Một Lần Nữa

Nguyễn Duy-An

Chiều Thứ Sáu. Trời đã vào xuân. Đẹp. Hoa Anh Đào đang nở rộ chung
quanh bờ hồ Tidal Basin và hai dãy công viên dọc theo bờ sông Potomac.
Du khách dồn về thủ đô tham dự ngày Hội Hoa Anh Đào đông như kiến cỏ.
Tôi cố gắng sắp xếp công việc ở sở để về sớm hơn bình thường, nhưng
rồi cũng bị kẹt xe trên xa lộ... Có lẽ cả tiếng đồng hồ nữa mới về đến
nhà. Giờ này chắc Khang, chồng tôi, đang trên đường tới nhà ông bà nội
đón hai con và mời ông bà hôm sau đi chụp hình Hoa Anh Đào với bố mẹ
nuôi của tôi và các cháu.

Về đến nhà, nhìn bãi cỏ xanh mơn mởn và hàng cây cảnh trước nhà mới
được cắt tỉa xinh xắn, tôi cảm thấy thương ông nội các cháu thật
nhiều. Mặc dầu đã được lãnh tiền già, ông vẫn theo mấy người bạn đi
cắt cỏ, làm vườn... vì sợ "nhàn cư vi bất thiện". Riêng mảnh vườn của
chúng tôi, suốt từ mùa Xuân cho tới cuối mùa Thu, một mình ông tự tay
chăm sóc và trồng cấy đủ loại rau thơm ở vườn sau. Gởi tiền, ông không
nhận; mua quà cáp biếu xén, không những ông bắt mang trả lại, mà còn
mắng vốn: "Cha đã nói rồi... Vợ chồng bây cứ bày đặt chi rứa? Để dành
tiền sau này cho các cháu ăn học." Ngay cả việc gởi hai con cho bà nội
trông nom trong lúc chúng tôi đi làm ông cũng không cho bà nhận tiền.
Vợ chồng tôi giải thích, năn nỉ bao nhiêu cũng bằng thừa. Do đó, để bù
lại, thỉnh thoảng chúng tôi gởi tiền về giúp vợ chồng chú Khương bên
nhà, hoặc mua sắm vài món nữ trang hay quần áo cho cô em chồng, và nói
dối là những thứ tôi không dùng nữa nên cho em. Mặc dầu thế, thỉnh
thoảng ông vẫn nhắc vợ chồng tôi là "đừng chiều con Liên quá, nó
hư..."

Làm việc suốt ngày ở sở, rồi kẹt xe trên đường về nên sau mấy phút suy
nghĩ vẩn vơ tôi cảm thấy buồn buồn và mệt mỏi lạ thường. Tôi mở cửa
vào nhà, vội vàng lên lầu mở nước nóng đầy bồn nằm ngâm nửa tiếng "thư
giãn" cho thanh thản đầu óc. Vừa ngâm mình trong bồn tắm, tôi vừa ôn
lại dĩ vãng đời mình...

* * * * *

Tôi là một trong những trẻ em lai Mỹ được các dì phước dòng Đa-Minh
nuôi nấng trong một cô nhi viện ở Thủ Đức. Vào những ngày cuối cùng
của cuộc chiến tại Việt Nam, chúng tôi may mắn được di tản sang Mỹ...
Bố nuôi của tôi đã từng làm việc cho một văn phòng báo chí của Mỹ ở
Sàigòn, có thể đọc và viết tiếng Việt khá lưu loát. Ông nói tiếng Việt
giọng Bắc như một người sinh trưởng ở Hà Nội. Trước khi trở về Hoa
Thịnh Đốn vào cuối năm 1974, ông đã bàn với vợ và hai người con trai
đã trưởng thành để tiến hành thủ tục nhận tôi làm con nuôi, nhưng giấy
tờ chưa xong thì chúng tôi được di tản sang Mỹ. Tôi có thể nói mình là
một trong những đứa trẻ may mắn nhất trong các em mồ côi ở cô nhi viện
lúc bấy giờ. Đợt di tản đầu tiên chỉ dành riêng cho các em dưới 3
tuổi, nhưng vì tôi đã có bố mẹ nuôi nên được đi theo, mặc dầu lúc đó
tôi đã gần 6 tuổi. Vừa đặt chân tới Mỹ, tôi được bố mẹ nuôi nhận mang
về nhà. Thêm vào đó, bố nuôi tôi biết nói tiếng Việt nên đã giúp tôi
hội nhập một cách dễ dàng vào xã hội Mỹ. Ông bà cho phép tôi giữ tên
tiếng Việt là Kim, chỉ đổi sang họ McCarthy vì từ nay trên giấy tờ tôi
là con của ông bà. Tôi lớn lên trong gia đình cha mẹ nuôi như một đứa
con út được mọi người cưng chiều và thân thương gọi là "công chúa"
(little princess). Hai ông anh nuôi của tôi đã ra trường, đi làm và ở
riêng nhưng tuần nào cũng về chở tôi đi chơi. Mấy năm sau, khi cộng
đồng người Việt lớn mạnh chung quanh vùng Hoa Thịnh Đốn, ông bà còn
khuyến khích và giúp đỡ tôi theo học chương trình tiếng Việt mùa hè để
"đừng quên đi gia tài của Mẹ," như lời ông vẫn khuyên nhủ những lúc
giúp tôi đánh vần hay tập viết tiếng Việt.

