|
Những triệu
chứng cần lưu ý cho tuổi già
1- Khi
không (bỗng nhiên) thấy tức thở
Lý do:
có thể là do nghẽn mạch phổi(pulmonary embolus). Nhận xét: Cảm
thấy khó thở sau khi tập thể dục hay đang ngồi có thể là do vận
động hay do ưu tư lo lắng. Nhưng nếu đột nhiên bị khó thở có thể
là do chứng nghẽn mạch phổi do cục đông máu làm nghẹt mạch máu
trong phổi. Bệnh này có thể nguy hiểm tới tính mạng. Một lý do
khác là tim lên cơn đau hoặc trụy tim. Cả hai tình huống trên đều
làm cho bệnh nhân thở gấp hay khó chịu hoặc cảm thấy thiếu không
khí . Cẩn đưa bệnh nhân đi cấp cứu.
2- Tim đập
rộn trong khi đang ngồi yên
Lý do:
có thể là do lên cơn đau tim (heart attack). Nhận xét: Đánh trống
ngực (palpitations) có thể chỉ là vì ưu tư lo lắng, nhưng cũng có
thể là dấu hiệu của cơn đau tim hay chứng loạn nhịp tim
(arrhythmia) .Nên liên lạc với bác sĩ
ngay.
3- Choáng
váng chóng mặt khi ra khỏi giường
Lý do:
có thể là do huyết áp thấp. Nhận xét: Chóng mặt vào buổi sáng được
gọi là "huyết áp thế đứng thấp" (orthostatic hypotension) gây ra
bởi sự loại nước (dehydration) , bệnh tiểu đường, bệnh Parkinson,
bệnh trụy tim, hay thuốc men bao gồm cả thuốc lợi tiểu và thuốc
huyết áp. Một lý do khác có thể là chứng "chóng mặt tư thế nhẹ "
(benign positional vertigo) gây ra bởi sự xáo trộn của các bộ phận
cân bằng của tai trong. Nên đi gặp bác sĩ để chẩn đoán.
4- Nước
tiểu rò rỉ
Lý do:
có thể là do chứng són đái (urinary incontinence) mà nguyên nhân
không phải vì lão hoá, nhiểm khuẩn đường tiểu (urinary tract
infection-UTI) , bệnh tiền liệt tuyến, dây thẩn kinh bị ép. hoặc
tiểu đường Nhận xét: đi gặp bác sĩ để chẩn đóan
5- Đầu đau
như búa bổ
Lý do:
có thể là do xuất huyết não Nhận xét: Trong phần lớn trường hợp đó
là triệu chứng của chứng nhức nửa đầu (migraine) chỉ cần uống
thuốc giảm đau và nghỉ ngơi là hết. Nhưng một vài trường hợp hiếm
xẩy ra là chứng nhức đầu có thể là dấu hiệu có khối u hay xuất
huyết trong não. Cẩn đặc biệt chú ý là khi bị đau nhiều nửa bên
đầu một cách đột ngột và kéo dài mà lại kèm theo buồn nôn, ói mửa,
và chảy nước mắt. Trong trường hợp sau này phải đi bệnh viện gấp.
6- Mắt bị
sưng vù
Lý do:
có thể là do viêm dây thần kinh mắt (optic neuritis). Nhận xét:
Dây thần kinh mắt có thể bị nhiễm khuẩn hay bị dị ứng. Nếu chữa
sớm thì không hại gì cho mắt vì vậy cần đi bác sĩ khẩn cấp.
7- Tai đau
và mắt nhìn thấy hai hình (song thị)
Lý do:
có thể do tai giữa bị nhiễm khuẩ Nhận xét: Bệnh có thể trở thành
nghiêm trọng bất ngờ vì vậy cần đi bác sĩ cấp thời nếu chứng đau
không dứt và/hoặc có bị thêm chóng mặt lảo đảo, nhức đầu, ói mửa,
song thị, nửa ngủ nửa thức, cổ cứng đơ, sưng ở sau tai, sốt nhiều
và liệt mặt.
