Bài Phúc Âm hôm nay, Chúa Nhật VI Thường Niên Năm A, khá dài, với 20 câu ở gần cuối đoạn 5 của Phúc Âm Thánh ký Mathêu, bao gồm những lời giáo huấn của Chúa Giêsu về Bài Giảng Phúc Đức Trọn Lành sau phần mở đầu liên quan đến chính Các Phúc Đức Trọn Lành (Chúa Nhật IV Thường Niên Năm A) và vai trò "là muối đất" và "là ánh sáng thế gian" của thành phần tông đồ môn đệ của Người với thế giới nhân sinh (Chúa Nhật IV Thường Niên Năm A).

Bài Phúc Âm 20 câu hôm nay bao gồm, Chúa Giêsu muốn so sánh, hay đúng hơn, muốn khẳng định giáo huấn của Người là những gì làm cho lề luật của Thiên Chúa ở trong Cựu Ước của dân Do Thái được nên trọn, đạt được mục đích của lề luật, qua tinh thần của luật chứ không phải chữ nghĩa của luật: "Các con đừng tưởng Ta đến để hủy bỏ lề luật hay các tiên tri: Ta không đến để hủy bỏ, nhưng để kiện toàn". Bởi thế, Chúa Giêsu dùng phương pháp so sánh về 3 điều tiêu biểu nhất, liên quan đến điều răn thứ 5 "chớ giết người", điều răn thứ 9 "chớ muốn vợ chồng người" và  điều răn thứ 8 "chớ làm chứng dối", như sau

1- Giết người: "Các con đã nghe dạy người xưa rằng: Không được giết người. Ai giết người, sẽ bị luận phạt nơi toà án. Còn Ta, Ta bảo các con: Bất cứ ai phẩn nộ với anh em mình, thì sẽ bị toà án luận phạt. Ai bảo anh em là ngốc, thì bị phạt trước công nghị. Ai rủa anh em là "khùng", thì sẽ bị vạ lửa địa ngục".

2- Ngoại tình: "Các con đã nghe nói với người xưa rằng: 'Chớ ngoại tình'. Còn Ta, Ta bảo các con: 'Hễ ai nhìn xem phụ nữ mà ước ao phạm tội với họ, thì đã ngoại tình với họ trong lòng rồi'";

3- Thề Nguyền: "Các con cũng đã nghe có lời bảo người xưa rằng: 'Chớ thề gian, nhưng hãy giữ trọn lời mình thề với Chúa'. Còn Ta, Ta bảo các con: 'Ðừng thề chi cả; đừng lấy trời mà thề, vì trời là ngai Thiên Chúa; đừng lấy đất mà thề, vì đất là bệ chân Người; đừng lấy Giêrusalem mà thề, vì là thành của Vua cao cả. Cũng đừng chỉ đầu ngươi mà thề, vì ngươi không thể làm cho một sợi tóc ra trắng hay đen được. Nhưng lời nói của các con phải là: Có thì nói có, không thì nói không, thêm điều đặt chuyện là bởi ma quỷ mà ra".

Căn cứ vào các câu giáo huấn về 3 giới răn tiêu biểu quan trọng trên đây, chúng ta thấy, vì Bài Giảng Trên Núi là bài giảng về phúc đức trọn lành, giúp cho những ai muốn theo Người nhờ đó có thể sống xứng đúng với tư cách là con cái của Cha trên trời là Đấng trọn lành, mà Chúa Giêsu đã vạch ra cho các vị môn đệ đang nghe Người bấy giờ biết những ý nghĩa sâu xa của từng hành động luân thường đạo lý liên quan đến lề luật tự nhiên của Thiên Chúa. Thậm chí Ngưòi còn chỉ cho các vị biết cách để làm sao hoàn tất được giáo huấn trổi vượt của Người nữa, như chúng ta đọc thấy trong Bài Phúc Âm hôm nay.

Trước hết, về hành động "giết người", Người dạy rằng không phải chỉ ở chỗ làm mất mạng sống về thể lý của anh chị em mình, mà còn bao gồm cả việc phẫn nộ với họ, khinh bỉ họ và nguyền rủa họ nữa. Đó là lý do Thánh Gioan Tông Đồ đã khẳng định rằng: "Ai ghét anh em mình là kẻ sát nhân - Whoever hates his brother is a murderer" (1Gioan 3:15).

Để tránh hành động giết người có tính cách tâm linh là ghen ghét ở chỗ phẫn nộ, khinh bỉ và nguyền rủa anh em mình, nhất là những ai tác hại đến mình là nạn nhân của họ, Chúa Giêsu đã dạy thành phần môn đệ của Người rằng khi các vị là nạn nhân thì phải về làm hòa với phạm nhân của các vị trước khi dâng của lễ cho Thiên Chúa, nghĩa là hãy tự động quảng đại tha thứ cho phạm nhân của mình để xứng đáng cử hành "mầu nhiệm thánh" và mới xứng đáng dâng của lễ lên Đấng là Tình Yêu vô cùng nhân hậu đầy lòng thứ tha:

"Nếu ngươi đang dâng của lễ nơi bàn thờ mà sực nhớ người anh em đang có điều bất bình với ngươi, thì ngươi hãy để của lễ lại trước bàn thờ, đi làm hòa với người anh em ngươi trước đã, rồi hãy trở lại dâng của lễ".

