Ba đào là sóng lớn, ý nói đến những nỗi khổ của cuộc đời. Biển không có sóng thì không còn là biển, cuộc đời không khổ thì không còn là cuộc đời. Biển đủ thứ sóng: sóng cồn, sóng ngầm, sóng thần,...

Sóng đời cũng có đủ loại, một trong các loại sóng đời liên quan tình duyên. Trong Truyện Kiều, cụ Nguyễn Du viết: “Gặp cơn bình địa ba đào – Vậy đem duyên chị buộc vào duyên em”. Ca dao Việt Nam nói: “Thương ai ruột thắt, gan bào – Nghĩ ai tủi phận ba đào thở than”.

Nói về sóng, cổ nhân có câu đối: “Vũ vô kiềm tỏa năng lưu khách – Sắc bất ba đào dị nịch nhân” (Gió mưa không có then khóa mà giữ được khách, Nhan sắc không phải sóng lớn mà dìm chết người). Sóng nhỏ hay to, sóng biển hoặc sóng đời cũng thật đáng sợ!

Là Việt nhân, chắc hẳn chẳng có ai lạ lẫm gì với câu ca dao này: “Người ta đi biển có đôi, còn tôi đi biển mồ côi một mình”. Đó là nói về tình trạng một phụ nữ có chồng nhưng chẳng nhờ chồng được gì, cứ phải mình ên lo toan mọi thứ cho gia đình. Điển tích lưu truyền từ xưa là câu chuyện Hòn Vọng Phu – người vợ chờ chồng đến nỗi hóa thành tượng đá.

Cứ nói đến sóng là người ta nghĩ ngay tới nước, liên quan sông và biển. Sóng đa dạng: Sóng lớn (to), sóng nhỏ, sóng cao, sóng thấp, sóng cồn, sóng ngầm, sóng cả, sóng bạc đầu, sóng thần,… Sóng còn mang nghĩa khác như sóng truyền hình, sóng phát thanh, sóng điện từ,… thậm chí còn gọi là “làn sóng người”. Chắc hẳn nguy hiểm nhất và đáng sợ nhất là sóng cám dỗ, sóng tội lỗi, sóng mê muội, sóng đắm đuối, sóng thù hận,… Các xu hướng xấu càng ngày càng xuất hiện nhiều, đó cũng là những “con sóng” nguy hiểm cần phải lưu ý, nhất là trong thời đại ngày nay. Thông tin nhiều là tốt, không còn bưng bít như xưa, nhưng nếu không tỉnh táo thì dễ bị lừa vì trên internet rất nhiều nguồn không đáng tin, tức là “làn sóng” về Tin Giả (Fake News).

Về phương diện điện tử, sóng còn gọi là bước sóng, có chuyển động với tần số dài hoặc ngắn, và có tác dụng khác nhau. Ví dụ: Sóng phát thanh có tần số ngắn thì có thể phát đi xa, sóng phát thanh có tần số dài thì chỉ có thể phát đi gần. Trong vật lý, sóng là sự lan truyền của dao động, sóng có thể mang theo năng lượng, lan truyền trong nhiều môi trường khác nhau, cũng có thể bị đổi hướng (bởi khúc xạ, phản xạ, tán xạ, nhiễu xạ,...), và có thể thay đổi năng lượng (bởi hấp thụ, bức xạ,...), thậm chí là thay đổi cấu trúc (như thay đổi tần số, môi trường phi tuyến tính,...). Sóng rắc rối ghê đi!

Người ta coi sóng là hình tượng của nỗi gian truân, cực khổ ở đời. Không ai muốn gặp đau khổ, nhưng chính đau khổ mới làm cho người ta thành nhân. Vả lại, thử thách càng lớn, cơ hội càng lớn. Ngạn ngữ Phi châu có câu: “Biển lặng chẳng tạo nên thủy thủ tài ba”. Tục ngữ Việt Nam cũng nói: “Lửa thử vàng, gian nan thử sức”. Chính gian khổ cho chúng ta biết ai là người đáng là thầy ta hay không. Chúa Giêsu luôn đề cao đau khổ, Ngài luôn nhắc chúng ta “vác thập giá mà theo Ngài”. Như vậy, sóng đời rất cần thiết để “nhào nặn” con người nên tốt lành – tức là hoàn thiện để nên thánh (St 17:1; Mt 5:48).