Những năm theo học Đại Học George Mason ở Virginia, tôi vẫn trở lại
giúp làm giấy tờ trong văn phòng chương trình Việt Ngữ. Chính tại nơi
đây, tôi đã gặp Khang, ông xã của tôi bây giờ. Lúc đó là mùa hè 1988.
Thỉnh thoảng vợ chồng tôi vẫn cùng nhau ôn lại kỷ niệm những ngày đầu
mới quen nhau để hâm nóng tình yêu đôi lứa. Hôm đó tôi đang ngồi sắp
xếp danh sách các lớp học dùm chú Thư tại văn phòng trường Việt Ngữ
thì Khang đến. Tôi hơi run khi ngẩng mặt lên, trông thấy một anh chàng
dong dỏng cao, da sạm nắng, mắt mở to nhìn tôi ngập ngừng:

- Sorry... Sorry... Wrong office. (Xin lỗi... Xin lỗi nha. Chắc lộn phòng).

Nghe cách phát âm ngọng nghịu của chàng, tôi đoán chắc anh ta mới từ
Việt Nam hay trại tỵ nạn qua nên mạnh dạn mỉm cười nói tiếng Việt:

- Anh cần chi? Em là Kim. Nếu anh tìm văn phòng trường Việt Ngữ thì
đúng rồi, không sai đâu. Chú Thư và các anh chị giáo viên chưa tới.

- Cô... Cô biết tiếng Việt hả?

- Em là người Việt Nam mà. Anh hỏi kỳ thế?

- Nhìn cô ai bảo là người Việt! Da trắng, tóc vàng hoe...

Sau đó Khang cho tôi biết chàng mới đến Mỹ được hơn 3 năm và đang theo
học tại trường American University bên Hoa Thịnh Đốn nên tình nguyện
tới dạy tiếng Việt cho các em... Chúng tôi quen nhau từ dạo đó. Cha mẹ
nuôi của tôi rất quý mến Khang, lúc nào cũng khen chàng là người đứng
đắn, có chí và hiền lành. Thêm vào đó, bố nuôi tôi đã có lần ghé thăm
làng Bình Giả, nơi "chôn nhau cắt rốn" của chồng tôi vào khoảng giữa
năm 1965. Ông còn lục lại cuốn Album cũ, chỉ cho chúng tôi xem mấy tấm
hình ông chụp dân quê ở Bình Giả thời đó. Tôi chỉ một tấm hình bố nuôi
tôi chụp cảnh năm sáu đứa trẻ con đang trần truồng tắm mưa trên một
sân láng xi-măng, vừa cười vừa nói:

- Em nghĩ anh là một trong những đứa bé đó.

Khang biết tôi cố tình trêu chọc nhưng vẫn lên tiếng phân trần:

- Năm đó anh mới được vài tuổi, làm sao mà chạy tắm mưa như thế được!
Mấy năm sau thì may ra...

Một thân một mình vượt biên sang Mỹ, Khang vừa làm vừa học, vừa giúp
đỡ gia đình bên Việt Nam, đồng thời tiến hành thủ tục bảo lãnh cha mẹ
và đứa em út mới sinh sau ngày cha Khang đi học tập trở về. Hai năm
sau chàng ra trường kỹ sư. Hai đứa yêu nhau. Trước khi chính thức ngỏ
lời cầu hôn với tôi, Khang viết thơ về Việt Nam xin phép cha mẹ, và
cha nuôi tôi cũng viết một lá thơ gởi kèm theo để làm quen với "ông bà
sui". Sau mấy tháng chờ đợi, Khang nhận được một lá thơ kể hết chuyện
làng trên xóm dưới, nhưng không đề cập gì tới việc cưới xin của chúng
tôi, ngoại trừ câu cuối cùng: "Lấy vợ xem tông, lấy chồng xem giống...
Cha nói ít, con hiểu nhiều!"

Tôi biết Khang buồn lắm, nhưng chàng vẫn nhờ người đứng chủ hôn và sắp
xếp việc cưới xin trong khi tiếp tục viết thơ về Việt Nam phân trần và
giải thích cho cha mẹ hiểu lý do tại sao chàng quyết định lấy tôi làm
vợ. Trong thời gian đó, ông bố nuôi của tôi cũng viết một lá thơ thật
dài bằng tiếng Pháp cho "ông sui"... Không biết hai "ông sui" thư từ
qua lại thế nào mà trước ngày đám cưới, tôi nhận được một lá thơ với
tấm hình của đại gia đình bên Việt Nam. Hôm đó tôi đã bật khóc nức nở
khi đọc những dòng chữ viết tay nắn nót của cha chồng tương lai...
"Kim. Cha mẹ đã hiểu. Nguyện xin Thiên Chúa và Mẹ Maria chúc lành cho
tình yêu của chúng con. Cha thay mặt cho đại gia đình và giòng họ nhận
con làm dâu..." Bố nuôi tôi sau khi xem lá thơ đã bật miệng thốt lên:
"Great! What a great man! I really respect him" (Tuyệt vời! Đúng là
một vĩ nhân! Tôi thật tình kính phục ông ta). Đó, cha chồng của tôi
như thế đó. Ông rất nghiêm khắc và cứng rắn, nhưng thẳng thắn và chân
tình. Ông sẵn sàng xin lỗi con cháu trước mặt mọi người nếu ông làm
sai. Ngược lại, những gì ông tin rằng ông làm đúng, cho dù ai nói gì
ông cũng để ngoài tai, và có khi còn quát tháo om sòm. Chồng tôi đã có
lần "bật mí" là mấy tháng trước ông bắt cô Liên nằm sấp xuống sàn nhà
để đánh 3 roi vì nói hỗn với mẹ. Sau đó chồng tôi ngồi giải thích cho
ông nghe về luật lệ xứ Mỹ, ông có vẻ hiểu nhưng vẫn một mực khẳng định
là phải "nghiêm khắc sửa phạt" thì con cái mới nên người. Mẹ chồng tôi
là người phụ nữ hiền nhất thế giới! Ông nói gì bà cũng lắng nghe và
đồng ý. Tôi thương bà như mẹ ruột, và bà cũng không bao giờ xem tôi là
con dâu theo kiểu "mẹ chồng, nàng dâu". Tôi nghĩ chắc ngày xưa bà sợ
ông lắm, nhưng không phải vậy. Bà đã từng tâm sự với tôi rằng "tính
ông nghiêm khắc rứa chớ khi mô cũng thương vợ thương con hết mình".
Ông vẫn thường nói với mẹ và chúng tôi: "Mình sai thì nhận sai, có chi
mà sợ". Tôi cám ơn Chúa Mẹ đã an bài cho tôi có được một gia đình như
hôm nay. Tôi chỉ là một đứa con lai Mỹ xuất thân từ viện mồ côi!

Nói tới sợ, tôi lại nghĩ tới những ngày gia đình ông bà mới qua Mỹ
cách đây vài năm... Sau khi sinh cháu thứ hai, vợ chồng tôi quyết định
mua căn nhà mới cho rộng rãi hơn, và định sơn sửa lại căn chung cư
(condo) để cho thuê. Chúng tôi chưa kịp dọn nhà thì nhận được giấy báo
tháng sau cha mẹ chồng và em Liên sẽ qua Mỹ theo diện đoàn tụ. Tôi sợ
phải làm dâu nên bàn với nhà tôi đừng cho thuê căn chung cư 2 phòng
ngủ, nhưng giữ lại cho ông bà và cô út ở, khỏi mất công đi thuê nhà.
Chồng tôi thật thà nói:

- Tùy em, nhưng nhà mới của mình rộng rãi, dư phòng... ở chung cũng
được, cần gì phải thuê.

Tôi không dám nói thật với chồng, nhưng cứ sắp xếp theo ý muốn của
riêng tôi. Bố mẹ nuôi của tôi cũng nghĩ đó là cách tốt nhất để tránh
đụng chạm. Rồi ngày đoàn tụ đến. Bố mẹ nuôi của tôi cũng ra phi trường
đón ông bà nội các cháu. Thôi thì mừng mừng, tủi tủi không bút mực nào
diễn tả hết được. Chồng tôi gặp lại cha mẹ sau gần 20 năm xa cách...
Ngày anh ấy ra đi, cha còn trong trại "cải tạo", bây giờ gặp lại có
thêm cô em út đã gần 16 tuổi. Tôi và hai con lần đầu tiên "ra mắt" nhà
chồng. Ông bà, cha mẹ, con cái, và anh em người nào cũng khóc như mưa.
Bố mẹ nuôi tôi không làm sao hiểu được tại sao ai cũng khóc trong giây
phút phải nói là vui vẻ hạnh phúc nhất của gia đình. Ông cứ than thở,
"tôi học mãi cũng không hiểu được văn hóa người Việt."

Từ phi trường Dulles chúng tôi ghé qua khu thương xá Eden ăn mừng
trước khi về nhà. Hôm đó cũng là một buổi chiều Thứ Sáu. Cha chồng tôi
tình cờ gặp được mấy người bạn sang trước tại khu chợ Việt Nam nên vui
lắm. Chúng tôi mời các bác cùng đi ăn để mừng gia đình đoàn tụ. Mấy
bác xin chồng tôi địa chỉ và điện thoại của ông bà để mai mốt liên lạc
và tới thăm... Sau khi dạo qua chợ một vòng, mẹ chồng tôi thở phào nhẹ
nhõm bảo tôi:

- Bên ni cấy chi cũng có con hầy. Họ bán đủ thứ mà lại thứ ngon nữa.
Mẹ phải lùng mua nào là bột sắn, măng khô, cá khô, tiêu, cà phê... để
mang theo. Sang đây rồi mới thấy là mình dốt.

- Hôm trước chúng con đã dặn trong thơ là chỉ mang theo vài bộ quần áo
thay đổi thôi mà.

- Thì rứa... Nhưng cha bây có nghe mô! Ông cứ bắt mẹ con choa đi mua
đủ thứ để mang theo, sợ sang bên ni rồi thèm cũng không có mà ăn.

Hình như ông nghe được nên quay lại, quắc mắt nói hơi lớn:

- Thừa còn hơn thiếu... nhưng mình có phải khiêng mô mà cứ rên mãi
rứa? Họ cho mang theo mỗi người mấy chục ký thì cứ mang.

Mẹ con chúng tôi sợ quá, chỉ biết im lặng lấm lét nhìn nhau. Nhưng tối
hôm đó tôi mới thật sự sợ uy quyền của ông cha chồng mới qua Mỹ. Sau
khi mang hết mấy thùng đồ vào chung cư, chỉ dẫn cho mẹ và cô em chồng
các thứ trong chung cư, kể cả việc dùng nhà bếp, nhà tắm... Vợ chồng
tôi từ giã ra về để ông bà ngủ sớm cho khỏe, hẹn hôm sau sẽ tới chở
mọi người đi chơi cho biết thành phố Hoa Thịnh Đốn và những danh lam
thắng cảnh trong vùng. Khi thấy chúng tôi xin phép ra về, ông nhìn
chồng tôi tỏ vẻ khó chịu, giọng hơi gắt:

- Vợ chồng bây nói chi? Cha tưởng đây là nhà chớ còn đi mô nữa?

Chồng tôi nhỏ nhẹ trả lời:

- Dạ... đây là chung cư của chúng con mua từ ngày mới cưới nhau. Mới
đây chúng con xây nhà mới nên để căn chung cư này lại cho cha mẹ và em
Liên ở, khỏi phải trả tiền.

- Bây đưa choa sang đây để nhốt trong ni à? Tiếng Anh tiếng u không
biết; chân ướt chân ráo sang đây mà vợ chồng bây ăn ở đẹp thật. Đi đi,
đừng khi mô vác mặt sang đây nữa. Bây tưởng tau sợ à?

- Cha... Con xin cha.

- Hừ... Xin! Ai xin ai? Nuôi con khôn lớn, cho ăn học thành tài, bây
giờ mi thí cho cha mẹ một chỗ ở "khỏi phải trả tiền"... Mi báo đáp
công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ bằng cách nhốt choa vô cái hộp
ni cho khuất mắt đây mà!

Tôi sợ quá, vừa khóc vừa năn nỉ:

- Chúng con không dám thế... Vợ chồng chúng con chỉ muốn cha mẹ và em
Liên có chỗ riêng tư... Vợ chồng con để cha mẹ và em Liên ở riêng
trong lúc chân ướt chân ráo thế này quả là không phải, chúng con xin
cha mẹ thương tha thứ cho lối suy nghĩ và cách cư xử sai quấy của
chúng con... Hay để chúng con chở cha mẹ và em Liên về bên nhà ở
chung, bao giờ quen rồi dọn qua đây cũng được.

Biết ông đang nóng, mẹ chồng tôi nói nhỏ:

- Hai con cứ đưa các cháu về nghỉ đi, để mẹ lo cho... Chắc ông mệt
trong người nên dễ nổi nóng. Mà chỗ ni cũng rộng chán, răng vợ chồng
con không ở chung luôn cho đỡ tốn kém?

Nói xong, bà hôn các cháu rồi ra hiệu cho chúng tôi cứ ra về. Tôi đành
bế con bé rón rén mở cửa. Trên đường về chồng tôi than thở:

- Tính cha nóng như Trương Phi, không làm sao giải thích được. Hồi anh
xin phép cưới em cũng thế. Ông chẳng nghĩ ngang nghĩ dọc gì cả, chỉ
khăng khăng chê em là con lai rồi phản đối... Cũng may mà ông còn biết
phục thiện chớ không cố chấp quá đáng.

- Em nghĩ từ từ rồi ông cũng hiểu ý tốt của vợ chồng mình, nhưng em sợ
quá. May mà anh không giống tính ông.

Suốt đêm vợ chồng tôi trằn trọc, cứ sợ gia đình rồi đây sẽ xào xáo.
Sáng hôm sau, chúng tôi chở hai con qua sớm vì hai nhà chỉ cách nhau
khoảng 15 phút lái xe. Cô Liên và bà ra mở cửa, vừa bế các cháu vừa
nói nhỏ:

- Ông đang nói chuyện ầm ĩ trong điện thoại với mấy người bạn cũ. Nghe
ông nói chi mà tui không hiểu, tui sai... Mẹ nghĩ chắc ông hết giận
rồi.

Chúng tôi đi thẳng vào nhà bếp để ông tự nhiên nói chuyện với bạn bè
trong điện thoại. Khoảng 10 phút sau ông đi vào, vừa cười vừa gọi
thằng con lớn của chúng tôi:

- Đi ông bồng chút mồ.

Thằng Jonathan lấm la, lấm lét nhìn ông, không muốn rời bà nội. Tôi
đang giúp Liên chuẩn bị điểm tâm nên liếc mắt nhìn ngang thấy chồng
tôi vừa kéo Jonathan qua chỗ ông, vừa nói:

- Cha đỡ mệt chưa? Con hy vọng cha không giận nhà con...

- Ngủ sướng thì thôi. Máy lạnh chạy cả đêm nên ôm bà không chán.

- Ồ... Cấy ông ni. Già không nên nết! Không sợ con cháu cười cho à?

Mẹ chồng tôi thẹn đỏ mặt mày, vừa lườm ông vừa đi lại bàn bếp giúp chị
em chúng tôi chuẩn bị thức ăn. Ông quay vô nói lớn:

- Liên hỏi chị Kim rồi làm thêm thêm một tý. Có ba ông bạn già đến ăn
sáng cho vui, nghe nói ở loanh quanh mô đây, khoảng 10 phút họ đến.

Ông vừa nói xong đã có người gõ cửa. Một bác chúng tôi đã gặp hôm
trước dẫn theo hai người nữa có vẻ còn trẻ hơn. Mọi người tay bắt mặt
mừng, cùng ngồi vào ăn sáng. Mới bắt đầu ăn, ông trịnh trọng mở lời:

- Trước hết, cha cám ơn các con đã lo cho cha mẹ đầy đủ mọi sự mà cha
hiểu lầm nên lớn tiếng với các con. Tui cũng xin lỗi và cám ơn bà vì
chuyện hồi đêm. Còn chú Thăng thì anh phải nói là từ nay nhất nhất anh
sẽ nghe chú. Không có chú thì anh không hiểu được cái sai của mình.
Chú dạy cho anh bài học đầu tiên ở Mỹ... Hồi trước chú là lính của
anh, bây giờ anh là học trò của chú. Không sao cả.

Nhờ câu nói mở đầu của ông mà mọi người vui vẻ, chuyện trò tâm tình
rất cởi mở. Tính cha chồng tôi như thế đó. Nóng nẩy, nghiêm khắc nhưng
rất thẳng thắn và phục thiện. Đã gần 2 năm qua rồi từ hôm gia đình bên
chồng tôi qua Mỹ đoàn tụ... Càng ngày tôi càng hiểu và thương gia đình
bên nội nhiều hơn. Tôi tự mỉm cười với chính mình và sửa soạn xuống
nhà chuẩn bị bữa cơm chiều.

* * * * *

Tôi vừa xuống bếp, chưa kịp lấy nồi niêu xoong chảo đã nghe chuông reo
rinh ỏi. Tôi bồn chồn lo lắng, sợ nhà tôi gặp phải tai nạn gì trên
đường về, nên vội vàng bắt điện thoại. Ở đầu giây bên kia, tiếng Liên
vừa khóc vừa nói:

- Chị Kim. Chị giúp em với... Cha mới đuổi em ra khỏi nhà. Lúc nãy em
gọi chị không được nên anh Hùng chở em tới nhà ông McCarthy ngồi chờ.

- Bình tĩnh đã nào! Có chuyện gì từ từ nói... Hay em nói Hùng chở về
nhà chị đi. Anh Khang ghé đón các cháu chắc cũng sắp về rồi.

