Lời mẹ cha âu yếm dạy bảo dặn dò bao giờ cũng in sâu hơn tất cả. Thậm chí là cha mẹ quở mắng mà xuất phát từ tình yêu con cũng có thể tác động tốt như lời âu yếm. Nhưng lời quở mắng chỉ vì tức giận, độc đoán thì làm cho đứa con thêm chai lì.

Cuộc khủng hoảng trong giáo dục hiện nay chủ yếu xuất phát từ bầu không khí thiếu tình thương ở ngoài xã hội và ở học đường, và có lẽ chính ở gia đình. Thầy cô làm "nghề dạy học" chứ không phải là người giáo dục. Do cuộc sống khó khăn, đa số thầy cô đến trường dạy cho hết giờ hết tiết rồi về còn lo việc nhà, lo nồi cơm. Lớp học do đó là nơi học trò dự cho đủ giờ, thầy cô dạy cho hết tiết, thiếu quan hệ của tình thần trò. Tệ hại hơn nữa là khi thầy cô cố tình "chừa lại" để bắt học trò phải dư giờ dạy "ngoài giờ" mới hiểu kịp. Lớp học do đó không còn là môi trường truyền thông giáo dục, trong đó thầy cô yêu thương học trò, muốn giúp học trò tiến bộ trong học vấn và nên người, không chỉ bằng sự truyền đạt kiến thức mà bằng ảnh hưởng do chính nhân cách của mình thông qua tình thầy trò, vừa thân mật vừa tôn trọng lẫn nhau; học trò thì yêu mến và kính trọng thầy cô, không nở để thầy cô uổng công, phiền lòng, nhưng thật lòng muốn tiếp nhận lời dạy dỗ, bảo ban của thầy cô.

Bí quyết thứ nhất của sư phạm là tình thương. Cha mẹ, thầy cô và tất cả những ai muốn giáo dục, hướng dẫn người khác đều phải xuất phát từ tình thương và làm trong tình thương, với tình thương, bằng tình thương.

Trong đời sống tông đồ phải có hai "thì". Trước hết chỉ có lòng mến mới làm cho ta đón nhận được Thiên Chúa. Ðó là thì thứ nhất và tiên quyết, bỡi lẽ tông đồ là người truyền thông tình yêu của Thiên Chúa, nếu không có Chúa trong lòng mình thì làm sao truyền thông, lấy gì mà truyền thông. Chỉ có Tình Yêu Mến đưa ta vào trong mầu nhiệm của Thiên Chúa Tình Yêu, cho ta thấu hiểu chiều dài, rộng, cao, sâu của Trái Tim Thiên Chúa.

Vào được trong Trái Tim Thiên Chúa rồi ta mới có thể đưa người khác vào, và ta chỉ có thể đưa vào bằng cách bày tỏ tình yêu ấy trong cuộc sống của ta. Ta phải đón nhận mọi người như Thiên Chúa đón nhận ta, phải để cho Thiên Chúa yêu họ qua ta. Người ta chỉ biết yêu khi được yêu. Ðiều này rất hiển nhiên: một đứa bé càng được yêu thương thì càng biết yêu thương người khác, trái lại đứa bé thiếu tình thương trở nên ích kỷ, độc ác.

Ðó là lý do tại sao những vị thánh, những tâm hồn có lòng mến bừng cháy trong tim thì làm cho lửa ấy bừng lên trong những ai tới gần. Lửa cháy lan mà; cây tươi mà ở bên đống lửa thì cũng khô đi và bén lửa.

Vậy thì bạn ạ, nếu tình thương là bí quyết thứ nhất của sư phạm thì nó lại là bí quyết duy nhất của đời tông đồ.

Cứ để cho lửa cháy trong tim bạn.

Cứ nuôi ngọn lửa bằng cả cuộc đời bạn.

Và lửa sẽ bừng lên thiêu toàn thế giới.

Lửa sẽ lan đi đốt hết loài người.

Lm. Nguyễn Công Ðoan, S.J.