Ngày 11 tháng 2 năm 2019, tại Nhà thờ chính tòa Văn Hạnh (xã Thạch Trung, Thành phố Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh) đã diễn ra Thánh lễ công bố quyết định thành lập giáo phận Hà Tĩnh và trao quyết định bổ nhiệm Đức cha Phao lô Nguyễn Thái Hợp làm Giám mục tiên khởi của giáo phận. Thánh lễ có sự hiện diện của Đức Tổng Giám mục Zalewski, đại diện Tòa Thánh; Đức Hồng Y Phêrô Nguyễn Văn Nhơn; Đức Tổng Giám mục Giu se Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam và 32 Đức Giám mục; Quý cha Tổng Đại Diện; quý cha Giảm tỉnh các tỉnh dòng và bề trên các hội dòng; hơn 400 linh mục trong và ngoài giáo phận, hàng ngàn tu sĩ nam nữ, chủng sinh và có hơn 40 ngàn người từ khắp nơi về đây tham dự.

Giáo phận Hà Tĩnh được tách ra từ Giáo phận Vinh bao gồm hai tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình, phía Bắc giáp tỉnh Nghệ An (giáo phận Vinh), phía Nam giáp tỉnh Quảng Trị (Tổng giáo phận Huế), phía Nam giáp Biển đông và phía Tây giáp nước Lào. Giáo phận có diện tích tự nhiên là 14.107,4 km², trong đó tỉnh Hà Tĩnh có 6.055,6 km² và tỉnh Quảng Bình là 8.051,8 km²

Tân Giáo phận Hà Tĩnh được dâng kính Đức Maria Mẹ Thiên Chúa. Tòa Giám mục và Nhà thờ Chính tòa tọa lạc tại giáo xứ Văn Hạnh. Giáo phận hiện tại có 10 giáo hạt, 116 giáo xứ và chuẩn giáo xứ, với 1278.559 tín hữu (chiếm 13,03% dân số hai tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình), có 135 linh mục, 46 chủng sinh, hàng trăm nam nữ tu sĩ tại 39 sở dòng hoặc nhóm tu sĩ phục vụ tại các giáo xứ trong Giáo phận.

Được biết việc chia tách để thành lập giáo phận Hà Tĩnh đã được Đức Giám mục Phê rô Trần Xuân Hạp làm đơn đệ trình Tòa Thánh từ năm 1994 nhưng khi đó Ngài đã 74 tuổi, nghĩa là đã gần đến tuổi nghỉ hưu nên các tiến trình đó còn tạm dừng. Năm 2009, Đức Cha Phao lô Maria Cao Đình Thuyên tiếp tục gửi văn thư nhắc lại thỉnh nguyện thành lập Giáo phận mới của vị tiền nhiệm, nhưng lúc đó, Đức cha Phaolô Maria cũng đã 82 tuổi, vì thế Bộ rao giảng Tin Mừng cho các dân tộc chưa trả lời. Ngày 30-7-2010, sau khi Đức Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp nhận sứ vụ Giám mục tại Giáo phận Vinh, Bộ đã gửi văn thư hỏi ý kiến Đức cha Phaolô có tiếp tục xin tách Giáo phận không ? Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp tiếp tục xin tách Giáo phận như ý nguyện của hai vị tiền nhiệm. Sau những năm tháng mong ngóng, chờ đợi đến ngày Ngày 22-12-2018, Phòng báo chí Tòa Thánh loan tin Đức Thánh Cha Phanxicô thiết lập Giáo phận Hà Tĩnh và bổ nhiệm Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp, Giám mục Giáo phận Vinh, làm Giám mục tiên khởi của Giáo phận Hà Tĩnh.

Đại lễ Thành lập Giáo phận Hà Tĩnh (ngày 11 tháng 2 năm 2019) này sẽ là một móc son ghi dấu trong lịch sử Giáo hội Công giáo Việt Nam. Mùa xuân Kỷ Hợi (2019) này sẽ là một mùa xuân đáng ghi nhớ vì kể từ đây, Giáo hội Công giáo Việt Nam đã có thêm một Giáo phận mới và Giáo phận Hà Tĩnh là giáo phận thứ 27 trong cả nước. Hi vọng và tin tưởng rằng; Nơi dải đất Miền Trung dẫu khô cằn, khí hậu dù khắc nghiệt này thì hạt giống Tin mừng vẫn đủ sức để đâm chồi nẩy lộc và đơm hoa kết trái dồi dào. Mảnh đất Hồng Lam địa linh nhân kiệt này, vùng đất văn nhân, văn hóa này vẫn nảy sinh những anh hùng hào kiệt để dựng xây Giáo hội, dựng xây quê hương đất nước ngày một phồn vinh tốt đẹp.

Đa minh Tiến Khởi