CÁI
CHẾT CỨU ĐỘ của ĐỨC KITÔ
Đây
là các vấn đề khó hiểu về
“cái chết cứu độ” của
Chúa Giêsu. Làm sao Thiên Chúa Cha
có thể “khuây khỏa” bằng
cái chết của Người Con vô tội?
1.
TẠI SAO THIÊN CHÚA TẠO DỰNG CON NGƯỜI
CÓ THỂ PHẠM TỘI?
Tại
sao Thiên Chúa dựng nên các thụ
tạo biết yêu thương? Yêu thương
nghĩa là tự do ước muốn. Thiên
Chúa có thể dựng nên các thụ
tạo không có ý muốn tự do? Có
chứ. Bằng chứng là Ngài đã
dựng nên thảo mộc và động
vật. Thế nhưng con người (và thiên
thần) là các thụ tạo có ý
muốn tự do, có thể chọn tình
yêu. Mặt khác, người ta cũng có
thể chọn sự ích kỷ. Chọn ích
kỷ là phạm tội.
2.
THIÊN CHÚA CÓ BIẾT THỤ TẠO SẼ
PHẠM TỘI?
Thiên
Chúa thấu suốt mọi sự. Khi Ngài
dựng nên các thụ tạo có ý
muốn tự do, có thể sự bất tuân
hoặc ích kỷ đã được
cài đặt trong phương trình đó.
Vậy Ngài có muốn chúng ta phạm
tội? Không, Ngài không hề muốn.
Thiên Chúa có biết trước tính
khả dĩ đó? Có. Chẳng hạn,
mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.
Sau khi cho đứa con được giáo dục
tử tế, cha mẹ có biết trước
chúng có thể lạm dụng sự giáo
dục? Cha mẹ biết chứ. Do đó, cha
mẹ cũng có thể biết trước
chúng biết tận dụng tác phẩm
này để phục vụ xã hội. Và
nếu chúng tự do chọn hành động
yêu thương, đó là điều
tuyệt vời, không hề “bị ép
buộc”.
3.
NẾU THỤ TẠO PHẠM TỘI, CÁI CHẾT
CỦA CHÚA CON CÓ LÀ CÁCH DUY NHẤT
ĐỂ CỨU THOÁT HỌ?
Hai
Thánh tiến sĩ Augustinô và Tôma
Aquinô, hai “cột trụ” thần học
của Công giáo, đều trả lời
“không”. Thiên Chúa tối cao, vô
biên, Ngài có thể chọn nhiều
cách khác. Ngài có thể chỉ
cần tha thứ cho họ là đủ. Thật
vậy, Ngài đã làm vậy như
đượ mô tả trong sách Sáng
Thế. Ngài đã đuổi Adam và
Eva bởi vì họ không biết tính
nghiêm trọng của việc họ làm:
muốn bằng Thiên Chúa, muốn biết
thiện và ác. Tuy nhiên, Ngài cho
thấy rằng Ngài quan tâm chăm sóc
họ bằng cách “làm cho họ những
chiếc áo bằng da và mặc cho họ”
(St 3:21).
Thật
vậy, trong Cựu Ước, Thiên Chúa
dạy dân Israel cách đạt được
ơn tha thứ, qua chính các lễ vật
đền tội dâng tại Đền Thờ.
Trong các Thánh vịnh, đặc biệt
là Tv 51, có nhiều đoạn cho thấy
con người nhận ra tội mình và
tin tưởng được tha thứ.
4.
TẠI SAO THIÊN CHÚA PHẢI SAI CON NGÀI
XUỐNG THẾ GIAN, NẾU ĐÓ KHÔNG LÀ
SỨ VỤ CỨU ĐỘ?
Chân
phước Duns Scotus, một “cột trụ”
khác về thần học Công giáo, cho
biết: “Việc
nhập thể là công việc vĩ đại
nhất và tốt đẹp nhất của
Thiên Chúa, và không cần có
điều kiện bởi bất cứ yếu tố
ngẫu nhiên nào khác”.
Thiên Chúa luôn luôn hoạch định
để “kết hiệp tất cả thụ
tạo với chính Ngài và nhục thể
của Chúa Con”.
Nói
cách khác, Chúa Con đến thế
gian không là “kế hoạch B” nhưng
luôn là ý tiền định của
Thiên Chúa ngay từ đầu. Nếu Ông
Bà Nguyên Tổ không phạm tội,
việc nhập thể có thể giống như
một lời mời gọi lịch sự, như
hoàng tử đi thăm thần dân và
cùng uống trà với họ. Đó
là điều rất hạnh phúc và
vui mừng. Thật vậy, C.S. Lewis đã cố
gắng nghĩ ra một kịch bản như vậy
trong ba chiều không gian.
Mặc
dù Nguyên Tổ phạm tội, và hậu
thế cũng vậy, Con Thiên Chúa vẫn
duy trì cuộc hẹn. Thế nên đến
thời viên mãn, Con Thiên Chúa nhập
thể, giữa tình trạng bất thường
đó. Một trong những điều Con Thiên
Chúa cần thực hiện là chấn
chỉnh cách hoạt động bất thường
của thế gian.
5.
TẠI SAO SỨ VỤ CỨU ĐỘ PHẢI
LIÊN QUAN SỰ ĐÓNG ĐINH?
Chúng
ta cần biết rõ về vấn đề
này. Thiên Chúa không vui khi Ngài
thấy máu. Đó là điều lố
bịch đối với người bị kết
tội sát nhân mà lại được
trắng án, bởi vì quan tòa đồng
ý rằng người con vô tội có
thể thay thế và chịu chết. Điều
đó không là lòng thương
xót, mà là sự xuyên tạc. Đây
không là giáo huấn Công giáo.
Có thể các nhóm Tin Lành nào
đó duy trì điều này. Điều
đó gọi là sự thay thế hình
sự.
6.
SỰ ĐÓNG ĐINH KHÔNG CẦN THIẾT
ĐỐI VỚI ƠN CỨU ĐỘ, TẠI
SAO CHÚA CON MUỐN TỰ HIẾN TẾ?
Triết
gia Plato (Hy Lạp) sống trước công
nguyên cả trăm năm, có lẽ ông
có thể giúp đỡ. Ông thắc
mắc rằng không biết điều gì
sẽ xảy ra cho một người hoàn toàn
công chính nếu bước vào một
xã hội đầy những con người
kém năng lực và cố gắng giúp
đỡ họ. Ông kết luận rằng họ
sẽ đóng đinh người đó.
Điều
mà Plato muốn nhấn mạnh là thực
tế kinh khủng của con người. Chúng
ta thường cảm thấy dễ chịu với
tính ích kỷ, hành vi sai trái và
khả năng yếu kém của mình. Chúng
ta không muốn mình cần được
cứu giúp. Nếu người công chính
xuất hiện và cho chúng ta biết cách
tốt hơn, có thể chúng ta sẽ tức
giận và cho rằng họ điên rồ.
Có thể chúng ta muốn đẩy họ
vào chỗ chết.
Thời
Chúa Giêsu, hình phạt đóng đinh
là cách mà người Rôma bảo
kẻ thù phải thần phục họ. Nếu
bạn muốn nổi loạn, đó là
điều xảy ra đối với bạn. Khi
Chúa Giêsu rao giảng về Vương quốc
của Thiên Chúa, tình yêu thương,
tình huynh đệ, và làm phép lạ
giữa những người nghèo, rồi sau
đó dần dần xác định thần
tính của Ngài, điều đó
vượt quá trì hiểu đối với
người Do Thái và tổng trấn
Philatô của Rôma. Điều Chúa Giêsu
rao giảng là một vương quốc đích
thực. Dĩ nhiên Ngài phải chịu
chết, và Ngài sẵn sàng trả giá
vì Nước Trời.
7.
Ý CHÚA MUỐN TRẢ GIÁ ĐỂ
CỨU ĐỘ NHƯ THẾ NÀO?
Người
Công giáo phân chia hiệu quả về
cái chết của Chúa Giêsu thành
hai phạm trù. Cái chết đó là
một tấm gương và để cứu
chuộc (bù vào những gì chúng
ta không thể làm).
Trước
tiên, vấn đề đó là “chúng
ta có thực sự tồi tệ?”. Tôi
không chịu trách nhiệm về cái
chết của Chúa Giêsu sao? Một bài
thánh ca phổ biến được sử
dụng vào Thứ Sáu Tuần Thánh có
câu này: “Bạn
có mặt ở đó lúc người
ta đóng đinh Chúa?”.
Dĩ nhiên chúng ta không ở đó.
Nhưng nếu chúng ta ở đó thì
sao? Chúng ta có hùa theo đám đông
và la to “đóng đinh” chỉ vì
hèn nhát? Hoặc quay đi và nói
“tôi bận nghĩ chuyện của tôi?”
Hoặc nếu chúng ta đứng bên Đức
Mẹ, chúng ta có cảm thấy đau
buồn cho một người không làm điều
sai mà chịu khổ nạn như thế? Nếu
đó không là một người công
chính bình thường mà bị những
người ác sát hại, hoặc nếu
người công chính đó là
Thiên Chúa nhập thể? Điều đó
có nghĩa là chúng ta hoàn toàn
tự do ước muốn, có thể giết
Thiên Chúa hay không? Nếu chúng ta
giết Thiên Chúa, chúng ta có đáng
được tha thứ chăng?
Áp
dụng vào hoàn cảnh của chúng
ta, chúng ta có dám nói rằng chúng
ta không hướng con mắt mù lòa
của mình về cái xấu ở xung
quanh chúng ta? Chúng ta không là tòng
phạm sao?
Câu
trả lời từ Thập Giá là “có”.
Chính Chúa Giêsu đã cầu xin:
“Lạy
Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết
việc họ làm” (Lc 23:34).
Nếu thực sự chân nhận rằng chúng
ta đóng đinh Con Thiên Chúa, chúng
ta có thể bật khóc như Phêrô
và nói: “Xin
tránh xa con, vì con là kẻ tội lỗi!”
