LỖI
HẸN MÙA XUÂN
Cuộc
đời có nhiều cái hẹn, đủ
loại hẹn, đủ mức hẹn. Có
người đúng hẹn, có người
lỗi hẹn (lỡ hẹn), dù khách quan
hay chủ quan. Tất nhiên ai cũng muốn
đúng hẹn, và lỗi hẹn thì
ai cũng cảm thấy buồn, nhưng có lẽ
cái buồn mênh mang và khó tả
nhất là “lỗi hẹn mùa Xuân”.
Từ
khoảng nửa thế kỷ qua, có lẽ ai
cũng quen với ca khúc “Xuân Này
Con Không Về” (thập niên 1960) của
NS Trịnh Lâm Ngân (bộ ba: Trần TRỊNH,
LÂM Đệ và Nhật NGÂN). Đó
là lời của chiến sĩ phải tác
chiến nơi chiến trường xa để
bảo vệ tổ quốc để nhân dân
được an tâm ăn Tết. Đó
là lời xin lỗi được nhắn với
người mẹ già nơi hậu phương
vì con trai đành “lỗi hẹn mùa
Xuân” với mẹ hiền. Lực bất
tòng tâm!
Thiết
tưởng câu nói “Xuân này
con không về” vẫn phổ biến, hợp
cảnh, hợp lý và hợp tình, vì
có thể áp dụng trong nhiều trường
hợp, đặc biệt là những người
đành “lỗi hẹn mùa Xuân”
với cha mẹ (và thân nhân) trong dịp
Tết Nguyên Đán cổ truyền. Họ
là ai?
Họ
là những người phải tha phương
cầu thực, chung quy chỉ vì Cái Nghèo
mà người ta phải đành lỗi
hẹn mùa Xuân. Số kiếp lận đận
thì cứ lụi đụi mãi, chẳng
“ngóc đầu” lên được,
thế nên cũng đâu dám “mở
mắt” to mà nhìn đời hoặc
ngắm Xuân, thậm chí cũng chẳng
dám “liếc” nữa. Người ta
gọi như thế là nghèo gia truyền,
nghèo di sản, nghèo truyền kiếp!
Buổi
sáng, tôi thường “ngồi đồng”
tại một quán ở Bình Thạnh, vừa
uống cà-phê vừa lướt web và
có thể viết lách đôi chút.
Có một ông già “xương xảu”
cũng hay uống cà-phê tại chiếc
bàn cách tôi không xa. Vài lần
ông gật đầu cười khi thấy tôi
nhìn ông, rồi ông chủ động
lân la sang nói chuyện. Thế là thành
quen. Ông đã 80 tuổi, cơ thể gầy
gò nhưng vẫn khỏe mạnh, cứng cáp
và nhanh nhẹn. Ngạc nhiên là ông
vẫn kiếm sống bằng nghề đạp
ba gác chở đồ cho người ta, có
khi đạp giao hàng tới tận Thủ Đức
hoặc qua ngã tư Bình Phước. Chứng
tỏ sức khỏe ông còn tốt lắm.
Mỗi
sáng trò chuyện với nhau vài câu
về xã hội, văn hóa, chuyện đời,…
Ông vui vẻ, xởi lởi, và có hiểu
biết. Có hôm ông vạch chân cho
tôi thấy vết xước rồi ông
nói: “Tụi
trẻ bây giờ quá đáng, nó
chạy xe thế nào mà tông vào
phía sau xe ba gác của tui, làm hư xe
và rách chân tui nè. Thế mà
nó bỏ chạy luôn. Tui chỉ biết
lắc đầu ngao ngán!”.
Ông uống nhanh ly cà-phê đá hoặc
chai nước giải khát rồi ông lại
đi giao hàng. Mỗi lần đi, ông đều
cười và nói: “Tui
đi trước nghe chú”.
Một
sáng gần Tết, tôi hỏi ông sao
mấy hôm rày không thấy ông. Ông
bảo: “Ở
nhà thuê, không có chổ để
xe, nên tui phải lại đằng kia gởi
xe”.
Nói đến Tết, ông khôi hài: “Người
ta tết chứ mình chỉ có chết
thôi”.
Rồi ông cười vang, xem chừng vẫn
có vẻ “vô tư” và sảng
khoái lắm. Câu nói của ông có
“chất” khôi hài nhưng vẫn
đau đáu lắm. Ông là một
trong những người vẫn đành “lỗi
hẹn mùa Xuân”. Gần hết đời
người rồi mà ông vẫn chưa
thể “đúng hẹn” được.
Buồn lắm chứ!
Một
buổi sáng khác, có anh chàng trung
niên mời tôi mua vé số. Anh có
vẻ trầm tư, dáng buồn hiện rõ.
