Thiên Chúa đã viếng
thăm dân của Người
(Trích dẫn từ tập sách ‘Giải Nghĩa
Lời Chúa’ của Đức cố Giám Mục Bartôlômêô Nguyễn
Sơn Lâm)
Tiên tri Êlya đã làm cho con bà góa thành
Sarepta sống lại. Đức Giêsu Kitô cũng đã làm
phục sinh người thanh niên con bà góa thành Naim. Nhưng
hai câu chuyện, hai cách thức làm cho kẻ chết
sống lại khác nhau làm sao!
Tuy nhiên phụng vụ Lời Chúa hôm nay
không muốn so sánh Êlya với Đức Giêsu. Phụng vụ muốn
giáo dục chúng ta về mặt đạo đức.
Và bài học của phụng vụ nằm
trong cả ba bài đọc. Không tất
nhiên ba bài Kinh Thánh đều nói lên một ý; nhưng
đọc kỹ chúng ta vẫn có thể nhận ra một
chủ đề nào đó với nhiều ý tưởng
phụ xoay quanh. Chủ đề ấy
chúng ta sẽ dễ thấy nổi lên sau khi đọc
lại các bài Kinh Thánh vừa nghe.
1) Tôi biết là Người Của Thiên
Chúa
Bài sách Các Vua thuật lại một câu
chuyện trong cuộc đời của tiên tri Êlya. Chúng ta chẳng có một
sách tiểu sử đầy đủ nào về nhà tiên tri
này. Sách Các Vua quyển I kể nhiều
chuyện về ông. Nhưng đó là
những "mẩu" chuyển rời rạc không dính
vào nhau để làm thành một cuốn tiểu sử.
Câu chuyện hôm nay chẳng hạn.
Người ta thường gọi là chuyện Êlya làm cho
con bà góa thành Sarepta sống lại. Nhưng
như chúng ta vừa nghe, chẳng có chữ nào trong bài
kể hôm nay nói rằng bà góa ấy ở thành Sarepta.
Chỉ vì trước đó sách Các Vua kể rằng Êlya theo lệnh Chúa đi đến Sarepta và
lưu lại ở đó. Ông đã gặp
một bà góa đi mót củi. Ông xin bà cho bánh ăn và nước uống. Và bà ta có một
đứa con. Tuy nhiên chẳng có gì chắc chắn
khiến người ta có thể bảo bà góa con côi ấy
cũng chính là mẹ góa con côi trong chuyện này. Ngược lại, chỉ cần lưu ý ít
nhiều đến danh từ và cách kể, người ta
thấy đây là hai chuyện khác nhau. Bà
góa đi mót củi ở Sarepta không phải là "bà
chủ nhà" trong câu chuyện này. Tiếng
"bà chủ nhà" khiến người ta phải
nghĩ đến một mệnh phụ quí phái hơn
người đàn bà đi mót củi. Và
nhất là cuộc đối thoại giữa bà chủ nhà
với nhà tiên tri trong câu chuyện hôm nay cho thấy giữa
hai người dường như chưa hiểu nhau.
Đang khi bà góa ở Sarepta đã hiểu
biết nhà tiên tri rồi.
Đằng khác, ai hiểu biết Kinh
Thánh có thể nhận ra ngay rằng câu chuyện kể
trong sách Các Vua quyển II về tiên tri Êlya. Ông này cũng làm cho con một bà lớn
ở Shumen sống lại. Do đó có người
nghĩ câu chuyện kể hôm nay đã được môn
đồ của Êlya viết thêm vào cuộc đời
của Êlya làm cho nhà tiên tri này sáng giá hơn.
Quả thật, dường như
đây là mục đích của chính bài tường
thuật hôm nay. Người muốn viết cho mọi
người biết Êlya là người của Thiên Chúa.
Thoạt tiên bà góa kia cũng như
hầu hết các người đồng thời không
biết như vậy. Họ thấy Êlya là
người khác thường. Họ
biết ông có một nhiệt tình lạ lùng đối
với Giavê. Luôn luôn ông kêu gọi
người ta sống trung thành với giao ước và
đừng thờ một thần nào khác ngoài Giavê. Lắm lúc ông đe dọa người ta những
hình phạt khủng khiếp. Kể
cả vua Israen thời bấy giờ. Nhà vua tránh né
Êlya chỉ sợ gặp lại phải nghe các đòi
hỏi của Thiên Chúa và các hình phạt theo
sau nếu nhà vua không đáp ứng những đòi hỏi
kia.
Do đó người ta sợ Êlya hơn
là muốn nghe theo ông. Người
ta chưa chắc ông là người của Thiên Chúa. Nói đúng hơn, vì yếu đuối và sợ
các đòi hỏi của tôn giáo chân thật, người ta
chưa muốn công nhận ông là người của Thiên
Chúa.
Chính vì Êlya khiến người ta
sợ hơn là lôi cuốn được hạ theo mình, nên khi Êlya ở tại nhà bà góa kia mà
con bà bị bệnh chết, thì bà ta đã đổ
tội cho nhà tiên tri. Bà nói: Ngài và tôi có việc gì (với
nhau) mà ngài lại đến tôi để hạch tội
tôi và làm con tôi chết? Nhà tiên tri bị buộc tội
như vậy chẳng biết làm gì hơn để
giải oan là xin lấy xác đứa con để làm sao
cho nó sống lại.
Chúng ta thấy ông nằm dài trên
đứa trẻ ba lần, khác nào như làm phù phép. Nhưng rõ ràng không phải cử
chỉ và hành động này đã làm cho đứa trẻ
sống lại, nhưng là lời Êlya cầu nguyện xin
Thiên Chúa cho hồn vía đứa trẻ trở về
lại mình nó. Chính lời cầu nguyện này
đã kéo Êlya ra khỏi cảnh lúng túng và đem sự
kiện lạ lùng này mà bà chủ nhà cũng như mọi
người sẽ nghe biết chuyện mới thấy rõ
Thiên Chúa ở với Êlya và ông thật là người
của Thiên Chúa.
Do đó câu chuyện này xảy ra
để giúp Êlya. Chủ ý của người viết là
làm sáng giá cho nhà tiên tri. Tuy nhiên câu chuyện cũng dạy
dân Do Thái một bài học: Thiên Chúa có thể làm cho kẻ
chết sống lại. Và chết chưa
phải là hết. Nếu người ta tin vào Chúa và
biết cầu xin với Người thì Người có
thể làm cho con người sống lại. Một
niềm tin như thế đòi hỏi ta phải biết
sống như thế sẽ có sự phục sinh. Ai không
thấy đó là một mạc khải lớn lao và đầy hy vọng cho con
người, nhất là ở thời xa xôi và tại
những nơi chưa có lời giảng dạy chắc
chắn nào về đời sau. Riêng đối với
chúng ta, cần nhờ câu chuyện trong bài sách Các Vua hôm nay
để hiểu hơn về bài Tin Mừng trong thánh
lễ này.
2) Thiên Chúa đã viếng thăm Dân
Của Người
Người ta có thể nói tác giả Luca
đã vay muộn một số nét của bài kể trong sách
Các Vua. Nhưng
những điểm dị đồng đáng để ý
hơn nhiều, nhất là chủ ý của hai tác giả
rất khác nhau.
Luca thuật lại một câu chuyện
đã xảy ra giữa thanh thiên bạch nhật, có đông
đảo dân chúng chứng kiến, đang khi bài sách Các Vua
chỉ tường thuật việc xảy ra trong nhà
một mẹ góa con côi. Và như vậy có thể nói
một việc đã xảy ra có hệ đến toàn dân,
còn việc kia chỉ liên quan đến
một gia đình, nếu không muốn nói là một
người. Chúng ta hãy tạm bỏ câu
chuyện xưa xảy ra thời Êlya, để chú ý
đến việc xảy ra dưới thời Chúa Giêsu mà
Luca đã thuật lại để nói rằng nó rất có
hệ đến chúng ta thời bây giờ.
Hôm ấy Đức Giêsu đi với
môn đồ và đông đảo quần chúng đến
một thành gọi là Naim.