Đề cập nỗi gian truân, Thomas Carlyle (1795-1881, triết gia, nhà văn châm biếm, nhà viết luận, sử gia và nhà giáo người Tô Cách Lan) đã nhận định: “Tai ương là bụi kim cương mà Thiên Đường dùng để đánh bóng châu báu” (Adversity is the diamond dust that Heaven polishes its jewels with).

Từ cổ chí kim – và có thể cho đến tận thế, có lẽ không ai phải lao đao chịu khốn khổ như Thánh Gióp, thậm chí còn bị Satan thử thách đủ kiểu (Sách Gióp, chương 1). Nhưng dù thế nào thì ông Gióp vẫn một niềm tín trung. Và rồi ngay giữa cơn bão táp, Đức Chúa đã lên tiếng trả lời ông: “Cửa đại dương, ai ra tay khép lại khi nước tuôn trào từ đáy vực sâu, khi Ta giăng mây làm áo nó mặc, phủ sương mù làm tã che thân? Đường ranh giới của nó, chính Ta vạch sẵn, lại đặt vào nơi cửa đóng then cài” (G 38:8-10). Rồi Thiên Chúa nói với ông Gióp: “Ngươi chỉ tới đây thôi, chứ không được tiến xa hơn nữa, đây là nơi CAC ĐỢT SÓNG CAO PHẢI VỠ TAN TÀNH!” (G 38:11).

Với tâm tình cảm tạ vì được Thiên Chúa giải thoát, Thánh Vịnh gia cho biết: “Họ vượt biển ngược xuôi nghề thương mãi, giữa trùng dương lèo lái con tàu, mắt đã tường việc Chúa làm nên và kỳ công Người thực hiện giữa dòng nước lũ. Chúa truyền lệnh khiến bùng lên bão táp, lớp sóng xô cuồn cuộn dập dồn. Họ nhô lên tận trời, nhào xuống vực sâu, lúc nguy hiểm, hồn xiêu phách lạc, bị quay cuồng, lảo đảo như say, khéo cùng khôn đã chìm đâu mất” (Tv 107:23-27). Thiên Chúa là Tạo Hóa, là Đấng cầm quyền sinh tử, Ngài có quyền “đẩy xuống âm phủ rồi lại kéo lên” (1 Sm 2:6). Thiên Chúa không đùa giỡn, mà Ngài thực sự muốn chúng ta nên người và nên thánh.

Quả thật, đúng như ông Gióp nhận định: “Thân trần truồng sinh từ lòng mẹ, tôi sẽ trở về đó cũng trần truồng. Đức Chúa đã BAN CHO, Đức Chúa lại LẤY ĐI: xin chúc tụng danh Đức Chúa!” (G 1:21). Xác định được như ông Gióp thì không gì phải lo chi cả. Nhưng muốn được vậy, vấn đề quan trọng là chúng ta có dám chấp nhận thân phận mình mà vẫn chúc tụng Chúa hay không. Điều này không dễ chút nào, và cần phải thực sự can đảm lắm!

Cuộc sống luôn có những mối liên kết, cụ thể hoặc trừu tượng. Có tin tưởng thì mới trung thành, và ai trung thành thì chắc chắn không phải thất vọng. Đó là hệ lụy hoặc tính liên đới. Thánh Vịnh gia nói về những người thành tín với Thiên Chúa: “Khi gặp bước ngặt nghèo, họ kêu lên cùng Chúa, Người đưa tay kéo họ ra khỏi cảnh gian truân. Đổi phong ba thành gió thoảng nhẹ nhàng, sóng đang gầm, bỗng đâu im tiếng, họ vui sướng, vì trời yên bể lặng và Chúa dẫn đưa về bờ bến mong chờ. Ước chi họ dâng lời cảm tạ vì tình thương của Chúa, và vì những kỳ công Chúa đã thực hiện cho người trần” (Tv 107:28-31). Bài học lớn của Thánh Gióp vẫn luôn mang tính thời sự nóng: “Đức Chúa đã BAN CHO, Đức Chúa lại LẤY ĐI: xin chúc tụng danh Đức Chúa!” (G 1:21).

Thánh Phaolô cho biết: “TÌNH YÊU ĐỨC KITÔ THÔI THÚC CHÚNG TÔI, vì chúng tôi nghĩ rằng: nếu một người đã chết thay cho mọi người thì mọi người đều chết. Đức Kitô đã chết thay cho mọi người, để những ai đang sống không còn sống cho chính mình nữa, mà sống cho Đấng đã chết và sống lại vì mình” (2 Cr 5:14-15). Tình yêu có sức mạnh hơn cả tử thần, khả dĩ khiến người ta làm được những điều lạ lùng, ngỡ như không bao giờ làm được. Tình yêu khả dĩ biến đổi tất cả. Vì yêu thương mà người mẹ liều lấy thân mình che cho đứa con dù biết mình sẽ bị thương hoặc thiệt mạng. Vì yêu thương mà Thánh Lm Maximilian Maria Kolbe (1894-1941, Dòng Phanxicô) đã dám chết thay cho một tử tù. Và còn nhiều trường hợp khác nữa. Đó là tình yêu vị tha (vì người khác) chứ không hề vị kỷ (vì mình), vì bản chất của yêu thương là CHO nhiều hơn NHẬN.

Tình yêu thương thật kỳ diệu, thế nên loại tình yêu cao thượng như vậy được Đức Kitô gọi là “tình yêu vĩ đại nhất” (Ga 15:13). Chính Ngài cũng đã thể hiện tình yêu này vì thương xót và để cứu độ các tội nhân chúng ta: Ngài bị đóng đinh vào Thập Giá và chết trên đồi Can-vê. Thật hợp lý khi Thánh Phaolô nhắc nhở chúng ta phải “sống cho Đấng đã chết và sống lại vì mình”.

Cũng bởi vậy mà Thánh Phaolô xác định: “Từ đây, chúng tôi không còn biết một ai theo quan điểm loài người. Và cho dù chúng tôi đã được biết Đức Kitô theo quan điểm loài người, thì giờ đây chúng tôi không còn biết Người như vậy nữa. Cho nên, phàm AI Ở TRONG ĐỨC KITÔ ĐỀU LÀ THỌ TẠO MỚI. Cái cũ đã qua, và cái mới đã có đây rồi” (2 Cr 5:16-17). Người ta luôn thích mọi thứ đổi mới (quần áo, vóc dáng, giày dép, điện thoại, xe cộ,…), nhưng có lẽ người ta chưa thực sự quan tâm việc đổi mới tâm hồn, đặc biệt là tâm linh. Chúng ta đã được Đức Kitô đổi mới, nhưng chúng ta chưa tích cực duy trì sự đổi mới đó nên tâm hồn chúng ta vẫn có cái gì đó “cũ” lắm, rất cần đổi mới!

Mỗi khi con sóng duềnh lên, nó không chỉ “đổi mới” mà còn đem theo phù sa bồi đắp cho vùng đất đó. Tâm hồn chúng ta cũng cần có những đợt sóng mới để đổi mới, để hoàn thiện. Các đợt sóng đó vẫn hằng ngày như thủy triều: Sóng tình yêu, sóng ân sủng, sóng thứ tha, sóng thương xót, sóng cảm thông,… Ước gì “vùng đất” là chính mỗi chúng ta luôn sẵn sàng để cho Sóng Tình Chúa biến đổi bất cứ lúc nào, Phù Sa Tình Ngài sẽ tác động để “đất” chúng ta thêm màu mỡ.

Các loại sóng đều có thể gây nguy hiểm – dù là sóng điện từ, thế nên cần phải cố gắng né tránh, vì chúng ta chẳng làm gì được. Trình thuật Tin Mừng hôm nay nói về việc Đức Giêsu dẹp yên sóng gió (Mc 4:35-40 – tương đương Mt 8:23-27 và Lc 8:22-25).

Kinh Thánh cho biết rằng chiều hôm ấy, sau khi giảng dạy cho dân chúng về một loạt các dụ ngôn (người gieo giống, ngọn đèn, cái đấu, hạt giống tự mọc, hạt cải), Đức Giêsu bảo các môn đệ cho thuyền sang bờ bên kia. Bỏ đám đông ở lại, các ông chở Ngài đi, có những thuyền khác cũng chèo đi theo Ngài. Bỗng dưng một trận cuồng phong nổi lên, sóng ập vào thuyền, đến nỗi thuyền đầy nước. Trong khi đó, Đức Giêsu đang ở đàng lái, dựa đầu vào chiếc gối mà ngủ. Các môn đệ thấy Thầy vẫn cứ “vô tư” nằm ngủ, nên họ vội đánh thức Ngài, gọi giật dậy và hốt hoảng la toáng lên: “Thầy ơi, chúng ta chết đến nơi rồi, Thầy chẳng lo gì sao?”. Phàm nhân là thế, sợ đủ thứ, càng sợ hơn khi biết mình không thể đối lại mối nguy trước mặt, vì nó có thể đe dọa tính mạng.

Con người là thế, và chắc chắn chúng ta cũng chẳng hơn gì so với các môn đệ xưa, chẳng “ngon lành” chi cả, dù đang ở ngay bên Thầy Giêsu mà vẫn chưa thấy an tâm khi gặp giông tố cuộc đời. Họ hoảng hồn nên la oai oái, gọi như điện giật thế thì ai mà chợp mắt nổi. Ngài thức dậy, rồi ngăm đe gió, và truyền cho biển phải “im ngay và câm ngay”. Thế là gió liền tắt, và biển lặng như tờ. Chỉ có Thiên Chúa mới có quyền năng như vậy!

Mọi thứ đâu vào đấy rồi, Ngài nghiêm mặt và thẳng thắn trách các đệ tử: “Sao NHÁT thế? Làm sao mà anh em vẫn CHƯA CÓ LÒNG TIN?”. Căng dữ nghen! Chắc lúc đó họ chỉ có nước gãi đầu và ngậm tăm chứ nói chi được. Đúng quá mà! Cãi gì nổi? Các ông hoảng sợ – vừa sợ vì thấy phép lạ vừa sợ vì Thầy la mắng thẳng thắn, chẳng nể chi ráo trọi, và rồi họ xì xầm với nhau: “Vậy người này là ai, mà cả đến gió và biển cũng tuân lệnh?”. Mèn ơi, theo Thầy vì tin Thầy, thích Thầy, hoặc khâm phục Thầy, thế mà giờ này họ còn hỏi nhau “người này là ai” vậy chứ? Chắc là Thầy Giêsu cảm thấy buồn lắm!

Ôi, thế thì thật tồi tệ, thật buồn! Buồn cho họ và buồn cho chính chúng ta, vì chúng ta cũng vẫn “thắc mắc” như vậy, dù chúng ta không nói ra đấy thôi. Chúa Giêsu buồn cũng hợp lý thôi, Ngài không buồn vì chưa được chúng ta tin thật, mà Ngài buồn vì đức tin của chúng ta còn non nớt, còn ấu trĩ, chỉ chạy theo “sự lạ” chứ chưa “bén rễ sâu” vào đất-ân-sủng và chưa lưu thông “nhựa” của Cây Nho là chính Ngài.

Trong Kinh Thánh có mọi thứ. Kinh Thánh đã cho chúng ta biết chắc rằng Thiên Chúa là “Đấng gìn giữ chúng ta, không để chúng ta lỡ chân trật bước”, chắc chắn “Ngài không ngủ quên” và cũng “không chợp mắt ngủ quên” bao giờ (Tv 121:3-4). Thiên Chúa không hề vô tâm vô tính như chúng ta tưởng, đừng suy bụng ta ra bụng… Chúa! Miệng chúng ta nói tin, nhưng khi gặp sóng đời duềnh lên là chúng ta hốt hoảng ngay, mà sóng đời đâu đã to tát gì cho cam, chỉ mới “lăn tăn” thôi! Thế thì chúng ta có đáng trách không nhỉ? Thảo nào, Chúa Giêsu đã có lần đặt vấn đề: “Khi Con Người ngự đến, liệu Người còn thấy lòng tin trên mặt đất nữa chăng?” (Lc 18:7).

Và Thánh Phaolô cũng báo động: “Anh em hãy tự xét xem mình có còn sống trong đức tin hay không. Hãy tự kiểm điểm. Anh em chẳng nhận thấy là có Đức Giêsu Kitô ở trong anh em sao? Trừ phi anh em đã thua trong cuộc kiểm điểm này” (2 Cr 13:5).

Lạy Thiên Chúa, Ngài là núi đá, là thành luỹ, là Đấng giải thoát con, là Đấng con tôn thờ, là núi đá cho con trú ẩn, là khiên mộc, là Đấng cứu độ quyền năng, là thành trì bảo vệ (Tv 18:3), xin giúp chúng con luôn vững tay chèo dù sóng đời nhỏ hay to, để có thể bát cậy con thuyền đời. Chúng con không dám xin Ngài đưa thuyền của chúng con ra khỏi vùng biển động hoặc nước xoáy, nhưng xin Ngài làm Hoa Tiêu hướng dẫn chúng con chèo lái để có thể vượt qua mọi con sóng dữ trên biển đời này. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng cứu độ nhân loại. Amen.

TRẦM THIÊN THU