8- Tự nhiên
giảm sút ký
Lý do:
có thể là do ung thư. Nhận xét: Nếu ăn uống vẫn bình thường như cũ
mà đột nhiên bị sút cân thì có thể là bị bệnh ác tính. Một nguyên
nhân khác cũng có thể là do sự bất bình thường nội tiết
(endocrinic abnormality) như bệnh tuyến giáp trạng (thyroid
disorder), trầm cảm hay tiểu đường. Nên đi gặp bác sĩ ngay để chẩn
đoán.
9- Đột
nhiên đau háng
Lý do:
có thể là do tinh hoàn bị xoắn Nhận xét: Đây là một khuyết tật bẩm
sinh khá thông thường. Ống dẫn tinh trùng bị xoắn làm máu không
chạy tới tinh hoàn. Cơn đau cũng giống như bị đá vào háng. Đôi khi
ngoài cơn đau còn thấy bị sưng nữa. Trong vòng 4 hay 6 tiếng thì
còn cứu đươc, chứ trễ từ 12 đến 24 tiếng thì coi như phải cắt bỏ.
Một nguyên nhân khác có thể là nhiểm khuẩn mào tinh hoàn
(epididymis) tức là bộ phận trữ tinh trùng. Trong trường hợp này
có thể dùng trụ sinh để chữa trị.
10 - Đau
nhói gan bàn chân
Lý do:
có thể là do bệnh thần kinh (neuropathy) . Nhận xét: Đau nhói cứ
tái phát ở bất cứ chỗ nào trên cơ thể có thể là do sự nén ép dây
thần kinh, tăng thông khí phổi (hyperventilation) hoặc bệnh thần
kinh. Liên lạc với bác sĩ càng sớm càng tốt.
11- Vết
thâm tím mãi không tan Điều gì xẩy ra:
Lý do:
bệnh tiểu đường. Nhận xét: Vết đứt hay thâm tím chậm lành có thể
là dấu hiệu của bệnh tiểu đường (dấu hiệu khác gồm có da bị ngứa
hoặc đau nhói bàn tay hay bàn chân). Nên tìm cách giảm cân (giảm
10 phẩn trăm trọng lượng ảnh hưởng đáng kể lên mức đường trong
máu), tập thể dục và coi chừng thói quen ăn uống.
12 - Răng
đau buốt khi ăn Sô-cô-la Điều gì sẽ xẩy
ra:
Lý
do: viêm lợi. Nhận xét: Một trong những dấu hiệu đầu
tiên của sâu răng là nhạy cảm với đồ ngọt. Dấu hiệu đầu tiên khác
là răng mất mầu và có mùi khi cà răng. Kỹ thuật laser có thể phát
hiện sớm các ổ răng sâu và tiêu diệt các vi khuẩn trước khi làm
sâu răng.
13 - Vòng
eo rộng 42 inch Điều gì sẽ xẩy ra:
Lý
do: bất lực. Nhận xét: Có thể bây giờ chưa có vấn đề
nhưng trong tương lai bạn có thể bị loạn năng cường dương
(erectile disfunction) . Nguyên do là vì khi đàn ông quá mập các
động mạch thường hay bị nghẹt nên dòng máu không đủ làm cho cương.
Hãy tập thể dục đều cho đến khi eo thon lại, thắt vừa dây lưng 34
inch.
14 - Mắt
thoáng không thấy gì - chỉ trong một giây
Lý do:
có thể là do đột quỵ (stroke). Nhận xét: Các yếu tố rủi ro chính
của đột quỵ là cao huyết áp (trên 140/90) và cholesterol toàn phần
cao hơn 200. Bị tê một bên người và tạm thời hai mắt không nhìn
thấy gì là những dấu hiệu đáng chú ý nhất. Đột nhiên bị tê, nói
liú lưỡi, hay mất thăng bằng có thể là bẳng chứng của một cơn đột
quỵ nhẹ gọi là đột quỵ thiếu máu cục bộ đoản kỳ (transient
ischemic attack- TIA). Đột quỵ nhẹ này thường báo trước một đột
quỵ thật sự nên khi có triệu chứng của TIA thì phải gặp bác sĩ
ngay.
15 - Có cảm
giác như bị ợ nóng (heartburn)
Lý do:
có thể là do chứng đau thắt (angina). Nhận xét: Đau ngực cả hàng
giờ, lúc có lúc không, được bác sĩ gọi là "hội chứng mạch vành
không ổn định" (unstable coronary syndrome). Nguyên nhân là vì các
cục đông máu đươc tạo thành bên trong thành động mạch vành ngay
tại chỗ mảng (plaque) bị bể vỡ. Khoảng 50 phẩn trăm những người có
hội chứng trên đây sẽ bị lên cơn đau tim trong vòng 6 tháng sau.
Mỗi khi thấy đau thắt ngực, cần phải đi bệnh viện.
16 - Đau
lưng nhiều
Lý do:
có thể là do chứng phình mạch (aneurysm). Nhận xét: Đau cũng tương
tự như vừa dọn dep xong tủ quẩn áo bề bộn. Thế nhưng chườm nóng,
nghỉ ngơi, uống thuốc giảm đau thông thường lại không khỏi. Nếu
không phải vì tập thể dục thì đau lưng bất chợt như vậy có thể là
dấu hiệu của chứng phình mạch. Chứng đau này chỉ hết khi động mạch
chủ bị bể. Một nguyên nhân khác của chứng đau lưng này - kém phần
nguy hiểm hơn - là sạn thận. Bác sĩ cho chụp CT scan để xác định
vị trí và hình dạng của chỗ mạch phình, sau đó cho uống thuốc
huyết áp hay giải phẫu ghép nối nhân tạo.
17- Ngồi
lâu trên ghế không yên
Lý do :
có thể do các cơ lưng bị căng thẳng. Nhận xét : Nếu cứ phải thay
đổi vị thế ngồi luôn tức là có dấu hiệu các cơ lưng bị căng thẳng
và điều này có thể dẫn đến đau lưng dưới. Cẩn phải lựa chọn ghế
ngồi cho thoải mái, sao cho đầu ở vị trí ngay đối với cột sống để
giảm tối thiểu sức căng thẳng trên cổ, vai và lưng dưới.
18 - Bạn
mới biết thân phụ bị cao huyết áp
Điều gì sẽ xẩy
ra: bạn cũng sẽ bị cao huyết áp luôn. Nhận xét: Vì bệnh cao huyết
áp vừa phải không có dấu hiệu bên ngoài nên cẩn phải đo huyếp áp
mỗi năm một lần, nhất là nếu trong gia đình có tiền sử bị cao
huyết áp. Nghiên cứu cho thấy là những người bị căng thẳng tinh
thần vì cha mẹ mắc bệnh cao huyết áp cũng có nhiểu rủi ro bị bệnh
này luôn. Nếu số đo huyết áp cao hơn 140/90, bạn nên tập thể dục
nhiều hơn, tìm cách sụt cân, giảm sodium trong chế độ ăn uống, ăn
loại cá tốt cho tim, uống nhiều vitamin C.
19 - Tay bị
run khi tập thể dục
Lý do:
có thể là do cơ bắp bị mỏi mệt. Nhận xét: Nếu bạn đã bỏ tập cả
nhiều tháng thì cơ bắp bị run có thể là vì mệt mỏi. Vì vậy khi mới
tập trở lại bạn nên tập vừa phải, đừng tập quá mệt. Bạn hãy ngưng
tập khi cảm thấy các cơ bắp bắt đầu run.