- Anh Khang chở mẹ và hai cháu đi chợ mua các thứ chuẩn bị ngày mai
nướng thịt ăn picnic chắc chưa về... Một mình cha ở nhà mới khổ em.

- Mà tại sao?

- Chiều nay anh Hùng về nghỉ "Spring Break" (Nghỉ giữa khóa học mùa
xuân), tới nhà chơi. Chúng em đã xin phép tối mai đi dạ vũ Hoa Anh Đào
nên anh Hùng xin phép mẹ chở em đi mua cái áo dạ hội... Lúc về chỉ
thấy miếng giấy anh Khang để trên bàn là phải chở mẹ và các cháu ra
chợ... Em để anh Hùng ngồi ở phòng khách, vào thay áo mới để thử. Em
vừa bước ra, quay tới quay lui cho anh Hùng ngắm xem có vừa không thì
cha mở cửa bước vào. Nghe tiếng động, anh Hùng quay ra cửa lễ phép
chào, nhưng mặt cha cứ hầm hầm nhìn em rồi quát tướng lên: "Con đĩ
kia, ăn mặc rứa à? Lại còn ẹo lên ẹo xuống như phường chèo. Cút, cút
cho khuất mắt tau..." Hai đứa em năn nỉ giải thích cha không thèm
nghe, còn đòi đánh em nữa nên anh Hùng đành dẫn em ra xe.

- Sao em không đợi mẹ và anh Khang về? Khi cha nóng lên chỉ có mẹ can được thôi.

- Thì chúng em cũng tính thế, nhưng cha ra cửa ngó thấy hai đứa đứng
dưới xe nên chưởi ầm lên. Chúng em quê xệ với hàng xóm quá, phải ra
điện thoại công cộng gọi chị mấy lần không được nên đành gọi nhà ông
McCarthy. Ông ấy nói cứ đến rồi tính sau. Chị có cần nói chuyện với
ông McCarthy không?

- Tý nữa. Bây giờ để chị gọi về bên nhà xem sao đã. Hai đứa cứ ở đó.
Nói với ông bà McCarthy là chị sẽ gọi lại ngay.

Tôi bàng hoàng lo lắng, nhưng cũng phải thu hết can đảm quay số điện
thoại nhà cha mẹ chồng. May quá, ông xã tôi bắt điện thoại:

- Em hả? Êm rồi. Con Liên và thằng Hùng có ở bên nhà mình không?

- Hai đứa đang ở bên nhà bố mẹ. Mình làm sao bây giờ anh?

- Để anh bàn với mẹ đã... Chắc mời ông bà sang nướng thịt ăn picnic
chiều nay rồi ngày mai tính sau. Ông đi làm về mệt, thấy hai đứa nó ở
nhà một mình, lại ăn mặc sao đó nên ông sợ con gái rượu "hư" mới nổi
nóng thế thôi. Bà ép ông đi tắm cho "hạ hỏa" rồi.

- Tắm chung hả? Tình nhỉ.

- Em nữa! Em sắp xếp bên đó nha. Anh sẽ mời cha mẹ và nói là đã có ông
bà McCarthy tới rồi. Cha nể bố lắm nên chắc chắn sẽ đồng ý.

- OK. Honey.

Tôi lại phải gọi điện thoại giải thích với bố mẹ nuôi và năn nỉ ông bà
cùng qua chơi, nướng thịt ăn picnic và giảng hòa dùm chuyện gia đình
nhà chồng. Bố nuôi tôi vẫn quý mến Hùng nên sẵn sàng ngay. Tôi nghiệp
hai đứa, mặt mày tái mét, vừa đốt lò vừa lấm la lấm lét nhìn ra phía
trước chuẩn bị tinh thần. Vừa đậu xe, ông xã tôi xách các thứ ra sau
cùng với Hùng và Liên bắt đầu nướng thịt. Bố mẹ nuôi tôi vừa bắt tay
cha mẹ chồng vừa đưa tay bế cháu. Ông bố nuôi tôi cũng tâm lý lắm, vừa
nắm tay cha chồng tôi vừa nói dỡn:

- Ông sui khỏe không? Bây giờ hết tuyết rồi nên trời hơi nóng hả? Tôi
nghe cô Liên kể lại mà cũng sợ ông luôn.

- Cái xứ của ông tự do quá trớn. Con gái tôi toàn học những thứ gì
đâu. Tôi giận quá...

- Nếu ông không nuôi cô Liên nữa, ông cho tôi đi.

- Thôi đi ông bạn già. Ông đã nuôi con dâu cho tôi rồi, bây giờ còn
đòi thêm con gái nữa sao.

Mẹ chồng tôi kêu Liên dẫn Hùng ra xin lỗi. Chúng nó chưa kịp mở miệng,
cha chồng tôi đã nói lớn:

- Ra sau giúp anh chị bây đi. Cha hơi nóng quá. Cha xin lỗi. Có gì tý
nữa ta nói chuyện để thông cảm hơn.

Thế là vui vẻ. Đại gia đình của tôi bên Mỹ quây quần chung quanh cái
bàn picnic sau vườn, vừa ăn thịt nướng vừa nói chuyện về những ngộ
nhận và hiểu lầm vì nhiều thế hệ, tuổi tác khác nhau trong gia đình.
Đúng là một ĐẠI GIA ĐÌNH: Bố mẹ nuôi của tôi người Mỹ. Tôi là đứa con
lai mồ côi. Cha mẹ chồng tôi vẫn còn giữ đúng phong tục tập quán Việt
Nam. Chồng tôi sang Mỹ theo diện "boat people" (thuyền nhân). Cô Liên
mới qua tuổi trăng tròn. Hùng là một thanh niên Việt Nam nhưng suy
nghĩ nói năng như Mỹ con. Hai đứa con tôi đứa 5 tuổi, đứa mới lên 2...
Như lệ thường, cha chồng tôi tuy nóng tính nhưng rất cởi mở, bao giờ
ông cũng là người "khai mạc" những vấn đề khó nói, một cách ý nhị, để
mọi người có thể thảo luận một cách thoải mái. Ông mở đầu:

- Hùng đừng giận bác nữa nha. Hồi chiều vừa vô nhà, bác thấy hai đứa
cứ như đang đóng tuồng nên bác nóng quá. Bác xin lỗi. Bác cũng phải
nhận là con Liên mặc cái áo đó vào nhìn xinh đáo để, nhưng bác không
quen mắt...