(Lc 5:8). Thế nhưng chúng ta vẫn muốn
bám sát Ngài.
Cái
chết của Chúa Giêsu đã cứu
thoát chúng ta bởi vì chúng ta chân
thành tin kính. Chúng ta thực sự là
những tội nhân, chúng ta chẳng có
gì để khoe khoang hoặc khoác lác
– ngày nay nói là “nổ”
hoặc “chảnh”. Chúng ta thực sự
cần Đấng Cứu Độ. Từ trên
Thập Giá, Thiên Chúa đã tuyến
án. Nếu bạn nhận biết mình cần
Đấng Cứu Độ, bạn sẽ được
tha thứ, bởi vì chúng ta cũng chẳng
biết mình phải làm gì nữa.
8.
CÁI CHẾT CỦA CHÚA GIÊSU CÓ Ý
NGHĨA CỨU CHUỘC NHƯ THẾ NÀO?
Sống
trong xã hội hiện đại tiện nghi,
chúng ta có thể cho rằng chỉ cần
nói “xin lỗi” là đủ và
các mối quan hệ có thể vãn
hồi. Chúng ta không thường xuyên
gặp sự ác ghê gớm, ít là
riêng cá nhân mình. Nhưng hãy
nghĩ về cuộc xâm chiếm của người
Nhậ). Nói lời “xin lỗi” có
đủ đối với một binh sĩ Nhật
là người hành hạ và sát
hại chồng của các phụ nữ vô
tội hay không?
Dù
cho chân thật tới mức nào, ngay cả
lính Nhật mổ bụng tự sát
(seppuku) để đền tội, chúng ta có
thể nói rằng anh ta đã “đền
bù” cho tội ác mà anh ta đã
làm chăng? Chúng ta có thể cho cái
chết của anh ta có giá trị “cứu
chuộc” chăng? Có thể lời cầu
xin tha thứ của anh ta là thật lòng,
và anh ta chân thành hy sinh, vậy anh ta có
thực sự “làm đúng” đối
với phụ nữ sau khi anh ta đã hành
hạ và giết chết chồng của họ?
Không thể được!
Đó
chỉ là sự can thiệp của người
nắm giữ sự sống và sự chết,
đồng thời có thể làm những
điều đúng hơn so với ý nghĩa
trần tục có thể trở thành phù
hợp.
Chính
Chúa Giêsu là người đó.
Ngài là Con Người: Ngài có thể
thay mặt chúng ta. Ngài là Thiên
Chúa: Sự sống tự hiến của Ngài
thực sự có thể làm cho mọi sự
lại trở nên đúng. Tại sao? Không
phải vì Thiên Chúa Cha yêu cầu
máu, nhưng vì công lý chỉ có
thể được phục hồi qua Đấng
là trung gian hòa giải quan trọng.
Đối
với lính Nhật, trong Đức Kitô, nỗ
lực đền tội của anh ta trở thành
có thể. Đối với nạn nhân,
trong Đức Kitô, sự đền tội
(làm cho đúng) không thể nhờ cái
chết của lính Nhật mà trở thành
có thể, vì Đức Kitô nắm
giữ cả sự sống và sự chết.
Trong
Cựu Ước, các con vật sát tế
nơi Đền Thờ để đền tội
là vật nhác nhở dân chúng. Làm
cho mọi thứ thành đúng là điều
quan trọng. Nhưng chiên sát tế chỉ
có thể là biểu tượng. Đối
với mọi trường hợp, tha thứ luôn
là điều khả thi. Tuy nhiên, làm
cho mọi thứ thành đúng có “giá
trị cứu chuộc” là ngoài khả
năng của bạn, bởi vì theo phân
tích cuối cùng, qua vật sát tế,
đó chỉ có thể là biểu
tượng. Chúng ta cần chính Thiên
Chúa cung cấp cách giải quyết qua
Đấng mà Ngài sai đến: Đức
Giêsu Kitô.
Thư
gởi giáo đoàn Do Thái có cách
nhận xét mang tính tiên tri: “Vị
tư tế nào cũng phải đứng
trong Đền Thờ lo việc phụng tự mỗi
ngày và dâng đi dâng lại cũng
ngần ấy thứ lễ tế; mà những
lễ tế đó chẳng bao giờ xoá
bỏ được tội lỗi. Còn Đức
Kitô, sau khi dâng lễ tế duy nhất để
đền tội cho nhân loại, Người
đã lên ngự bên hữu Thiên
Chúa đến muôn đời. Và từ
khi đó, Người chờ đợi ngày
các kẻ thù bị đặt làm bệ
dưới chân. Quả thật, Người
chỉ dâng hiến lễ một lần, mà
vĩnh viễn làm cho những kẻ Người
đã thánh hoá được nên
hoàn hảo” (Dt
10:11-14).
NICK
CHUI
TRẦM
THIÊN THU
(chuyển
ngữ từ IgnitumToday.com)
Mùa
Chay Thánh – 2018
[Đăng
báo ĐMHCG số 379, tháng 3-2018, DCCT xuất
bản tại Hoa Kỳ]
|