Tôi không có “máu đỏ đen”
nên lắc đầu. Anh đứng lặng,
không mời mua. Tôi mua giúp anh 2 “vé
số phận”. Tôi hỏi và anh ngậm
ngùi cho biết rằng vợ con anh ở quê
tận Sóc Trăng, anh một mình lên
Saigon kiếm sống. Tết này anh không
dám về với vợ con vì vé xe mắc
quá, anh ráng cầm lòng mà ở
lại, để sau Tết về vậy. Như
thế, anh lại là đành trở thành
người “lỗi hẹn mùa Xuân”
này. Biết sao được!
Tôi
gặp và trò chuyện với một số
thanh niên nam nữ từ các miền quê
xa lên Saigon làm công nhân, làm
ô-sin (*) hoặc lao động phổ thông.
Họ than là không dám về vì tốn
kém quá. Mà đây không phải
lần đầu họ “lỗi hẹn mùa
Xuân” với cha mẹ, có người
đã mấy năm rồi không được
đoàn tụ với gia đình trong ngày
Xuân. Có người muốn mua quà hoặc
gởi chút tiền về quê mà cũng
không thể thực hiện ước mơ
nhỏ bé đó. Tôi hỏi họ cảm
thấy thế nào khi Tết đến gần
hoặc có thấy buồn gì không, họ
vừa “cười trừ” vừa
nói: “Buồn
riết cũng quen rồi”.
Ôi, cái chữ “quen” nghe rất…
quen, rất dễ thương nhưng lại đáng
thương lắm thôi!
Đã
đành họ buồn vì nhớ cha mẹ,
nhớ quê hương, nhưng cha mẹ họ
cũng giảm niềm vui Xuân trong mấy ngày
Tết vì vắng bóng đứa con yêu
dấu. Rất có thể có những giọt
nước mắt thương nhớ âm thầm
của cả cha mẹ lẫn con cái trong đêm
Xuân, nhất là giây phút giao thừa.
Với những người tha phương cầu
thực và ở nhà trọ, họ chỉ
“ăn Tết” giản dị là “góp
gạo nấu cơm chung” rồi cùng nhau
ăn một bữa đạm bạc vào ngày
mùng Một để gọi mừng Xuân,
ăn tết. Có khác chút là có
“mùi” Tết qua vài miếng mứt,
mấy cục kẹo, miếng dưa hấu,…
Tuy khó tả nỗi niềm u uẩn ngày
Tết, nhưng chắc hẳn tình Xuân nơi
họ rất đậm đà!
Rồi
còn có những sinh viên nghèo xa nhà,
các em phải đi làm thêm để
có tiền tự trang trải hằng ngày,
bớt gánh nặng cho cha mẹ. Tết đến,
họ không thể về với gia đình,
có em thì không đủ tiền để
về quê, có em thì thương cha mẹ
nên ráng “hy sinh” Tết mà làm
thêm mấy ngày Tết để dự trù
cho sinh hoạt trong thời gian học sau Tết. Và
như vậy, các em cũng đành “lỗi
hẹn mùa Xuân” mà thôi. Tội
nghiệp các em, đang tuổi vui mà không
được vui!
Và
còn biết bao hoàn cảnh đáng
thương khác vẫn thấy hằng ngày.
Họ như bị “triệt buộc”, vẫn
đành “lỗi hẹn mùa Xuân”
hết năm này qua năm khác, nỗi
buồn cứ chồng chất mãi và như
hóa xơ cứng, lòng họ cũng như
“ngây ngô” tựa sỏi đá!
Đó
là chuyện “lỗi hẹn mùa Xuân”
trong đời thường. Về tâm linh,
chúng ta cũng có những cuộc “lỗi
hẹn” với Thiên Chúa và với
tha nhân!
Thật
vậy, chúng ta đã và đang lỗi
hẹn với Thiên Chúa quá nhiều
lần. Chúng ta cũng “lỗi hẹn”
với tha nhân nhiều lần nhưng chúng
ta vô tình hoặc cố ý không
biết, có thể chúng ta “quên”
rằng lỗi hẹn với tha nhân cũng
chính là lỗi hẹn với Thiên
Chúa.
Chính
Chúa Giêsu bảo: “Nếu
anh em yêu thương kẻ yêu thương
mình, thì anh em nào có công chi?
Ngay cả những người thu thuế cũng
chẳng làm như thế sao? Nếu anh em chỉ
chào hỏi anh em mình thôi, thì anh
em có làm gì lạ thường đâu?
Ngay cả người ngoại cũng chẳng làm
như thế sao?” (Mt
5:46-47). Còn Thánh Gioan đặt vấn đề:
“Nếu
ai nói ‘Tôi yêu mến Thiên Chúa’
mà lại ghét anh em mình, người
ấy là kẻ nói dối; vì ai không
yêu thương người anh em mà họ
trông thấy, thì không thể yêu
mến Thiên Chúa mà họ không
trông thấy” (1
Ga 4:20).