- Dạ... chúng con trẻ người non dạ, có gì bác cứ chỉ dạy.

- Trẻ chi nữa mà trẻ. Khi bằng tuổi Hùng bác đã có anh Khang rồi.
Nhưng chuyện đó tính sau. Bây giờ tôi hỏi ông bà sui cho ý kiến xem
tôi có cổ hủ quá không?

- Ông sui tiến bộ lắm, không cổ hủ. Có điều ông phải chấp nhận là mỗi
dân tộc, mỗi thế hệ có một nhân sinh quan khác nhau. Cái hay của ông
sui là ông bày tỏ cho mọi người biết quan niệm của ông; có điều ông
nóng tính quá, nhiều khi xảy chuyện không vui. Nhưng ông còn một cái
rất hay là khi ông thấy sai, ông sửa đổi và chấp nhận ý kiến của người
khác.

Tôi phục bố nuôi mình quá. Không những ông nói tiếng Việt rõ ràng, mà
lập luận rất mạch lạc. Tôi đang định lên tiếng thì cha chồng tôi vỗ
tay rồi quay sang nói:

- Rua ông sui cái coi. Tôi phục ông sát đất. Tôi còn phải học hỏi
nhiều lắm. Bây giờ thằng Khang lên tiếng trước làm gương cho các em.
Cứ tự nhiên...

Chồng tôi đành miễn cưỡng mở miệng:

- Con thấy cha nghiêm khắc quá, nhất là với em Liên. Con thấy cha xét
đoán mà không dựa vào dữ kiện, chẳng hạn như cha cứ chê em Liên đi học
toàn là điểm C môn Sinh Ngữ nhưng không thông cảm là em nó mới ở Mỹ 2
năm, đó là một thành quả rất cao. Khi nhìn vào học bạ, cha chỉ chê
điểm C hay D mà không bao giờ khen những điểm A điểm B cả. Con chỉ
mong cha rộng rãi với lời khen hơn, đừng nghiêm khắc quá.

- Ừ. Thằng ni đúng mặt là trưởng nam. Nhưng các con cũng phải thông
cảm cho cha đã tiêm nhiễm trong xương trong tuỷ cách dạy con là phải
"cho roi cho vọt", phải chú trọng vào cái yếu để vươn lên. Nhưng mà
cha đồng ý. Một lần nữa, cha sai, cha sẽ phải học để khen mới đuợc.
Còn chi nữa không?

- Dạ... Con xin thêm một chút là cha cũng nên bớt chút thì giờ tham
gia sinh hoạt ở trường với em kẻo nó tủi thân với bạn bè.

- Tau biết chi mà sinh hoạt? Tiếng Mỹ thì ăn đong, nói chuyện mỏi tay
hơn mỏi mồm thì mần được chi. Nếu như ở trường ai cũng giỏi tiếng Việt
hay tiếng Pháp như ông sui đây thử coi. Tau nhào vô liền chớ sợ chi.

- Cha nói vậy chứ trong hội phụ huynh học sinh cũng có nhiều người
Việt lắm; và mình chỉ cần đến giúp một năm vài lần chi đó...

- Rứa họ có cần sửa bàn sửa ghế chi không, hay cắt cỏ cũng được. Con
Liên cứ sắp xếp rồi nói cho cha biết. Tau sợ chi mà không làm...

- Nhân đây, con cũng xin thay mặt cho nhà con và em Liên xin lỗi cha
mẹ vì có nhiều lúc chúng con chỉ suy nghĩ theo kiểu Mỹ, nói năng, cư
xử không đúng phận làm con. Chúng con muốn cha mẹ thông cảm cho tuổi
trẻ mà quên đi một điều quan trọng là chính chúng con lại không chịu
tìm hiểu và thông cảm cho cha mẹ.

- Con nói rứa là cha vui lắm rồi. Cha mẹ có khi mô lại chấp chất con
cái mần chi!

- Dạ. Con cũng xin đề nghị một tý cho mẹ... Con biết mẹ lúc nào cũng
thương yêu săn sóc cho cha và chúng con. Có điều, nhiều khi chúng con
có cảm tưởng là mẹ không lắng nghe ý kiến của con cái. Con biết mẹ
không có ý đó, nhưng mỗi khi nói chuyện hay hỏi mẹ điều chi, mẹ cứ vừa
nhặt rau hay vừa rửa chén vừa nói. Hình như mẹ không làm việc liên tay
là mẹ không chịu được thì phải. Chúng con chỉ xin mẹ dành đôi lúc ngồi
nghe con cháu là được rồi.

- Hay. Tui cũng thấy rứa đó. Bà có ý kiến chi cho các con nghe không nạ?

Mẹ chồng tôi vừa đút thịt cho bé Mary vừa nói:

- Nỏ có chi cả.

- Đó... đó. Ngay dừ cũng cứ rứa tê nạ. Vừa đút cho cháu vừa trả lời
hời hợt. Nhưng mà cũng vì rứa mà tui thương bà. Nỏ răng mô, không cần
phải thay đổi... Bà có ý kiến chi nữa không?

- Ông lắm chuyện quá! Để tui lo cho các cháu được rồi.

- Rứa bà sui thì răng? Kim dịch lại cho cha cấy. Sợ giọng Nghệ An của
cha bà nghe không kịp.

Tôi chưa kịp nói thì mẹ nuôi tôi đã lên tiếng:

- Tôi không hiểu nhiều nhưng vui nhiều. Tôi thích gia đình ông bà
nhiều lắm. Hết. Để Kim nói thay mẹ được rồi.

Mọi người đều vỗ tay rộn rã. Mẹ nuôi tôi lại quay sang xếp hình với
thằng Jonathan. Tôi vội vàng lên tiếng:

- Theo con thì gia đình mình được thế này là quý hóa lắm rồi. Đương
nhiên cũng có những lúc hiểu lầm, và cũng có những đụng chạm, nhưng
con thương nhất là cha lúc nào cũng biết lắng nghe và tạo điều kiện
cho mọi người có dịp hòa đồng vui vẻ với nhau. Chúng con cũng có nhiều
lúc sai quấy, chúng con biết cha mẹ không chấp nhất, nhưng...

- Kim thật là hiểu cha quá! Đúng là con dâu trưởng của cha. Bây có
thấy cha "rộng rãi với lời khen" chưa nạ? Cháu Hùng răng? Quen biết
với con Liên cũng mấy tháng rồi, nhưng mà bác đã nói từ đầu là cứ coi
nhau như bạn bè thôi, tới bao giờ học hành xong xuôi rồi tính? Cháu cứ
nói, không cần chi mà phải e lệ như con gấy rứa? Bên ni không phải làm
rể mô...

- Dạ. Cháu ở Mỹ một mình. Cháu được quen biết Liên và gia đình... Cháu
không biết nói gì, cháu chỉ xin được nghe lời chỉ dạy và hướng dẫn của
các bác và anh chị. Ba má cháu bên nhà cũng vui khi biết tin cháu quen
biết với gia đình bác đây... Cháu hết ạ.

- Thằng ni ăn nói chi mà như trả bài thuộc lòng rứa? Để con Liên hắn
nói cho mà nghe. Con ni nhiều khi hắn làm tui phát điên lên được... Lý
luận dông dài quá sức.

- Đó. Lúc nào cha cũng chê con không thôi. Cha hay đặt ra những giới
hạn khắt khe cho con chỉ vì con là con gái. Con thấy...

Bố nuôi tôi vội vàng xen vào:

- Ông sui phải nhớ là bên này "lady first" nhé. Tôi cũng thấy ông hơi
khó khăn với con gái quá đó.

- Được, được... Để con Liên nói xem chỗ nào quá đáng tôi sẽ sửa. Liên
tiếp tục đi.

- Ví dụ như tối mai... Cha mẹ đã cho phép con và anh Hùng đi dạ vũ Hoa
Anh Đào nhưng cha bắt 10 giờ phải về. Con cố gắng giải thích cho cha
nghe là người ta ăn tối xong đã hơn 9 giờ rồi mới bắt đầu dạ vũ. Nếu
10 giờ phải có mặt ở nhà thì vừa khai mạc chúng con đã phải sửa soạn
đi về... nhưng cha đâu có cho con cơ hội để nói hết ý. Cứ khăng khăng
là "đi rứa đủ rồi".

- Cha cả đời có đi dạ vũ mô mà biết! Mọi khi cha vẫn cho đi chơi cuối
tuần tới 10 giờ về thì lần ni cũng rứa. Thôi thì cứ coi như cha sai
đi, một lần nữa cha xin lỗi con... Rứa thì mấy giờ về mới là giới hạn
hợp lý?

Tôi biết chắc chắn cô Liên không dám nói nên tôi đỡ lời cho cô em chồng:

- Cha à... Một năm mới có một lần, vả lại các em đang nghỉ giữa khóa,
con nghĩ cha nên cho các em đi chơi qua nửa đêm cũng không sao. Người
ta còn chơi tới một hai giờ sáng đó...

- Chị Kim đã xin dùm rứa thì được rồi. Tiện đây cha cũng nói luôn để
cháu Hùng và các con hiểu là không phải cha mẹ không tin tưởng mấy
đứa, nhưng bổn phận làm cha, làm mẹ... mình phải để mắt tới chớ không
phải là không tôn trọng đời tư của chúng con đâu. Thôi, lần ni rứa
chắc cũng tạm đủ rồi. Chắc phải chuyển đề tài, hay mấy đứa có mục chi
riêng thì cứ tự nhiên. Tui với ông sui vô nhà làm một bàn cớ tướng xem
kỳ này ông đã tiến bộ thêm được tý nào chưa. Ông sui nghĩ răng?

- Chơi liền. Ông vẫn chấp tôi một con ngựa chứ?

- Thế thì tiến bộ ở chỗ nào?

- Lùi chứ tiến gì! Mấy ông bạn Mỹ của tôi đâu có ai biết chơi cờ tướng
để tôi luyện đâu. Mai mốt ông sui phải giới thiệu cho tôi một số bạn
Việt Nam ngoài Eden để tôi học nghề.