Sau nữa về hành động "ngoại tình", Người dạy rằng không phải chỉ ở chỗ giao hợp với nhau về xác thịt mà còn ở chỗ thèm muốn xác thịt của người nữ nữa. Và chính vì thế mà Người đã dạy phải làm sao để tránh dịp tội ở ngay bản thân mình, chứ không phải ở ngoại cảnh bên ngoài, dù người nữ nào đó có cố tình cám dỗ mình chăng nữa:

"Nếu con mắt phải của con nên dịp tội cho con, thì hãy móc nó mà ném xa con; vì thà mất một chi thể còn lợi hơn là toàn thân bị ném vào hỏa ngục. Và nếu tay phải con nên dịp tội cho con, thì hãy chặt mà ném nó xa con; vì thà mất một chi thể còn hơn là toàn thân bị ném vào hỏa ngục".

Sau hết về hành động thề nguyền, Người dạy rằng không phải chỉ ở chỗ "thề gian" nghĩa là không trung thành với lời thề của mình "nhưng hãy giữ trọn lời mình thề với Chúa", mà còn ở chỗ chẳng cần phải thề gì hết: "Có thì nói có, không thì nói không", sống một cách thành thật ở mọi nơi và trong mọi lúc, chứ không quanh quéo làm sao cho được như ý của mình, bất chấp sự thật, bất chấp thủ đoạn, theo đường lối của ngụy thần "là tên dối trá và là cha của những sự giả dối" (Gioan 8:44): "thêm điều đặt chuyện là bởi ma quỷ mà ra".

Tất cả những gì Chúa Giêsu dạy trong Bài Phúc Âm hôm nay so với lề luật cũ để hoàn trọn lề luật của Thiên Chúa đã ban cho dân Do Thái phải nói là những điều hoàn thiện hóa bản tính tự nhiên của con người, nhất là bản tính đã bị băng hoại bởi nguyên tội luôn hướng hạ đầy tội lỗi xấu xa khốn nạn, và giáo huấn này chứng thực tất cả những gì khôn ngoan của trời cao được tỏ cho con người qua Chúa Giêsu Kitô.

Thật vậy, giáo huấn của Chúa Giêsu là Lời Nhập Thể trong Bài Phúc Âm hôm nay cho thấy sự khôn ngoan của Thiên Chúa, một sự khôn ngoan cũng đã được vị Tông Đồ Dân Ngoại Phaolô truyền giảng qua các giáo huấn hoàn toàn phản ảnh Phúc Âm, phản ảnh giáo huấn của Chúa Kitô, Đấng ngài chứng thực bằng chính đời sống của ngài, như ngài đã được Thiên Chúa mạc khải cho biết: "Thiên Chúa đã mạc khải điều đó cho chúng tôi, do Thánh Thần của Người", một sự khôn ngoan siêu việt được ngài khẳng định như sau:

"Chúng tôi thuyết sự khôn ngoan đầy nhiệm mầu của Thiên Chúa, vẫn được giấu kín, mà Thiên Chúa đã tiền định từ trước muôn thuở, để làm nên sự hiển vinh của chúng tôi.... 'Sự mắt chưa từng thấy và tai chưa từng nghe, và lòng người cũng chưa từng mơ ước tới, đó là tất cả những điều Thiên Chúa đã làm ra cho những ai yêu mến Người'".

Đó là lý do tác giả của Sách Huấn Ca trong Bài Đọc 1 hôm nay đã khẳng định về ý định của Thiên Chúa đối với con người trong việc Ngài ban hành các huấn lệnh của Ngài cho họ và trách nhiệm chọn lựa lành dữ và sống chết của họ đối với các huấn lệnh của Thiên Chúa:

Về ý định của Thiên Chúa đối với con người trong việc Ngài ban hành các huấn lệnh của Ngài cho họ: "Thiên Chúa đầy khôn ngoan, hùng dũng và toàn năng. Người luôn luôn nhìn thấy mọi loài. Chúa nhìn đến những kẻ kính sợ Người, và thấu suốt mọi hành động của con người. Người không truyền dạy cho một ai làm điều gian ác, và không cho phép một ai phạm tội".

Về trách nhiệm chọn lựa lành dữ và sống chết của họ đối với các huấn lệnh của Thiên Chúa: "Nếu người muốn tuân giữ các giới răn: việc trung thành giữ các giới răn là tùy ở ngươi. Người đặt trước mặt ngươi nước và lửa, ngươi muốn cái gì, thì giơ tay ra trên đó. Trước mặt con người là sự sống và sự chết, sự lành và sự dữ, họ thích thứ nào, thì được thứ ấy".

Để được như vậy, để có thể luôn đáp ứng ý muốn của Thiên Chúa qua các huấn lệnh mang lại sự sống của Thiên Chúa, con người tự bản chất vốn mù quáng và yếu đuối bởi bản tính đã bị hư hoại theo nguyên tội không thể nắm vững được đâu là những gì chân thật nhất, tốt lành nhất và đẹp lòng Chúa nhất để mà tuân theo một cách trung thành và dễ dàng, nên họ cần phải liên lỉ tỉnh thức và cầu nguyện theo chiều hướng của câu Đáp Ca hôm nay: "Lạy Chúa, xin tỏ cho tôi biết đường lối thánh chỉ Ngài, để cho tôi được hoàn toàn tuân giữ. Xin giáo huấn tôi, để tôi tuân cứ luật pháp của Ngài, và để tôi hết lòng vâng theo luật đó". 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL