Ông Gioan Baotixita, một giáo dân từng có dịp gặp Đức Tổng Giám mục Ngô Quang Kiệt, đã dành cho ban Việt ngữ chúng tôi cuộc phỏng vấn về những sự kiện đang diễn ra giữa Giáo hội Công giáo Việt Nam và chính quyền.

Tình hình hiện nay

Nguyễn Khanh: Thưa Anh, tình hình tối hôm nay như thế nào?

Ô. Gioan Baotixita: Tình hình trên chỗ Nhà Chung hả anh?

Nguyễn Khanh: Vâng.

Ô. Gioan Baotixita: Tôi thấy tình hình ở đấy hiện rất bình thường. Ngày hôm nay không có vấn đề gì lớn. Tôi có hỏi tham bạn bè và những người có mặt ở đấy thì họ bảo hôm nay không có điều gì xảy ra.

Hôm qua, tôi ở trên đấy về cũng hơi muộn, chừng 10 giờ tôi mới về, thì thấy số người có mặt rất đông, tất cả cầu nguyện sốt sắng ở đấy. Lúc tôi về đã 10 giờ mà mọi người vẫn còn cầu nguyện ở đấy, những nơi khác cũng từng nhóm đổ về để cùng dâng lời cầu nguyện, dù trời rất rét.

Hôm nay, tôi hỏi một số người trên đấy thì được nói là cũng không có gì xảy ra, mọi chuyện vẫn bình thường, vẫn có người cầu nguyện tại đó.

Dấu hiệu từ phía chính quyền

Nguyễn Khanh: Có dấu hiệu nào cho thấy là phía chính quyền sẽ nhượng bộ hay không?

Ô. Gioan Baotixita: Điếu đó tôi lại không được biết anh ạ, thứ nhất bởi vì tôi không có thời gian, thứ hai là tôi cũng không có nguồn tin nào bên phía nhà nước, tôi chỉ quan tâm vì là giáo dân, đi lễ, còn phía nhà nước họ quan tâm như thế nào thì tôi không rõ.

Nhà nước nhượng bộ, xử lý như thế nào thì chưa biết, chỉ thấy hôm nay báo chí có một số tờ đăng sự viện có vẻ khác đi, nói rằng sự việc phải chấm dứt. Qua báo chí trong nước thì tôi thấy chuyện vẫn còn căng thẳng.

Nguyễn Khanh: Thưa anh, căng thẳng mà anh vừa nói đến đang ở mức độ như thế nào?

Ô. Gioan Baotixita: Căng thẳng ở cái nghĩa tin tức báo chí đưa ra và thông tin liên quan đến người dân. Tôi thấy có những điều báo chí nói không đúng với hiện tượng tôi nhìn thấy, chẳng hạn báo chí nói người dân bị lừa, bị kích động bởi ai chỉ đạo này khác.

Hôm qua đến tận nơi, tôi chẳng hề thấy chuyện đó. Tôi xin đọc một đoạn của bài báo được đăng ngày hôm nay:

“Thoạt nhìn bên ngoài, chúng tôi tưởng mọi người đang chú tâm cầu nguyện, các linh mục tập trung ở những lều bạt, nhưng khi chúng tôi bước vào thì họ nói là may quá, các bác đến thay phiên để chúng em về”.

Tôi thấy rằng những điều này chắc chắn không thể xảy ra ở chỗ cầu nguyện ngày hôm qua và những ngày trước được.

Những người đến đó là những người hoàn toàn tự nguyện, và người ta biết phải làm gì, họ có nhu cầu đến đo để cầu nguyện, chứ không phải để thay phiên nhau như cách nói của báo chí. Không thể nói như thế được. Nói như thế là nói không trung thực. Tôi nghĩ thế.

Phản ứng của giáo dân

Nguyễn Khanh: Qua những bài báo như vậy, cảm nghĩ của anh như thế nào? Liệu đây có phải là những bài báo được nhà nước chỉ định phải viết như thế không?

Ô. Gioan Baotixita: Tôi không làm ở đấy, nên cũng không biết được thực chất của những bài này, chỉ thấy họ ghi là của Nhóm Phóng Viên Nội Chính, của nhóm phóng viên nọ, phóng viên kia.

Tôi không làm ở đấy nên không thể biết được thực chất của nó là gì. Nhưng tôi thấy báo chí Việt Nam thì xưa nay vẫn thế, chẳng hạn như vụ này đâu phải mới xảy ra đâu?

Việc này xảy ra hơn cả tháng nay rồi cơ mà. Nhưng báo chí thì xưa nay trước những sự kiện lớn như thế, chẳng viết được một dòng chữ nào cả. Bây giờ hàng loạt mấy tờ báo, truyền hình đưa tin như thế thì tôi cũng cảm thấy làm lạ.

Nói làm lạ là so với nền báo chí chỗ khác thôi, chứ còn nền báo chí trong nước thì chẳng có gì là lạ. Tôi thấy rất bình thường, vì cả trăm tờ báo đều dưới sự lãnh đạo của nhà nước cả, thì tất cả đều thế thôi. Khi một tờ báo đưa lên thì đằng sau phải có một vấn đề gì đó, nhưng tôi chưa biết được những vấn đề gì xảy ra đằng sau.

Nguyễn Khanh: Qua những bài báo mới được loan tải, anh có xem đó là dấu hiệu nhà nước sẽ có biện pháp mạnh hay không?

Ô. Gioan Baotixita: Thế này anh à. Thật ra để dự báo động thái của nhà nước như thế nào thì tôi không quen lắm, vì tôi không làm về chính sách, về chính trị, tôi chỉ là một giáo dân thôi.

Tôi chỉ thấy rằng tuyên truyền trung thực mới là điều quan trọng, trong xã hội nào cũng thế cả, phải lấy trung thực làm hàng đầu, lấy sự thật làm tiêu chí, cơ bản là để cho xã hội tốt đẹp lên. Còn tuyên truyền một chiều thì thưa anh, đến một lúc nào đó chẳng có sự dối trá nào che đậy mãi được.

Nhưng qua những gì xảy ra, tôi vẫn thấy khó đoán không biết chuyện sẽ được giải quyết như thế nào. Tôi chỉ thấy rằng là phía chính quyền muốn đưa những bài báo này ra để dọn đường cho dư luận xã hội.

Quan điểm của Tổng Giám mục Hà Nội

Nguyễn Khanh: Anh đã gặp Ðức Tổng Giám Mục Hà Nội Ngô Quang Kiệt.

Ô. Gioan Baotixita: Dạ vâng.

Nguyễn Khanh: Muốn hỏi anh tinh thần của Ngài như thế nào?

Ô. Gioan Baotixita: Tinh thần của Ðức Tổng Giám Mục thì thật ra, tôi có gặp Ngài hôm 12 và hôm qua tôi có gặp lại Ngài khi tôi lên trên đấy để xem tình hình như thế nào. Tôi thấy Ngài bình thường, cũng tiếp khách, đi lại bình thường, tất nhiên cũng có những nét ưu tư.

Hôm trước Ngài có nói rằng việc này cũng rất phức tạp, Ngài vẫn muốn giải quyết việc đơn giản này là lấy lại khu đất đấy thôi, chứ không muốn để sự viêc phức tạp ra làm gì. Ngài cũng yêu cầu giáo dân là kh tập họp cầu nguyện phải giữ trật tự, an ninh, không được để hiện tượng xúi dục, xúi bẫy bởi người khác xảy ra.

Tôi có hỏi Ngài rằng cầu nguyện như thế này thì có chuyện gì không? Ngài trả lời rằng cầu nguyện là chuyện đương nhiên của người Công Giáo, chúng ta đã cầu nguyện từ bao nghìn năm nay. Ngài nói thế.

Tôi có hỏi Ngài là cuối cùng sẽ như thế nào, thì Ngài bảo rằng cuối cùng vẫn là phải xin lại cái chỗ này, vì đây là chuyện đã nói đến từ lâu, nhưng không xin được, không thấy trả lời. Ngài cũng bảo rằng trước tình hình bức xúc của Giáo Hội đang cần có chỗ để hoạt động mục vụ, cần chỗ để sử dụng. Là người lãnh đạo đoàn chiên, Ngài phải đứng ra để lo lắng việc này, chứ không phải đây là việc bây giờ mới được nói đến. Ý của Ngài là như vậy.

Nguyễn Khanh: Thưa anh, Ðức Tổng Giám Mục có nói gì với anh về buổi gặp gỡ giữa Ngài với Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng không? Ý chúng tôi muốn hỏi là Ngài có bày tỏ hy vọng lời hứa hẹn của Thủ Tướng sẽ được thực hiện hay không?

Ô. Gioan Baotixita: Cái đó thì thật ra tôi không biết, vì tôi không có hỏi Ngài là có được hứa hẹn giải quyết hay không. Tôi chỉ hỏi là Thưa Cha, việc hôm trước đã được giải quyết như thế nào rồi, thì Ngài bảo rằng chỉ có những lời hứa hẹn chung chung thế thôi, hứa hẹn sẽ nghiên cứu, sẽ quan tâm để giải quyết. Ngài có nói với tôi rằng ông Thủ Tướng có hứa như thế.