Người đi vào xã hội loài người vì theo Kinh Thánh "thành" là nơi loài
người sinh sống. Và "thành" mà
không có Chúa thường được ví như một góa
phụ. Hơn nữa "bà góa" ấy không nuôi
nổi con mình. Cố gắng của loài người không
có thể làm cho con người được sống
thật và sống đời đời.
Do đó khi Đức Giêsu đến
gần cửa thành, thì này người ta đang khiêng đi
chôn đứa con gái của bà góa. Thật là
não nuột. Có một đứa con mà bà góa vẫn
không giữ được. Xã hội loài người
cũng bất lực bó tay. Dân chúng trong
thành chỉ biết đi chôn đứa con với bà.
Người thường, nếu nhìn
thấy cũng chỉ biết cảm thông. Đức Giêsu thì khác, Người
đi vào thế gian là để cứu sống nên tác
giả Luca viết: "Chúa chạnh lòng thương". Lần đầu tiên trong tác phẩm của ông,
Luca xưng Đức Giêsu là "Chúa". Từ ngữ này, các tác giả Tân Ước
chỉ dùng để nói về Người sau khi
Người đã sống lại. Luca
còn dùng kiểu nói "chạnh lòng thương" là
kiểu nói chỉ dùng để nói về chính Thiên Chúa khi
Người muốn biểu lộ tình thương cứu
độ đối với dân Người. Như
vậy trong câu nói vắn tắt kia, Luca
đã nhìn thấy nơi Đức Giêsu, chính Thiên Chúa
đang muốn tỏ lòng thương cứu độ
nhân loại khổ sở nằm chết trong tội
lỗi. Hơn nữa tác giả còn ngầm ý bảo
rằng: nơi Đức Giêsu có sự phục sinh.
Thật vậy, ở đây Đức
Giêsu không cầu nguyện như Êlya. Người bảo bà góa
đừng khóc lóc nữa. Người
đụng đến quan tài. Các kẻ
khiêng đứng lại tức khắc. Sao Người uy quyền như vậy?
Người ta đã tin ở Người rồi, vì
nếu không, các kẻ kia không dễ vâng
lời như thế. Rồi Người truyền
lệnh: "Thanh niên! Ta bảo ngươi hãy trỗi
dậy". Và người chết ngồi
chồm dậy và lên tiếng nói, (để làm chứng
đã sống lại thật).
Phản ứng của mọi
người là kinh sợ trước quyền và công
việc Thiên Chúa. Thiên Chúa đang ở trước mặt họ.
Người vừa cho họ thấy một
biểu dương uy quyền của Người. Bà
góa thành Sarepta thấy Êlya cầu nguyện mà làm cho con bà
sống lại, thì nhận ra Êlya là người của
Thiên Chúa nên được Chúa nhận lời, còn ở
đây người ta thấy sự sống lại do chính
Đức Giêsu mà đến, nên Người là một tiên
tri cao cả, và đúng hơn, Người là chính Thiên Chúa
cứu độ mà loài người chết trong tội
lỗi đang chờ đợi.
Do đó như các bài sách Các Vua đã
muốn chứng tỏ Êlya là người của Thiên Chúa,
thì bài Tin Mừng Luca muốn làm chứng Đức Giêsu là
Thiên Chúa cứu độ. Nơi Người
có sự phục sinh để làm cho loài người
sống lại, nên Người là vị tiên tri cao cả và
là Thiên Chúa đến viếng thăm dân của
Người. Chúng ta hãy tin vào sức mạnh cứu
độ của Người. Và điều này bài thư Phaolô cũng muốn làm chứng.
3. Thiên Chúa đã mạc khải Con
của Người trong tôi
Quả vậy, Phaolô viết thư cho người Galát để ít ra
trong đoạn trích hôm nay - Xác minh mình là tông đồ chân
chính. Trước đây người Galát
vẫn tin như vậy. Nhưng nay có mấy
người Do Thái đến đặt điều vu
khống và dèm pha uy tín của
người, để lôi kéo người Galát trở
về với những tập tục Do Thái là cắt bì và
giữ luật Môsê. Họ nói rằng Phaolô
đã không được đặt làm tông đồ.
Người đã làm việc tự ý. Tin
Mừng người rao giảng không đáng tin.