Yêu
thương có nhiều cách và nhiều
mức độ. Yêu thương là thương
xót. Cả về tinh thần lẫn vật
chất, tức là yêu bằng cả con tim
và đôi tay. Rõ nét nhất là
thể hiện lòng yêu thương “cụ
thể” đối với người nghèo
– những người không có mùa
Xuân, không mơ thấy mùa Xuân,
không dám mơ về Xuân,… những
người đành “lỗi hẹn mùa
Xuân”. Có lẽ chúng ta vẫn may
mắn hơn họ, vậy mà chúng ta có
bao giờ thành tâm cầu nguyện cho họ
chưa?
Chúa
Giêsu xác định: “Người
nghèo thì bên cạnh anh em lúc nào
cũng có” (Ga
12:8). Thế nhưng chúng ta vẫn lỗi hẹn
với tha nhân nhiều lắm, thường gọi
là “lỗi đức ái”. Thánh
Phaolô khuyên nhủ: “Anh
em đừng mắc nợ gì ai, ngoài món
nợ tương thân tương ái; vì
ai yêu người, thì đã chu toàn
Lề Luật” (Rm
13:8). Rất rõ ràng, rất chí lý!
Thánh
Giacôbê nói rõ: “Phải
kính trọng người nghèo” (Gc
2:1-9). Đúng vậy, vì Chúa Giêsu
luôn quan tâm người nghèo và
luôn chạnh lòng thương xót họ.
Điều đó đã được
chứng minh qua suốt cuộc đời Ngài
khi còn làm người trên trần
gian, và Kinh Thánh cũng đã ghi lại.
Thế
nhưng chúng ta xem chừng vẫn chẳng thấm
vào đâu, nghe tai này rồi lọt
qua tai kia, thấy đó rồi quên đó,
thậm chí còn ảo tưởng nữa.
Cũng như sự kiện 18 người bị
tháp Si-lô-ác đổ xuống đè
chết, người ta tưởng các nạn
nhân là các tội nhân bị trừng
phạt, nhưng Chúa Giêsu nói thẳng: “Nếu
quý vị không sám hối thì sẽ
chết hết y như vậy” (Lc
13:1).
Không
khéo thì chúng ta cũng bị Chúa
Giêsu cảnh cáo như Ngài cảnh báo
những thành đã chứng kiến các
phép lạ mà không sám hối: “Khốn
cho ngươi, hỡi Kho-ra-din! Khốn cho ngươi,
hỡi Bết-xai-đa! Vì nếu các phép
lạ đã làm nơi các ngươi
mà được làm tại Tia và
Xi-đôn, thì từ lâu họ đã
mặc áo vải thô, ngồi trên tro tỏ
lòng sám hối rồi. Vì thế,
trong cuộc Phán Xét, Tia và Xi-đôn
sẽ được xử khoan hồng hơn các
ngươi. Còn ngươi nữa, hỡi
Ca-phác-na-um, ngươi tưởng sẽ được
nâng lên đến tận trời ư?
Không, ngươi sẽ phải nhào xuống
tận âm phủ!” (Mt
11:21-24; Lc 10:13-15). Nếu chúng ta “lỡ
hẹn” thì thật là khốn nạn
đời đời!
Thiên
Chúa luôn rất rạch ròi và
thẳng thắn. Khi nhớ đến những
người phải “lỗi hẹn mùa
Xuân”, chúng ta cùng suy nghĩ lời
Chúa đã mặc khải cho Thánh
Gioan: “Vì
ngươi hâm hẩm chẳng nóng chẳng
lạnh, nên Ta sắp mửa ngươi ra khỏi
miệng Ta” (Kh
3:16). Nhờ “xét mình” đầu
năm mà chúng ta có thể kịp chấn
chỉnh các động thái, cách sống
và nếp nghĩ của mình, để
nhờ đó mà không còn lỗi
hẹn với Thiên Chúa và tha nhân.
Tết
đến, Xuân về, chúng ta cùng xin
lỗi Chúa:
Lạy
Thiên Chúa, xin lấy lòng nhân hậu
xót thương con, mở lượng hải
hà xoá tội con đã phạm. Xin rửa
con sạch hết lỗi lầm tội lỗi con,
xin Ngài thanh tẩy. Vâng, con biết tội
mình đã phạm, lỗi lầm cứ
ám ảnh ngày đêm. Con đắc
tội với Chúa, với một mình
Chúa, dám làm điều dữ trái
mắt Ngài. Như vậy, Ngài thật
công bình khi tuyên án, liêm chính
khi xét xử. Xin ban lại cho con niềm vui vì
được Ngài cứu độ, và
lấy tinh thần quảng đại đỡ
nâng con (Tv 51:3-6 và 14).
TRẦM
THIÊN THU
(*)
Oshin (おしん)
là một bộ phim truyền hình nhiều
tập của Nhật. Bộ phim kể về cuộc
đời của Shin sinh vào cuối thời
kỳ Meiji (Minh Trị) cho đến đầu
thập niên 1980. Shin luôn trung thành làm
việc cho chủ nhà, được gọi
là “Oshin” để thể hiện sự
tôn kính.
+
Thưởng thức XUÂN NÀY CON KHÔNG
VỀ: https://www.youtube.com/watch?v=U6ZRaVvhuJ8
|