiền quyên góp giúp những người anh chị em nghèo ở vùng Giuđa. Theo lịch sử thì một nạn đói xảy ra ở vùng Địa Trung Hải dưới thời hoàng đế Claudius, và Julius Alexander làm thống đốc, vào khoảng giữa năm 46-48(xem Cvtd 11:28).

Lần thứ ba trong Cvtd 15:1-2 kể chuyện Phaolô và Barnanas lên dự đại hội Jerusalem với các tông đồ và kỳ mục.

Lần thứ tư trong Cvtd 18:22 kể sau cuộc hành trình lần thứ hai, Phaolô lên Jerusalem để chào thăm các vị trong giáo hội ở đó trước khi về Antioch.

Lần thứ năm trong Cvtd 21:15-17 kể cuối cuộc hành trình lần thứ ba, Phaolô thăm Jerusalem và bị bắt.

Vây làm sao dung hoà hai tài liệu trên? Việc dung hoà hai tài liệu này là một điều khó, nhưng các chuyên gia kinh thánh tin rằng những gì Luca kể lại trong Cvtd và Phaolô ghi lại trong thư Ngài viết không trái nghịch nhau.

Một giải phảp được đưa ra là lần thăm viếng Jerusalem thứ nhất được kể lại trong Gal 1:18 và trong Cvtd 9:26-29 hợp nhau. Trong lần viếng thăm này, Phaolô ở lại đó chừng 15 ngày để gặp Kephas (tức Phêrô) và Giacôbê. Vì là lần đầu tiên nên có lẽ các tông đồ chưa biết và chưa tin tưởng Phaolô, Barnabas là người đem Phaolô đến giới thiệu với các tông đồ và cộng đoàn tín hữu Jerusalem.

Nhưng lần thăm viếng thứ hai được thánh Phaolô kể trong Gal 2:1, tức đại hội Jerusalem, thì sách Cvtd sắp xếp thành hai lần viếng thăm (được kể lại trong lần thứ hai và thứ ba ở trên).

Lần viếng thăm thứ tư trong Cvtd 18:22 là cuộc thăm viếng ngắn ngủi. Có lẽ vì chỉ ghé qua Jerusalem trên được về Antioch nên Phaolô không ghi lại trong thư của Ngài.

Lần viếng thăm thứ năm trong Cvtd hợp với ý định Phaolô ghi lại trong thư gởi tín hữu Roma 15:25.

Lối giải thích này được nhiều người chấp nhận là hợp lý, và không thấy có những bằng chứng lịch sử đối nghịch cách hiểu nảy.

Mt. Nguyễn khắc Hy, S.S.