Tự do của con
người – Lm. Giuse Tạ Duy Tuyền
Nét nổi trội nơi con
người hơn muôn loài muôn vật chính là
được tạo dựng giống hình ảnh Thiên
Chúa. Và dấu hiệu của sự trổi vượt ấy
chính là sự tự do giống như thần linh mà các
tạo vật khác không thể có được. Chính
nhờ sự tự do mà con người có khả năng
làm chủ mình, đồng thời cũng phải chịu
trách nhiệm về hành vi của mình.
Đây là điểm mạnh và cũng là yếu
điểm của con người. Con người có
thể sử dụng tự do để đi theo lề luật Thiên Chúa hay đi theo
những đòi hỏi của tính xác thịt và theo ý riêng
của mình.
Quả thực, con người hơn
mọi tạo vật khác là có khả năng biết phân
biệt điều thiện điều ác, biết
chọn lựa điều nào nên làm hay không nên làm, và vì
thế chỉ có con người mới phải nhận lãnh
trách nhiệm về việc làm của mình. Có một
chuyện ngụ ngôn kể rằng:
Một hôm Satan ra lệnh cho
một người kia phải thi hành
một trong ba điều nó yêu cầu, nếu không nó
sẽ cướp linh hồn người đó. Ba
điều đó là: giết cha, hành hạ người em,
uống rượu. Người đó ngẫm nghĩ:
giết cha, đánh đập người em là điều
trái với đạo lý làm người, còn uống
rượu thì dễ quá, ai mà không làm được. Thế là anh ta quyết định đi uống
rượu. Lúc đầu anh ta còn làm chủ
được, nhưng về sau không còn làm chủ
được mình nữa, anh đã say lúy túy và kết
quả đã diễn ra đúng như qủy mong
đợi. Anh ta đã giết cha, hành hạ người
em và còn làm nhiều điều tội lỗi khác.
Câu chuyện trên đây có lẽ không
chỉ là chuyện ngụ ngôn mà là thực tế xảy ra
hằng ngày trước mắt chúng ta. Tội ác luôn tiềm
ẩn trong tâm hồn chúng ta. Rơi vào một hoàn
cảnh nào đó, nếu không biết tự chủ bản
năng, ai cũng có thể là một tên sát nhân. Thế nhưng câu chuyện này không chỉ nêu lên
mặt trái của con người, nó còn nói lên nét cao qúy trong
lòng con người nữa. Thật thì người
đàn ông trong câu chuyện đã không lao
vào tội ác như một phản ứng bình
thường. Đạo lý và lẽ phải
đã đến với anh ta trước tiên. Từ thâm sâu lòng mình, con người luôn
hướng về điều thiện. Con thú cắn
xé mồi rồi lăn ra ngủ yên,
nhưng con người thì không như thế. Thử
hỏi có kẻ sát nhân nào mà không cảm thấy bị
cắn rứt trong lương tâm, có hành động
xấu nào mà không dày vò lòng dạ con người? Con
người sinh ra vốn hướng về điều
thiện, nhưng ma qủy lại luôn lôi kéo con
người vào sự dữ. Thực vậy,
con người luôn bị giằng co giữa thiện và ác,
giữa phúc và tội. Tại sao vậy?
Thưa, bởi vì Thiên Chúa đã tạo
dựng mọi sự đều tốt đẹp,
thế nhưng, ma quỷ lại gieo những điều
xấu vào thế gian. Nó còn gieo điều gian ác vào trong chính tâm hồn
con người. Hạt giống của sự dữ
đó được ấp ủ, được nuông
chiều nuôi nấng bởi tâm hồn thiếu cương
quyết tránh xa sự dữ, thiếu tự chủ
trước những tư tưởng bất chính nên hạt
giống xấu luôn có cơ hội bùng phát và một khi có
cơ hội nó sẽ triển nở làm cho con người
ra băng hoại.
Theo giáo lý Kitô giáo, Thiên Chúa đã dựng
nên chúng ta theo hình ảnh Ngài, vì thế,
khát vọng sâu thẳm nhất trong lòng ta chính là Thiên Chúa.
Chọn tuân phục Chúa, chúng ta có được sự
tự do đích thực, được bình an, hạnh
phúc. Còn khi chúng ta bất tuân Thiên Chúa, là đánh mất ý
nghĩa đời mình, là đặt cuộc sống mình
dưới sự điều khiển của sự ác và
sẽ bị buông mình trong hố sâu của tội lỗi,
tựa như cánh diều chỉ có thể tự do bay
bổng khi còn được ràng buộc với sợi
dây, con người chỉ có thể được tự
do sống trong hạnh phúc khi tự ràng buộc đời
mình theo lề luật của Chúa mà thôi.
Tuy nhiên, vì bản tính con người
đã bị thương tích do tội nguyên tổ trở
nên yếu đuối, dễ sa vào
những cám dỗ tội lỗi, như lời thánh Phaolô
đã nói: "sự lành tôi muốn làm nhưng tôi lại
không làm, còn sự dữ tôi không muốn làm nhưng tôi
lại cứ làm". Đó chính là sự giới hạn
của mình, chúng ta cần phải nhờ ơn Chúa qua
việc cầu nguyện, năng lãnh nhận các bí tích
để xin Thiên Chúa gia tăng ơn cần thiết mà
biết làm điều lành tránh điều dữ, và gìn
giữ ta trong ơn thánh của Người, mà trong giáo lý
chúng ta gọi là ơn thánh hoá và ơn trợ giúp. Vì
vậy, để gìn giữ vẻ đẹp linh hồn
mình luôn là hình ảnh sống động của Thiên Chúa,
chúng ta cần thường xuyên cầu nguyện, siêng
năng tham dự thánh lễ và nếu chúng ta lỡ
phạm tội chúng ta cần can đảm đến
với bí tích giải tội để được
ơn tha thứ và qua đó, Chúa sẽ ban ơn soi sáng
để chúng ta biết sống đúng với phẩm giá
làm người của mình hơn.
Xin Chúa cho
mỗi người chúng ta luôn can đảm nói không với
sự dữ, luôn kiên trường tránh xa những mưu
chước cám dỗ của Sa-tan và luôn trung thành theo giáo
huấn của Chúa, ngõ hầu chúng ta luôn trở thành con cái
của Thiên Chúa, con cái của tự do không lệ thuộc
bởi đam mê tội lỗi. Amen.
|