20 - Trong
bàn tiệc bạn thấy mọi thứ đều quay cuồng
Lý do:
do bạn đã quá chén. Nhận xét: Rượu làm suy yếu hệ thần kinh trung
ương. Vì vậy nếu bạn uống quá nhiều, tất cả những gì trong cơ thể
có liên quan tới hệ này sẽ đều bị suy yếu: trí phán đoán, khí sắc,
khả năng phối hợp và quân bình, sự nhạy cảm với đau đớn, khả năng
sinh dục… Bạn nên tránh đừng uống rươu nhiều. Bạn nên nhớ là nếu
nồng độ rượu trong máu hơn 0.06 phần trăm là trên pháp lý bạn đã
bị coi như là say rượu.
21- Đau dai
dẳng ở bàn chân và cẳng chân
Lý do:
nhiều triển vọng là do gẫy xương vì sức nén (stress fracture).
Nhận xét: Cũng giống như các mô khác trong cơ thể, xương tự tái
tạo. Nhưng nếu bạn tập thể dục quá mạnh, xương không có cơ hội để
lành trở lại nên một vết gẫy vì sức nén (stress fracture) sẽ có
thể xuất hiện. Vì thế mu bàn chân và phiá trước cẳng chân sẽ đau
dai dẳng. Bạn càng tập thể dục thì càng đau và ngay cả khi ngưng
nghỉ cũng đau. Uống thuốc ibuprofen hay paracetamol không ăn thua
gì. Thuốc mầu phóng xạ cho thấy chỗ xương gẫy qua hình chụp tia X,
và bác sĩ sẽ bắt bạn phải nghỉ tập cho đến khi xương lành. Trường
hợp xấu nhất là bạn phải bó bột vài tuần.
22 - Đau
như cắt ở bụng
Lý do:
Vì vùng giữa xương sườn và háng có kẹt đầy các bộ phận nên đau có
thể là triệu chứng hoặc của viêm ruột thừa, viêm tụy tạng hoặc của
túi mật bị sưng. Cả ba trường hợp đểu có cùng một nguyên nhân : vì
một lý do nào đó các bộ phận này đã bị nhiễm khuẩn nguy hại đến
tính mạng. Nhận xét : Nếu để bộ phận nói trên bể vỡ ra thì bệnh
nhân có thể bị chết, vì vậy cẩn đi bệnh viện cấp thời.
23- Cẳng
chân bị đau và sưng to
Lý do:
có thể là do chứng huyết khối tĩnh mạch sâu (deep vein thrombosis
–DVT). Nhận xét: Chỉ cẩn ngổi một chỗ liền chừng 6 tiếng hay hơn
là máu sẽ tụ ở cẳng chân dưới tạo thành cục đông máu (gọi là chứng
huyết khối tĩnh mach sâu). Cục đông máu đủ lớn sẽ làm nghẹt tĩnh
mạch bắp chân gây đau và sưng. Xoa cẳng chân là điểu đầu tiên bạn
sẽ làm nhưng cũng là điều tệ hại nhất vì cục đông máu lớn có thể
chạy ngược lên phổi, điều nầy gây nguy hiểm đến tính mạng của bạn.
Muốn chụp hình tia X để định bệnh DVT bác sĩ phải chích chất mẩu
vào tĩnh mach. Bác sĩ sẽ cho thuốc làm tan cục đông máu hoặc đặt
cái lọc vào tĩnh mạch để chặn cục đông máu không cho chạy lên
phổi.
24 - Tiểu
tiện bị đau
Lý do:
có thể là do ung thư bàng quang (bọng đái). Nhận xét: Rặn tiểu là
cả một cực hình và nước tiểu lại có màu rỉ sắt. Đau và máu trong
nước tiểu là hai triệu chứng của ung thư bàng quang. Hút thuốc là
yếu tố rủi ro bị bệnh lớn nhất. Nếu khám phá sớm bệnh có 90 phẩn
trăm triển vọng được chữa khỏi. Nhiễm khuẩn bàng quang cũng có
cùng các triệu chứng như trên (Theo "24 warning signs you cannot
afford to ignore").
BK
Nguyễn Hữu Thắng sưu
tầm
|