Mọi người lục tục kéo nhau vô nhà. Mẹ chồng tôi lại mở phim tàu cho bà
sui cùng "luyện chưởng" trong lúc hai ông bầy bàn cờ tướng. Tôi hỏi
Hùng xem có muốn chở Liên đi chơi đâu tuỳ ý, lát nữa tôi chở bố mẹ về
dùm, nhưng hai đứa lại muốn ở nhà ngồi tâm sự và học hỏi kinh nghiệm,
làm quen với bầu khí gia đình. Vợ chồng tôi chia nhau tắm rửa cho hai
con rồi dỗ nó lên phòng ngủ sớm để hôm sau còn đi chụp hình Hoa Anh
Đào. Vừa thay quần áo cho con tôi vừa nghĩ:

"Không biết mai mốt các con lớn lên, chập chững vào đời, mấy đứa có
còn cho cha mẹ cơ hội 'đồng hành' với chúng nó trong cuộc đời như thế
hệ chúng tôi bây giờ hay không? (!) Chúng tôi được học hành cao hơn
thế hệ cha ông. Thế hệ con cái chúng tôi chắc chắn sẽ văn minh tiến bộ
hơn chúng tôi vạn lần. Nhưng rồi tình cảm cha mẹ và con cái trong gia
đình chắc chắn sẽ càng ngày càng lỏng lẻo vì văn minh vật chất. Chúng
tôi biết dựa vào đâu để dạy cho con cháu biết cách dung hòa hai nền
văn hóa Đông và Tây để giữ gìn tình cảm gia đình trong tương lai? Liệu
rồi chúng tôi có còn dịp để nói 'một lần nữa cha mẹ xin lỗi con' hay
chỉ vì một hiểu lầm nho nhỏ, chúng nó sẽ bỏ nhà đi luôn!"

Tôi bước ra gặp ông xã đang chờ sẵn ở cửa. Chàng muốn ôm tôi hôn,
nhưng tôi cố tránh và nháy mắt lắc đầu tỏ ý cho chàng biết phải coi
chừng vì cha mẹ hai bên và các em đang ở dưới nhà. Tự nhiên tôi ngượng
ngùng e lệ như buổi tối hai đứa hôn nhau lần đầu trước nhà bố mẹ
nuôi... Lúc với tay định mở khóa, hai ông bà đã mở rộng cửa đứng nhìn
chúng tôi mỉm cười chọc ghẹo hai trẻ bị bắt quả tang!

Nguyễn Duy-An
Góp Ý

Để giúp cải thiện mối liên hệ trong gia đình, đặc biệt là giữa ông bà,
cha mẹ với con cháu ở lứa tuổi "đang lớn", chúng ta có thể áp dụng một
vài "mẹo vặt" dưới đây:

1. Dành thì giờ cho con cái: Hãy tìm một sinh hoạt nào mà cả cha mẹ và
con cái đều vui thích để cùng tham gia... Nếu lời mời gọi của quý vị
bị con cái khước từ, quý vị đừng nản và bỏ cuộc. Cứ hỏi ý kiến con
cái.

2. Hãy lắng nghe và thực sự lắng nghe: Vì cha mẹ có quá nhiều công
việc mà thì giờ thì ít nên thường vừa nghe con cái hỏi chuyện vừa rửa
chén, vừa dọn dẹp hay sửa xe... Hãy bỏ công việc sang một bên để con
cái thấy cha mẹ thật sự để ý đến chúng.

3. Hãy nhìn đường trường: Đừng coi những thiếu sót nhỏ của con cái như
những tai nạn khủng khiếp mà hãy lưu tâm đến những vấn đề quan trọng
hơn, nhắm đến tương lai về lâu về dài. Đừng biến cảnh gia đình thành
bãi chiến trường.

4. Hãy chấp nhận sự khác biệt về nhân sinh quan: Hãy coi con cái như
một cá nhân tách biệt với chúng ta. Điều đó không có nghĩa là quý vị
không được phát biểu ý kiến của mình khi quý vị không đồng ý, nhưng
cũng phải cho con cái có quyền nêu lên nhận xét của chúng.

5. Hãy tôn trọng lãnh vực riêng tư của con cái: "Tôn trọng" không có
nhĩa là làm ngơ. Nếu sự cư xử của chúng có điều gì làm quý vị lo ngại,
hãy giải thích.

6. Hãy để cho con cái tự dàn xếp công việc của chúng: Đừng khi nào nói
với con cái rằng quý vị biết chúng nghĩ thế này, thế kia theo kiểu
"tao đi guốc trong bụng chúng mày". Chúng tin rằng các ý nghĩ, cảm xúc
của chúng thật mới lạ và riêng tư, là độc nhất vô nhị. Chúng sẽ tự
biết khác đi mà không cần sự can thiệp, giúp đỡ của cha mẹ. Đừng bao
giờ kết luận rằng các ý nghĩ của chúng chẳng ra gì cả, và rồi "lại đổi
ngay đấy". Và cũng chẳng quan hệ gì việc chúng sẽ nghĩ khác đi, cảm
thấy khác đi về sau, vì ở lứa tuổi đang lớn, con cái chúng ta chỉ sống
cho hiện tại.

7. Đừng xét đoán: Hãy nói lên dữ kiện thay vì ý kiến khi quý vị khen
hoặc phê bình. Phát biểu dữ kiện như thế này chẳng hạn: "Bài thơ của
con làm cha vui lên" hoặc "phiếu điểm của con tháng này toàn C và D
thôi" là chúng ta để chúng tự đưa ra kết luận thích hợp. Cô cậu trong
lứa tuổi này rất nhạy cảm về việc bị phán đoán, tốt cũng như xấu.

8. Hãy rộng rãi với lời khen: Hãy khen ngợi những cố gắng của con cái
chứ không phải chỉ khen sự thành đạt. Và đừng bình phẩm con người đối
tượng. Giả dụ lời khen "con là một nghệ sĩ tuyệt vời" rất khó thành
hiện thực, nhưng lời khen "cha thích bức họa này" nói lên dữ kiện và
xuất phát tự tấm lòng của quý vị.

9. Hãy đặt ra những giới hạn hợp lý: Các cô cậu mới lớn cần phải được
uốn nắn. Luật lệ của quý vị đặt ra cần được cương quyết áp dụng và
phải bắt nguồn từ những niềm tin và giá trị sâu xa nhất trong gia
đình.

10. Hãy dạy con tự lấy quyết định và lựa chọn điều phải trái bằng cách
khuyến khích tính độc lập: Đừng vội ra tay sửa phạt khi có sai sót,
trừ khi tình huống bắt buộc. Hãy cho con cái cơ hội để "trưởng thành".

binhgia.com