|
CÓ PHẢI TÌNH YÊU
MẠNH HƠN SỰ CHẾT?
TS Tâm Lý: Trần Mỹ Duyệt
Chiều
nay trong một không gian riêng
tư tôi ngồi một mình ôn lại quá khứ, và quá khứ đã hiện về với một chuỗi
những yêu thương, giận hờn, ghen
tương, năn nỷ, tha thứ, xen lẫn những
giọt nước mắt và nụ cười vì … yêu.
Có ít nhất bốn nhân vật cũng
xuất hiện trong ký ức mông lung ấy với những lời nói dường như bất hủ của họ.
Trước hết Augustine với câu: “Hãy yêu đi rồi
muốn làm gì thì làm”. Tiếp đến là Thomas Aquinas với
những nấc thang định giá tình yêu, mà điểm
cao nhất là hy sinh: “Yêu thì biết hy sinh cho người yêu”.
Rồi đến Xuân Diệu ông vua của thơ tình với
câu: “Yêu là chết trong lòng một ít!”. Và Hồ Dzếnh
với: “Tình mất vui khi đã vẹn câu thề”.
Những ai đã có dịp nghiên cứu về Augustine,
con người thời danh của thế kỷ IV, thì câu
nói của ngài dĩ nhiên đòi hỏi một suy tư
vừa có tính cách triết học lẫn thần học.Tuy
nhiên, ở mặt đời thường - cũng là một
định luật của tình yêu - thì quả thật khi yêu
người ta làm được nhiều thứ, mà phần
lớn mang những ý nghĩa tích cực, đem lại
những giá trị cho cuộc đời.Hãy cứ nhìn
đôi tình nhân đang trong thời gian mới bước vào
tình yêu, những việc làm của họ cho nhau mang một
ý nghĩa rất tích cực.Ít nhất là họ không muốn
làm phiền hay buồn lòng người mình yêu.
Tiếp đến Thomas Aquinas.Ông được xưng
tụng là bậc thầy của Giáo Hội Công Giáo và
dưới cái nhìn của ông, điểm cao nhất
để minh chứng tình yêu là hy sinh.Hy sinh là nấc thang
cuối của mô hình thể hiện tình yêu.Theo ông, yêu là phải
biết hy sinh cho người mình yêu.
Càng yêu nhiều càng phải hy sinh nhiều.Hy sinh là dấu
chỉ của tình yêu chân thật.Có lẽ ông muốn ám chỉ
và so sánh về một tình yêu cao cả nhất và tuyệt
vời nhất, tình yêu Con Thiên Chúa dành cho nhân loại: “Không
ai có tình yêu lớn hơn kẻ thí mạng sống vì
người mình yêu” (Gioan 15:13).
Ngược lại với Augustine và Thomas là Xuân Diệu
và Hồ Dzếnh. Một người thì so đo, đong
đếm khi bước vào tình yêu:
“Yêu, là chết ở trong lòng một ít,
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu?
Cho rất nhiều, song nhận chẳng bao nhiêu:
Người ta phụ, hoặc thờ ơ, chẳng
biết.”
(Yêu - Xuân Diệu)
Người khác lại
lấy cái giang dở như một vẻ đẹp
của tình yêu, và ngại ngùng với lời thề chung
thủy:
“Tình mất vui khi đã vẹn câu thề
Ðời chỉ đẹp những khi còn dang dở”.
(Ngập Ngừng - Hồ Dzếnh)
Phần đông các thanh thiếu niên nam nữ của
thế hệ tôi, và cũng có thể có cả những
bạn trẻ thuộc thế hệ mới lớn
hiện nayrất thích những vần thơ trên.Nhưng chỉ
khi những cái lãng mạn, bồng bềnh của tình cảm
qua đi, lúc ấy người ta mới thật sự
hiểu được tình yêu và giá trị của tình yêu
như thế nào.
“Chết trong lòng một ít”, có nghĩa là chưa chết.Xuân
Diệu đã lột tả được quan niệm và lối
sống của phần đông tuổi trẻ ngày naykhi
bước vào tình yêu. Nói theo từ ngữ hôm nay là cứ yêu
đi “hay thì ở mà dở thì đi”. Điều tệ
hại ở đây, yêu như thế lại là một nét
đẹp theo Hồ Dzếnh: “Đời chỉ
đẹp những khi còn dang dở”. Và hậu quả
của những tư tưởng lãng mạn, bồng
bềnh ấy là trên 50% những gia đình đã đổ
vỡ, những cuộc tình đã đi tới chỗ ly
dị.
Thật ra tình yêu rất đẹp, lãng mạn, bồng
bềnh và quyến dũ.Nhưng khi yêu là phải yêu hết
mình.Yêu như Trịnh Công Sơn đã viết: “Tình yêu
như trái phá, con tim mù lòa”. Yêu như người tình trong Diễm
Tình Ca với khả năng thắng vượt cả
sự chết: “Tình yêu mạnh hơn sự chết” (8:6).
Và ở một nghĩa nào đó, tâm lý học cũng nhìn
nhận sức mạnh này của tình yêu: “tình yêu thắng
vượt sự chết” (Clay Routledge, Ph.D).
……………………………..
……………………………..
Sau 75 năm nghiên cứu để đi tìm bí quyết
của hạnh phúc của Đại Học Harvard khởi
đầu từ năm 1938.Năm 2012, những tài liệu
này được xuất bản thành sách do nhà tâm thần
học (Psychiatrist), Bác sỹ George Vaillant, người
chịu trách nhiệm theo dõi cuộc khảo cứu từ
1972 đến 2004.
Kết quả cho biết tình yêu là vĩnh cửu, là sợ
giây nối kết giữa vợ chồng, và là yếu
tố quan trọng nhất dẫn đến hạnh phúc.Tình
yêu chứ không phải tài năng, sắc đẹp, danh
vọng và quyền bính. Những thứ ấy chỉ có thể
giúp tăng thêm giá trị và ý nghĩa của tình yêu,
nhưng không thể thay thế tình yêu.
Nhưng để có một tình yêu chân thật, một tình
yêu đem lại hạnh phúc cho mình cũng như cho người
mình yêu, không gì hơn là trở về với cái thực
tại vô cùng quan trọng của tình yêu như Augustine
đã nhận định. Và đặc biệt hơn
hết, phải xây dựng tình yêu dựa trên những
nấc thang hành động theo Thomas Aquinas: “Hy sinh cho
người mình yêu”.
Nhiều người, nhất là các bạn trẻ
thời nay đã hiểu lầm về ý nghĩa cũng
như giá trị của tình yêu nên họ đã bước
vào hôn nhân với một ý niệm rất mơ hồ,
rất hời hợt.Do những quan niệm và suy tư
mang tính phóng khoáng, vượt khỏi những ràng buộc
lễ giáo, nhất là không đặt nặng giá trị tâm
linh nên hôn nhân ngày nay dễ dàng đổ vỡ, dễ dàng
đưa đến ly thân, ly dị. Hôn nhân như thế
không khác gì một khế ước, một giao kèo
(commitment).Và nó hoàn toàn khác với ý nghĩa đích thực
của hôn nhân là một ơn gọi (vocation).
Khế ước hay hôn ước là một cuộc
sống hôn nhân có điều kiện. Trong hôn nhân đó hai
bên ngầm có những thỏa thuận và trao đổi.Khi
những thỏa thuận ấy bị một hay hai
người phá vỡ, khế ước được
coi như bị hủy bỏ hay vô giá trị.Tương
tự như trong lãnh vực chính trị, xã hội
người ta thường dùng những hiệp
ước để trao đổi và nói chuyện với
nhau. Nhưng hôn nhân cao cả hơn một khế
ước hay một hiệp ước.
Nó chính là một ơn gọi. Điều này có nghĩa
là anh và emkhông chỉ đáp lại tiếng gọi của
con tim mình, mà trong tầm nhìn siêu nhiên, còn đáp lại
một sự xe định thiêng liêng đến từ trên
cao. Người Việt Nam dùng từ: “duyên tiền
định” hay “thiên duyên” để nói lên việc hai
người nam nữ đến với nhau trong
đời sống hôn nhân với ý nghĩa hết sức
quan trọng và thiêng liêng.
Nó vượt ra ngoài sự ràng buộc của xã hội,
của lời mời gọi và đáp trả tình cảm, lãng
mạn, và có điều kiện.
“Chết trong lòng một ít!” hay “tình đẹp là tình còn
dang dở”, là những quan niệm băng hoại làm mất
đi vẻ đẹp của tình yêu. Nó phá vỡ những
giá trị của hôn nhân, và gây đổ vỡ hạnh phúc
gia đình.Tình yêu lên đến tuyệt đỉnh là tình
yêu tròn đầy.Tình yêu đạt tới mức cao
cả là khi biết hy sinh cho người mình yêu, không phải
chỉ là một ít, mà nếu cần phải hy sinh
đến cả mạng sốngmình.Thánh Têrêsa Calcutta
đang thức tỉnh tình yêu của bạn khi ngài hỏi
bạn: “Không cần biết bạn đã làm cái gì cho nhau,
và những việc đó to nhỏ hay vỹ đại
như thế nào. Nhưng cần phải hỏi bạn là
bạn đã bỏ vào những việc làm đó bao nhiêu
tình yêu???” ./.
|