Hôm trước khi tôi gặp Ngài, Ngài cũng bận tiếp khách khứa nên không có thời gian nói chuyện nhiều, anh ạ.

Chính quyền đe dọa bỏ tù giáo dân?

Nguyễn Khanh: Nghe bảo chính quyền lên tiếng đe dọa có thể bỏ tù những giáo dân tụ tập cầu nguyện. Thưa anh, Ðức Tổng Giám Mục nói gì về điều này? Phản ứng của tập thể giáo dân ra sao?

Ô. Gioan Baotixita: Việc chính quyền đưa lời đe dọa có thể bỏ tù giáo dân cầu nguyện hay không thì tôi không biết, tôi chưa nghe cái lời ấy. Tôi chỉ thấy có cái công văn yêu cầu ngưng ngay việc tụ tập cầu nguyện, di chuyển ngay ra khỏi khu vực Nhà Chung, số 42 Nhà Chung thế thôi. Còn cụ thể bảo rằng sẽ bỏ tù hay làm gì thì tôi chưa thấy một cái văn bản hay một lời nào nói như vậy cả.

Chúng ta nên nói đúng về chuyện chính quyền. Chính quyền có bảo bỏ tù hay không thì tôi chưa thấy, nhưng tôi chỉ thấy có cái văn bản bảo phải di chuyển ra khỏi khuôn viên Phòng Văn Hóa Thông Tin, Nhà Văn Hóa ở số 42 Nhà Chung thôi. Tôi thấy công văn là như vậy, nếu không sẽ giao cho cơ quan chức năng xử lý.

Hôm nay thì tôi thấy các tờ báo đăng tin rằng các cơ quan chức năng cần phải thực hiện các biện pháp giải quyết theo đúng quy định pháp luật. Tôi thấy trên báo hôm nay họ đăng câu như vậy, thì có lẽ đã tới lúc các cơ quan chức năng sẽ thực hiện các biện pháp, nhưng tôi vẫn chưa hiểu các biện pháp theo quy định pháp luật là những biện pháp nào.

Theo bên Tòa Giám Mục bảo là làm đúng pháp luật, bên nhà nước thì bảo làm như thế là vi phạm pháp luật. Nhưng hai bên chưa phân định được với nhau. Hôm trước ôi có hỏi là làm sao có việc như thế này, thì Ðức Cha bảo rằng công văn họ đưa vào chiều Thứ Bảy rồi hẹn Chủ Nhật phải trả lời, thì trả lời ở đâu??? Hai bên chưa thống nhất về điểm đấy, tức là điểm thế nào là vi phạm pháp luật.

Nguyễn Khanh: Trước đe dọa chính quyền có thể làm mạnh, chúng tôi nghe nói rằng Ðức Tổng Giám Mục có bảo nếu họ bắt giáo dân đi tù, thì Ngài sẵn sàng đứng ra đi tù thay cho giáo dân. Anh có nghe gì về chuyện này không?

Ô. Gioan Baotixita: Vâng. Hôm trước Ðức Tổng Giám Mục nói chuyện với tôi, Ngài có nói như vậy. Tôi có bảo là nếu làm căng như thế này thì nhở chính quyền gây khó khăn thì sao? Ngài bảo rằng làm thế này có gì đâu mà căng, mình làm đúng với pháp luật và giáo dân thì phải cầu nguyện. Ngài bảo Ngài yêu cầu mọi người cầu nguyện và cầu nguyện thì đâu có phạm luật.

Ðã là giáo dân thì phải cầu nguyện, cầu nguyện hàng ngày, cầu nguyện nơi riêng tư, cầu nguyện trong gia đình, bè bạn với nhau, trong nhà thờ, cũng như ở tất cả những nơi nào có thể cầu nguyện được.

Cầu nguyện là đời sống của người tín hữu, xưa nay Giáo Hội và người giáo dân vẫn cầu nguyện, cầu nguyện cho tất cả mọi người sống với nhau trong tình bác ái, bình đẳng và hòa bình, theo đúng với tinh thần của Chúa Kitô.

Ðức Cha bảo “kêu gọi giáo dân cầu nguyện riêng cho việc này là việc của Tòa Tổng Giám Mục. Còn nếu chính quyền bắt giáo dân ngưng cầu nguyện thì lại là điều vô lý, và nếu vì cầu nguyện theo tôi yêu cầu mà họ bị đi tù, thì tôi sẽ đi tù thay họ”.

Nguyễn Khanh: Cám ơn Anh nhiều cho buổi nói chuyện hôm nay.

Nguyễn Khanh, phóng viên đài RFA