Có mối quan hệ đặc biệt giữa ĐGH Gioan Phaolô II và Mẹ Teresa, một tình bạn hữu thánh thiện. Ký giả uy tín George Weigel đã mô tả Mẹ Teresa là “sứ điệp con người” (person-message) cho thế kỷ XX.

ĐGH Gioan Phaolô II và Mẹ Teresa, hai con người của thế kỷ, cùng nhau làm nên lịch sử và biến đổi lịch sử. Đó là hai vị khách hành hương của hòa bình, yêu mến Thiên Chúa và con người, nâng đỡ người nghèo và những người bị ruồng bỏ, thúc đẩy sự tự do và phẩm giá của con người.

ĐGH Gioan Phaolô II và Mẹ Teresa tin vào các nguyên tắc tông đồ, cùng mở rộng vòng tay Giáo Hội với mọi người, cùng đem lại ý nghĩa đức tin về gia đình. Tình bạn hữu của các ngài rất sâu sắc.

ĐGH Gioan Phaolô II và Mẹ Teresa đã gặp nhau lần đầu tiên khi ngài còn là Hồng y TGM Karol Wojtyla của GP Krakow, hồi tháng 2-1973, dịp Đại Hội Thánh Thể lần thứ 40 tại Melbourne, với chủ đề giới răn mới của Chúa Giêsu: “Hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương anh em” (Ga 13:34).

Trong nhật ký riêng, TGM Karol Wojtyla đã đề cập việc gặp gỡ Mẹ Teresa. Thật vậy, Mẹ có nhà dòng ở Melbourne. Tu viện Truyền Giáo Bác Ái đầu tiên có tại Úc vào năm 1970, giúp đỡ người nghèo, người già, và người nghiện (rượu hoặc ma túy). Mẹ tin rằng những người nghiện ở Úc không chỉ được nuôi dưỡng và che chở, mà còn được yêu thương và phục hồi để tái hòa nhập cộng đồng.

Năm 1976, ĐHY Karol Wojtyla lại gặp Mẹ Teresa tại Philadelphia, dịp Đại Hội Thánh Thể với chủ đề “Bánh Hằng Sống”. Thế giới chưa biết nhiều về các ngài, kể cả giới Công giáo, nhưng các bài phát biểu của các ngài đã vang dội. Mẹ Teresa nói về sự đói khát thể lý và sự yêu quý những điều nhỏ bé, ĐHY Wojtyla nói về dạng khác của sự đói khát – đói khát tự do. Ngài biết rõ về chế độ độc tài, kêu gọi nhân danh những người bị khước từ tự do và chịu đau khổ sau Bức Màn Sắt. Sự đói khát cơm bánh và tự do đã thắt chặt tình bạn hữu lâu dài và là nguyên nhân chung.

Các cuộc gặp gỡ tại Melbourne và Philadelphia với Mẹ Teresa và công việc truyền giáo của Mẹ tại Ấn Độ đã tạo ấn tượng sâu sắc nơi ĐGH Gioan Phaolô II. Năm 1986, trong chuyến viếng thăm 10 ngày tới Ấn độ, ngài đã cầu nguyện tại Nirmal Hriday – Nhà cho Trái Tim Thuần Khiết, do các nữ tu Truyền Giáo Bác Ái điều hành tại Calcutta. Nhà này được Mẹ Teresa thành lập năm 1950, giúp đỡ và chữa lành các bệnh nhân, người cơ nhỡ, và người hấp hối. Theo hướng dẫn của Mẹ Teresa, ĐGH Gioan Phaolô II dừng lại mỗi bệnh nhân trong số 86 bệnh nhân, dùng muỗng cho họ ăn. ĐGH Gioan Phaolô II nói: “Nirmal Hriday là nơi của niềm hy vọng, là ngôi nhà được xây dựng trên lòng can đảm và đức tin, nơi có tình yêu thương cai trị”.

Tuy nhiên, ngôi nhà đó được xây dựng trên đất của một đền thờ Hindu cũ để thờ nữ thần Kali mà ĐGH Gioan Phaolô II gặp đau khổ. Đau khổ và tình yêu là vấn đề hoàn vũ, vượt mọi biên giới quốc gia, tôn giáo, giàu nghèo. Chuyến viếng thăm lịch sử của ĐGH Gioan Phaolô II tới Ấn Độ và cuộc gặp gỡ với Mẹ Teresa được ghi lại bên bức tượng Thánh GH Gioan Phaolô II và Mẹ Thánh Teresa tại Đền Thờ Quốc Gia Thánh Thomas Tông Đồ ở Ấn Độ.

ĐGH Gioan Phaolô II viếng thăm Albania năm 1993, và là giáo hoàng đầu tiên đến đất nước này. Trong diễn văn nói với dân Albania, một đất nước đa số là Hồi giáo, ngài nói về sự tự do mới đạt được sau nhiều thập niên bị bách hại dữ dội và có nhiều người chịu tử đạo, vì ngài biết quá rõ về cộng sản. Trong số người Albania nhiệt liệt hoan hô ngài có Mẹ Teresa.

Năm 1989, Mẹ Teresa về thăm Albania, khi đó vẫn còn cộng sản, vì lý do riêng – viếng mộ người mẹ là bà Drane và người chị em là Age Bojaxhiu, an táng tại Tirana. Mặc dù có sự can thiệp ngoại giao, nhưng chính quyền cộng sản đã không cho Mẹ Teresa về thăm gia đình gần 20 năm. Nếu chuyến về thăm nhà năm 1989 là dấu hiệu về sự cởi mở của Albania và sự sụp đổ của cộng sản tại Đông Âu, thì chuyến viếng thăm năm 1993 của Thánh GH Gioan Phaolô II là sự cử hành của sự tự do đầu tiên tại một đất nước vô thần trên thế giới.

Trong diễn văn nói với dân Albania, ĐGH Gioan Phaolô II bày tỏ lòng biết ơn đối với Mẹ Teresa về sứ vụ toàn cầu là nuôi dưỡng những người đói khát trên thế giới: “Ngay trong lúc hoàn toàn xa cách của Albania, chính người nữ tu khiêm nhường này dã phục vụ những người nghèo khổ nhất trên khắp thế giới nhân danh đất nước của anh chị em. Trong lòng Mẹ Teresa, Albania luôn được quý mến... Nhân danh Giáo Hội hoàn vũ, xin cảm ơn dân tộc Albania về Người Con ưu tú của đất nước”.

Thánh GH Gioan Phaolô II và Mẹ Thánh Teresa là những nhân vật thế giới, phục vụ Giáo Hội hoàn vũ với sứ vụ toàn cầu. Điều liên kết và tôi luyện tình bạn hữu lâu dài của các ngài là lòng trắc ẩn đối với đau khổ của thế giới, tôn trọng nhân phẩm và tự do, qua nét riêng được nuôi dưỡng bằng Công giáo. Cũng như các thánh khác, Thánh GH Gioan Phaolô II và Mẹ Thánh Teresa là những người nhắc chúng ta về mối liên kết sâu xa giữa tình yêu Thiên Chúa và tình yêu con người.

INES A. MURZAKU

TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ TheCatholicThing.org)

Đêm 21-6-2019