Phaolô phản kháng mạnh mẽ. Trong đoạn văn
này. Người khẳng định
chính Thiên Chúa đặt người làm tông đồ, khi
mạc khải Đức Giêsu Kitô cho người. Quả vậy, xưa người không như
thế. Người cũng chỉ biết
đạo Do Thái và chỉ hơn đồng đạo
ở điểm hăng say phục vụ.người
đã tình nguyện đi bắt bớ và ra công triệt
hạ Hội Thánh của Thiên Chúa. Tại
đâu người đã thay đổi ra như ngày nay?
Chính nhờ Thiên Chúa đã tách người ra
ngay từ lòng mẹ và kêu gọi người. Phaolô ý
thức ơn người đã được là do lòng
thương của Thiên Chúa. Chính Thiên Chúa
đã tuyển chọn và kêu gọi người như
Giêrêmia ở đây để nói lên niềm tin ấy.
Hơn nữa khi kêu gọi người, Thiên
Chúa đã không mạc khải một sứ điệp,
hoặc một sứ mệnh, như trong trường
hợp các tiên tri. Thiên Chúa cho Phaolô
biết Con của Ngài là Đức Giêsu Kitô, để
từ nay người phải rao giảng Ngài.
Do đó Phaolô không cần học với
một ai. Chính Thiên Chúa đã dạy Phaolô
biết Chúa Giêsu, biết tất cả các chân lý về Ngài
và mọi điều phải rao giảng về Ngài.
Việc tiếp xúc với các tông đồ khác không cần
thiết tuyệt đối theo nghĩa
Phaolô phải cần học hỏi thêm với các ngài. Khi đã nhận được mạc khải
của Đức Giêsu Kitô và được đặt làm
tông đồ rồi, người ta muốn nắm
vững các chân lý của đạo. Việc
tiếp xúc với các tông đồ khác chỉ có ý nghĩa
hiệp thông, duy nhất. Và nếu nó có làm giàu thêm cho
kho tàng mạc khải mà mỗi người đã lãnh
nhận, thì cũng chỉ là một sự soi sáng thêm
để đi sâu hơn vào chân lý mà thôi. Phaolô
không những được quyền lợi và vinh dự
như mọi tông đồ; nhưng vì đã
được mạc khải một cách đặc
biệt và độc đáo, người còn xứng
đáng được tôn vinh như một tông đồ
độc hạng và kiệt xuất. Và
được như vậy, một lần nữa
người ta nên biết, là tự người đã
được ơn hiểu biết Chúa Giêsu Kitô một
cách phi thường. Do đó, hiểu biết Chúa Giêsu
Kitô là điều quan trọng và quan trọng hơn
hết. Bài Tin Mừng đã muốn làm cho
người ta được sự hiểu biết này.
Bài thư Phaolô làm chứng khi sự
hiểu biết này sâu sắc đặc biệt, thì
người ta cũng được chọn một cách
đặc biệt. Vinh dự và hạnh phúc của
người ta vượt xa sự sung sướng của
bà góa thành Sarepta khi hiểu biết tiên tri Êlya.
Chúng ta tự nhiên muốn
được sự hiểu biết này. Hội Thánh muốn giúp
đỡ chúng ta không ngừng. Đặc
biệt trong các thánh lễ. Phụng
vụ Lời Chúa là một mạc khải liên tục
về Chúa Giêsu Kitô. Và nhất là Bí tích
cử hành nơi bàn thờ. Tại
đây Chúa Giêsu Kitô không muốn cho chúng ta gặp
Người như Phaolô trên đường Đamas sao?
Chúng ta phải nói còn hơn thế nữa.
Chúng ta sẽ lãnh nhận chính mầu nhiệm Tử
nạn Phục sinh của Chúa Giêsu Kitô, là chính mầu
nhiệm của Người, là chính mầu nhiệm
biểu lộ Người hoàn toàn và đầy đủ
hơn hết. Người không những là
Đấng Tiên Tri của Thiên Chúa, nhưng còn là chính Con
Thiên Chúa sinh ra làm người để tha thứ tội
lỗi và làm cho chúng ta được sống lại và
sống sự sống mới. Chúng ta hãy có lòng tin yêu để đón
nhận và để sống sự sống của Chúa Giêsu
Kitô.
|